Luận văn Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhµ nước qua hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển
1
Môc lôc
Trang
Môc lôc
Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t
Lêi më ®Çu
1
4
Ch−¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc
4
1.Chøc n¨ng vμ vai trß cña tÝn dông.
4
1.1Kh¸i niÖm vÒ TÝn dông
6
1.2.B¶n chÊt cña tÝn dông
6
1.3Chøc n¨ng cña tÝn dông
7
1.4.Vai trß cña tÝn dông
8
1.5.C¸c h×nh thøc tÝn dông
8
1.5.1 TÝn dông th−¬ng m¹i
9
1.5.2 TÝn dông ng©n hμng
10
1.5.3. TÝn dông quèc tÕ
10
1.5.4. TÝn dông nhμ n−íc
11
2.TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc
11
2.1. Kh¸i niÖm
12
2.2.Sù cÇn thiÕt cña TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc
14
2.3.Vai trß cña tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc
18
2.4. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc
19
2.5. Ph©n biÖt tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc víi c¸c
20
h×nh thøc tÝn dông kh¸c
25
2.6.Mét sè néi dung chÝnh trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT ña Nhμ n−íc
20
2.6.1 Môc ®Ých cu¶ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
20
2.6.2 Nguyªn t¾c tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc
2
21
2.6.3 Nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
21
2.6.4 C¸c h×nh thøc tÝn dông §TPT
27
2.7.C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
27
2.7.1 C¸c nh©n tè vÒ m«i tr−êng chÝnh trÞ
28
2.7.2C¸c nh©n tè vÒ qu¶n lý tæ chøc ®iÒu hμnh
29
2.7.3. C¸c nh©n tè vÒ phÝa tæ chøc kinh tÕ
29
2.8.HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua Quü HTPT
29
2.8.1. Tæ chøc bé m¸y vμ c¸c ho¹t ®éng cña Quü HTPT
30
2.8.2. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT
31
2.8.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
33
§TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT
2.8.4. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña
35
Quü HTPT.
2.8.5. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT
39
cña Quü HTPT
39
3.Kinh nghiÖm vÒ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn ë mét sè
41
n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi.
41
3.1. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë Hμn Quèc
3.3. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë §μi Loan
44
Ch−¬ng 2:thùc tr¹ng vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®TPT
3.2. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë Trung Quèc
44
1.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc t¹i Quü HTPT
44
1.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y vμ nhiÖm vô cña Quü HTPT
46
1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua Quü
54
HTPT trong thêi gian tõ n¨m 2003-2005.
54
cña nhμ n−íc qua Quü HTPT tõ n¨m 2003 ®Õn 2005.
64
2.§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü
HTPT
2.1.Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc.
3
2.2. C¸c h¹n chÕ vμ nguyªn nh©n cña ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ
n−íc
79
Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
79
tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT
Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta.
79
1.1. Quan ®iÓm vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta.
80
1.2. C¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña Quü HTPT nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc.
2.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
81
Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta.
81
2.1. C¸c c¬ së khoa häc cña gi¶i ph¸p
2.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
84
§TPT cña Nhμ n−íc qua Quü HTPT.
3. KiÕn nghÞ
101
3.1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ
102
3.2.KiÕn nghÞ víi c¸c Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng
112
115
1. Quan ®iÓm vμ môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
KÕt luËn
116
Danh môc tμi liÖu tham kh¶o
4
Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n
Hç trî ph¸t triÓn
HTPT
C¬ quan Quü Trung−¬ng
Quü TW
§Çu t− ph¸t triÓn
§TPT
l·i suÊt sau ®Çu t−
LSS§T
Nguån vèn ODA
Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc
cña c¸c n−íc
Ng©n s¸ch Nhμ n−íc
NSNN
Hç trî xuÊt khÈu
HTXK
Hç trî l·i suÊt sau ®Çu t−
HTLSS§T
Uû ban Nh©n d©n
UBND
Nhμ n−íc
NN
5
Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi
Vèn lμ mét yÕu tè rÊt quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, do
®ã huy ®éng, khai th¸c vμ sö dông tèi ®a vμ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong vμ
ngoμi n−íc cho ®Çu t− ph¸t triÓn (®Æc biÖt lμ ë nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn), lμ mét
yÕu tè cùc kú quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mét ®Êt
n−íc. Tèc ®é t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc phô thuéc trùc tiÕp vμ
phÇn lín vμo kh¶ n¨ng thu hót vμ sö dông vèn ®Çu t− toμn x· héi, trong ®ã cã nguån
vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc lμ mét bé phËn kh«ng kÐm phÇn quan
träng.
TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc lμ 1 kªnh hç trî vèn cho c¸c dù ¸n
®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc c¸c ngμnh, lÜnh vùc, c¸c vïng khã
kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n cÇn ®−îc khuyÕn khÝch ®Çu t− vμ c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ
lín quan träng cña Nhμ n−íc cã t¸c dông vμo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo
h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vμ gãp phÇn quan träng trong viÖc ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc.
Quü Hç trî ph¸t triÓn lμ mét tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc ®−îc thμnh lËp theo
NghÞ ®Þnh sè 50 /1999/N§-CP ngμy 8/7/1999 cña ChÝnh phñ ®Ó chØ ®¹o qu¶n lý vμ
®iÒu hμnh vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc vèn tÝn dông Hç trî xuÊt khÈu
vμ thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô kh¸c do ChÝnh phñ giao, ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých
lîi nhuËn vμ b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng tõ ngμy 01/01/2000. KÓ tõ khi thμnh lËp ®Õn
nay, Quü Hç trî ph¸t triÓn ®· qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh tèt vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn
cña Nhμ n−íc, cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh trong viÖc thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ vμ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t−; tiÕp tôc ®æi míi, lμnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tμi
chÝnh tiÒn tÖ, t¨ng tr−ëng kinh tÕ bÒn v÷ng cña ®Êt n−íc.
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, ho¹t ®éng cña Quü Hç trî ph¸t triÓn
th«ng qua viÖc qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc còng ®· béc
lé mét sè h¹n chÕ. XuÊt ph¸t tõ ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ vèn tÝn
dông §TPT cña nhμ n−íc vμ vai trß cña Quü Hç trî ph¸t triÓn trong sù nghiÖp c«ng
6
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, t«i lùa chän ®Ò tμi: (cid:31)Mét sè gi¶i ph¸p nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng
Quü Hç trî ph¸t triÓn(cid:31).
2. Môc tiªu vμ giíi h¹n cña ®Ò tμi.
a/ Môc tiªu cña ®Ò tμi:
- TËp hîp vμ hÖ thèng mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc
qua viÖc qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh cña Quü HTPT.
- Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT
cña nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT.
- Trªn c¬ së ®ã vμ xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh tÕ – x· héi cña ViÖt Nam,
®Þnh h−íng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vμ cña ChÝnh phñ ®Ó ®Ò ra nh÷ng
gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua
hÖ thèng Quü HTPT ë n−íc ta hiÖn nay.
b/ Giíi h¹n cña ®Ò tμi:
Quü HTPT ®−îc ChÝnh phñ giao nhiÖm vô chØ ®¹o qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh
nhiÒu lo¹i vèn tμi trî cho lÜnh vùc ®Çu t− ph¸t triÓn nh−: Vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t
triÓn cña nhμ n−íc, vèn tÝn dông ODA, vèn tÝn dông HTXK, vèn nhËn ñy th¸c cho
vay. Trong ph¹m vi ®Ò tμi nμy chØ tËp trung nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng vèn
tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc trong 3 n¨m tõ n¨m 2003 ®Õn hÕt n¨m 2005.
3. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn lý chung, ®Ò tμi ®−îc sö dông tæng hîp c¸c
ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö lμm ph−¬ng ph¸p luËn phôc vô cho
viÖc nghiªn cøu, c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng kª, ph©n tÝch, hÖ thèng, so s¸nh ®−îc sö
dông ®Ó nghiªn cøu.
Trong nghiªn cøu cã sù kÕt hîp gi÷a lý luËn víi thùc tiÔn cã sù tham kh¶o
kinh nghiÖm cña mét sè n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi nh− Trung Quèc, Hμn
Quèc vμ dùa vμo kinh nghiÖm cña b¶n th©n tiÕp thu ®−îc qua viÖc ®iÒu hμnh thùc tÕ,
tõ c¸c tμi liÖu, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vμ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®Ò tμi.
4. KÕt cÊu néi dung cña luËn v¨n.
7
Tªn luËn v¨n: “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn
dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn(cid:31).
Ngoμi c¸c phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tμi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n
®−îc kÕt cÊu thμnh 3 ch−¬ng nh− sau :
Ch−¬ng 1: TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc vμ hiÖu qu¶ cña nã
Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua
Quü Hç trî ph¸t triÓn tõ n¨m 2001 ®Õn nay.
Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu
t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn.
KÕt luËn
8
Ch−¬ng I
Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông ®Çu t−
ph¸t triÓn cña nhμ n−íc
1. Chøc n¨ng, vai trß vμ c¸c h×nh thøc cña tÝn dông.
1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông:
TÝn dông lμ quan hÖ vay m−în lÉn nhau gi÷a ng−êi cho vay vμ ng−êi vay cã
hoμn tr¶ c¶ vèn vμ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, hay nãi mét c¸ch kh¸c tÝn dông
lμ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh quan hÖ kinh tÕ trong ®ã mçi tæ chøc, c¸ nh©n
nh−êng quyÒn sö dông mét khèi l−îng gi¸ trÞ hay hiÖn vËt cho mét tæ chøc hay c¸
nh©n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn rμng buéc nhÊt ®Þnh: vÒ thêi h¹n hoμn tr¶ (gèc vμ l·i); l·i
suÊt; c¸ch thøc vay m−în vμ thu håi(cid:31)
Quan hÖ tÝn dông cã mét qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn rÊt l©u dμi.
Trong chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, lùc l−îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é rÊt thÊp kÐm,
c«ng cô lao ®éng hÕt søc th« s¬, cuéc sèng ph¶i dùa vμo tù nhiªn, ph©n c«ng lao
®éng ch−a ph¸t triÓn(cid:31) do lùc l−îng s¶n xuÊt th¸p kÐm nh− vËy nªn ch−a thÓ cã s¶n
phÈm d− thõa ®Ó dù tr÷ vμ do vËy ch−a cã c¬ së ®Ó n¶y sinh mÇm mèng cña ®Çu ãc
t− h÷u vμ trong x· héi nguyªn thuû ch−a thÓ cã quan hÖ trao ®æi, mua b¸n vμ vay
m−în. Lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao
®éng x· héi, lóc nμy con ng−êi s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng chØ ®ñ cho tiªu dïng mμ
cßn mét phÇn ®Ó tÝch luü dù tr÷, do ®ã, xuÊt hiÖn mÇm mèng cña chÕ ®é t− h÷u (c¶
vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vμ s¶n phÈm lμm ra ), x· héi lóc nμy ®· cã sù ph©n chia kÎ giμu,
ng−êi nghÌo vμ c¸c giai cÊp ®−îc h×nh thμnh. ChÕ ®é t− h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt
cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi lμ c¬ së cho s¶n xuÊt hμnh ho¸ ra ®êi, do ®ã
c¸c quan hÖ mua, b¸n trao ®æi vμ vay m−în còng ra ®êi vμ nh÷ng h×nh thøc vay
m−în ®Çu tiªn chÝnh lμ nguån gèc s©u xa cña quan hÖ tÝn dông.
Nh− vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh tÝn dông lμ mét ph¹m trï kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ
s¶n xuÊt hμng ho¸, ra ®êi, tån t¹i vμ ph¸t triÓn cïng víi nÒn s¶n xuÊt hμng ho¸, trong
®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hμng ho¸ vμ quan hÖ hμng ho¸, tiÒn tÖ th× tån t¹i tÝn
9
dông lμ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, bëi v× nÒn s¶n xuÊt hμng ho¸ vμ mèi quan hÖ hμng
ho¸ h×nh thμnh quan hÖ hμng ho¸ tiÒn tÖ trong x· héi, sù tuÇn hoμn trong quy tr×nh
®ã cña vèn tiÒn tÖ lμ tiÒn ®Ò kh¸ch quan ph¸t sinh c¸c quan hÖ tÝn dông, tÝnh tÊt yÕu
kh¸ch quan cña tÝn dông n¶y sinh.
Do ®Æc ®iÓm cña tÝnh lu©n chuyÓn cña vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh, sù
vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÊt yÕu lμm n¶y sinh hiÖn
t−îng phæ biÕn lμ trong cïng mét thêi gian cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc kinh
tÕ, c¸ nh©n ph¸t sinh nhu cÇu vèn cÇn ®−îc bæ sung víi khèi l−îng vμ thêi gian cÇn
thiÕt, ®ång thêi, trong thêi gian ®ã cã nhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ vμ d©n
c− cã nh÷ng l−îng tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, m©u
thuÉn ®ã x¶y ra th−êng xuyªn vμ xen kÏ lÉn nhau trong qu¸ tr×nh tuÇn hoμn cña
vèn tiÒn tÖ, m©u thuÉn ph¸t sinh ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p nhÊt
®Þnh sao cho phï hîp víi qu¸ tr×nh tuÇn hoμn ®ã, cã nghÜa lμ ph¶i tiÕn hμnh tËp
trung vμ ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ trªn nguyªn t¾c cã hoμn tr¶ nh»m ®iÒu hoμ kÞp
thêi gi÷a cung vμ cÇu vèn tiÒn tÖ trong ph¹m vi toμn x· héi, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh
t¸i s¶n xuÊt liªn tôc vμ tiÕt kiÖm vèn. Nh− vËy, ®Æc ®iÓm cña tuÇn hoμn vèn tiÒn tÖ
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc trong x·
héi ®· n¶y sinh m©u thuÉn, ®ßi hái ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng c¸c quan hÖ kinh tÕ
®Ó tËp trung vμ ph©n phèi l¹i c¸c nguån tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi trªn nguyªn t¾c cã
hoμn tr¶, quan hÖ nμy trë thμnh mét yÕu tè quan träng gãp phÇn thóc ®Èy x· héi
loμi ng−êi ®i tíi v¨n minh, thÞnh v−îng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng dùa trªn nÒn
s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ®ã lμ quan hÖ tÝn dông.
1.2. B¶n chÊt TÝn dông:
Tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi
cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû
theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá xaõ hoäi, tín
duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc “hoaøn traû”. Giaù trò cuûa tín duïng
khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng.
1.3. Chöùc naêng cuûa tín duïng:
10
TÝn dông ®−îc sö dông nh− lμ c«ng cô khai th¸c vμ ®éng viªn cã hiÖu qu¶
nhÊt nh÷ng l−îng tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi phï hîp víi qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn
tiÒn tÖ trong x· héi, tín duïng coù ba chöùc naêng chÝnh nh− sau:
+ Chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä :
Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy cuûa tín
duïng maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoøa töø nôi thöøa sang nôi
thieáu ñeå söû duïng vèn tiÒn tÖ cã hiÖu qu¶, nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá. Taäp trung
vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä laø hai maët hôïp thaønh chöùc naêng coát loõi cuûa tín duïng.
Caû hai maët taäp trung vaø phaân phoái laïi voán ñeàu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân
taéc hoaøn traû vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích maët taäp trung voán
ñoàng thôøi thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû.
+ Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi:
- Hoïat ñoäng cuûa tín duïng, tröôùc heát taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc
coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, caùc loaïi seùc,
caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn, chuyeån
khoaûn hoaëc buø tröø... cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh, nhôø
ñoù laøm giaûm bôùt caùc chi phí coù lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo
quaûn tieàn...
+ Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoïat ñoäng kinh teá.
Ñaây laø chöùc naêng phaùt sinh, heä quaû cuûa hai chöùc naêng noùi treân. Söï vaän
ñoäng cuûa voán tín duïng phaàn lôùn laø söï vaän ñoäng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät
tö, haøng hoùa, chi phí trong caùc Doanh nghieäp, vì vaäy qua ñoù tín duïng khoâng
nhöõng laø taám göông phaûn aùnh hoïat ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng
qua ñoù thöïc hieän vieäc kieåm soùat caùc hoïat ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän
töôïng tieâu cöïc, laõng phí, vi phaïm luaät phaùp.... trong hoïat ñoäng saûn xuaát kinh
doanh cuûa caùc doanh nghieäp.
11
1.4. Vai troø cuûa tín duïng
Noùi ñeán vai troø cuûa tín duïng nghóa laø noùi ñeán söï taùc ñoäng cuûa tín duïng ñoái
vôùi neàn kinh teá - xaõ hoäi. Vai troø cuûa tín duïng bao goàm vai troø hai maët tích cöïc,
maët toát, vaø maët tieâu cöïc, maët xaáu. Chaúng haïn neáu ñeå tín duïng phaùt trieån traøn lan
khoâng kieåm soaùt, thì khoâng nhöõng khoâng laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån maø coøn
laøm cho laïm phaùt coù theå gia taêng gaây aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi.
Neáu xeùt veà maët tích cöïc, tín duïng coù vai troø to lôùn sau ñaây :
Moät laø, tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát haøng hoùa, löu thoâng phaùt
trieån: Tín duïng, tröôùc heát laø nguoàn cung öùng voán (bao gåm vèn cè ®Þnh vμ vèn l−u
®éng) cho caùc doanh nghieäp caùc toå chöùc kinh teá; Tín duïng laø moät trong nhöõng
coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch höõu hieäu trong neàn kinh teá, laø coâng cuï thuùc
ñaåy tích tuï voán cho caùc doanh nghiÖp, caùc toå chöùc kinh teá.
Hai laø, tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä vaø oån ñònh giaù caû: Trong khi
thöïc hieän chöùc naêng thöù nhaát laø taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä, tín duïng
goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn teä löu haønh trong neàn kinh teá, ñaëc bieät laø
tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn
laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc, do cung öùng voán cho neàn kinh teá, laøm cho saûn
xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoùa dòch vuï laøm ra ngaøy caøng nhieàu,
ñaùp öùng ®−îc ®Çy ®ñ cho nhu caàu cuûa xaõ hoäi, chính nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn
laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc...
Ba laø, tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm:Tín duïng
coù taùc duïng thuùc ñaåy saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï ngaøy caøng gia taêng coù theå
thoûa maõn nhu caàu ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Maët khaùc, do voán tín duïng cung
öùng ñaõ taïo ra khaû naêng trong vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà
taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát ®ai, röøng... do ñoù coù theå thu huùt nhieàu
12
löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng
tröôûng kinh teá.
Cuoái cuøng, coù theå noùi tín duïng coù vai troø quan troïng ñeå môû roäng vaø phaùt
trieån caùc moái quan heä kinh teá ñoái ngoaïi vaø môû roäng giao löu quoác teá. Söï phaùt
trieån cuûa tín duïng khoâng nhöõng ôû ñoù noù thuùc ñaåy môû roäng vaø phaùt trieån caùc quan
heä kinh teá ñoái ngoaïi, nhaèm giuùp ñôõ vaø giaûi quyeát caùc nhu caàu laãn nhau trong quaù
trình phaùt trieån ñi leân cuûa moãi nöôùc, laøm cho caùc nöôùc coù ñieàu kieän xích laïi gaàn
nhau hôn vaø cuøng nhau phaùt trieån.
1.5. Caùc hình thöùc tín duïng
1.5.1. Tín duïng thöông maïi
Tín duïng thöông maïi laø quan heä tín duïng giöõa caùc doanh nghiÖp, caùc toå
chöùc kinh teá vôùi nhau, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc mua baùn chòu haøng hoùa cho
nhau.
Tín duïng thöông maïi ra ñôøi sôùm hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc vaø giöõ
vai troø laø cô sôû ñeå caùc hình thöùc tín duïng khaùc ra ñôøi.
Tín duïng thöông maïi ra ñôøi döïa treân neàn taûng khaùch quan laø quaù trình
luaân chuyeån voán vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh khoâng coù söï phuø hôïp vaø aên khôùp
laãn nhau khoâng nhöõng giöõa caùc doanh nghiÖp khaùc ngaønh (nhö n«ng nghiÖp, coâng
nghieäp, thöông maïi, xaây döïng) maø coøn giöõa caùc doanh nghiÖp trong cuøng moät
ngaønh. Söï khoâng aên khôùp naøy daãn ñeán hieän töôïng trong moät thôøi ñieåm, moät soá
doanh nghieäp ñaõ saûn xuaát ra moät löôïng haøng hoùa ñang caàn baùn, nhöng chöa caàn
phaûi thu tieàn ngay, trong khi moät soá doanh nghieäp khaùc laïi caàn mua nhöõng saûn
phaåm haøng hoùa aáy ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi chöa coù
tieàn.
Hieän töôïng naøy coù theå giaûi quyeát neáu caùc doanh nghieäp tieán haønh mua baùn
chòu haøng hoùa cho nhau. Ñoù chính laø tín duïng thöông maïi. Nhö vaäy tín duïng thöông
13
maïi ñeàu coù lôïi ñoái vôùi caû hai phía, vaø coù lôïi ñoái vôùi tieán trình phaùt trieån cuûa neàn kinh
teá, bôûi vaäy tín duïng thöông maïi ñaõ toàn taïi vaø phaùt trieån raát maïnh trong ñieàu kieän cuûa
neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån cao nhö hieän nay.
1.5.2. Tín duïng ngaân haøng.
Tín duïng ngaân haøng laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc doanh
nghiÖp vaø caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng
voán baèng tieàn vaø cho vay (caáp tín duïng) ñoái caùc ñoái töôïng noùi treân. Noù laø moät
nghieäp vuï kinh doanh tieàn teä cuûa ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc
hoaøn traû vaø coù laõi.
Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng laø cho vay döôùi daïng tieàn teä. Nguoàn
voán tín duïng maø ngaân haøng cho vay ra ñöôïc hình thaønh töø nhöõng khoaûn tieàn taïm
thôøi nhaøn roãi mμ ngaân haøng huy ñoäng ñöôïc. Trong quan heä vôùi caùc doanh nghieäp
vaø caù nhaân, ng©n hμng vöøa ñoùng vai troø laø “ ngöôøi ñi vay”, vöøa ñoùng vai troø
lμ“ngöôøi cho vay”.
Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi vμ phaùt trieån cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån
cuûa heä thoáng ngaân haøng, khaùc vôùi tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng laø
hình thöùc tín duïng chuyeân nghieäp hoïat ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong
phuù.
1.5.3. Tín duïng quoác teá.
Tín duïng quoác teá laø quan heä tín duïng giöõa caùc chính phuû, giöõa caùc toå chöùc
taøi chính tieàn teä ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu phöông thöùc khaùc nhau nhaèm trôï
giuùp laãn nhau ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moät nöôùc.
