Giải bài Phong trào độc lập dân tộc ở Châu Á (1918-1939) SGK Lịch sử 8

I. NHỮNG NÉT CHUNG VỀ PHONG TRÀO ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở CHÂU Á . CÁCH MẠNG TRUNG QUỐC TRONG NHỮNG NĂM 1919-1939.

1. Những nét chung về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á 

* Mang nét mới :

– Do ảnh hưởng của Cách  mạng tháng Mười Nga   và sự kết thúc của   Chiến tranh thế giới thứ  nhất  ,phong trào  giải phóng dân tộc  ở  châu Á bùng nổ mạnh, lên cao và lan rộng  ở Đông bắc Á, Đông Nam Á, Nam Á, Tây Nam Á .

– Giai cấp công nhân tích cực  tham gia đấu tranh giành độc lập và nhiều nước giữ vị trí lãnh đạo .

– Các Đảng Cộng sản lần lượt thành lập  ở Trung Quốc , Ấn Độ, In –đô- nê- xi- a , Việt Nam ,  Mã Lai, Xiêm, Phi- líp- pin  và giữ  vai trò lãnh đạo cách mạng .

* Các phong trào tiêu biểu :

– Phong trào Ngũ Tứ ở Trung Quốc  4-5-1919

– Cách mạng Mông Cổ thắng ,CHND Mông Cổ ra đời .

– Phong trào ở Đông Nam Á  lan rộng khắp nơi .

– Ở Ấn Độ bãi công ; Đảng Quốc Đại  lãnh đạo nhân dân đấu tranh đòi độc lập , tẩy chay hàng hóa Anh

– 1921-1922 ,Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ  thành lập .

– Cách mạng Việt Nam phát triển mạnh ở cả nước .

2. Trung Quốc trong những năm 1919-1939.

a. Phong trào Ngũ Tứ . Sự thành lập Đảng Cộng sản TQ:

+ Phong trào Ngũ Tứ ( 4-5- 1919) của 3000 học sinh yêu nước ở Bắc Kinh biểu tình  chống đế quốc và lan rộng ra cả nước .

+ Lôi cuốn  công nhân, nông dân , trí  thức  yêu nước    tham gia .

+ Khẩu hiệu :”Trung Quốc  của người Trung Quốc” “Phế bỏ Hiệp ước  21 điều”,  mang tính chất  chống đế  quốc.

+ Chủ nghĩa Mác- Lê nin được truyền bá .

+ 7-1921 : Đảng Cộng sản Trung Quốc được thành lập .

+ Mở đầu cao trào cách mạng chống phong kiến .

* So sánh Cách mạng Tân Hợi và phong trào Ngũ Tứ :

+ Cách Mạng Tân Hợi : “đánh đổ Mãn Thanh”,  tính chất chống phong kiến .

+ “Phong trào Ngũ Tứ”, khẩu hiệu :”Trung Quốc  của người Trung Quốc ” ,“Phế bỏ Hiệp ước  21 điều “,mang tính chất  chống  đế  quốc.

3000 học sinh Bắc Kinh biểu tình   mở đầu Phong trào Ngũ Tứ

2. Hoạt động của Đảng Cộng Sản Trung Quốc:

+ 1926-1927:  Đảng Công sản  lãnh đạo chiến tranh cách mạng lật đổ quân phiệt  đang chia nhau thống trị Trung Quốc .

+ 1927-1937: nội chiến Đảng Cộng sản lật đổ Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch .

+ Tháng  7-1937: Nhật xâm lược Trung Quốc, Quốc – Cộng đình chỉ nội chiến, hợp tác chống Nhật, Trung Quốc  bước vào giai đoạn kháng  chiến chống Nhật.

II. PHONG TRÀO ĐỘC LẬP DÂN TỘC Ở ĐÔNG NAM Á

1. Tình hình chung của phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

* Đầu thế kỷ XX, Đông Nam Á là thuộc địa của  chủ nghĩa thực dân (tr72 Thái Lan ).

*  Sau  chiến tranh thế giới thứ nhất  phong trào đấu tranh chống đế quốc bùng nổ mạnh do :

+ Chính sách khai thác bóc lột  của các nước đế quốc sau chiến tranh .

+ Anh hưởng của Cách  mạng tháng Mười Nga .

* Nhận xét về phong trào độc lập  ở Đông Nam Á :

+Tầng lớp trí thức mới đấu tranh theo hướng dân chủ tư sản .

+ Giai cấp vô sản trưởng thành và lãnh đạo phong trào  cách mạng .

+ Các Đảng Cộng sản thành lập  như In đô nê xia ( 1920) ;Việt Nam , Mã Lai, Xiêm , Phi líp pin 1930 …đã lãnh đạo giai cấp công nhân  và nhân dân lao động  chống đế quốc …(Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931 )

+ Phong trào dân chủ tư sản đã xuất hiện chính đảng  hay phong trào  có tổ chức và có ảnh hưởng rộng lớn .

2. Phong trào độc lập dân tộc ở một số nước Đông Nam Á

- Diễn ra sôi nổi và liên tục dưới nhiều hình thức :

+ Tại Đông  Dương :

Lào : khởi nghĩa  của ông Kẹo và Cam ma đan (1901-1936) .

– Cam pu chia : 1918-1920-1926 -phong trào hướng  dân chủ tư sản của A -cha –Hem- chiêu  1930-1935

– Việt Nam: phát triển mạnh nhất là sau khi Đảng Cộng sản thành lập (Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930-1931)