1.5.4. Tín duïng nhaø nöôùc.
Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa Nhaø nöôùc (bao goàm Chính
phuû, chính quyeàn dòa phöông...) vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, trong ñoù,
chuû yeáu laø Nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân baèng
14
caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì muïc ñích vaø lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ
hoäi.
Khaùc vôùi caùc loaïi hình tín duïng khaùc, tín duïng Nhaø nöôùc khoâng phuïc vuï
caùc ñoái töôïng kinh teá ñôn thuaàn, maø lμ c¸c ñoái töôïng vöøa coù tính chaát kinh teá vöøa
coù tính chaát xaõ hoäi, ñeå thöïc hieän vai troø ñieàu tieát kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc
trong töøng thôøi kyø nhaát ñònh, tín duïng Nhaø nöôùc khoâng phaûi laø khoaûn thu cuûa
Nhaø nöôùc,
Cuõng gioáng nhö moïi loaïi hình tín duïng khaùc laø theå hieän tính hoaøn traû, coù
thôøi haïn vaø phaûi traû moät khoaûn tieàn veà söû duïng voán vay. Trong tín duïng Nhaø
nöôùc, voán tieàn teä huy ñoäng ñöôïc döôùi hình thöùc coâng traùi (traùi phieáu Chính phuû)
thuoäc quyeàn söû duïng cuûa Nhaø nöôùc, chuùng ñöôïc chuyeån thaønh nguoàn taøi chính
boå sung cuûa Nhaø nöôùc. Voán ngaân saùch laø nguoàn ñeå hoaøn traû tieàn vay vaø laõi vay.
Tín duïng Nhaø nöôùc gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa kieán truùc thöôïng taàng chính trò vaø
söï vaän ñoäng cuûa voán ngaân saùch, bieåu hieän moät boä phaän cuûa quan heä taøi chính
Nhaø nöôùc.
Toaøn boä nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc döôùi hình thöùc tín duïng Nhaø nöôùc chuû
yeáu ñeå ®Çu t− x©y dùng míi, n©ng cÊp hoaëc caûi taïo cô sôû haï taàng kinh teá - xaõ hoäi
hoaëc ñaàu tö th«ng qua cho vay −u ®·i, −u tiªn caùc döï aùn phaùt trieån saûn xuaát kinh
doanh.
2. tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc:
2.1. Khaùi nieäm.
Tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc (§TPT) chæ ra ñôøi khi muïc ñích
cuûa tín duïng Nhaø nöôùc chuyeån töø chi tieâu sang ñaàu tö döôùi daïng cho vay coù hoaøn
traû. Tính kinh teá cuûa hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc xuaát hieän khi caùc
hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc söû duïng töø nguoàn voán naøy ñeå taïo ra nguoàn thu coù khaû
naêng hoaøn traû khoaûn voán ñaõ söû duïng. Gioáng nhö caùc hình thöùc tín duïng khaùc, cô cheá
15
tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc khoâng chæ goùp phaàn taäp trung ñöôïc nguoàn voán caàn
thieát maø cßn coù taùc duïng naâng cao hieäu quaû söû duïng, baûo toaøn vaø phaùt trieån ñöôïc
nguoàn voán cuûa Nhaø nöôùc. Qua ñoù, Nhaø nöôùc coù theå môû roäng vaø chuû ñoäng trong vieäc
giaûi quyeát caùc muïc tieâu veàø §TPT.
Tuy nhieân, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laïi laø moät hình thöùc tín duïng ñaëc
bieät, ôû ñoù tính kinh teá cuûa tín duïng nhaø nöôùc khoâng phaûi laø kinh teá ñôn thuaàn.
Thoâng thöôøng tính kinh teá cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù nhöõng ñaëc tính
sau :
- Tính kinh teá vó moâ: tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc chñ yÕu taäp trung vaøo
caùc lónh vöïc then choát hoÆc moät sè ngaønh, moät sè vuøng, hay moät soá khu vöïc cã
vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n cña c¶ n−íc.
- TÝnh kinh tÕ vi m«: TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc nh»m b¶o ®¶m lîi Ých
cho c¸c nhμ doanh nghiÖp, c¸c tæ chø kinh tÕ ®Çu t− vμo c¸c lÜnh vùc ngμnh, hμng,
khu vùc nªu trªn.
- Tính xaõ hoäi: tín duïng §TPT cuûa nhaø nöôùc seõ taäp trung vaøo caùc lónh vöïc
maø tín duïng thöông maïi vôùi muïc tieâu haøng ñaàu laø lôïi nhuaän coù theå khoâng giaûi
quyeát ñöôïc (do hieäu quaû tröïc tieáp cuûa nhaø ñaàu tö khoâng ñöôïc ñaûm baûo, hoaëc qui
moâ nguoàn voán quaù lôùn, hay thôøi gian thu hoài voán ñaàu tö quaù daøi) ñeå giaûi quyeát
caùc vaán ñeà xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc : vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, xoùa ñoùi giaûm
ngheøo, baûo ñaûm an ninh, traät töï - xaõ hoäi, chính trò ….
2.2. Söï caàn thieát cuûa tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc.
Cô cheá kinh teá thò tröôøng luoân coù nhöõng khuyeát taät coá höõu, ñoù laø söï phaân hoùa
giaøu ngheøo, khai thaùc taøi nguyeân, nguoàn löïc moät caùch böøa baõi aûnh höôûng oâ nhieãm
ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû daân cö laøm thieät haïi ñeán lôïi ích coäng ñoàng, tính chu kyø
trong phaùt trieån kinh teá ñoâi khi daãn ñeán söï laàm ñöôøng laïc loái nhö söï phaùt trieån khoâng
16
caân ñoái giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc, caùc vuøng, khu vöïc naåy sinh khuûng hoaûng, ñoäc
quyeàn, laïm phaùt vaø thaát nghieäp.
Ñeå ñoái phoù vôùi nhöõng khuyeát taät naøy, neàn kinh teá hieän ñaïi laø neàn kinh teá
hoãn hôïp giöõa thò tröôøng (baøn tay voâ hình) vaø söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc (baøn tay
höõu hình) ñang ngaøy caøng chieám öu theá, töùc neàn kinh teá thò tröôøng gaén lieàn vôùi
vai troø quaûn lyù ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc.
Thöïc hieän vai troø ñieàu tieát kinh teá, Nhaø nöôùc thöôøng söû duïng caùc coâng cuï
taøi chính voán coù nhö thueá, phí, chi ngaân saùch Nhaø nöôùc, ... Ngoaøi ra, Nhaø nöôùc
coøn thaønh laäp caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc ñaàu tö
theo muïc tieâu cuûa Nhaø nöôùc ñeå ñieàu tieát neàn kinh teá. Hoaït ñoäng cuûa caùc doanh
nghieäp naøy thöôøng naèm trong caùc lónh vöïc troïng yeáu, then choát cuûa neàn kinh teá
hoaëc nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng coù tính chaát xaõ hoäi. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp
naøy, tuøy theo ñieàu kieän lòch söû, ñaëc ñieåm kinh teá töøng thôøi kyø vaø yeâu caàu phaùt
trieån kinh teá ñaát nöôùc töøng giai ñoaïn maø Nhaø nöôùc thöôøng cung caáp voán döôùi
daïng caáp phaùt tröïc tieáp khoâng hoaøn laïi hoaëc tín duïng coù hoaøn laïi. Nhö vaäy tín
duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laø moät ñoøi hoûi khaùch quan, taát yeáu trong ñaàu tö cô baûn
cuûa Chính phuû trong moät giai ñoaïn lòch söû nhaát ñònh cuûa quaù trình phaùt trieån kinh
teá ôû moãi nöôùc.
Ñoái vôùi neàn kinh teá chuyeån ñoåi nhö ôû nöôùc ta hieän nay, Nhaø nöôùc söû duïng
coâng cuï tín duïng ñeå tham gia hoaït ñoäng ñaàu tö phaùt trieån laø moät vaán ñeà taát yeáu,
do vai troø ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc luùc naøy caàn ñöôïc taêng cöôøng vì phaûi
xaây döïng caùc neàn taûng haï taàng cô sôû caàn thieát cho neàn kinh teá vaø phaàn naøo hoã
trôï caùc doanh nghiÖp ñoåi môùi, naâng caáp cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, haï giaù thaønh,
naâng cao chaát löôïng vaø tính caïnh tranh saûn phaåm, ... Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhieäm
vuï naëng neà naøy , phaïm vi caáp phaùt khoâng hoaøn laïi cuûa voán ñaàu tö töø ngaân saùch
Nhaø nöôùc cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá phaûi thu heïp, thay theá vaøo ñoù laø môû roäng
17
dieän tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng chi ñaàu tö phaùt trieån
cuûa Nhaø nöôùc nhöng coù khaû naêng thu hoài voán. Ñaáy chính laø moät trong nhöõng noäi
dung caûi caùch ngaân saùch Nhaø nöôùc ôû caùc nöôùc chuyeån ñoåi neàn kinh teá. Tín duïng
§TPT cuûa Nhaø nöôùc trong tröôøng hôïp naøy laø moät hình thöùc mang tính quaù ñoä ñeå
caùc doanh nghieäp laøm quen daàn vôùi cô cheá töï haïch toaùn, töï chòu traùch nhieäm veà
keát quaû kinh doanh cuûa mình. Ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp Nhaø nöôùc, tín duïng
§TPT cuûa Nhaø nöôùc coù theå laø nhöõng böôùc hoã trôï chuyeån tieáp ñeå phaùt trieån vaø sau
ñoù coù theå chuyeån giao cho khu vöïc ngoaøi quoác doanh thoâng qua coå phaàn hoùa.
Trong neàn kinh teá thò tröôøng cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån taát yeáu seõ naåy
sinh ra söï phaùt trieån khoâng caân ñoái giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc, caùc vuøng, khu
vöïc, vì vaäy ñeå khaéc phuïc tình traïng treân, nhaø nöôùc söû duïng voán tín duïng ñaàu tö
phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc ñeå hoã trôï cho caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá maïnh
daïn ñaàu tö vaøo nhöõng ngaønh, nhöõng lónh vöïc, vuøng coù khoù khaên, mang laïi hieäu
quaû thaáp, nhöng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá.
Maët khaùc, trong xu theá toaøn caàu hoùa vaø quoác teá hoaù, ñeå coù theå tham gia
vaøo neàn kinh teá theá giôùi, trong ñieàu kieän caùc theå cheá kinh teá- taøi chính cuûa caùc
nöôùc ñang phaùt trieån chöa coù thôøi gian tieáp caän khaúng ñònh vò theá treân thò tröôøng
quoác teá. Nhaø nöôùc cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån luoân phaûi thöïc hieän chöùc naêng
trung gian hoaëc nhaø baûo laõnh cho caùc hoaït ñoäng taøi chính ñoái ngoaïi. Thöïc teá,
Nhaø nöôùc ñaõ phaûi ñöùng ra thöïc hieän vieäc cho vay laïi hoaëc baûo laõnh ñoái vôùi caùc
khoaûn tín duïng nöôùc ngoaøi.
Nhö vaäy, coù theå khaúng ñònh raèng, vieäc ñieàu tieát kinh teá laø moät vieäc laøm
thieát yeáu cuûa Nhaø nöôùc trong neàn kinh teá hoãn hôïp vaø tín duïng §TPT cuûa NN laø
moät coâng cuï ñieàu tieát kinh teá vó moâ trong giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi
hoùa ñaát nöôùc.
18
2.3. Vai troø cuûa tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc.
Xeùt treân nhieàu phöông dieän, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc khoâng chæ laø
bieän phaùp huy ñoäng nguoàn voán nhaøn roãi boå sung cho nguoàn voán taøi chính Nhaø
nöôùc maø coøn laø coâng cuï taøi chính quan troïng ñeå Nhaø nöôùc thöïc hieän vieäc ñieàu
tieát vaø kieåm soaùt vó moâ. Vai troø ñieàu tieát neàn kinh teá vaø kieåm soaùt vó moâ thoâng
qua hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc bieåu hieän treân caùc maët chuû yeáu
sau:
- Tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc laø moät coâng cuï saéc beùn trong
vieäc laønh maïnh hoùa neàn taøi chính - tieàn teä quoác gia.
Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù taùc duïng tích cöïc trong vieäc taïo döïng vaø
phaân boå nguoàn voán moät caùch hieäu quaû cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö. Vieäc taäp trung
vaø phaân boå nguoàn voán luoân coù taùc duïng hoã trôï, thuùc ñaåy nhau cuøng phaùt trieån.
Nhaø nöôùc coù theå taäp trung moät caùch nhanh choùng moät khoái löôïng voán theo nhu
caàu vôùi thôøi gian daøi vaø chi phí khoâng cao. Khaû naêng naøy seõ giuùp Nhaø nöôùc chuû
ñoäng trong vieäc ñieàu tieát vó moâ thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, keùo theo söï caûi
thieän tieàm löïc taøi chính quoác gia.
Vieäc ra ñôøi cuûa cô cheá tín duïng §TPT Nhaø nöôùc coøn laø moät taùc nhaân quan
troïng treân thò tröôøng taøi chính, ñoù laø söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn vaø
cuûa khu vöïc caùc theå cheá taøi chính phi ngaân haøng.
Ñoái vôùi lónh vöïc tieàn teä, vai troø cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc cuõng heát
söùc quan troïng. Vieäc xoùa boû cô cheá tieàn teä hoùa thaâm huït ngaân saùch laø neàn taûng
cho vieäc laønh maïnh hoùa khu vöïc tieàn teä - ngaân haøng, goùp phaàn duy trì söï oån ñònh
giaù trò ñoàng noäi teä.
Cô cheá tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ra ñôøi laø cô sôû ñeå taùch caùc hoaït ñoäng
tín duïng mang tính kinh teá - xaõ hoäi ra khoûi hoaït ñoäng coù tính thöông maïi cuûa khu
vöïc trung gian taøi chính, chuyeån hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc trung gian taøi chính
19
sang cô cheá haïch toaùn kinh doanh hoaøn toaøn. Vieäc taùch baïch tín duïng chính saùch
vaø tín duïng ngaân haøng coù taùc duïng tích cöïc trong vieäc haïn cheá ruûi ro veà tính
thanh khoaûn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi.
Vaán ñeà coù yù nghóa saâu roäng hôn laø söï phaùt trieån tín duïng §TPT cuûa Nhaø
nöôùc ñaõ taïo ra moät thò tröôøng taøi chính naêng ñoäng, thöïc hieän toát chöùc naêng chu
chuyeån, ñieàu hoøa caùc nguoàn taøi chính trong neàn kinh teá - moät vaán ñeà thieát yeáu
ñoái vôùi vieäc duy trì lieân tuïc vaø môû roäng phaùt trieån neàn saûn xuaát haøng hoùa.
-Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc goùp phaàn ñieàu chænh cô caáu kinh teá
Cuøng vôùi caùc chính saùch kinh teá khaùc nhö chính saùch thueá, chính saùch tieàn
teä ... Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laø moät coâng cuï ñaéc löïc, höõu hieäu cuûa Nhaø nöôùc
ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ, thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng
nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Muïc tieâu ñaët ra ñoái vôùi tín duïng §TPT laø thöïc
hieän chöùc naêng ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá, moät maët phaûi taäp trung vaøo nhöõng lónh
vöïc, ngaønh ngheà caàn thieát cho phaùt trieån kinh teá beàn vöõng, nhaèm tröïc tieáp hoaëc
giaùn tieáp phaùt trieån caùc lónh vöïc ngaønh ngheà, ñieàu chænh cô caáu kinh teá. Maët khaùc,
tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc seõ taäp trung vaøo nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc coâng
ngheä môùi, coù taùc duïng thuùc ñaåy naêng suaát lao ñoäng, taêng saûn phaåm xaõ hoäi, ...
nhaèm caûi thieän ñôøi soáng, ruùt ngaén khoaûng caùch phaùt trieån vôùi caùc nöôùc, baûo ñaûm
khoâng tuït haäu hoaëc ñi cheäch xu höôùng phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá theá giôùi,
khu vöïc.
- Tín duïng §TPTcuûa Nhaø nöôùc naâng cao hieäu quaû ñaàu tö, xoùa bao caáp veà
ñaàu tö.
Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laøm giaûm söï bao caáp tröïc tieáp cuûa Nhaø
nöôùc ñoái vôùi lónh vöïc ñaàu tö coù khaû naêng hoaøn voán maø tröôùc ñaây vaãn ñöôïc Nhaø
nöôùc caáp khoâng hoaøn laïi. Töø ñoù ñaõ giaûm ñaùng keå aùp löïc veà nguoàn voán ñoái vôùi
ngaân saùch Nhaø nöôùc. Ñoàng thôøi tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc cuõng goùp phaàn ña
20
daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng voán ñaàu tö, thuùc ñaåy huy ñoäng voán ñaëc bieät laø
huy ñoäng voán daøi haïn trong moïi thaønh phaàn kinh teá, caùc taàng lôùp daân cö nhaèm
thöïc hieän chuû tröông phaùt huy noäi löïc cho phaùt trieån kinh teá.
Beân caïnh ñoù tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coøn goùp phaàn naâng cao hieäu
quaû trong ñaàu tö. Caùc cô cheá, chính saùch quaûn lyù tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc
ñöôïc ñöa ra chaët cheõ nhaèm kieåm tra, giaùm saùt tröôùc trong vaø sau quaù trình ñaàu tö
moät caùch nghieâm ngaët. Döôùi caùc aùp löïc naøy, chuû ñaàu tö buoäc phaûi taêng cöôøng
coâng taùc haïch toaùn keá toaùn, phaûi chöùng minh vaø chòu söï giaùm saùt chaët cheõ cuûa cô
quan quaûn lyù nguoàn voán tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc veà khaû naêng taïo ra nguoàn
thu nhaäp cao hôn chi phí ñaàu tö ñeå khoâng chæ buø ñaép ñöôïc caùc khoaûn chi phí ñaõ
boû ra maø phaûi traû laõi cho khoaûn tín duïng Nhaø nöôùc. Ñaây cuõng laø ñoäng löïc maïnh
meõ taïo neân tö duy laøm aên coù hieäu quaû, laø yeáu toá quan troïng trong vieäc ñoäng vieân
trí tueä, söùc löïc cuûa toaøn daân nhaèm phaùt huy noäi löïc cho coâng cuoäc xaây döïng ñaát
nöôùc.
- Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc giuùp caùc doanh nghieäp môû roäng ñaàu tö ñoåi
môùi coâng ngheä, phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh.
Khi ñöôïc tieáp nhaän nguoàn voán tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc hoaëc ñöôïc baûo
laõnh hay hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö, caùc doanh nghieäp thuoäc ñoái töôïng seõ coù cô hoäi
môû roäng saûn xuaát kinh doanh döôùi caùc hình thöùc ñaàu tö môùi hoaëc ñoåi môùi thieát bò,
coâng ngheä, taêng qui moâ phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh.
Maët khaùc, hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc seõ khuyeán khích vaø loâi keùo
caùc thaønh phaàn kinh teá môû roäng saûn xuaát kinh doanh thoâng qua vieäc taïo ra
caùc cô sôû haï taàng thieát yeáu cho saûn xuaát hoaëc phaùt trieån moät soá khaâu naøo ñoù
cuûa quaù trình saûn xuaát. Khi mét dù ¸n ®Çu t− ®i vμo ho¹t ®éng víi m¸y mãc
®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ sÏ lμm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng lªn, hμng ho¸ ®−îc s¶n
xuÊt ra nhiÒu h¬n, ®a d¹ng vÒ mÉu m·, phong phó vÒ chñng lo¹i vμ chÊt l−îng
21
cao, tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng suÊt lao ®éng cña x· héi ®−îc n©ng lªn. Tõ ®ã sÏ
tiÕt kiÖm ®−îc mét kho¶n ngo¹i tÖ lín do kh«ng ph¶i nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ tõ
n−íc ngoμi vμo, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi tiªu dïng tiÕp cËn víi s¶n phÈm míi víi
chÊt l−îng ®¶m b¶o, gi¸ c¶ hîp lý vμ xa h¬n thÕ xuÊt khÈu ra n−íc ngoμi ®Ó thu
ngo¹i tÖ. C¸c dù ¸n vÒ c¬ së h¹ tÇng nh−: th«ng tin liªn l¹c, c¸c c«ng tr×nh giao
th«ng ®−êng kh«ng, bé, thuû, khu c«ng nghÖ cao... cã mét ý nghÜa v« cïng quan
träng lμm tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho c¸c ngμnh kinh tÕ kh¸c.
- Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc goùp phaàn taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng ,
giöõ vöõng an ninh chính trò, oån ñònh traät töï xaõ hoäi.
Trong boái caûnh hieän nay, vieäc giaûi quyeát vieäc laøm laø vaán ñeà heát söùc quan
troïng ñöôïc Ñaûng vaø Nhaø nöôùc raát quan taâm. TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi
môc ®Ých lμ hç trî c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc
mét sè ngμnh, lÜnh vùc quan träng, ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín, c¸c lÜnh vùc mμ
kh«ng cã sù −u ®·i ®Çu t− cña Nhμ n−íc th× sÏ kh«ng ph¸t triÓn ®−îc, hoÆc c¸c
lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh mμ Ýt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp, do ®ã, khi thöïc
hieän ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát t¹i c¸c ®Þa bμn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi
khã kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n nh−: c¸c tØnh miÒn nói, biªn giíi h¶i ®¶o, vïng
s©u, vïng xa hoÆc c¸c ngμnh nghÒ thuéc diÖn khuyÕn khÝch −u ®·i ®Çu t− cña
Nhμ n−íc ®èi víi c¸c thμnh phÇn kinh tÕ, ngoaøi yù nghóa veà maët kinh teá laø thuùc
ñaåy saûn xuaát phaùt trieån, taêng thu ngaân saùch, thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh
teá …..coøn goùp phaàn taïo theâm nhieàu vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, giöõ vöõng an
ninh chính trò, oån ñònh trËt töï xaõ hoäi.
2.4. Ñaëc ñieåm cña tÝn duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc.
- Nguoàn voán ñeå cho vay ñaàu tö laø voán cuûa ngaân saùch, hoaëc nguoàn voán huy
ñoäng theo keá hoaïch cuûa Nhaø nöôùc ñeå phuïc vuï ñaàu tö theo chuû tröông cuûa Nhaø
nöôùc.
22
- Toå chöùc laøm nhieäm vuï quaûn lyù vaø ñieàu haønh voán tÝn dông §TPT cña Nhμ
n−íc laø heä thoáng nhöõng ñôn vò, cô quan chuyeân moân cuûa Nhaø nöôùc, ñöôïc thaønh
laäp vaø hoaït ñoäng theo Nghi ñònh cuûa Chính phuû.
- Ñoái töôïng cho vay cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laø nhöõng döï aùn ñaàu
tö theo caùc chöông trình, muïc tieâu, ñònh höôùng vaø chuû tröông ñaàu tö cuûa Nhaø
nöôùc, theo chính saùch kinh teá vó moâ, nhaèm chuyeån dòch côù caáu kinh teá quoác daân
theo höôùng ñaõ ñöôïc qui ñònh trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi.
- Chu kú cho vay th−êng dμi, laõi suaát cho vay cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø
nöôùc laø laõi suaát öu ñaõi, thaáp hôn laõi suaát thò tröôøng, do ChÝnh phñ quy ®Þnh phï
hîp víi chuû tröông khuyeán khích ñaàu tö phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong töøng thôøi
kyø. Ñieàu kieän cho vay thuaän lôïi.
2.5. Phaân bieät tín duïng ÑTPT cuûa Nhaø nöôùc vôùi caùc hình thöùc tín duïng
khaùc
So vôùi caùc hình thöùc tín duïng: tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng,
tín duïng quoác teá, tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc cuõng hoaït ñoäng vôùi
nguyeân taéc coù vay coù traû. Tuy nhieân, tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc vôùi
baûn chaát rieâng luoân coù nhöõng ñaëc thuø rieâng so vôùi caùc loaïi hình tín duïng khaùc, cuï
theå:
- Tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc gaén tröïc tieáp vôùi vieäc ñieàu tieát
kinh teá vó moâ theo chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc.
- Ñoái töôïng ñaàu tö baèng nguoàn voán tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc taäp trung
vaøo caùc lónh vöïc then choát, coù taùc ñoäng ñeán taêng tröôûng kinh teá, mμ caùc thaønh
phaàn kinh teá khaùc khoâng ñaûm nhaän ñöôïc vì caùc lyù do nhö möùc ñoä sinh lôøi thaáp,
nhu caàu voán lôùn, thôøi haïn ñaàu tö daøi, ... neân thöôøng phaûi gaén vôùi nhöõng öu ñaõi
nhaát ñònh. Chaúng haïn laõi suaát thöôøng thaáp hôn laõi suaát thò tröôøng cuøng kyø, qui moâ
23
cho vay lôùn hôn vaø caùc ñieàu kieän ñaûm baûo nôï vay vôùi giaù trò thöôøng thaáp hôn
khoaûn vay,…
- Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù tính lòch söû, thöôøng toàn taïi vaø phaùt
trieån trong giai ñoaïn ñaàu phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Khi neàn kinh teá thò
tröôøng phaùt trieån, caùc nhaø ñaàu tö ñaõ quen vôùi hoaït ñoäng caïnh tranh….thì vai
troø can thieäp, ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc giaûm, neân phaïm vi tín duïng ñaàu
tö cuûa Nhaø nöôùc thu heïp laïi ñeå chuyeån dÇn sang tín duïng thöông maïi.
- Ñoái töôïng cho vay cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc do Nhaø nöôùc xaùc
ñònh vaø ñöôïc boá trí thoâng qua keá hoaïch ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc.
2.6. Moät soá noäi dung chính trong cô cheá chính saùch tín duïng ÑTPT cuûa
Nhaø nöôùc
Hoaït ñoäng tín duïng ÑTPT cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc ñieàu chænh bôûi hai nghò ñònh
cuûa chính phuû qua hai thôøi kyø töông öùng: Töø ngaøy 1/1/2000 ñeán ngaøy 26/4/2004
ñöôïc ñieàu chænh bôûi nghò ñònh 43/1999/NÑ-CP ngaøy 29/6/1999 cuûa Chính phuû vaø
töø ngaøy 27/4/2004 ñeán nay ñöôïc ñieàu chænh bôûi nghò ñònh 106/2004/NÑ-CP ngaøy
01/04/2004 cuûa Chính phuû.
Caùc noäi dung chính trong cô cheá, chính saùch tín duïng ÑTPT cuûa nhaø nöôùc,
ñöôïc theå hieän nhö sau:
2.6.1. Muïc ñích cuûa tín duïng ÑTPT cuûa Nhaø nöôùc: Laø hoã trôï cho caùc döï
aùn ñaàu tö phaùt trieån cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá thuoäc moät soá ngaønh, lónh vöïc
quan troïng, chöông trình kinh teá coù taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán chuyeån dòch cô caáu
kinh teá, thuùc ñaåy kinh teá beàn vöõng.
2.6.2. Nguyeân taéc tín duïng ÑTPT cuûa nhaø nöôùc.
- Hoã trôï cho nhöõng döï aùn ñaàu tö coù khaû naêng thu hoài voán tröïc tieáp thuoäc
moät soá ngaønh, lónh vöïc quan troïng, chöông trình kinh teá lôùn coù hieäu quaû kinh teá -
xaõ hoäi, baûo ñaûm hoaøn traû ñöôïc voán vay.
24
- Moät döï aùn coù theå ñoàng thôøi ñöôïc hoã trôï theo hình thöùc cho vay ñaàu tö
moät phaàn vaø hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö, hoaëc ñoàng thôøi ñöôïc cho vay ñaàu tö moät
phaàn vaø baûo laõnh tín duïng ñaàu tö.
- Toång möùc hoã trôï theo caùc hình thöùc vöøa neâu treân cho moät döï aùn khoâng
quaù 85% voán ñaàu tö cuûa döï aùn ñoù.
- Döï aùn vay voán ñaàu tö hoaëc baûo laõnh tín duïng ñaàu tö phaûi ñöôïc Quyõ
HTPT thaåm ñònh phöông aùn taøi chính, phöông aùn traû nôï voán vay tröôùc khi quyeát
ñònh ñaàu tö.
- Chuû ñaàu tö phaûi söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, traû nôï goác vaø laõi vay
theo hôïp ñoàng tín duïng ñaõ kyù.
2.6.3. Nguoàn voán tín duïng ÑTPT cuûa nhaø nöôùc: Bao goàm caùc nguoàn sau.
Voán ñieàu leä cuûa Quyõ; Voán ngaân saùch Nhaø nöôùc caáp boå sung haøng naêm:
Voán caùc döï aùn, chöông trình ñöôïc Chính phuû giao cho Quyõ HTPT thöïc hieän, voán
cuûa Chính phuû Vieät Nam cho caùc döï aùn nöôùc ngoaøi vay tho hieäp ñònh cuûa Chính
phuû; Voán töø phaùt haønh traùi phieáu Chính phuû; Voán ODA; Voán vay nôï, vieän trôï
nöôùc ngoaøi cuûa Chính phuû duøng ñeå cho vay laïi;Voán huy ñoäng nhö vay laïi caùc
Quyõ: Tích luõy nöôùc ngoøai; Tieát kieäm böu ñieän; Baûo hieåm xaõ hoäi hoaëc huy ñoäng
khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
Nguoàn voán nμy ñöôïc söû duïng ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu: Cho vay ñaàu tö,
hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö, thöïc hieän nghóa vuï baûo laõnh tín duïng ñaàu tö, traû nôï voán
vay.
2.6.4. Caùc hình thöùc tín duïng ñaàu tö phaùt trieån.
Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc hình thöùc:
Cho vay ñaàu tö vaø cho caùc döï aùn vay theo hieäp ñònh cuûa Chính phuû, hoã trôï laõi
suaát sau ñaàu tö, baûo laõnh tín duïng ñaàu tö.
1. Cho vay ñaàu tö:
25
(cid:138) Ñoái töôïng cho vay ñaàu tö: Laø caùc döï aùn ñaàu tö phaùt trieån coù khaû naêng
thu hoài voán tröïc tiÕp thuoäc danh muïc caùc döï aùn, chöông trình do Chính phuû quyeát
ñònh cho töøng thôøi kyø.
(cid:138) Ñieàu kieän cho vay: Döï aùn phaûi thuoäc ñoái töôïng quy ñònh ñaõ neâu trªn ñaõ
hoaøn thaønh thuû tuïc ñaàu tö quy ñònh hieän haønh cuûa Nhaø nöôùc.
Chuû ñaàu tö laø caùc toå chöùc, caù nhaân coù ñuû naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû,
toå chöùc vaø hoïat ñoäng theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät Vieät Nam, ®èi víi döï aùn
ñaàu tö môû roäng saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä thieát bò, chuû ñaàu tö phaûi coù tình hình
taøi chính baûo ñaûm khaû naêng thanh toaùn, coù phöông aùn saûn xuaát, kinh doanh coù laõi
ñöôïc Quü HTPT thaåm ñònh pöhông aùn taøi chímh, phöông aùn traû nôï vaø chaáp thuaän
cho vay tröôùc khi quyeát ñònh ñaàu tö, thöïc hieän caùc quy ñònh veà ñaûm baûo tieàn vay
theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc:
(cid:138) Möùc voán cho vay: Möùc voán cho vay ñoái vôùi töøng döï aùn do Quyõ HTPT
quyeát ñònh, toái ña baèng 70% toång soá voán ñaàu tö cuûa döï aùn. Soá voán coøn laïi, chuû
ñaàu tö phaûi xaùc ñònh ñöôïc nguoàn vaø caùc ñieàu kieän taøi chính cuï theå ñeå baûo ñaûm
tính khaû thi cuûa döï aùn.
(cid:138) Thôøi haïn cho vay: Ñöôïc xaùc ñònh theo khaû naêng thu hoài voán phuø hôïp vôùi
ñaëc ñieåm saûn xuaát, kinh doanh cuûa döï aùn vaø khaû naêng traû nôï cuûa chuû ñaàu tö
nhöng toái ña khoâng quaù 12 naêm. Moät soá döï aùn ñaëc thuø nhö troàng röøng coù thôøi
gian thu hoài voán daøi, toái ña khoâng quaù 15 naêm.
(cid:138) Laõi suaát cho vay: Ñöôïc xaùc ñònh töông döông 70% laõi suaát cho vay trung
vaø daøi haïn bình quaân cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc, hieän nay laø 6,6%
naêm. Boä tröôûng boä taøi chính quy ñònh laõi suaát cho vay ñaàu tö trong töøng thôøi kyø.
Khi laõi suaát thò tröôøng coù söï bieán ñoäng töø 15% trôû leân, Boä tröôûng Boä taøi chính
quyeát ñònh ñieàu chænh laõi suaát cho vay. Soá laàn ñieàu chænh laõi suaát moãi naêm toái ña
26
2 laàn. Laõi suaát nôï quaù haïn baèng 150% laõi suaát cho vay trong haïn ghi trong hôïp
ñoàng tín duïng.
(cid:138) Ñaûm baûo tieàn vay: Caùc chuû ñaàu t− khi vay voán ñaàu tö hoaëc ñöôïc baûo
laõnh tín duïng ñaàu tö ñöôïc.
(cid:138) Traû nôï vay: Chuû ñaàu tö coù traùch nhieäm traû voán vay cho Quü HTPT theo
ñuùng hôïp ñoàng tín duïng ñaõ kyù. Trong thôøi gian quaù haïn, chuû ñaàu tö chöa phaûi traû
nôï goác nhöng phaûi traû laõi. Neáu sau 10 ngaøy laøm vieäc, keå töø ngaøy ñeán haïn traû nôï,
chuû ñaàu tö khoâng traû ñöôïc nôï vay cuûa kyø haïn ñoù vaø khoâng ñöôïc ñieàu chænh kyø
haïn traû nôï, gia haïn nôï thì Quü HTPT chuyeån soá nôï goác vaø laõi chaäm traû sang nôï
quaù haïn vaø chòu phaït laõi suaát quaù haïn theo quy ñònh.
Tröôøng hôïp do nguyeân nhaân khaùch quan, chuû ñaàu tö khoâng traû ñöôïc nôï
theo ñuùng hôïp ñoàng tín duïng, phaûi coù vaên baûn ñeà nghÞ Quüõ HTPT ñeå xem xeùt
ñieàu chænh thôøi haïn aân haïn, thôøi haïn, kyø haïn traû nôï vaø möùc traû nôï trong moãi kyõ
haïn, nhöng thôøi haïn gia haïn nôï toái ña baèng 1/3 thôøi haïn traû nôï ghi trong hôïp
ñoàng tín duïng
(cid:138) Ruûi ro vaø xöû lyù ruûi ro:
Caùc döï aùn vay voán bò ruûi ro do caùc nguyeân nhaân khaùch quan: -Do chính
saùch Nhaø nöôùc thay ñoåi, do bieán ñoäng cuûa giaù caû thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc
ngoaøi döï kieán ñaõ tính toaùn trong döï aùn khaû thi maø chuû ñaàu tö gaëp khoù khaên trong
vieäc traû nôï vay, thì ñöôïc xem xeùt gia haïn nôï, mieãn, giaûm laõi tieàn vay, khoanh nôï
- Do thieân tai, hoaû hoaïn, tai naïn baát ngôø laøm maát taøi saûn, ñöôïc cô quan
Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn xaùc nhaän maø chuû ñaàu tö khoâng traû ñöôïc nôï, thì sau khi
ñaõ nhaän ñöôïc tieàn boài thöôøng cuûa cô quan baûo hieåm (neáu coù) ñöôïc xem xeùt xoaù
moät phaàn hoaëc toaøn boä nôï vay.
Caùc khoaûn buø ñaép ruûi ro noùi treân ñöôïc laáy töø quyõ döï phoøng ruûi ro. Quyõ döï
phoøng ruûi ro ñöôïc trích haøng naêm toái ña baèng 0,2% treân dö nôï bình quaân cho vay
ñaàu tö vaø nghóa vuï baûo laõnh tín duïng ñaàu tö nhaø ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí hoaït
27
ñoäng nghieäp vuï cuûa Quü HTPT. Tröôøng hôïp quyõ döï phoøng ruûi ro khoâng ñuû buø
ñaép thì Toång giaùm ñoác Quü HTPT baùo caùo Boä taøi chÝnh trình Thuû töôùng Chính
phuû xem xeùt, quyeát ñònh.
- Thaåm quyeàn xöû lyù ruûi ro Toång giaùm ñoác Quüõ HTPT quyeát ñònh ñieàu
chænh thôøi haïn aân haïn, thôøi haïn, kyø haïn traû nôï vaø möùc traû nôï trong moãi thôøi kyø.
Thuû töôùng chính phuû quyeát ñònh khoanh nôï, xoùa nôï, mieãn vaø giaûm laõi suaát tieàn
vay cho chuû döï aùn treân cô sôû ñeà nghò Toång giaùm ñoác Quü HTPT vaø Boä tröôûng
Boä taøi chính.
2/ Cho döï aùn vay theo hieäp ñònh chính phuû:
(cid:204) Ñoái töôïng cho döï aùn vay theo hieäp ñònh chính phuû: Caùc döï aùn ñaàu tö baèng
nguoàn vieän trôï cuûa ChÝnh phuû Vieät Nam cho caùc nöôùc ñaõ coù hieäp ñònh ñöôïc kyù keát.
(cid:204) Ñieàu kieän cho vay:
- Caùc döï aùn vay voán theo hieäp ñònh ChÝnh phuû phaûi mua caùc saûn phaåm
hoaëc thieát bò cuûa Vieät Nam saûn xuaát, söû duïng caùc chuyeân gia hoaëc lao ñoäng cuûa
Vieät Nam ñeå thöïc hieän döï aùn. Caùc ñieàu kieän vay khaùc thöïc hieän theo quy ñònh
cuï theå taïi hieäp ñònh ñöôïc kyù keát giöõa ChÝnh phuû Vieät Nam (hoaëc ngöôøi ñöôïc uyû
quyeàn) vôùi chính phuû (hoaëc ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn) nöôùc nhaän voán vay.
(cid:204) Thöïc hieän giaûi ngaân: Haøng naêm, Boä taøi chính chuyeån voán cho Quüõ
HTPT. Caên cöù hieäp ñònh ChÝnh phuû vaø hoà sô cuûa caùc döï aùn nhaän voán, Quyõ HTPT
thöïc hiÖn thanh toaùn cho nhaø cung caáp thieát bò, haøng hoaù cuûa Vieät Nam vaø caùc
chi phí lieân quan ñeán thöïc hieän döï aùn ñaõ ghi trong hieäp ñònh theo yeâu caàu cuûa
ngöôøi thuï höôûng.
3/ Hình thöùc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö:
(cid:204) Ñoái töôïng ñöôïc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö:
Caùc döï aùn thuoäc ñoái töôïng vay voán ñaàu tö, nhöng môùi ñöôïc vay moät phaàn
hoaëc chöa ñöôïc vay voán tín duïng ÑTPT cuûa Nhaø nöôùc. Caùc döï aùn theo danh muïc
ngaønh ngheà thuoäc lónh vöïc vaø ñòa baøn ñöôïc höôûng öu ñaõi ñaàu tö theo quy ñònh
28
hieän haønh cuûa ChÝnh phuû vaø höôùng daãn thi haønh luaät khuyeán khích ñaàu tö trong
nöôùc (söûa ñoåi) nhöng khoâng thuoäc ñoái töôïng vay voán ñaàu tö vaø khoâng ñöôïc baûo
laõnh tín duïng ñaàu tö cuûa Quüõ HTPT.
(cid:204) Ñieàu kieän vaø nguyeân taéc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö:
- Ñieàu kieän: Döï aùn thuoäc ñoái töôïng hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö theo quy
ñònh vaø ñaõ hoaøn thaønh ñöa vaøo söû duïng ñaõ hoaøn traû ñöôïc voán vay cho ngaân haøng
thöông maïi.
- Nguyeãn taéc: Chuû ñaàu tö chæ ñöôïc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö ®èi víi soá voán
vay cuûa toå chöùc tín duïng ñeå ñaàu tö taøi saûn coá ñònh maø trong phaïm vi toång soá voán
ñaàu tö taøi saûn coá ñònh cuûa döï aùn. Thôøi gian tính hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö laø thôøi
gian thöïc vay voán trong haïn cuûa chuû döï aùn.
(cid:204) Möùc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö:
- Ñoái vôùi caùc khoaûn vay voán baèng ñoàng Vieäât Nam thì möùc hoã trôï laõi suaát
sau ñaàu tö cuûa döï aùn ñöôïc xaùc ñònh baèng nôï goác thöïc traû nhaân (x) vôùi 50% laõi
suaát tín duïng ÑTPT cuûa nhaø nöôùc, nhaân (x) vôùi thôøi haïn thöïc vay (quy ñoåi theo
naêm) cuûa soá nôï goác thöïc traû.
- Ñoái vôùi caùc khoaûn vay voán baèng ngoaïi teä thì möùc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu
tö cuûa döï aùn ñöôïc xaùc ñònh baèng nôï goác nguyeân soá thöïc traû trong naêm nhaân (x)
vôùi 35% laõi suaát vay voán ngoaïi teä theo hôïp ñoàng vay voán cuûa toå chöùc tín duïng,
nhaân (x) vôùi thôøi haïn thöïc vay (quy ñoåi theo naêm) cuûa soá nôï goác thöïc traû.
(cid:204) Caáp hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö: Quyõ HTPT thöïc hieän caáp hoã trôï laõi suaát
sau ñeàu töï cho caùc döï aùn moät hoaëc hai lÇn trong moät n¨m.
4/ Baûo laõnh tín duïng ñaàu tö:
(cid:131) Ñoái töôïng ñöôïc baûo laõnh: Caùc döï aùn thuoäc ñoái töôïng vay voán ñaàu tö theo
quy ñònh, nhöng môùi ñöôïc vay moät phaàn hoaëc chöa ñöôïc vay voán tín duïng ÑTPT
cuûa nhaø nöôùc, caùc döï aùn theo danh muïc ngaønh ngheà thuoäc lónh vöïc vaø ñòa baøn
29
ñöôïc höôûng öu ñaõi ñaàu tö theo quy ñònh hieän haønh cuûa ChÝnh phuû vaø höôùng daãn
thi haønh luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc (söûa ñoåi) nhöng khoâng thuoäc ñoái
töôïng vay voán ñaàu tö vaø khoâng ñöôïc hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö cuûa Quyõ HTPT.
(cid:131) Ñieàu kieän ñöôïc baûo laõnh: Thuoäc ñoái töôïng baûo laõnh theo quy ñònh treân,
ñaõ hoaøn thaønh thuû tuïc ñaàu tö theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc, chuû ñaàu tö laø toå chöùc
hoaëc caù nhaân coù naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû, coù tình hình taøi chính baûo ñaûm
khaû naêng thanh toaùn coù phöông aùn saûn xuaát kinh doanh coù laõi, thöïc hieän baûo
ñaûm tieàn vay ñuùng quy ñònh vaø ñöôïc Quüõ HTPT thaåm ñònh phöông aùn taøi chính,
phöông aùn traû nôï vaø chaáp thuaän baûo laõnh.
(cid:131) Thôøi haïn, möùc baûo laõnh vaø chi phí baûo laõnh: Thôøi haïn ñöôïc xaùc ñònh phuø
hôïp vôùi thôøi haïn vay voán theo thoaû thuaän giöõa chuû ñaàu tö vôùi toå chöùc tín duïng
cho vay. Möùc baûo laõnh ñoái vôùi moät döï aùn khoâng quaù 70% toång soá voán ñaàu tö taøi
saûn coá ñònh ñöôïc duyeät cuûa döï aùn. Chuû ñaàu tö ñöôïc baûo laõnh khoâng phaûi traû phí
baûo laõnh cho Quüõ HTPT.
(cid:131) Traùch nhieäm taøi chính khi chuû ñaàu tö khoâng traû ñöôïc nôï:
Tröôøng hôïp chuû ñaàu tö khoâng traû ñöôïc vay theo ñuùng hôïp ñoàng tín
duïng ñaõ kyù thì: Quyõ HTPT chòu traùch nhieäm traû nôï cho toå chöùc tín duïng
thay chuû ñaàu tö phaàn voán vay ñaõ nhaän baûo laõnh. Chuû ñaàu tö phaûi nhaän nôï
baét buoäc vôùi Quüõ HTPT vôùi soá tieàn Quüõ HTPT traû nôï thay vôùi laõi suaát
phaït baèng 150% laõi suaát ñang vay cuûa toå chöùc tín duïng. Khi coù nguoàn traû
nôï, chuû ñaàu tö phaûi traû nôï phaàn nhaän nôï baét buoäc (keå caû nôï laõi) cho Quü
HTPT.
(cid:131) Xöû lyù ruûi ro trong baûo laõnh: Tröôøng hôïp chuû ñaàu tö ñöôïc baûo laõnh
khoâng traû ñöôïc soá nôï baét buoäc cuûa Quüõ HTPT seõ ñöôïc xöû lyù nhö quy ñònh cuûa
hình thöùc cho vay ñaàu tö vaø xöû lyù ruûi ro vaø thaåm quyeàn xöû lyù ruûi ro.
2.7. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tín duïng ÑTPT cuûa Nhaø nöôùc.
30
2.7.1. Caùc nhaân toá veà moâi tröôøng chính trò, phaùp lyù, kinh teá - xaõ hoäi.
- Moâi tröôøng chính trò coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán söï hoaït ñoäng vaø phaùt trieån
cuûa baát kyø doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá xaõ hoäi naøo. Trong tình hình chính trò
khoâng oån ñònh, thì khoâng chæ rieâng doanh nghieäp saûn xuaát - kinh doanh maø baûn
thaân toå chöùc cho vay cuõng khoù coù theå taäp trung vaøo ñaàu tö, môû roäng hoaït ñoäng
vaø trong ñieàu kieän nhö vaäy vieäc duy trì söï phaùt trieån nhö cuõ ñaõ laø khoù chöù chöa
noùi ñeán vieäc môû roäng. Hôn nöõa söï baát oån veà chính trò seõ daãn ñeán söï maát loøng tin
ñaàu tö cuûa daân chuùng cuõng nhö caùc chuû doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc. Khaû
naêng ñaàu tö bò thu heïp huy ñoäng voán khoù khaên, vì vaäy nguoàn voán cho ñaàu tö phaùt
trieån cuõng seõ bò haïn cheá.
- Moät moâi tröôøng phaùp lyù ñoàng boä, ñaày ñuû, thoáng nhaát vaø oån ñònh seõ coù
taùc duïng raát lôùn ñeán chaát löôïng coâng taùc tín duïng. Trong neàn kinh teá thò tröôøng
coù söï ñieàu tieát cuûa Nhaø nöôùc, phaùp luaät ñaõ trôû thaønh boä phaän khoâng theå thieáu.
Moät heä thoáng phaùp luaät ñaày ñuû, chuaån taéc vaø ñoàng boä tröôùc heát seõ taïo
nieàm tin ñöôïc baûo hoä chính ñaùng trong quaù trình ñaàu tö, ñoàng thôøi giuùp cho caùc
doanh nghieäp cuõng nhö toå chöùc tín duïng hoaït ñoäng ñöôïc thuaän lôïi.
-Moâi tröôøng kinh teá - xaõ hoäi laø toång hoøa caùc moái quan heä veà kinh teá - xaõ
hoäi taùc ñoäng leân hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ®ã chính laø caùc cô cheá chính saùch
cuûa Nhaø nöôùc ñeà ra trong töøng thôøi kyø ñeå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát
nöôùc nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñeà ra trong töông lai. Moâi tröôøng kinh teá oån
ñònh seõ taïo ñieàu kieän cho löu thoâng haøng hoùa, thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån, do ñoù
hoaït ñoäng tín duïng seõ thuaän lôïi hôn. Neàn kinh teá oån ñònh taêng tröôûng toát thì coù
nghóa laø ñaàu tö seõ taêng, ñoàng thôøi vôùi noù laø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù
hieäu quaû cao vaø coù khaû naêng hoaøn traû ñöôïc voán vay.
2.7.2. Caùc nhaân toá veà toå chöùc quaûn lyù ñieàu haønh söï hoaït ñoäng tín duïng
§TPT cuûa Nhaø nöôùc.
31
- Naêng löïc thaåm ñònh vaø giaùm saùt tín duïng: Naêng löïc thaåm ñònh tröôùc khi
cho vay: ñaây laø yeáu toá ñaûm baûo chaát löôïng cuûa khoaûn vay vaø döï aùn. Naêng löïc
thaåm ñònh cao seõ loaïi tröø ñöôïc sai leäch trong cung caáp thoâng tin cuûa doanh
nghieäp, vieäc döï ñoaùn hoaït ñoäng trong töông lai, khaû naêng sinh lôøi vaø ruûi ro caøng
chính xaùc, chaát löôïng tín duïng caøng lôùn.
Theo doõi chaët cheõ tieàn vay laø bieän phaùp quan troïng ñeå ñaûm baûo cho vieäc
söû duïng voán ñaàu tö ñuùng muïc ñích, ngaên ngöøa nôï quaù haïn, nôï khoù ñoøi. Naâng cao
naêng löïc giaùm saùt vaø xöû lyù tín duïng cuõng chính laø bieän phaùp naâng cao chaát löôïng
tín duïng
-Toå chöùc boä maùy, thuû tuïc haønh chính vaø qui trình nghieäp vuï: Toå chöùc boä
maùy cuûa cô quan quaûn lyù maø ñieàu haønh ñöôïc hình thaønh phuø hôïp, quy ñònh roõ
chöùc naêng, nhieäm vuï, quy ñònh râ veà quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa töøng khaâu,
töøng boä phaän sÏ cã t¸c dông lín trong c¸c moái quan heä cuûa töøng boä phaän trong
quaù trình quaûn lyù töø khaâu thaåm ñònh ñeán khi thieát laäp quan heä tín duïng vaø thu hoài
heát nôï, gãp phÇn naâng cao chaát löôïng tín duïng, haïn cheá tình traïng löïa choïn ñoái
nghòch vaø ruûi ro ñaïo ñöùc trong tín duïng, haïn cheá tình traïng ruûi ro quaûn lyù vaø ñieàu
haønh do toå chöùc boä maùy keùm hieäu quaû.
Quy trình nghieäp vuï ñoàng boä, thoáng nhaát vaø khoa hoïc, quy ñònh roõ raøng
trình töï vaø thuû tuïc töøng thao taùc nghieäp vuï vaø traùch nhieäm cuûa töøng caù nhaân töøng
boä phaän seõ coù taùc duïng naâng cao chaát löôïng cuûa thoâng tin tôùi caáp ra quyeát ñònh
cho vay, giaûm yeáu toá sai leäch thoâng tin vaø laø cô sôû quan troïng ñeå naâng cao chaát
löôïng tín duïng.
2.7.3. Caùc nhaân toá veà phía toå chöùc kinh teá, ñôn vò ñöôïc höôûng hoã trôï tÝn
dông §TPT cña Nhμ n−íc.
- Naêng löïc saûn xuaát cuûa doanh nghieäp: Naêng löïc saûn xuaát cuûa doanh
nghieäp bieåu hieän hieäu quaû taøi saûn hieän coù maø chuû yeáu laø taøi saûn coá ñònh, cuï theå
32
laø quaù trình saûn xuaát saûn phaåm, coâng ngheä saûn xuaát, ñaàu tö tröôùc ñaây coù keát quaû
nhö theá naøo.
- Naêng löïc taøi chính cuûa doanh nghieäp: Naêng löïc taøi chính cuûa doanh
nghieäp theå hieän ôû khoái löôïng voán töï coù vaø tyû troïng voán töï coù trong toång soá nguoàn
voán söû duïng. Naêng löïc taøi chính cuûa doanh nghieäp caøng cao, khaû naêng ñaùp öùng
caùc ñieàu kieän tín duïng caøng lôùn thì caøng coù ñieàu kieän naâng cao chaát löôïng tín
duïng.
- Khaû naêng toå chöùc, quaûn lyù cuûa doanh nghieäp: Doanh nghieäp vay voán
phaûi coù boä maùy coù naêng löïc quaûn lyù. Naêng löïc quaûn lyù coøn theå hieän ôû toå chöùc heä
thoáng haïch toaùn keá toaùn vaø quaûn lyù taøi chính phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh cuûa phaùp
luaät.
- Söï ñaùp öùng cuûa döï aùn vôùi ñieàu kieän tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc: Döï aùn
ñaàu tö phaûi thuoäc ñoái töôïng caàn ñöôïc khuyeán khích ñaàu tö theo qui ñònh cuûa Nhaø
nöôùc. Döï aùn phaûi chöùng minh ñöôïc söï caàn thieát, muïc ñích, keát quaû cuûa ñaàu tö. Söï
phuø hôïp cuûa quaù trình ñaàu tö vôùi qui hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi.
Chuû ñaàu tö phaûi coù ñuû voán töï coù tham gia ñaàu tö theo tyû leä qui ñònh, coù khaû naêng
hoaøn traû nôï töø baûn thaân döï aùn vaø töø caùc khoaûn thu nhaäp hôïp phaùp khaùc cuûa
doanh nghieäp.
2.8. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua Quü HTPT.
2.8.1. Tæ chøc bé m¸y vμ c¸c ho¹t ®éng cña Quü HTPT.
Quü Hç trî ph¸t triÓn (HTPT) lμ mét tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc, ®−îc ChÝnh
phñ thμnh lËp theo NghÞ ®Þnh sè 50/1999/N§-CP ngμy 6/7/1999 ®Ó thùc hiÖn chÝnh
s¸ch hç trî ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc th«ng qua mét sè ho¹t ®éng nh− cho vay
®Çu t−; b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−; t¸i b¶o l·nh vμ nhËn t¸i b¶o l·nh ®èi víi c¸c quü
®Çu t−; hç trî l·i suÊt sau ®Çu t− ®èi víi c¸c dù ¸n cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc
mét sè ngμnh, lÜnh vùc, ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña Nhμ n−íc vμ c¸c vïng khã
kh¨n cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t−... Ho¹t ®éng cña Quü kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn,
33
nh−ng ph¶i b¶o ®¶m hoμn vèn vμ bï ®¾p chi phÝ. Quü ®−îc miÔn nép thuÕ vμ c¸c
kho¶n nép ng©n s¸ch nhμ n−íc ®Ó gi¶m l·i suÊt cho vay vμ gi¶m phÝ b¶o l·nh. Quü
HTPT ®−îc NSNN Nhμ n−íc cÊp vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lμ 5.000 tØ ®−îc cÊp bï chªnh
lÖch l·i suÊt, cÊp vèn hç trî l·i suÊt sau ®Çu t−, ®−îc bï ®¾p rñi ro do nguyªn nh©n
kh¸ch quan khi thùc hiÖn cho vay ®Çu t− vμ b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−. §ång thêi, víi
tÝnh chÊt cho vay −u ®·i, ho¹t ®éng cho vay ®Çu t− cña Quü lu«n cã l·i suÊt thÊp h¬n
l·i suÊt cho vay th−¬ng m¹i trªn thÞ tr−êng. Trong tr−êng hîp l·i suÊt cho vay thÊp
h¬n l·i suÊt huy ®éng, Quü ®−îc Nhμ n−íc cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt. §©y lμ ®iÓm
hÕt søc kh¸c biÖt so víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Nh− vËy, ho¹t ®éng c¬ b¶n cña
Quü HTPT lμ ho¹t ®éng tÝn dông, mét trong nh÷ng néi dung cña tÝn dông nhμ n−íc.
2.8.2. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua
Quü HTPT
Theo Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt, "HiÖu qu¶ lμ kÕt qu¶ nh− yªu cÇu cña viÖc lμm
mang l¹i". §©y lμ kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ hiÖu qu¶. VËy, trong tr−êng hîp cô thÓ ®èi
víi ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü th× hiÖu qu¶ ®−îc hiÓu nh− thÕ nμo?
Ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü HTPT ®−îc xem lμ cã hiÖu qu¶ khi nã mang l¹i
hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cho c¶ Quü, c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh nghiÖp vμ c¸ nh©n
trong quan hÖ tÝn dông vμ c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n. NghÜa lμ, bªn cho vay lμ Quü
HTPT thu ®−îc nî gèc vμ l·i trong kho¶ng thêi gian trong h¹n. Cßn ®èi víi kh¸ch
hμng vay vèn, nhê cã vèn tÝn dông ®−îc vay ®· gãp phÇn lμm cho hä s¶n xuÊt kinh
doanh cã l·i, lμm cho hä thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng vèn cã cña m×nh vμ ®èi víi nÒn
kinh tÕ quèc d©n, kho¶n tÝn dông ®ã ph¶i cã ¶nh h−ëng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc.
N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua viÖc qu¶n lý
vμ ®iÒu hμnh cña Quü HTPT lμ viÖc Quü HTPT cïng c¸c ®èi t−îng kh¸c trong quan
hÖ tÝn dông vμ c¸c c¬ quan chøc n¨ng chñ ®éng t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó Quü HTPT lμ
bªn tμi trî vèn vay h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt nî qu¸ h¹n ph¸t sinh võa ngμy cμng
n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ cña vèn tÝn dông tμi trî; bªn ®i vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh
sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶, cã lîi nhuËn cμng cao cμng tèt vμ ho¹t ®éng tÝn dông
34
§TPT cña Quü HTPT sÏ gãp phÇn vμo viÖc chuyÓn dÞch kinh tÕ theo h−íng hiÖn ®¹i
ho¸, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc.
2.8.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
nhμ n−íc qua Quü HTPT
Muèn t¨ng tr−ëng kinh tÕ th× ph¶i huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc cho ®Çu t−
ph¸t triÓn. TÝn dông trung dμi h¹n nãi chung vμ tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ
n−íc nãi riªng lμ mét trong nh÷ng nguån vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc quan
träng cho ®Çu t− ph¸t triÓn. Quü HTPT, víi t− c¸ch lμ ®Çu mèi trung t©m tiÕp nhËn,
huy ®éng, qu¶n lý vμ thùc hiÖn nguån vèn nμy, cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc.
Thø nhÊt: T¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Th«ng qua ho¹t ®éng, Quü hç trî vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc, khuyÕn khÝch
c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt thuéc c¸c ngμnh, lÜnh vùc, ch−¬ng tr×nh
kinh tÕ lín cña Nhμ n−íc vμ c¸c vïng khã kh¨n cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t−.
Khi mét dù ¸n ®Çu t− ®i vμo ho¹t ®éng víi m¸y mãc ®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ sÏ
lμm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng lªn, hμng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n, ®a d¹ng vÒ
mÉu m·, phong phó vÒ chñng lo¹i, chÊt l−îng cao gi¸ c¶ hîp lý. Do ®ã, nhu cÇu tiªu
dïng cña x· héi sÏ t¨ng lªn. NÕu c¸c dù ¸n ®Çu t− vμo s¶n xuÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ
phôc vô cho s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng suÊt lao ®éng cña x·
héi ®−îc n©ng lªn. Tõ ®ã sÏ tiÕt kiÖm ®−îc mét kho¶n ngo¹i tÖ lín do kh«ng ph¶i
nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ tõ n−íc ngoμi vμo. NÕu ®Çu t− vμo c«ng nghÖ s¶n xuÊt hμng
tiªu dïng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi tiªu dïng tiÕp cËn víi s¶n phÈm míi víi chÊt
l−îng ®¶m b¶o, gi¸ c¶ hîp lý vμ xa h¬n thÕ xuÊt khÈu ra n−íc ngoμi ®Ó thu ngo¹i tÖ.
C¸c dù ¸n vÒ c¬ së h¹ tÇng nh−: th«ng tin liªn l¹c, c¸c c«ng tr×nh giao th«ng
®−êng kh«ng, bé, thuû, khu c«ng nghÖ... cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng lμm
tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho c¸c ngμnh kinh tÕ kh¸c.
Thø hai: Thóc ®Èy ph¸t triÓn kim ng¹ch xuÊt khÈu
§èi víi nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn, nÕu kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng lªn, hμng
ho¸ ®øng v÷ng ®−îc trªn thÞ tr−êng quèc tÕ víi thÞ phÇn æn ®Þnh sÏ kh¼ng ®Þnh: s¶n
phÈm cã søc c¹nh tranh cao, m¸y mãc thiÕt bÞ, tr×nh ®é c«ng nghÖ ®· ®−îc quan
35
t©m ®óng møc. Quy chÕ tÝn dông xuÊt khÈu míi më ra theo ®ã khuyÕn khÝch ®Èy
m¹nh s¶n xuÊt, kinh doanh hμng xuÊt khÈu kh«ng kÓ trung, dμi hay ng¾n h¹n vμ
ngμnh nghÒ. §©y thùc sù lμ mét kÝch thÝch tè m¹nh mÏ nh»m t¨ng kim ng¹ch xuÊt
khÈu. Nh− vËy, ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü HTPT lμ mét trong nh÷ng nh©n tè thóc
®Èy xuÊt khÈu cña n−íc nhμ.
Thø ba: Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
Víi ®Æc ®iÓm h¹n chÕ vÒ ®èi t−îng ®−îc h−ëng −u ®·i theo quy ®Þnh hiÖn
hμnh cña ChÝnh phñ, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, Quü cã thÓ tËp trung hç trî
vèn qua h×nh thøc cho vay ®Ó ph¸t triÓn ngμnh nμy, hay ngμnh kh¸c khu vùc nμy hay
khu vùc kh¸c. §iÒu ®ã, cã nghÜa lμ khuyÕn khÝch vμ thóc ®Èy lÜnh vùc, ngμnh ®ã
ph¸t triÓn c©n ®èi víi lÜnh vùc, ngμnh kh¸c hoÆc lμm tiÒn ®Ò cho lÜnh vùc kh¸c,
ngμnh kh¸c ph¸t triÓn. Nh− vËy, ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü cã t¸c ®éng ®èi víi c¸c
ngμnh kinh tÕ vμ gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n−íc
ta lμ ®Æc biÖt quan t©m tíi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n,
®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i; N©ng cÊp c¶i t¹o vμ x©y dùng míi cã
träng ®iÓm kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ; X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp
nÆng trong nh÷ng ngμnh träng yÕu mμ nhu cÇu ®ßi hái bøc b¸ch ph¶i cã ®iÒu kiÖn
vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr−êng, ph¸t huy t¸c dông nhanh vμ hiÖu qu¶ mμ nh÷ng dù ¸n
®Çu t− vμo nh÷ng lÜnh vùc trªn phÇn lín ®Òu thuéc ®èi t−îng hç trî cña tÝn dông ®Çu
t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc.
Thø t−: T¹o thªm viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng
Gi¶i quyÕt viÖc lμm lμ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng mμ bÊt cø Nhμ n−íc nμo
trªn thÕ giíi ®Òu rÊt quan t©m. Mét trong nh÷ng −u tiªn cña vèn tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc lμ c¸c dù ¸n ®Çu t− t¹o thªm ®−îc nhiÒu viÖc lμm míi. Khi thùc hiÖn ®Çu
t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ngoμi ý nghÜa vÒ mÆt kinh tÕ lμ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn,
thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ... cßn t¹o viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng, gãp
phÇn æn ®Þnh x· héi.
36
2.8.4. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
nhμ n−íc
Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña §TPT cña Nhμ
n−íc. Tuy nhiªn, nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n, quan träng t¸c ®éng m¹nh mÏ vμ trùc tiÕp
®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ M« h×nh tæ chøc, bé m¸y
cña c¬ quan qu¶n lý mμ ®iÒu hμnh vèn tin dông §TPT cña nhμ n−íc, c¸c c¬ chÕ,
chÝnh s¸ch cña nhμ n−íc cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc;
c¸c quy chÕ, quy tr×nh nghiÖp vô h−íng dÉn cô thÓ víi ho¹t ®éng nghiÖp vô cña c¬
quan qu¶n lý mμ ®iÒu hμnh vμ tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc nghiÖp vô cña c¸n bé
vÒ l·nh ®¹o, chØ ®¹o, thÈm ®Þnh, kiÓm tra, kiÓn so¸t trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vμ ®iÒu
hμnh nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc.
- Quü HTPT lμ c¬ quan qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh nguån vèn tÝn dông §TPT cña
nhμ n−íc, cã vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
§TPT cña Nhμ n−íc. V× vËy viÖc x©y dùng m« h×nh, tæ chøc, bé may cña Quü
HTPT phï hîp víi thùc tÕ ë hiÖn t¹i còng nh− l©u dμi lμ nh©n tè quan träng nh»m
thóc ®Èy tÝnh hiÖu qu¶ cña vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc.
- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña nhμ n−íc vÒ tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc lμ nh©n tè
®Æc biÖt quan träng, cã t¸c ®éng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc.
Trong tr−êng hîp nhμ n−íc ban hμnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi yªu cÇu
kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc vμ
phï hîp víi nguyÖn väng cña c¸c doanh nghiÖp th× sÏ cã t¸c dông m¹nh mÏ vμ trùc
tiÕp ®Õn hiÖu qua ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. Tr−êng hîp ng−îc l¹i sÏ
k×m h·m h¹n chÕ ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc.
- N¨ng lùc thÈm ®Þnh vμ gi¸m s¸t tÝn dông cña Quü HTPT:
N¨ng lùc thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông lμ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o hiÖu
qu¶ cña kho¶n vay vμ dù ¸n. NÕu n¨ng lùc thÈm ®Þnh cao sÏ lo¹i trõ ®−îc sai lÖch
trong viÖc cung cÊp th«ng tin cña kh¸ch hμng còng nh− kh¶ n¨ng sö dông vèn vay
cña kh¸ch hμng. N¨ng lùc thÈm ®Þnh cña c¸n bé tÝn dông thÓ hiÖn ë n¨ng lùc ph©n
tÝch tμi chÝnh vμ xö lý c¸c th«ng tin tÝn dông. NÕu thiÕu kh¶ n¨ng nμy, tæn thÊt trong
37
ho¹t ®éng tÝn dông sÏ kh«ng tr¸nh khái. Do ®ã, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña
Qòy HTPT sÏ thÊp.
N¨ng lùc gi¸m s¸t tÝn dông: gi¸m s¸t tÝn dông nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng tÝn
dông nh− ban ®Çu dù ®o¸n, h¹n chÕ xÈy ra t×nh tr¹ng rñi ro trong tÝn dông. Theo dâi
s¸t sao vμ chÆt chÏ viÖc gi¶i ng©n vμ sö dông tiÒn vay lμ biÖn ph¸p quan träng ®Ó
®¶m b¶o viÖc sö dông vèn ®Çu t− ®óng môc ®Ých, ng¨n ngõa nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi.
- Tæ chøc bé m¸y vμ qui tr×nh nghiÖp vô: Ho¹t ®éng cña Quü HTPT cã triÓn
khai ®−îc thuËn lîi vμ cã hiÖu qu¶ hay kh«ng phô thuéc rÊt lín vμo tæ chøc bé m¸y
vμ quy tr×nh nghiÖp vô. ViÖc quy ®Þnh râ quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm cña tõng kh©u, tõng
bé phËn, mèi quan hÖ cña tõng bé phËn sÏ cã t¸c dông quan träng trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn tõ thÈm ®Þnh ®Õn khi thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông vμ thu håi vèn (gèc+l·i).
Quy tr×nh qu¶n lý tÝn dông ®−îc bè trÝ khoa häc, râ rμng sÏ gãp phÇn quan träng lμm
n©ng cao chÊt l−îng cña th«ng tin tíi cÊp ra quyÕt ®Þnh cho vay, gi¶m c¸c yÕu tè sai
lÖch th«ng tin vμ lμ c¬ së quan träng ®Ó n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông. Tõ ®ã n©ng
cao ®−îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü HTPT.
2.8.5. C¸c chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc.
* C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®−îc thÓ hiÖn qua kh¶
n¨ng thu ®−îc nî gèc vμ l·i trong kho¶ng thêi gian ®· quy ®Þnh trong hîp ®ång tÝn
dông ®èi víi Quü HTPT ; kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c kh¸ch hμng vay
vèn tõ Quü vμ t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc. Do ®ã, vÒ mÆt
®Þnh tÝnh, chÊt l−îng ho¹t ®éng tÝn dông ®−îc ®¸nh gi¸ qua c¸c mÆt sau:
- Thø nhÊt: HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc ®−îc thÓ hiÖn ë
kh¶ n¨ng thu ®−îc nî gèc vμ l·i trong kho¶ng thêi gian ®· ®−îc quy ®Þnh trong hîp
®ång tÝn dông. NghÜa lμ, ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i b¶o ®¶m ®Ó Quü HTPT thùc hiÖn
®−îc chøc n¨ng mμ Nhμ n−íc ®· giao lμ b¶o toμn ®−îc vèn, ®ång thêi ph¶i mang l¹i
thu nhËp cho Quü HTPT ®ñ ®Ó trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan vμ h¹n chÕ thÊp
nhÊt nguy c¬ rñi ro (kh«ng thu håi ®−îc vèn cho vay hoÆc thu håi chËm,).
38
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc cßn thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng
®¸p øng tèt nhu cÇu cña kh¸ch hμng. Nãi mét c¸ch kh¸c, ®èi víi bªn ®i vay th× ®iÒu
nμy tr−íc hÕt biÓu hiÖn ë chç thñ tôc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn (tuy nhiªn, vÉn ph¶i b¶o
®¶m nh÷ng nguyªn t¾c an toμn cÇn thiÕt vμ theo nh÷ng quy tr×nh nhÊt ®Þnh), cung
cÊp vèn ®Çy ®ñ, nhanh chãng, kÞp thêi. Qua ®ã, bªn ®i vay sÏ tiÕt kiÖm ®−îc c¸c chi
phÝ giao dÞch, tiÕt kiÖm thêi gian vμ nhÊt lμ sÏ kh«ng bá lì nh÷ng c¬ héi s¶n xuÊt
kinh doanh tèt.
- Thø hai: Kh¶ n¨ng sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ cña bªn ®i vay. Nãi mét
c¸ch kh¸c, bªn ®i vay sö dông vèn vay ®−îc tõ Quü HTPT phôc vô tèt ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− môc tiªu khi ®i vay ®Ò ra.
- Thø ba: §ãng gãp vμo sù t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng, ®Þa
ph−¬ng vμ c¶ n−íc. §©y lμ hÖ qu¶ tÊt yÕu ®¹t ®−îc khi c¶ bªn ®i vay vμ Quü ®Òu
ho¹t ®éng tèt. Nã ®−îc biÓu hiÖn ë chç, ho¹t ®éng cña Quü sÏ ®ãng gãp vμo viÖc
t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn , thóc ®Èy ph¸t triÓn
kim ng¹ch xuÊt khÈu, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo chñ tr−¬ng, ®Þnh h−íng vμ chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, Thñ t−íng
ChÝnh phñ, t¹o thªm viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng, n©ng cao møc sèng cho ng−êi
d©n.
Nh×n chung, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng
Quü HTPT lμ mét chØ tiªu rÊt tæng hîp, ®−îc ®¸nh gi¸ trªn quan ®iÓm cña c¶ ba ®èi
t−îng: Quü HTPT c¬ quan cho vay, kh¸ch hμng vay vèn cña Quü vμ nÒn kinh tÕ-x·
héi. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh chØ lμ nh÷ng c¨n cø ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
cña Quü HTPT mét c¸ch kh¸i qu¸t. Muèn cã nh÷ng kÕt luËn chÝnh x¸c h¬n, cÇn
ph¶i dùa vμo mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng cô thÓ liªn quan ®Õn Quü. Riªng
nh©n tè kinh tÕ- x· héi rÊt khã cã c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng ®Ó ®o l−êng t¸c ®éng cô
thÓ ®èi víi tõng ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü HTPT ®Õn sù ph¸t triÓn chung ®èi víi
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®©t n−íc. §ång thêi, do nh©n tè bªn ®i vay cña Quü còng rÊt
®a d¹ng nh− c¸c doanh nghiÖp, c¸c dù ¸n, c¸c ch−¬ng tr×nh môc tiªu nªn còng rÊt
khã ®−a ra ®−îc c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng cô thÓ chung cho ®èi t−îng nμy. Do ®ã, tuú
39
tõng tr−êng hîp cô thÓ mμ ng−êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ trªn c¶ hai mÆt
®Þnh tÝnh vμ ®Þnh l−îng. §«i khi chØ ®¸nh gi¸ trªn c¸c khÝa c¹nh ë tÇm vÜ m«.
* C¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng:
D− nî cho vay mμ tèc ®é t¨ng d− nî vay. D− nî cho vay lμ sè tiÒn mμ Quü
HTPT cho c¸c kh¸ch hμng vay mμ cßn d− nî t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Tèc ®é
t¨ng d− nî vay ®−îc thÓ hiÖn qua c«ng thøc:
D− nî cho vay cuèi kú nμy - 1 Tèc ®é t¨ng d− nî vay = ( ) * 100 D− nî cho vay cuèi kú tr−íc
D− nî cho vay ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh thÓ hiÖn quy m« tuyÖt ®èi cña ho¹t
®éng tÝn dông, cßn tèc ®é t¨ng d− nî vay thÓ hiÖn møc ®é vμ kh¶ n¨ng më réng quy
m« vμ h×nh thøc cho vay qua c¸c thêi kú. D− nî cho vay ngμy cμng lín vμ tèc ®é d−
nî cho vay t¨ng nhanh cho thÊy kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña Quü. Tuy nhiªn,
nh− trªn ®· ph©n tÝch, ®ã míi chØ lμ ®iÒu kiÖn chø ch−a thÓ kh¼ng ®Þnh hiÖu qu¶ tÝn
dông cña Quü mμ cÇn ph¶i kÕt hîp nghiªn cøu, ph©n tÝch c¸c chØ tiªu kh¸c.
- Tæng vèn huy ®éng: ®©y lμ chØ tiªu biÓu hiÖn quy m« sè vèn mμ Quü huy
®éng tõ c¸c nguån: ng©n s¸ch, vay nî trong vμ ngoμi n−íc,... trong mét kho¶ng thêi
gian nhÊt ®Þnh. ChØ tiªu nμy biÓu hiÖn kh¶ n¨ng cho vay cña Quü. NÕu tæng vèn huy
®éng cao, kh¶ n¨ng cho vay lín vμ ng−îc l¹i. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn kÕt hîp
víi c¸c chØ tiªu ®Þnh l−îng kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü.
Ch¼ng h¹n, nÕu tæng vèn huy ®éng cña Quü ngμy cμng cao, trong khi doanh sè cho
vay nhá, tèc ®é t¨ng doanh sè cho vay chËm th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü kh«ng
cao.
- HiÖu suÊt sö dông vèn:
Tæng d− nî
HiÖu suÊt sö dông vèn= * 100
Tæng nguån vèn
HiÖu suÊt sö dông vèn nãi lªn kh¶ n¨ng cho vay vèn so víi tæng nguån vèn
cña Quü. ChØ tiªu nμy cμng cao th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña Qòy cã thÓ ngμy
cμng cao vμ ng−îc l¹i. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn kÕt hîp víi c¸c chØ tiªu kh¸c ®Ó
40
®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t, kh«ng chØ dùa trªn c¬ së chØ tiªu trªn ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ tÝn dông cña Quü. Bëi v×, ®¸nh gi¸ nh− vËy lμ phiÕn diÖn, sÏ dÔ dÉn ®Õn ®¸nh
gi¸ sai. Ch¼ng h¹n, tû lÖ nî qu¸ h¹n cao trong khi hiÖu suÊt sö dông vèn còng cao
th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña Qòy hç trî ph¸t triÓn ch−a ch¾c ®· cao, thËm chÝ
cßn thÊp.
- Tû lÖ nî qu¸ h¹n
D− nî qu¸ h¹n
Tû lÖ nî qu¸ h¹n = * 100
Tæng d− nî
ChØ tiªu nμy ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n cña Quü trong qu¸
tr×nh cho vay. ChØ tiªu nμy cμng thÊp th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü cμng tèt vμ
ng−îc l¹i. Bëi v×, chØ tiªu nμy cao sÏ chøng tá Quü ®ang gÆp nhiÒu rñi ro. Tuy nhiªn,
trong thùc tÕ, do nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vμ ho¹t ®éng tÝn
dông cña Quü lμ kh«ng thÓ thÓ tr¸nh khái. V× vËy, th«ng th−êng chÊp nhËn mét tû lÖ
nî qu¸ h¹n nhÊt ®Þnh ®−îc coi nh− giíi h¹n an toμn. Theo khuyÕn nghÞ cña Ng©n
hμng ThÕ giíi, tû lÖ nμy nªn ë møc d−íi 5% lμ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc.
Ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü HTPT lμ mét ho¹t ®éng tÝn dông m¨ng nÆng
tÝnh chÝnh s¸ch cho ®Çu t− ph¸t triÓn, kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn, ho¹t ®éng cña
Quü chñ yÕu lμ tæ chøc thùc hiÖn cho vay ®Çu t− theo ®Þnh h−íng vμ chØ ®¹o cña
ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt
n−íc trong tõng thêi kú, v× môc ®Ých tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®· ®−îc quy ®Þnh
râ: tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc nh»m hç trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn cña
c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc mét sè ngμnh, lÜnh vùc quan träng, ch−¬ng tr×nh kinh
tÕ lín, c¸c lÜnh vùc mμ kh«ng cã sù −u ®·i ®Çu t− cña Nhμ n−íc th× sÏ kh«ng ph¸t
triÓn ®−îc, hoÆc c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh mμ Ýt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ tØ suÊt
lîi nhuËn mang l¹i thÊp, nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc lμ mét
kh¸i niÖm tæng hîp, võa mang tÝnh cô thÓ, võa mang tÝnh tr×u t−îng, nã ®−îc biÓu
hiÖn qua c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng: Quü HTPT, bªn ®i vay cña Quü
vμ quan trong nhÊt lμ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n−íc.
41
V× lμ ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch nªn c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t
®éng tÝn dông cña Quü HTPT mang nhiÒu tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh h¬n lμ tÝnh ®Þnh l−îng
(®©y lμ mét ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt lín so víi ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hμng th−¬ng
m¹i), nªn trong luËn v¨n sÏ ®i s©u vμo ph©n tÝch hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT
cña Nhμ n−íc qua Quü HTPT trªn mét sè c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh; cã mét sè chØ tiªu
mang tÝnh chÊt ®Þnh l−îng hay ®Þnh tÝnh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña Quü vμ nã cã mèi
liªn hÖ phô thuéc lÉn nhau, cã thÓ lμ bæ sung cho nhau nh−ng còng cã thÓ m©u thuÉn
víi nhau. Do ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña
Quü HTPT th× ph¶i ®¸nh gi¸ toμn bé c¸c chØ tiªu ®ã trong mét hÖ thèng c¶ trªn tÇm
vi m« còng nh− vÜ m«. §ång thêi, còng cÇn c¨n cø vμo ®Þnh h−íng, chñ tr−¬ng ®Çu
t− ph¸t triÓn trong tõng lÜnh vùc, ngμnh hay ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cô thÓ ®Ó cã sù
®¸nh gi¸ møc ®é −u tiªn cho chØ tiªu nμy hay chØ tiªu kh¸c, cho ®èi t−îng nμy hay
®èi t−îng kh¸c.
3. Kinh nghiÖm ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña mét sè n−íc
trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi.
3.1. Hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ôû Haøn Quoác
Kinh teá Haøn Quoác baét ñaàu caát caùnh töø ñaàu thaäp kyû 60 cuûa theá kyû tröôùc.
Vaøo cuoái giai ñoaïn “caát caùnh”, Haøn Quoác trôû thaønh moät nöôùc coâng nghieäp. Söï
phaùt trieån nhanh choùng ñoù coù hai yeáu toá quan troïng goùp phaàn, moät laø chieán löôïc
taêng tröôûng döïa vaøo xuaát khaåu, hai laø chính saùch taïo nguoàn voán hôïp lyù. Nhaø
nöôùc ñaõ söû duïng nhieàu coâng cuï ñeå huy ñoäng caùc nguoàn löïc, trong ñoù coù tín duïng
ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc. Ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc noùi chung cuûa tín duïng ñaàu
tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc noùi rieâng ñaõ ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc hoã trôï
caùc ngaønh kinh teá phuïc vuï chieán löôïc phaùt trieån trong thôøi kyø naøy.
Chính phuû Haøn Quoác ñaõ phaân boå caùc nguoàn taøi chính thoâng qua Quyõ ñaàu
tö quoác gia ñeå hoã trôï cho caùc ngaønh ñöôïc khuyeán khích ñaàu tö. Caùc chính saùch
ñöôïc aùp duïng cho vay coù choïn loïc, öu tieân laõi suaát cho phaùt trieån nhöõng ngaønh
coâng nghieäp coù muïc tieâu quoác gia. Töø naêm 1973, Haøn Quoác chuyeån sang phaùt
42
trieån caùc ngaønh coâng nghieäp naëng nhö coâng nghieäp saét, theùp, kim loaïi maøu… vaø
coâng nghieäp hoaù chaát nhö phaân boùn, sôn, chaát deûo…. baèng caùch cho vay öu ñaõi
vôùi laõi suaát thaáp.
Chính phuû hoã trôï saûn xuaát haøng xuaát khaåu thoâng qua caùc bieän phaùp chuû
yeáu nhö: caáp tín duïng xuaát khaåu vôùi laõi suaát öu ñaõi, trôï caáp tröïc tieáp cho xuaát
khaåu moät soá saûn phaåm quan troïng, cho vay vôùi laõi suaát öu ®·i ®Ó saûn xuaát haøng
xuaát khaåu, caáp tín duïng cho caùc nhaø nhaäp khaåu nguyeân lieäu thoâ vaø thieát bò ñeå
saûn xuaát haøng xuaát khaåu, cho vay ñeå chuyeån ñoåi nhaø maùy sang saûn xuaát haøng
xuaát khaåu,…..
Töø cuoái nhöõng naêm 70 vaø ñaàu nhöõng naêm 80 ñaõ xuaát hieän nhöõng daáu hieäu
phaùt trieån maát caân ñoái buoäc Chính phuû phaûi ñieàu chænh chính saùch phaùt trieån.
Tröôùc heát, Chính phuû giaûm hoã trôï laõi suaát ñoái vôùi caùc khoaûn vay xuaát khaåu, tín
duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc caáp cho caùc Coâng ty thuoäc dieän ñöôïc vay
voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc cho xuaát khaåu vôùi laõi suaát thaáp. Maët
khaùc, Nhaø nöôùc chuyeån sang khuyeán khích phaùt trieån doanh nghieäp coù quy moâ
vöøa vaø nhoû, tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc öu tieân phaân boå cho
khu vöïc naøy.
Toùm laïi, söï taêng tröôûng kinh teá nhanh cuûa Haøn Quoác trong 4 thaäp kyû lieân
tieáp phaàn lôùn nhôø thöïc hieän caùc chính saùch thuùc ñaåy xuaát khaåu vaø coâng ngieäp
hoùa chaát vôùi söï hoã trôï taøi chính maïnh meõ töø ngaân saùch Nhaø nöôùc vaø tín duïng ñaàu
tö Nhaø nöôùc.
3.2. Hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ôû Trung Quoác
Cuøng vôùi coâng cuoäc caûi toå neàn kinh teá, Trung Quoác ñaõ caûi toå heä thoáng tín
duïng nhaèm ñaùp öùng nhöõng nhu caàu môùi cuûa neàn kinh teá haøng hoùa. Tín duïng ñaàu
tö Nhaø nöôùc ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän.
43
Moät trong caùc noäi dung cuûa coâng cuoäc caûi caùch cô cheá quaûn lyù voán ñaàu tö
xaây döïng cô baûn laø xaùc ñònh roõ phaïm vi ñaàu tö töø ngaân saùch vaø phaân bieät ranh
giôùi danh muïc caùc coâng trình döï aùn ñaàu tö coâng coäng vaø caùc coâng trình döï aùn
ñaàu tö coù khaû naêng thu hoài voán. Hoaït ñoäng tín duïng ñaàu tö nhaø nöôùc döôùi caùc
hình thöùc cho vay ñaàu tö, baûo laõnh tín duïng ñaàu tö, baûo hieåm tín duïng vaø hoã trôï
laõi suaát sau ñaàu tö.
Vieäc thöïc hieän tín duïng ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc do 3 Ngaân haøng: Ngaân haøng
phaùt trieån, Ngaân haøng phaùt trieån noâng nghieäp vaø Ngaân haøng xuaát nhaäp khaåu.
Ngaân haøng phaùt trieån noâng nghieäp chuyeân veà lónh vöïc noâng nghieäp, Ngaân haøng
phaùt trieån chuyeân veà lónh vöïc xaây döïng cô baûn vaø Ngaân haøng xuaát nhaäp khaåu
chuyeân veà lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu. Trong ba ngaân haøng naøy chæ coù Ngaân haøng
phaùt trieån laø ngaân haøng chính saùch thuaàn tuyù, hai ngaân haøng coøn laïi hoaït ñoäng coù
tính löôõng cheá, vöøa kinh doanh ñoàng thôøi vöøa tieáp nhaän vaø quaûn lyù nguoàn voán
nhaø nöôùc hoã trôï cho töøng lónh vöïc.
3.3. Hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ôû Ñaøi Loan
Trong nhöõng naêm 1959 ñeán 1972, Ñaøi Loan thöïc hieän vai troø hoã trôï cho
caùc ngaønh coâng nghieäp nheï coù ñònh höôùng xuaát khaåu vaø söû duïng nhieàu lao ñoäng.
Trong ñoù coù bieän phaùp hoã trôï taøi chính cuûa Nhaø nöôùc laø caáp tín duïng ñaàu tö vôùi
laõi suaát thaáp. Cheá ñoä öu ñaõi ñoái vôùi caùc coâng ty tham gia phaùt trieån caùc ngaønh
coâng nghieäp chieán löôïc bao goàm :
- Söï trôï giuùp voán cuûa Nhaø nöôùc: Caùc coâng ty ñaùp öùng ñöôïc tieâu thöùc treân
coù theå ñeà nghò söï giuùp ñôõ töø phía Chính phuû khi tieâu thöùc xaùc ñònh caùc coâng ty
ñöôïc phaân haïng vaø Chính phuû coù theå trôï giuùp khoaûng 50% soá voán cuûa toaøn boä
chöông trình hoã trôï;
- Cho vay vôùi laõi suaát thaáp: Naêm 1982, Chính phuû ñaõ laäp quyõ vôùi soá tieàn
250 trieäu USD ñeå ñaûm baûo caùc khoaûn cho vay vôùi laõi suaát thaáp ñoái vôùi caùc coâng
44
ty trong ngaønh coâng nghieäp chieán löôïc. Caùc khoaûn vay vôùi laõi suaát thaáp ñöôïc caùc
coâng ty duøng ñeå mua maùy moùc, thieát bò laø chuû yeáu.
Nghieân cöùu kinh nghieäm quaûn lyù vaø söû duïng voán tín duïng §TPT cuûa Nhaø
nöôùc ôû caùc nöôù, chuùng ta coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm chuû yeáu cho
vieäc thöïc hieän tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ôû Vieät nam.
Thöù nhaát, caùc bieän phaùp hoã trôï taøi chính cho ñaàu tö phaùt trieån ñöôïc thöïc
hieän döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, trong ñoù beân caïnh hình thöùc caáp phaùt tröïc
tieáp töø ngaân saùch laø caáp tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc. Ñeå quaûn lyù
hieäu quaû nguoàn voán naøy, coù 2 phöông thöùc quaûn lyù vaø ñieàu haønh huy ñoäng caùc
toå chöùc tín duïng, ngaân haøng tham gia vaøo vieäc huy ñoäng voán ñeå cho vay theo caùc
ñoái töôïng ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh hoaëc Nhaø nöôùc hoã trôï laõi suaát, baûo laõnh tín
duïng ñaàu tö vaø cho vay ñaàu tö quaûn lyù thoáng nhaát thoâng qua moät ñaàu moái.
Thöù hai, ñeå quaûn lyù vaø söû duïng coù hieäu quaû voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån
cuûa Nhaø nöôùc, caàn thaønh laäp moät toå chöùc coù ñuû naêng löïc vaø thaåm quyeàn ñeå ñieàu
hoøa voán vaø quaûn lyù chung.
Thöù ba, hình thöùc tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc aùp duïng
roäng raõi vaø luoân ñöôïc ñieàu chænh trong moãi thôøi kyø.
Thöù tö, laõi suaát tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc thaáp hôn laõi suaát
vay voán treân thò tröôøng töï do. Laõi suaát vay voán thaáp laø coâng cuï quan troïng cuûa
Nhaø nöôùc trong hoã trôï voán daøi haïn ñeå phaùt trieån moät soá ngaønh coâng nghieäp then
choát caàn nhieàu voán trong thôøi kyø ñaàu cuûa giai ñoaïn taêng tröôûng kinh teá.
Thöù naêm, ñieàu chænh cô caáu ñaàu tö theo caùc ngaønh, lónh vöïc, vuøng kinh teá
phuïc vuï chieán löôïc phaùt trieån cuûa Chính phuû.
Thöù saùu, ñoái töôïng cho vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc
khoâng neân quaù roäng, laøm cho caùc doanh nghieäp yû laïi, giaûm khaû naêng caïnh tranh
cuûa caùc doanh nghieäp vaø taêng khoaûn nôï cuûa Chính phuû.
45
Thöù baûy, beân caïnh hoã trôï ñaàu tö thoâng qua tín duïng ñaàu tö phaùt trieån, Nhaø
nöôùc coøn phaûi thöïc hieän ñoàng boä nhieàu bieän phaùp hoã trôï khaùc.
Thöù taùm, ñeå coù ñuû nguoàn voán cho vay ñaàu tö phaùt trieån caàn ña daïng hoùa
caùc hình thöùc huy ñoäng. Beân caïnh vieäc ñaåy maïnh huy ñoäng nguoàn voán döôùi
hình thöùc traùi phieáu treân thò tröôøng trong nöôùc, chuùng ta cuõng neân khaån tröông
tieán haønh huy ñoäng voán döôùi hình thöùc phaùt haønh traùi phieáu Quoác teá.
46
Ch−¬ng II
Thùc tr¹ng vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua Quü hTPT
tõ n¨m 2003 ®Õn 2005
1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña
nhμ n−íc t¹i Quü hTPT.
1.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y vμ nhiÖm vô chñ yÕu cña Quü HTPT.
Thùc hiÖn ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng, Nhμ n−íc ®· chñ tr−¬ng ®æi míi toμn
diÖn c¬ chÕ qu¶n kinh tÕ tõ h×nh thøc kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr−êng
®Þnh h−íng XHCN. Trong lÜnh vùc ®Çu t− ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng b−íc thay ®æi quan
träng nh»m huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn thuéc c¸c thμnh phÇn kinh tÕ trong vμ
ngoμi n−íc nh»m ph¸t triÓn ®Êt n−íc. C¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, c¸c
dù ¸n mang tÇm chiÕn l−îc quèc gia, thuéc ngμnh kinh tÕ mòi nhän, c¸c dù ¸n thuéc
vïng khã kh¨n, kÐm ph¸t triÓn th−êng ®ßi hái l−îng vèn lín, thêi gian thu håi vèn
chËm nªn c¸c nhμ ®Çu t− th−êng kh«ng muèn hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t−. V×
vËy, c¸c dù ¸n nμy th−êng ®−îc ChÝnh phñ tμi trî.
Víi yªu cÇu n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ ®Çu t−, ChÝnh phñ ®· thay ®æi
c¬ chÕ qu¶n lý vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n, chuyÓn tõ h×nh thøc cÊp ph¸t sang h×nh
thøc tÝn dông ®Çu t− ®èi víi nh÷ng dù ¸n cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t− vμ cã kh¶ n¨ng
thu håi vèn trùc tiÕp. Ban ®Çu thùc hiÖn tÝn dông chØ thu håi nî gèc (kh«ng thu l·i)
sau chuyÓn sang c¬ chÕ cho vay thu håi c¶ nî gèc vμ l·i (l·i suÊt thÊp). Kªnh tÝn
dông míi nμy thùc chÊt lμ tÝn dông −u ®·i cña Nhμ n−íc (hiÖn nay gäi lμ tÝn dông
®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc).
Bªn c¹nh ®ã, ®Ó thùc hiÖn viÖc cÊp vμ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t− tõ ng©n
s¸ch nhμ n−íc, nh»m ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn
cña Nhμ n−íc, ®Ó tËp trung c¸c nguån vèn, c¸c ch−¬ng tr×nh cho vay −u ®·i cña Nhμ
47
n−íc vμo mét ®Çu mèi, n©ng cao h¬n n÷a vai trß vμ chÊt l−îng cña c«ng t¸c tÝn dông
®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc, ngμy 8-7-1999, ChÝnh phñ ®· ban hμnh NghÞ ®Þnh sè
50/1999/N§-CP vÒ tæ chøc vμ ho¹t ®éng cña Quü hç trî ph¸t triÓn. Tõ 1/1/2000,
Quü hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ®i vμo ho¹t ®éng vμ thùc hiÖn nhiÖm vô chñ yÕu lμ
qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh nguån vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc.
Quyõ HTPT laø moät toå chöùc taøi chính nhaø nöôùc, thöïc hieän chính saùch hoã trôï
ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc thoâng qua vieäc cho vay, thu nôï caùc döï aùn ñaàu tö;
baûo laõnh vay voán ñoái vôùi caùc chuû ñaàu tö; taùi baûo laõnh vaø nhaän taùi baûo laõnh ñoái
vôùi caùc quyõ ñaàu tö; hoã trôï laõi suaát sau ñaàu tö ñoái vôùi caùc döï aùn öu ñaõi cuûa caùc
thaønh phaàn kinh teá thuoäc moät soá ngaønh, lónh vöïc, chöông trình kinh teá lôùn vaø caùc
vuøng khoù khaên caàn khuyeán khích ñaàu tö.
Quyõ ñöôïc tieáp nhaän voán ngaân saùch Nhaø nöôùc, voán vay vaø vieän trôï nöôùc
ngoaøi cuûa Chính phuû; huy ñoäng voán trung daøi haïn cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá vaø
voán nöôùc ngoaøi; toå chöùc vieäc thanh toaùn vôùi khaùch haøng coù quan heä tröïc tieáp vôùi
caùc hoaït ñoäng cuûa Quyõ. Ngoaøi ra Quyõ coøn thöïc hieän moät soá nhieäm vuï khaùc do
Thuû töôùng Chính phuû giao.
Hoaït ñoäng cuûa Quyõ HTPT khoâng vì muïc ñích lôïi nhuaän nhöng phaûi ñaûm
baûo hoaøn voán vaø buø ñaép chi phí. Quyõ ñöôïc mieãn noäp thueá vaø caùc khoaûn noäp
ngaân saùch Nhaø nöôùc ñeå giaûm laõi suaát cho vay vaø giaûm chi phí baûo laõnh. Quyõ
ñöôïc NSNN caáp buø cheânh leäch laõi suaát, hoã trôï LSS§T, ñöôïc buø ñaép ruûi ro do
nguyeân nhaân khaùch quan khi thöïc hieän cho vay ñaàu tö, baûo laõnh tín duïng ñaàu tö.
Quyõ HTPT coù tö caùch phaùp nhaân, laø ñôn vò haïch toaùn kinh teá taäp trung, coù
voán ñieàu leä, coù baûng caân ñoái, coù con daáu, ñöôïc môû taøi khoaûn taïi Kho baïc Nhaø
nöôùc, caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Quyõ coù truï sôû ñaët taïi Thuû ñoâ Haø
Noäi vaø caùc Chi nhaùnh hoaëc Vaên phoøng ñaïi dieän ñaët taïi caùc Tænh, Thaønh phoá tröïc
thuoäc Trung öông. Quyõ hoaït ñoäng theo ñieàu leä do Thuû töôùng Chính phuû pheâ
48
duyeät vaø coù cheá ñoä taøi chính do Boä Taøi chính trình Thuû töôùng Chính phuû quyeát
ñònh.
1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc
qua Quü HTPT trong thêi gian 3 n¨m 2003, 2004, 2005.
1.2.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn vμ qu¶n lý ®iÒu hμnh nguån vèn
Khi míi thμnh lËp, Quü hç trî ph¸t triÓn cã vèn ®iÒu lÖ lμ 3000 tû ®ång, sau ®ã
Quü ®−îc bæ sung thªm 2000 tû ®ång n÷a nªn hiÖn nay vèn ®iÒu lÖ cña Quü lμ 5.000
tû ®ång. Nguån vèn cña Quü cho ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn Nhμ n−íc bao
gåm: vèn ®−îc Nhμ n−íc cÊp ban ®Çy vμ hμng n¨m cho ®Õn khi ®ñ vèn ®iÒu lÖ, c¸c
nguån vay theo chØ ®Þnh vμ nguån vèn tù huy ®éng.
§èi víi nguån vèn tù huy ®éng lμ vèn vay tõ B¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam vμ
Quü TiÕt kiÖm b−u ®iÖn lμ nguån vèn mang tÝnh kÕ ho¹ch vμ do ChÝnh phñ Ên ®Þnh
vÒ sè vèn vay, møc l·i suÊt. Nguån nμy cã −u ®iÓm lμ t−¬ng ®èi æn ®Þnh, thêi h¹n
vay vèn dμi (kho¶ng 5 n¨m). Tuy nhiªn, do quy m« nhá nªn ch−a ®¸p øng ®−îc nhu
cÇu vÒ vèn cña Quü hç trî ph¸t triÓn ®Ó hç trî cho c¸c dù ¸n hμng n¨m.
Tõ n¨m 2002, Quü hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh
phñ th«ng qua thÞ tr−êng chøng kho¸n tËp trung. MÆc dï tû träng nguån vèn nμy
chiÕm kh«ng lín trong tæng nguån vèn cho vay tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn nhμ n−íc
nh−ng cã ý nghÜa quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng ho¹t ®éng cho vay vμ ®Çu t−
cña Qòy (xem b¶ng 2.1).
49
B¶ng 2.1: Nguån vèn ho¹t ®éng cña Quü HTPT
trong 3 n¨m 2003, 2004, 2005
§¬n vÞ: Tû ®ång
N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
Tû Tû Tû Néi dung Nguån Nguån Nguån träng träng träng vèn vèn vèn % % %
A. Vèn ®iÒu lÖ 5.000 7,1 5.000 5,9 5.000 5,2
B. Vèn huy ®éng 65.389 92,9 79.907 94,1 91.398 94,8
6,4 1. TiÕt kiÖm b−u ®iÖn 4.595 6,5 5.535 6,5 6.175
9,4 2. B¶o hiÓm X· héi VN 9.600 13,6 9.600 11,3 9.100
3. Vay Quü tÝch luü tr¶ nî
n−íc ngoμi 1.390 2,0 2.134 2,5 2.616 2,7
4.Vèn NS chuyÓn cho vay
c¸c ch−¬ng tr×nh 250 0,4 450 0,5 490 0,5
5. Tr¸i phiÕu Kho b¹c 3.162 4,5 2.989 3,5 3.236 3,4
6. Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ 7.367 10,4 13.368 15,7 16.303 10,9
7. Chi nh¸nh Quü huy ®éng 2.318 3,3 4.273 5 6.123 6,4
8. Nguån kh¸c 3.979 5,7 3.031 3,6 3.120 3,2
9. Nguån ODA cho vay l¹i 32.728 46,5 38.347 45,2 44.145 45,8
Tæng céng 70.389 100 84.907 100 96398
(Nguån:B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2003, 2004, 2005 cña Quü HTPT )
B−íc sang n¨m 2003, c«ng t¸c huy ®éng vèn ®−îc Quü HTPT x¸c ®Þnh lμ
mét nhiÖm vô träng t©m hμng ®Çu, rÊt nÆng nÒ. ViÖc huy ®éng vèn cña Quü HTPT
trong n¨m 2003 cã nhiÒu khã kh¨n h¬n tr−íc do nhu cÇu vèn trung dμi h¹n ®Ó ®Çu t−
rÊt lín trong khi l·i suÊt huy ®éng vèn trªn thÞ tr−êng biÕn ®éng phøc t¹p. Tõ ®Çu
n¨m, Quü HTPT ®· tr×nh Héi ®ång qu¶n lý, Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh ph−¬ng ¸n huy
®éng vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu gi¶i ng©n vμ hoμn tr¶ c¸c nguån vèn huy ®éng ®Õn
50
h¹n. Ngoμi c¸c nguån vèn theo chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ, Quü ®· chó träng ®a d¹ng
ho¸ c¸c nguån vèn huy ®éng kh¸c, ®Æc biÖt ®Èy m¹nh huy ®éng vèn t¹i c¸c Chi
nh¸nh Quü, tõng b−íc ®¶m b¶o nhu cÇu cho vay trªn ®Þa bμn.
Song song víi viÖc huy ®éng vèn, c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hμnh nguån vèn ®·
®Æc biÖt ®−îc chó träng. Nguån vèn vÒ c¬ b¶n ®¶m b¶o ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi
theo yªu cÇu cña c¸c Chi nh¸nh Quü. Quü HTPT b−íc ®Çu ®· ban hμnh quy ®Þnh vÒ
qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh nguån vèn theo h−íng qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt, n©ng cao
tr¸ch nhiÖm huy ®éng vèn vμ sö dông vèn.
1.2.2. T×nh h×nh cho vay, gi¶i ng©n, thu håi nî vay c¸c dù ¸n vay vèn tÝn
dông ®Çu t−
Trong thêi gian qua, do chñ ®éng ®−îc trong viÖc triÓn khai nhiÖm vô, ®ång
thêi, kÞp thêi nghiªn cøu tæng hîp tr×nh ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ vμ chñ
®éng phèi hîp víi c¸c ngμnh, c¸c cÊp cã liªn quan ®Ó xö lý, gi¶i quyÕt c¸c v−íng
m¾c nªn c«ng t¸c gi¶i ng©n, thu håi nî vay c¸c dù ¸n vay vèn tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc ®· ®−îc thùc hiÖn triÓn khai ®¹t kÕt qu¶ tèt, cã thÓ thÊy ®−îc t×nh h×nh
c«ng t¸c cho vay, gi¶i ng©n cho sè dù ¸n vay vèn qua c¸c n¨m (xem b¶ng 2.2)
B¶ng 2.2: T×nh h×nh cho vay, gi¶i ng©n, thu nî c¸c dù ¸n
vay vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc (nguån vèn trong n−íc)
§¬n vÞ: Tû ®ång
TT ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
1 Sè dù ¸n vay vèn 1246 1546 1.860
2 Sè vèn gi¶i ng©n 13.475 10.573 8.823
3 Thu nî 4.066 5.343 6.432
Trong ®ã: + Gèc 3266 4.142 4.989
+ L·i 800 1.201 1443
4 D− nî 32.057 38.488 42.322
1.232 1.725 Trong ®ã: + Nî qu¸ h¹n 1020
(Nguån: B¸o c¸o Quü HTPT - 2003, 2004,/2005)
51
Trong quý n¨m 2005, Quü HTPT ®· gi¶i ng©n c¸c dù ¸n ®Çu t− trung vμ dμi
h¹n cho c¸c dù ¸n chuyÓn tiÕp vμ dù ¸n míi víi sè vèn lμ 8823 tû , ®¹t 61% kÕ
ho¹ch n¨m 2005 vμ b»ng 83,4% so víi n¨m 2004.
Tæng d− nî vay ®Õn 31/12/2005 lμ 42.322 tû ®ång, t¨ng 7 % so víi thêi ®iÓm
31/12/2003, trong ®ã nî qu¸ h¹n lμ 1725 tû ®ång, chiÕm 4,1% tæng d− nî vay vèn
tÝn dông ®Çu trung dμi h¹n b»ng nguån vèn trong n−íc (trong ®ã nî qu¸ h¹n cña 02
ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng vμ ®¸nh c¸ xa bê chiÕm 47 % tæng sè nî qu¸ h¹n cña toμn
hÖ thèng).
Tæng sè l·i ®Õn h¹n ch−a tr¶ lμ 1.171 tû ®ång, t¨ng 12% so víi thêi ®iÓm
31/12/2004, trong ®ã l·i ®Õn h¹n ch−a tr¶ cña hai ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng vμ ®¸nh
b¾t h¶i s¶n xa bê chiÕm 30% tæng sè l·i ®Õn h¹n tr¶ ch−a tr¶ cña toμn hÖ thèng Quü
HTPT.
Cã thÓ nãi, trong thêi gian qua, tuy cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh thuéc vÒ c¬
chÕ, chÝnh s¸ch, nh−ng Quü lu«n chñ ®éng tÝch cùc phèi hîp víi c¸c Bé, ngμnh, ®Þa
ph−¬ng trong viÖc x©y dùng h−íng dÉn vμ triÓn khai c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña
§¶ng vμ Nhμ n−íc ®Ó tËp trung vèn ®Çu t− theo chØ ®¹o cña Thñ t−íng ChÝnh phñ
gãp phÇn vμo thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hμng n¨m. Quü
lu«n chñ ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn nhiÖm vô, nhiÒu khã kh¨n
v−íng m¾c ®· ®−îc th¸o gì kÞp thêi nh−: b¶o ®¶m tiÒn vay, ®iÒu chØnh c¸c dù ¸n
nhãm A, thùc hiÖn ph©n cÊp m¹nh cho c¸c ®¬n vÞ thuéc hÖ thèng nh»m t¨ng tÝnh
chñ ®éng vμ n©ng cao vai trß tr¸ch nhiÖm cña ®¬n vÞ, rót ng¾n thêi gian thÈm ®Þnh
vμ quyÕt ®Þnh cho vay, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ ®Çu t− n¾m b¾t thêi c¬
s¶n xuÊt kinh doanh ®Çu t− ph¸t huy hiÖu qu¶.
1.2.3. T×nh h×nh thùc hiÖn hç trî LSS§T
Trong n¨m 2003, Quü HTPT ®· ký kÕt 350 hîp ®ång hç trî LSS§T cho 350
dù ¸n víi tæng sè vèn cam kÕt hç trî lμ 215 tû ®ång, sè thùc cÊp n¨m 2003 lμ 117 tû
®ång. N¨m 2004, Quü HTPT ®· ký kÕt 465 hîp ®ång hç trî LSS§T cho 465 dù ¸n
víi tæng sè vèn cam kÕt hç trî lμ 465 tû ®ång, sè thùc cÊp n¨m 2004 lμ 120 tû ®ång.
N¨m 2005, ®· ký kÕt hîp ®ång hç trî LSS§T cho 651 dù ¸n víi tæng sè vèn cam
kÕt hç trî lμ 1415 tû ®ång, sè thùc cÊp lμ 144 tû ®ång.
52
B¶ng 2.3: T×nh h×nh thùc hiÖn hç trî LSSDT
§¬n vÞ: Tû ®ång
Néi dung N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 Ghi chó
Sè dù ¸n HTL SS§TT 350 460 651
Sè vèn cam kÕt 215 465 1.415
Sè ®· cÊp 117 120 144
(Nguån: B¸o c¸o quü HTPT: 2003, 2004, 2005)
TÝnh ®Õn 31/12/2005, tæng sè dù ¸n ®−îc Quü HTPT cam kÕt cÊp hç trî l·i
suÊt sau ®Çu t− lªn 2369 dù ¸n víi tæng sè vèn cam kÕt hç trî 2394 tû ®ång. Víi sè
vèn cam kÕt hç trî LSS§T nμy, Quü HTPT ®· gãp phÇn thu hót trªn 50.000 tû ®ång
tõ c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó ®Çu t− ph¸t triÓn. Cã thÓ nãi, h×nh thøc hç trî LSS§T thùc
sù lμ h×nh thøc hç trî cã hiÖu qu¶ cña Nhμ n−íc, võa ®¹t môc tiªu huy ®éng mäi
nguån vèn trong x· héi cho ®Çu t− ph¸t triÓn, võa gi¶m dÇn sù bao cÊp cña Nhμ n−íc
trong ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n, ®ång thêi n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ ®Çu t−
trong vay vμ tr¶ nî vèn vay.
1.2.4. B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−
H×nh thøc hç trî cña Nhμ n−íc th«ng qua b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− ch−a thu
hót ®−îc sù quan t©m cña c¸c chñ ®Çu t− v× theo nhiÒu ý kiÕn tõ c¸c Bé, ngμnh ®Þa
ph−¬ng vμ c¸c chñ ®Çu t−, th× viÖc thùc hiÖn b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− sÏ dÉn ®Õn dù
¸n võa ph¶i qua hai ®Çu mèi lμ tæ chøc tÝn dông vμ Quü hç trî ph¸t triÓn thÈm ®Þnh
chÆt chÏ nh− dù ¸n vay vèn tÝn dông ®Çu t−, võa ph¶i chÞu l·i suÊt cao cña tæ chøc
tÝn dông céng víi phÝ b¶o l·nh cña Quü HTPT.
V× vËy, viÖc b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− ®−îc triÓn khai rÊt chËm, thùc tÕ trong
n¨m 2000 chØ cã mét dù ¸n cña t− nh©n ë VÜnh Long ®Ò nghÞ Quü b¶o l·nh nh−ng
qua thÈm ®Þnh dù ¸n kh«ng b¶o ®¶m ®ñ ®iÒu kiÖn b¶o l·nh theo quy ®Þnh cña ChÝnh
phñ nªn Quü kh«ng chÊp thuËn b¶o l·nh.
N¨m 2001, cã 8 dù ¸n ®Ò nghÞ Quü b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− víi sè tiÒn 201
tû ®ång, trong ®ã cã mét sè dù ¸n xin b¶o l·nh ®Ó vay vèn ®Çu t− b»ng ngo¹i tÖ t¹i
53
c¸c ng©n hμng. Trong n¨m 2001, Quü HTPT míi chØ ký ®−îc 2 hîp ®ång b¶o l·nh
tÝn dông ®Çu t− víi sè tiÒn 19,6 tû ®ång.
Trong n¨m 2002, chØ cã mét dù ¸n ®−îc Quü HTPT b¶o l·nh vay vèn ®Çu t−
do cã sù thay ®æi trong quy ®Þnh vÒ b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− víi sè tiÒn 5 tû ®ång.
Theo NghÞ ®Þnh 43/1999/N§-CP ngμy 29/06/1999 cña ChÝnh phñ, trong tr−êng hîp
dù ¸n ®−îc Quü HTPT b¶o l·nh vay vèn t¹i c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i, nÕu kh¸ch
hμng kh«ng tr¶ ®−îc nî vay (mét phÇn hoÆc toμn bé) cho tæ chøc tÝn dông cho vay
vèn, Quü HTPT sÏ ®øng ra tr¶ toμn bé phÇn thiÕu.
Tuy nhiªn, QuyÕt ®Þnh sè 133/2001/Q§-TTg ngμy 10/9/2001 cña Thñ t−íng
ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hμnh quy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu l¹i quy ®Þnh tr¸ch
nhiÖm vÒ tμi chÝnh khi chñ ®Çu t− kh«ng tr¶ ®−îc nî “Tæ chøc tÝn dông cho vay vèn
vμ Quü HTPT cïng chÞu tr¸ch nhiÖm ngang nhau vÒ tμi chÝnh ®èi víi kho¶n ®· b¶o
l·nh”. ChÝnh v× quy ®Þnh nμy, nªn c¸c tæ chøc tÝn dông khã chÊp nhËn b¶o l·nh cho
c¸c dù ¸n cña Quü HTPT.
Trong n¨m 2003, Quü HTPT ®· b¶o l·nh vay vèn ®Çu t− cho 3 dù ¸n, víi sè
tiÒn b¶o l·nh 7,9 tû ®ång. N¨m 2004, Quü HTPT nhËn b¶o l·nh cho mét sù ¸n víi
sè tiÒn 2,5 tû ®ång, n¨m 2005 Quü HTPT kh«ng nhËn ®−îc hå s¬ dù ¸n thuéc diÖn
−u ®·i ®Çu t− cña c¸c Doanh nghiÖp göi ®Õn ®Ò nghÞ Quü HTPT b¶o l·nh.
Nh×n chung, c¸c Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng c¸c doanh nghiÖp vÉn ch−a thùc sù
quan t©m ®Õn h×nh thøc b·o l·nh tÝn dông ®Çu t− nªn viÖc ®¨ng ký kÕ ho¹ch chËm vμ
sè dù ¸n ch−a nhiÒu.
B¶ng 2.4: T×nh h×nh thùc hiÖn b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−
§¬n vÞ: Tû ®ång
Néi dung N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
Sè dù ¸n b¶o l·nh TD§T 1 0 3
Sè vèn cam kÕt 2,5 0 7,9
(Nguån: b¸o c¸o Quü HTPT 2000,2001, 2002, 2003, 2004, 2005)
54
§¸nh gi¸ chung: C«ng t¸c b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− cßn nhiÒu h¹n chÕ do
h×nh thøc nμy kh«ng hÊp dÉn c¸c nhμ ®Çu t− v× võa ph¶i vay th−¬ng m¹i víi l·i
suÊt cao, võa ph¶i chÞu phÝ b¶o l·nh (0,5%/n¨m).
Do vËy cÇn cã NghÞ ®Þnh míi thay thÕ NghÞ ®Þnh 106/2004/N§-CP ngμy
01/04/2004 cña ChÝnh phñ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho h×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−
®−îc hÊp dÉn h¬n vμ Quü HTPT sÏ tÝch cùc tuyªn truyÒn ®Ó ®Èy m¹nh h×nh thøc hç
trî nμy cña Nhμ n−íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
1.2.5. C«ng t¸c qu¶n lý nguån vèn ODA cho vay l¹i
NhiÖm vô qu¶n lý, cho vay l¹i c¸c dù ¸n ®Çu t− sö dông nguån vèn ODA
(nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc) theo uû quyÒn cña Bé Tμi chÝnh ®−îc coi lμ
mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña hÖ thèng Quü HTPT.
TÝnh ®Õn 31/3/2005, Quü HTPT ®· triÓn khai viÖc qu¶n lý cho vay l¹i ®èi víi
280 dù ¸n tõ nguån vèn ODA cña 24 tæ chøc ®a ph−¬ng vμ song ph−¬ng trªn thÕ
giíi víi tæng sè vèn vay theo hiÖp ®Þnh kho¶ng 6 tû USD t−¬ng ®−¬ng 96.000 tû
VND ®−îc ph©n bæ cho c¸c ngμnh kinh tÕ sau:
- 75 dù ¸n thuéc lÜnh vùc n¨ng l−îng (c¶i t¹o, x©y dùng c¸c nhμ m¸y ®iÖn,
tr¹m biÕn ¸p, ®−êng d©y vμ tr¹m truyÒn t¶i ®iÖn, (cid:31)) víi sè vèn vay t−¬ng ®−¬ng 3,5
tû USD, chiÕm 58,3%.
- 55 dù ¸n thuéc lÜnh vùc cÊp tho¸t, n−íc vμ xö lý n−íc th¶i víi sè vèn vay
t−¬ng ®−¬ng trªn 800 triÖu USD, chiÕm 13,3%.
- 60 dù ¸n thuéc lÜnh vùc n«ng, l©m thuû s¶n víi sè vèn vay t−¬ng ®−¬ng trªn
400 triÖu USD chiÕm 6,6%.
- 90 dù ¸n thuéc c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng, giao th«ng, viÔn th«ng,
(cid:31) víi sè vèn vay t−¬ng ®−¬ng trªn 1,3 tû USD chiÕm trªn 21,6%.
TÝnh ®Õn 31/3/2005, tæng d− nî vèn ODA cho vay l¹i do Quü HTPT ®ang
qu¶n lý lμ 42.050 tû ®ång (t−¬ng ®−¬ng 2,7 tû USD).
C¸c dù ¸n cã sè vèn vay lín ®ang trong giai ®o¹n gi¶i ng©n, dù kiÕn tõ n¨m
2006, c¸c dù ¸n nμy b¾t ®Çu ®Õn h¹n tr¶ nî gèc cßn l¹i c¸c dù ¸n ®· hoμn thμnh ®i
vμo ho¹t ®éng mμ ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ trong 3 n¨m 2003, 2004, 2005. Quü
55
HTPT ®· thu vμ hoμn tr¶ Quü TÝch luü tr¶ nî n−íc ngoμi 7.218 tû ®ång, tû lÖ nî qu¸
h¹n 10,48% (xem b¶ng 2.5)
B¶ng 2.5: T×nh h×nh cho vay l¹i vèn ODA
§¬n vÞ: Tû ®ång
TT Néi dung N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
227 243 280 Sè dù ¸n ODA qu¶n lý 1
3.282 6.990 7.363 Sè vèn gi¶i ng©n 2
1.429 Thu nî 3 3.213 2.576
812 Trong ®ã: + Thu gèc 1.922 1568
617 + Thu l·i 1291 1008
30.782 36.204 41.645 4 D− nî
93 157 205 Trong ®ã: + Nî qu¸ h¹n
(Nguån: B¸o c¸o Quü HTPT n¨m 2003, 2004, 2005)
TÝnh ®Õn 31/12/2005, ®· cã trªn 100 dù ¸n sö dông nguån vèn ODA cho vay
l¹i thuéc c¸c lÜnh vùc h¹ tÇng: C¶i t¹o nhμ m¸y ®iÖn, n©ng cÊp hÖ thèng cÊp n−íc,
giao th«ng vËn t¶i ®· hoμn thμnh ®i vμo s¶n xuÊt vμ ph¸t huy hiÖu qu¶ ®Çu t− ®ång
thêi thùc hiÖn tèt nghÜa vô tr¶ nî nh−: Dù ¸n NhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i (vèn vay ChÝnh phñ
NhËt B¶n), dù ¸n c¶i t¹o l−íi ®iÖn 3 thμnh phè Hμ Néi - Nam §Þnh - H¶i Phßng (vèn
vay ADB), dù ¸n Nhμ m¸y §−êng Lam S¬n (vèn vay ChÝnh phñ Ên §é),(cid:31)
Tuy nhiªn, ®Õn nay ®· cã 16 dù ¸n ph¸t sinh nî qu¸ h¹n, c¸c dù ¸n nμy
kh«ng ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ ®Çu t−, gi¸ thμnh s¶n xuÊt cao h¬n gi¸ b¸n dÉn ®Õn
s¶n xuÊt kinh doanh thu lç mμ nguyªn nh©n chñ yÕu lμ do b¸o c¸o kh¶ thi kh«ng s¸t
víi t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu thô s¶n phÈm. Thùc tÕ c¸c dù ¸n sau
khi ®Çu t− c«ng suÊt sö dông thÊp, thËm chÝ cã dù ¸n chØ ®¹t 10% c«ng suÊt thiÕt kÕ
nh− dù ¸n s¶n xuÊt nhò t−¬ng nhùa ®−êng (vèn vay ChÝnh phñ T©y ban Nha), dù ¸n
s¶n xuÊt tÐc nhùa Th¸i B×nh (vèn vay ChÝnh phñ Ên §é), (cid:31)
56
2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc
qua hÖ thèng Quü HTPT.
2.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc
2.1.1 ChØ tiªu ®Þnh tÝnh:
* HiÖu qu¶ ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi:
C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc ®ßi hái chóng ta ph¶i ®Çu t− ë møc
®é cao, trong ®ã quan träng lμ ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ, t¨ng c−êng hμm l−îng khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt vμ kinh doanh,
t¹o nªn nh÷ng b−íc chuyÓn biÕn vÒ chÊt vμ l−îng trong lùc l−îng s¶n xuÊt, tõ ®ã
n©ng cao søc c¹nh tranh cña hμng ho¸, dÞch vô cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
Trong thêi gian qua, chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc ®· ®−îc c¸c Bé
ngμnh, c¸c ®Þa ph−¬ng vμ c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ triÓn khai thùc hiÖn
mét c¸ch nghiªm tóc.
Trong ho¹t ®éng hç trî vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua Quü hç trî
ph¸t triÓn, ®· gãp phÇn ®Çu t− cho c¸c dù ¸n lín cña ChÝnh phñ (Nhãm A) vμ theo
c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng. Ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t
triÓn cña Nhμ n−íc qua Quü hç trî ph¸t triÓn ®· t¹o ®iÒu kiÖn tËp trung vèn ®Çu t−
cho c¸c ch−¬ng tr×nh lín, dù ¸n quan träng vμ then chèt cña nÒn kinh tÕ: Nh− ®iÖn,
than, xi m¨ng, chÕ biÕn ®−êng, ph¸t triÓn b−u chÝnh viªn th«ng, ph¸t triÓn c©y c«ng
nghiÖp, khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ, x©y dùng quèc
lé, tØnh lé mμ ®−êng giao th«ng n«ng th«n kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng.
Víi vai trß lμ mét c«ng cô cña ChÝnh phñ trong viÖc thùc thi chÝnh s¸ch hç
trî ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc, Quü HTPT ®· lu«n b¸m s¸t thùc tiÔn kinh tÕ ®Êt
n−íc, ®¸p øng nhu cÇu vèn vμ hç trî vèn cho nhiÒu dù ¸n lín quan träng, cã t¸c
®éng m¹nh mÏ vμ trùc tiÕp ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp
ho¸ vμ hiÖn ®¹i ho¸. §Õn nay trªn 6600 dù ¸n (trong ®ã cã trªn 80 dù ¸n nhãm A)
®−îc hç trî tõ vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc trong ®ã trªn 3.000 dù ¸n (trong
®ã cã 32 dù ¸n nhãm A) ®· hoμn thμnh ®−a vμo khai th¸c sö dông, t¹o viÖc lμm trùc
tiÕp cho gÇn 410.000 ng−êi lao ®éng vμ hμng triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp, t¨ng thu cho
Ng©n s¸ch Nhμ n−íc hμng n¨m gÇn 1.400 tû ®ång vμ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu −íc
57
t¨ng trªn 360 triÖu USD/ n¨m; Ngoμi ra, trong thêi gian qua h¬n 2000 dù ¸n víi
tæng sè vèn cam kÕt hç trî l·i suÊt sau ®Çu t− kho¶ng 2300 tû ®ång ®· ®−îc Quü ký
kÕt hîp ®ång hç trî l·i suÊt, gãp phÇn thu hót trªn ngμn tû ®ång tõ c¸c tæ chøc tÝn
dông cho ®Çu t− ph¸t triÓn.
Cã thÓ nhËn thÊy mét sè kÕt qu¶ c¬ b¶n trong 03 n¨m ho¹t ®éng cña Quü
HTPT thÓ hiÖn ë mét sè mÆt cô thÓ sau:
- Th«ng qua viÖc hç trî vèn tÝn dông ph¸t triÓn ®Çu t− cña Nhμ n−íc c¸c dù
¸n, c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vμ kÕt cÊu h¹
tÇng cho nÒn kinh tÕ-x· héi, thu hót vμ t¹o viÖc lμm cho ng−êi lao ®éng, thóc ®Èy
s¶n xuÊt ph¸t triÓn theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi ®Æc ®iÓm lμ tËp trung sù hç trî cña Nhμ
n−íc ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc c¸c lÜnh vùc, ngμnh nghÒ cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
TÝnh ®Õn thêi ®iÓm 31/12/2005, Quü HTPT ®· cho vay ®Çu t− gÇn 7000 dù ¸n víi
tæng sè vèn cam kÕt trªn 120.000 tû ®ång, trong ®ã hÇu hÕt lμ c¸c dù ¸n Nhãm A
cña ChÝnh phñ (81 dù ¸n), c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín nh− c¬ khÝ, ®ãng tμu biÓn,
®ãng míi toa xe ®−êng s¾t, ®iÖn, than, thÐp, xi m¨ng, chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n,
dÖt may, s¶n xuÊt hμng xuÊt khÈu ®· hiÖn ®¹i ho¸ ®−îc d©y chuyÒn c«ng nghÖ, t¨ng
c−êng m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, øng dông nhanh, tiÕn bé nhanh nh÷ng thμnh tùu
khoa, kü thuËt vμo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bé mÆt n«ng th«n thay ®æi tÝch
cùc qua viÖc ®Çu t− vμo kiÕn cè ho¸ kªnh m−¬ng, giao th«ng n«ng th«n, c¸c c«ng
tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së, trång rõng nguyªn liÖu tËp trung(cid:31).. §Õn nay, h¬n 3.000
dù ¸n vay vèn tõ Quü ®· hoμn thμnh ®−a vμo khai th¸c sö dông, s¶n xuÊt kinh
doanh, trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n nhãm A cña ChÝnh phñ, ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ-
x· héi rÊt thiÕt thùc. C¸c dù ¸n vÒ c¬ së h¹ tÇng nh− ®iÖn, c¸p tho¸t n−íc, th«ng tin
liªn l¹c, giao th«ng ®−êng bé, thuû, ... cã mét ý nghÜa rÊt quan träng lμm tiÒn ®Ò
ph¸t triÓn cho c¸c ngμnh kinh tÕ kh¸c.
- Vèn ®Çu t− tõ Quü HTPT ®· ®−îc tËp trung ®Ó triÓn khai mét sè ch−¬ng tr×nh
kinh tÕ lín cña ChÝnh phñ:
+ Ch−¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng: Víi ®Æc ®iÓm n«ng nghiÖp, n«ng
th«n n−íc ta hiÖn nay, s¶n xuÊt hμng ho¸ ch−a ph¸t triÓn cao, ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch
58
toμn diÖn n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, v× vËy,
trong x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, §¶ng ta coi n«ng nghiÖp lμ mÆt trËn hμng ®Çu,
víi c¬ cÊu : n«ng, l©m, ng− nghiÖp g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vμ x©y dùng
n«ng th«n míi vμ tÝn dông giμnh cho n«ng nghiÖp n«ng th«n ®−îc ®Æt trong hÖ
thèng h×nh thμnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý ®ã; Hμng n¨m, ChÝnh phñ ®· dμnh vèn tÝn
dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc cho ng©n s¸ch tØnh vay víi l·i suÊt 0% ®Ó thùc
hiÖn ch−¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng, ng©n s¸ch tØnh tr¶ nî dÇn trong thêi h¹n
5-6 n¨m. §Õn nay Quü ®· cho vay 3000 tû ®Ó thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh nμy, ngoμi viÖc
thùc hiÖn chñ tr−¬ng kÝch cÇu cña ChÝnh phñ, nhê cã vèn cña Quü HTPT cho vay ®·
lμm thay ®æi diÖn m¹o n«ng th«n víi viÖc t¹o ra gÇn 30.000 Km kªnh m−¬ng néi
®ång ®−îc kiªn cè ho¸, cã thêi h¹n sö dông l©u dμi, hμng v¹n km giao th«ng n«ng
th«n ®· ®−îc Quü ®Çu t− t¹o tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i, s¶n xuÊt kinh
doanh, ®êi sèng n«ng d©n ë n«ng th«n ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.
+ Ch−¬ng tr×nh ®ãng tμu khai th¸c h¶i s¶n xa bê: Trong thêi gian qua, Quü
®· cho c¸c Doanh nghiÖp Nhμ n−íc, hîp t¸c x· vμ hé ng− d©n vay h¬n trªn 2000 tû
®Ó nu«i trång, chÕ biÕn thuû h¶n s¶n, ®ãng míi vμ c¶i ho¸n gÇn 1000 con tμu cã
c«ng suÊt lín; H¬n 900 con tμu ®· hoμn thμnh ®−a vμo sö dông, gãp phÇn n©ng cao
n¨ng lùc vμ s¶n l−îng khai th¸c xa bê, t¸i t¹o m«i tr−êng vμ b¶o vÖ nguån tμi
nguyªn sinh th¸i biÓn, t¹o kh¶ n¨ng khai th¸c l©u dμi, kim ng¹ch xuÊt khÈu hμng
thuû h¶i s¶n t¨ng kh¸, ®øng hμng thø 2 sau xuÊt khÈu dÇu th«, t¹o thªm c«ng ¨n
viÖc lμm cho trªn 700.000 ng− d©n vïng ven biÓn, ®êi sèng cña 1 bé phËn bμ con
ng− d©n ®· ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ.
+ Ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng: Thùc hiÖn môc tiªu ch−¬ng tr×nh 1 triÖu tÊn
®−êng vμo n¨m 2000 cña ChÝnh phñ, tÝnh ®Õn nay, Quü ®· cho vay gÇn 1500 tû
®ång ®Ó ®Çu t− 30 Nhμ m¸y ®−êng, trªn 300 tû ®ång ®Ó ®Çu t− vïng nguyªn liÖu mÝa
cho c¸c nhμ m¸y. §Õn nay, ch−¬ng tr×nh 1 triÖu tÊn ®−êng ®· hoμn thμnh, thu hót
trªn 300.000 lao ®éng trùc tiÕp, t¹o thªm viÖc lμm cho trªn 700.000 lao ®éng n«ng
nghiÖp, æn ®Þnh ®êi sèng cho kho¶ng 1,4 triÖu ng−êi, ®êi sèng n«ng d©n ë 1 sè vïng
trång mÝa ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt.
59
Cã thÓ nãi, nguån vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc t¨ng tr−ëng
cao vμ chiÕm tû träng lín trong tæng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn toμn x· héi, th«ng qua
vèn tÝn dông −u ®·i cña Quü hç trî ph¸t triÓn, n¨ng lùc cña mét sè ngμnh kinh tÕ ®·
cã b−íc t¨ng tr−ëng nhÊt ®Þnh, gãp phÇn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vμ t¨ng tr−ëng kinh
tÕ, c¸c dù ¸n ®Çu t− vμo c¬ së h¹ tÇng nh−: th«ng tin liªn l¹c, c«ng tr×nh giao th«ng
®−êng bé, thuû, khu c«ng nghÖ cao… cã ý nghÜa quan träng lμm tiÒn ®Ò cho ph¸t
triÓn cña c¸c ngμnh kh¸c; nhê cã vèn tÝn dông ®Çu t− cña Nhμ n−íc qua Quü HTPT
mμ c«ng suÊt ph¸t ®iÖn t¨ng h¬n 2.000 Mega Watt; n¨ng lùc s¶n xuÊt thÐp t¨ng 1,6
triÖu tÊn; ph©n bãn ho¸ chÊt t¨ng 650 ngh×n tÊn; xi m¨ng t¨ng h¬n 5 triÖu tÊn; s¶n
xuÊt giÊy t¨ng h¬n 150 ngh×n tÊn; diÖn tÝch cμ phª t¨ng h¬n 100 ngh×n hÐc ta(cid:31).
§Õn 31/12/2005, tæng d− nî cho vay ®Çu t− cña Quü HTPT ®¹t trªn 83.000 tû
®ång. Trong ®ã vèn trong n−íc thùc hiÖn 43 tû ®ång, vèn ODA cho vay l¹i thùc
hiÖn 40.000 tû ®ång.
* HiÖu qu¶ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp:
- Nguån vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc tõ Quü HTPT víi chi
phÝ vèn rÎ (l·i suÊt thÊp) vμ c¸c ®iÒu kiÖn tÝn dông −u ®·i ®· thùc sù hç trî tμi chÝnh
cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, h¹
thÊp gi¸ thμnh s¶n phÈm, më réng vμ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
- T¨ng c−êng søc m¹nh cho hiÖu qu¶ cña khu vùc tμi chÝnh tÝn dông lμ mét
yªu cÇu ®óng ®¾n vμ bøc thiÕt, trong thêi gian qua, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña
m×nh, Quü HTPT ®· gãp phÇn cã nh÷ng t¸c ®éng võa trùc tiÕp, võa gi¸n tiÕp ®Õn
ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ tæ chøc tÝn dông nh−:
+ H×nh thøc cho vay trùc tiÕp ®Ó ®Çu t− c¸c dù ¸n t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ng©n
hμng th−¬ng m¹i vμ c¸c tæ chøc tμi chÝnh-tÝn dông kh¸c cïng cho vay, h×nh thμnh c¬
cÊu nguån vèn ®a d¹ng ®Ó ®Çu t−.
+ H×nh thøc hç trî LSS§T t¹o ®iÒu kiÖn tÝch cùc thóc ®Èy tÝn dông trung dμi
h¹n cña c¸c tæ chøc tÝn dông. TÝnh ®Õn nay, Quü HTPT ®· hç trî theo h×nh thøc nμy
cho 2394 dù ¸n víi sè vèn cam kÕt lμ 2394 tû ®ång, thu hót trªn 50.000 tû ®ång tõ
c¸c tæ chøc tÝn dông cho ®Çu t− ph¸t triÓn.
60
+ Nhê cã l−îng tÝn dông lín vμ dμi h¹n tõ Quü HTPT cung cÊp cho c¸c
doanh nghiÖp, c¸c ng©n hμng cã thªm kh¸ch hμng, thªm ®iÒu kiÖn ®Ó më réng vμ
t¨ng qui m« ho¹t ®éng tÝn dông ( nhÊt lμ cho vay ng¾n h¹n), ®Èy m¹nh cung øng c¸c
dÞch vô ng©n hμng, nhÊt lμ thanh to¸n trong n−íc vμ thanh to¸n quèc tÕ, ®Èy nhanh
tèc ®é l−u chuyÓn tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ.
Nh÷ng ho¹t ®éng b−íc ®Çu cã hiÖu qu¶ cña Quü trong thêi gian qua ®· gãp
phÇn vμo sù t¨ng tr−ëng cña tæng ph−¬ng tiÖn thanh to¸n lªn 11%, tæng d− nî cña
toμn nÒn kinh tÕ t¨ng 16%, t¨ng tæng nguån vèn huy ®éng 12,4%.
Ngoμi ra, th«ng qua viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn trung, dμi h¹n trong c¸c
thμnh phÇn kinh tÕ ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc, Quü HTPT
®· chÊp hμnh nghiªm tóc chñ tr−¬ng huy ®éng néi lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt
n−íc cña §¶ng vμ Nhμ n−íc.
- Nh− vËy, ngoμi t¸c dông nh− “vèn måi” gãp phÇn t¨ng nguån tμi trî cho
doanh nghiÖp, c¸c h×nh thøc hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc th«ng qua Quü HTPT
thùc sù lμ nguån tμi chÝnh ®Çu t− cã t¸c dông tÝch cùc gãp phÇn n©ng cao søc c¹nh
tranh cña hμng ho¸ vμ doanh nghiÖp ViÖt Nam.
* HiÖu qu¶ ®èi víi Quü HTPT:
Víi vai trß lμ mét c«ng cô cña ChÝnh phñ, Quü HTPT lμ mét tæ chøc tμi
chÝnh Nhμ n−íc nh−ng ho¹t ®éng phÇn lín trªn c«ng nghÖ ng©n hμng, c¸c ho¹t ®éng
cña Quü g¾n víi c¸c nhiÖm vô huy ®éng vèn, thu håi nî gèc vμ l·i nh− ng©n hμng
chÝnh s¸ch, bái vËy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Quü HTPT g¾n liÒn víi c¸c nhiÖm vô
®−îc ChÝnh phñ vμ Thñ t−íng ChÝnh phñ giao, trong thêi gian qua nguån vèn tÝn
dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc th«ng qua Quü HTPT t¨ng tr−ëng cao vμ chiÕm
tû träng lín trong tæng vèn ®Çu t− ph¸t triÓn toμn x· héi, vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t
triÓn cña Nhμ n−íc Quü hç trî ph¸t triÓn ®· ®−îc gi¶i ng©n kÞp thêi ®¸p øng ®−îc
tiÕn ®é cña c¸c dù ¸n, vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc ®· ®¸p øng ®−îc
cho nhiÒu ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña Nhμ n−íc, c¸c dù ¸n quan träng, träng ®iÓm,
c¸c ngμnh kinh tÕ then chèt, phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
®Êt n−íc.
61
Lμ mét tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc, ®−îc ChÝnh phñ giao vμ qu¶n lý sè vèn
lín, th«ng qua c¸c h×nh thøc tÝn dông, bªn c¹nh viÖc hç trî tμi chÝnh trùc tiÕp cho
c¸c dù ¸n, c¸c doanh nghiÖp, nguån vèn tÝn dông tõ Quü HTPT còng thùc hiÖn vai
trß nh− l−îng “vèn måi”, kÝch thÝch ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp,
mét mÆt võa lμ trung gian tμi chÝnh trùc tiÕp, mét mÆt võa lμ kÝch thÝch cho tÝn dông
cña hÖ thèng ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ c¸c tæ chøc tμi chÝnh-tÝn dông kh¸c.
Hoaït ñoäng cuûa Quyõ HTPT khoâng vì muïc ñích lôïi nhuaän nhöng phaûi
ñaûm baûo hoaøn voán vaø buø ñaép chi phí, trong tr−êng hîp thu kh«ng ®ñ bï chi th×
Ng©n s¸ch Nhμ n−íc sÏ cÊp bï phÇn cßn thiÕu, trong thêi gian qua, Quü HTPT
lu«n cã biÖn ph¸p tÝch cùc thu håi nî gèc vμ l·i ®èi víi c¸c dù ¸n vay vèn t¹i
Quü, trªn c¬ së ®ã ®· tù chñ ®−îc mét phÇn vÒ tμi chÝnh, h¹n chÕ thÊp nhÊt rñi ro
trong ho¹t ®éng tÝn dông gi¶m dÇn sù cÊp bï cña ng©n s¸ch qua tõng n¨m nh−:
Quü HTPT ®· giμnh 1% phÝ ®−îc h−ëng (theo c¬ chÕ tμi chÝnh ®−îc Thñ t−íng
quy ®Þnh), ®Ó bï ®¾p mét phÇn vèn ng©n s¸ch Nhμ n−íc cÊp bï chªnh lÖch l·i
suÊt cßn thiÕu hμng n¨m, v× vËy, cã thÓ nãi r»ng trong thêi gian qua, ho¹t ®éng
cña Quü lμ ®óng h−íng, tuy nhiªn, tû lÖ nî qu¸ h¹n (gèc vμ l·i) ngμy cμng gia
t¨ng theo tæng d− nî, do ®ã, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó gi¶m tû lÖ nμy xuèng th×
hiÖu qu¶ ®¹t ®−îc cña Quü sÏ ®−îc tèt h¬n.
Nhê kiÓm so¸t chÆt chÏ, gi¶i ng©n ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ ®é vÒ qu¶n lý
®Çu t− vμ x©y dùng nªn uy tÝn vμ qu¶n lý vèn ®Çu t− cña Quü HTPT ngμy ®−îc n©ng
cao, v× vËy nguån vèn ODA cña ChÝnh phñ c¸c quü hç trî ®Çu t− cña c¸c tæ chøc
quèc tÕ ®· uû th¸c cho Quü HTPT qu¶n lý vμ cho vay thu nî uû th¸c qu¶n lý vèn
cÊp ph¸t cña mét sè tæng C«ng ty, C«ng ty nh−: CÊp ph¸t vèn ®Çu t− XDCB cho B¶o
hiÓm x· héi ViÖt Nam, qu¶n lý vμ cÊp ph¸t vèn khÊu hao cña ngμnh ®iÖn, hμng
kh«ng, qu¶n lý Quü Phμ (®an M¹ch), Dù ¸n EU (hç trî danh nghiÖp võa vμ nhá, Dù
¸n cÊp n−íc vμ ®iÖn n«ng th«n, Quü gièng c©y trång do WB tμi trî….
2.1.2. ChØ tiªu ®Þnh l−îng:
Trong thêi gian qua, c¸c chØ tiªu ho¹t ®éng cña Quü HTPT lu«n ®¹t chØ tiªu
kÕ ho¹ch ®Ò ra:
62
- D− nî vμ tèc ®é t¨ng d− nî: Tèc ®é d− nî ngμy cμng t¨ng, D− nî n¨m sau
cao h¬n n¨m tr−íc.
D− nî cho vay kú nμy-1 Tèc ®é t¨ng dù nî = ( )*100 Dù nî cho vay kú tr−íc
B¶ng 2.6: D− nî vμ tèc ®é t¨ng d− nî
N¨m §VT 2003 2004 2005 Ghi chó ChØ tiªu
1. D− nî Tû ®ång 62.839 74.692 83.957 50,160 (2002)
- TÝn dông ®Çu t− 32.057 38.488 42.322 21.848 (2002) “
- Cho vay vèn ODA 30.782 36.204 41.645 28.312 (2001) “
2. Tèc ®é t¨ng 25,27 18,86 12,41 %
- TÝn dông ®Çu t− 46,7 20,06 9,96 “
- Cho vay vèn ODA 8,72 17,61 15,02 “
(Nguån b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2002, 2003, 2004, 2005 cña quü HTPT)
B¶ng 2.7. HiÖu suÊt sö dông vèn
N¨m §VT 2003 2004 2005 Ghi chó ChØ tiªu
1. Tæng d− nî Tû ®ång 62.956 74.812 84.111
- Cho vay ®Çu t− 32.057 38.488 42.332 “
- Cho vay vèn ODA 30.782 36.204 41.645 “
- CÊp HTLSS§T 117 120 114 “
2. Tæng nguån vèn “ 70.389 84.907 96.398 B¶ng 2.1
3. HiÖu suÊt sö dông vèn % 89,44 88,11 87,25
(Nguån b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2002, 2003, 2004, 2005 cña quü HTPT)
Dù nî cho vay thÓ hiÖn quy m« tuyÖt ®èi cña ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü hç
trî ph¸t triÓn ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, cßn tèc ®é t¨ng d− nî vay thÓ hiÖn kh¶
n¨ng më réng quy m« vμ h×nh thøc cho vay qua c¸c thêi kú. D− nî cho vay lín vμ
tèc ®é d− nî t¨ng nhanh cho thÊy kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña Quü hç trî ph¸t
triÓn. §©y lμ t×nh h×nh tèt ®èi víi Quü hç trî ph¸t triÓn.
63
- Tæng vèn huy ®éng: C¨n cø vμo kÕ ho¹ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
®−îc ChÝnh phñ giao hμng n¨m, Quü HTPT ®· chñ ®éng trong huy ®éng c¸c nguån
vèn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña kÕ ho¹ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc hμng n¨m víi
quy m« n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc, ®©y lμ chØ tiªu biÓu hiÖn quy m« sè vèn mμ
Quü hç trî ph¸t triÓn huy ®éng ®−îc tõ c¸c nguån vèn nh−: Vay tiÕt kiÖm b−u ®iÖn,
B¶o hiÓm x· héi ViÖt Nam, vay quü tÝch quü tr¶ nî n−íc ngoμi, tr¸i phiÕu kho b¹c,
tr¸i phiÕu ChÝnh phñ,... trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. ChØ tiªu nμy biÓu hiÖn
kh¶ n¨ng cho vay cña Quü hç trî ph¸t triÓn lín.
- HiÖu suÊt sö dông vèn:
Tæng d− nî HiÖu suÊt sö dông vèn= * 100 Tæng nguån vèn
(Xem b¶ng 2.7)
ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn cña Quü hμng n¨m ®−îc b¶o ®¶m thÓ hiÖn
Quü ®· lu«n chñ ®éng ®−îc viÖc c©n ®èi gi÷a huy ®éng vμ sö dông vèn, kh«ng ®Ó ø
®äng nguån vèn qu¸ nhiÒu, vμ kh«ng ®Ó mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.
- Tû lÖ nî qu¸ h¹n
D− nî qu¸ h¹n Tû lÖ nî qu¸ h¹n = * 100 Tæng d− nî
(Xem b¶ng 2.8 vμ 2.9)
Víi ®Æc ®iÓm lμ cho vay chÝnh s¸ch, cho vay theo kÕ ho¹ch cña Nhμ n−íc ®èi
t−îng vay vèn cña Quü lμ c¸c dù ¸n thuéc c¸c thμnh phÇn kinh tÕ ®Çu t− vμo c¸c lÜnh
vùc khã kh¨n ®−îc Nhμ n−íc khuyÕn khÝch ®Çu t− (®©y lμ ®iÓm kh¸c biÖt lín gi÷a
®èi t−îng vay vèn cña Quü HTPT víi c¸c Ng©n hμng th−¬ng m¹i), do ®ã, ho¹t ®éng
tÝn dông cña Quü HTPT kh¶ n¨ng gÆp rñi ro nhiÒu h¬n so víi ho¹t ®éng tÝn dông
cña c¸c Ng©n hμng th−¬ng m¹i. ChØ tiªu nμy ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh nî qu¸
h¹n cña Quü hç trî ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh cho vay.
Trong thùc tÕ, do nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung, ®Æc biÖt lμ
trong ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch trong lÜnh vùc ®Çu t− ph¸t triÓn cña Quü hç trî
ph¸t triÓn lμ ®iÒu kh«ng thÓ thÓ tr¸nh khái. Do vËy tæng d− nî t¨ng hμng n¨m
64
nh−ng d− nî qu¸ h¹n còng t¨ng theo vÒ sè t−¬ng ®èi vμ tuyÖt ®èi, n¨m sau cao h¬n
n¨m tr−íc.
B¶ng 2.8. T×nh h×nh d− nî vμ nî qu¸ h¹n vèn tÝn dông §TPT
(vèn trung vμ dμi h¹n).
§¬n vÞ tÝnh: Tû ®ång
TT ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
1 D− nî 32.057 38.488 42.322
Trong ®ã: + Nî qu¸ h¹n 1020 1.232 1.725
2 Tû träng (%) 3,9 # 3,2 # 4,1
(Nguån: B¸o c¸o cña Quü HTPT n¨m 2003, 2004, 2005)
B¶ng 2.9. T×nh h×nh d− nî vμ nî qu¸ h¹n vèn vèn ODA
§¬n vÞ tÝnh: tû ®ång
TT ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005
1 D− nî 30.782 36.204 41.655
Trong ®ã: + Nî qu¸ h¹n 93 157 205
2 Tû träng (%) 0,3 0,4 # 0,5
(Nguån: B¸o c¸o n¨m 2003, 2004, quý I/2005 cña Quü HTPT)
TÝnh ®Õn 31/12/2005, tû lÖ nî qu¸ h¹n ®èi víi vèn trung vμ dμi h¹n cña Quü
lμ gÇn 4,1 %; Vèn ODA lμ 0.5 %; tuy chØ tiªu nî qu¸ h¹n cã t¨ng so víi c¸c n¨m
tr−íc, nh−ng ®©y lμ mét tû lÖ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc, ®−îc coi nh− giíi h¹n an toμn.
Theo khuyÕn nghÞ cña Ng©n hμng ThÕ giíi, tû lÖ nμy nªn ë møc d−íi 5% lμ cã thÓ
chÊp nhËn ®−îc.
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông lμ mét kh¸i niÖm tæng hîp, võa mang tÝnh cô
thÓ, võa mang tÝnh trõu t−îng. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông
®Çu t− ph¸t triÓn cña Quü HTPT cã thÓ lμ chØ tiªu ®Þnh l−îng hay ®Þnh tÝnh vμ cã
65
mèi liªn hÖ phô thuéc lÉn nhau, cã thÓ lμ bæ sung cho nhau nh−ng còng cã thÓ m©u
thuÉn víi nhau.
Do ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü
hç trî ph¸t triÓn th× ph¶i ®¸nh gi¸ toμn bé c¸c chØ tiªu ®ã trong mét hÖ thèng c¶ trªn
tÇm vi m« còng nh− vÜ m«. §ång thêi, còng cÇn c¨n cø vμo tõng tr−êng hîp cô thÓ
®Ó cã sù −u tiªn cho chØ tiªu nμy hay chØ tiªu kh¸c, cho ®èi t−îng nμy hay ®èi t−îng
kh¸c.
2.2. C¸c h¹n chÕ cña ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua Quü
hç trî ph¸t triÓn vμ nguyªn nh©n.
2.2.1. C¸c h¹n chÕ cña ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc C«ng t¸c
thanh to¸n ch−a ®¸p øng yªu ®−îc cÇu nhiÖm vô
C«ng t¸c thanh to¸n cña Quü HTPT ch−a ®¸p øng yªu cÇu thùc hiÖn nhiÖm
vô, thÓ hiÖn ë c¸c bÊt cËp sau:
- Vèn lu©n chuyÓn chËm: ViÖc thanh to¸n hiÖn nay thùc hiÖn duy nhÊt qua
trung gian tμi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i nªn ch−a ®a d¹ng ho¸
h×nh thøc thanh to¸n, khi ng−êi thô h−ëng cã tμi kho¶n t¹i ng©n hμng kh¸c hÖ thèng
ng©n hμng n¬i Quü HTPT më tμi kho¶n tiÒn göi th× viÖc chuyÓn tiÒn thanh to¸n
th−êng bÞ chËm do phô thuéc vμo thêi gian xö lý chøng tõ t¹i ng©n hμng th−¬ng m¹i
vμ ®−êng lu©n chuyÓn vèn néi bé ng©n hμng. ViÖc thanh to¸n trung gian qua ng©n
hμng th−¬ng m¹i lμm cho nguån vèn cña Quü HTPT bÞ ®äng trªn ®−êng ®i, ¶nh
h−ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Quü.
- Nguån vèn cña Quü HTPT ch−a ®−îc qu¶n lý tËp trung do hÖ thèng Quü
HTPT ch−a tæ chøc thanh to¸n tËp trung, trùc tiÕp mêi kh¸ch hμng.
- ThiÖt h¹i cho chñ ®Çu t−: Do vèn chuyÓn chËm nªn dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho
chñ ®Çu t− v× tiÒn thanh to¸n cho nhμ thÇu kh«ng kÞp thêi nªn ph¶i chÞu ph¹t chËm
thanh to¸n tiÒn hμng. Trong tr−êng hîp nhËp khÈu thiÕt bÞ, chñ ®Çu t− ph¶i mua
ngo¹i tÖ cßn bÞ thiÖt h¹i do chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i hèi n× thanh to¸n chËm.
- Rñi ro tû gi¸: Khi thu håi nî vèn vay ODA th−êng cã nhiÒu rñi ro vÒ tû gi¸.
Tr−êng hîp vèn thu håi ®−îc ngay trong ngμy chñ ®Çu t− tr¶ nî vay th× viÖc ¸p dông tû
gi¸ quy ®æi ngo¹i tÖ ra tiÒn ®ång ViÖt Nam ngay t¹i thêi ®iÓm tr¶ nî ®Ó thu nî ®−îc
66
thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh. Tuy nhiªn do vèn lu©n chuyÓn chËm, nªn Quü chØ nhËn ®−îc
tiÒn tr¶ nî sau 2 - 3 ngμy, khi ®ã tû gi¸ ®· thay ®æi. NhiÒu tr−êng hîp biÕn ®éng lín dÉn
®Õn thiÖt h¹i cho ng©n s¸ch Nhμ n−íc.
- Khã kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t vèn vay: Do c¸c h¹n chÕ trong nghiÖp vô
thanh to¸n cña Quü HTPT hiÖn nay, chñ ®Çu t− chØ më tμi kho¶n tiÒn göi ®Ó göi vèn
uû th¸c cÊp ph¸t (vèn tù cã ®Ó ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n), ch−a göi c¸c nguån vèn
kh¸c nh− tiÒn göi thanh to¸n dÉn ®Õn viÖc kiÓm so¸t sö dông vèn vay còng nh− thu
håi nî vay cña Quü HTPT gÆp nhiÒu khã kh¨n, kh«ng g¾n chÆt quyÒn lîi vμ nghÜa
vô cña Chñ ®Çu t− ®· cam kÕt khi vay vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc.
C¸c h×nh thøc hç trî gi¸n tiÕp (hç trî LSS§T, b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− ch−a
ph¸t huy ®óng vai trß trong viÖc thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t− kh¸c.
H×nh thøc hç trî LSS§T mÆc dï ®−îc coi lμ mét trong nh÷ng h×nh thøc hç
trî tÝch cùc cña Nhμ n−íc, sau khi dù ¸n hoμn thμnh vμ ®i vμo s¶n xuÊt sö dông,
nh−ng qua thùc tÕ cho thÊy, h×nh thøc nμy ch−a thËt sù hÊp dÉn l¾m ®èi víi c¸c nhμ
®Çu t− nªn ch−a ®−îc c¸c chñ ®Çu t− quan t©m lùa chän. KÕt qu¶ thùc hiÖn h×nh thøc
nμy cña Quü HTPT qua c¸c n¨m mÆc dï ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh nh−ng vÉn cßn
nhá bÐ, ch−a ngang tÇm víi yªu cÇu ®Æt ra. Cô thÓ trong 3 n¨m 2003, 2004, 2005
nh− sau:
- N¨m 2003, Quü HTPT ký hîp ®ång hç trî LSS§T cho 350 dù ¸n, víi sè
vèn cam kÕt 215 tû ®ång, sè thùc cÊp n¨m 2003: 115 tû ®ång;
- N¨m 2004, ký hîp ®ång hç trî LSS§T cho 460 dù ¸n, víi sè vèn cam kÕt
465 tû ®ång, sè thùc cÊp n¨m 2004: 120 tû ®ång
- N¨m 2005, ký hîp ®ång hç trî LSS§T cho 651 dù ¸n, víi sè vèn cam kÕt
1415 tû ®ång, sè thùc cÊp: 144 tû ®ång
- ViÖc më réng hç trî LSS§T kh«ng chØ ®¬n gi¶n lμ lμm gi¶m ¸p lùc vÒ vèn
®èi víi hÖ thèng Quü HTPT, mμ ®iÒu quan träng h¬n lμ b»ng mét kho¶n “vèn måi”
cña Nhμ n−íc sÏ huy ®éng ®−îc nhiÒu h¬n nguån vèn cña x· héi th«ng qua hÖ thèng
Th−¬ng m¹i cña ng©n hμng ®Ó ®Çu t− vμo c¸c lÜnh vùc −u ®·i, khuyÕn khÝch ®Çu t−.
H¬n n÷a, víi h×nh thøc nμy sÏ ®¶m b¶o t¸c ®éng ®Õn viÖc n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶
®Çu t− cña c¸c dù ¸n ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña Chñ
67
®Çu t− v× chØ cÊp hç trî LSS§HT trªn sè vèn mμ ch÷ ®Çu t− ®· tr¶ nî ®−îc ®óng h¹n
cho Ng©n hμng th−¬ng m¹i.
H×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− cña Nhμ n−íc l¹i cμng hÊp dÉn ®−îc c¸c
nhμ ®Çu t−, kh«ng ph¸t huy ®−îc tÝnh tÝch cùc cña h×nh thøc nμy ®èi víi c¸c nhμ ®Çu
t−, do vËy ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, tøc lμ sau gÇn 5 n¨m ho¹t ®éng, Quü HTPT míi
b¶o l·nh vay vèn ®Çu t− ,
Nî gèc qu¸ h¹n vμ l·i treo ngμy cμng t¨ng.
Nî gèc qu¸ h¹n cña Quü HTPT ngμy cμng t¨ng:
- Nî qu¸ h¹n vèn cho vay ®Çu t− trong n−íc cña Quü HTPT ®Õn thêi ®iÓm
31/12/2005 ë møc so víi 4,1% tæng d− nî, víi sè tuyÖt ®èi 1725 tû ®ång. So víi thêi
®iÓm 31/12/2004, nî qu¸ h¹n vèn trong n−íc cña Quü HTPT ®· t¨ng 499 tû ®ång.
Nî qu¸ h¹n vèn trong n−íc cña Quü HTPT tËp trung chñ yÕu ë hai ch−¬ng tr×nh:
MÝa ®−êng vμ ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê (riªng nî gèc qu¸ h¹n cña hai ch−¬ng tr×nh
nμy chiÕm 43% nî qu¸ h¹n cña toμn hÖ thèng Quü HTPT). Ch−¬ng tr×nh ®¸nh b¾t
h¶i s¶n xa bê ®· ®−îc ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh c¬ chÕ xö lý nî vay theo QuyÕt ®Þnh
89/2003/Q§-TTg ngμy 08/5/2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. §Õn nay ®· cã v¨n b¶n
h−íng dÉn cña c¸c Bé, ngμnh vμ Quü HTPT ®ang khÈn tr−¬ng phèi hîp víi c¸c
ngμnh, ®Þa ph−¬ng triÓn khai thùc hiÖn. Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña Quü HTPT,
viÖc xö lý nî vay cña c¸c dù ¸n theo ch−¬ng tr×nh nμy cÇn mét qu¸ tr×nh dμi vμ kh¶
n¨ng thu håi nî kh«ng cao. Ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng ®Õn nay còng ®· cã chñ tr−¬ng
xö lý nî cña ChÝnh phñ, Quü HTPT ®ang phèi hîp víi Bé Tμi chÝnh, Bé c«ng
nghiÖp, Bé n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n vμ UBND c¸c tØnh ®Ó thùc hiÖn xö
lý, tuy nhiªn viÖc xö lý nî cña ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng diÔn ra cßn rÊt chËm. Cßn l¹i
c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n kh¸c quü HTPT ®ang tiÕn hμnh xö lý nî theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt ®Ó thu håi nî.
- Nî qu¸ h¹n vèn ODA cho vay l¹i cña Quü HTPT ®Õn thêi ®iÓm 31/12/2005
ë møc gÇn 0,5% so víi tæng d− nî, víi sè tuyÖt ®èi 205 tû ®ång. So víi thêi ®iÓm
31/12/2003, nî qu¸ h¹n vèn ODA cho vay l¹i cña Quü HTPT ®· t¨ng 48 tû ®ång.
T×nh h×nh l·i treo biÕn ®éng theo chiÒu h−íng xÊu: TÝnh ®Õn 31/3/2004, tæng
sè l·i ®Õn h¹n ch−a tr¶ lμ 970 tû ®ång, t¨ng 10% so víi thêi ®iÓm 31/12/2003, trong
68
®ã l·i ®Õn h¹n ch−a tr¶ cña hai ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng vμ ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê lμ
420 tû ®ång chiÕm 51% tæng sè l·i ®Õn h¹n tr¶ ch−a tr¶ cña toμn hÖ thèng Quü
HTPT.
Ch−a x©y dùng ®−îc mét chiÕn l−îc huy ®éng vèn æn ®Þnh, v÷ng ch¾c
Nguån vèn huy ®éng cña Quü HTPT mÆc dï trong nh÷ng n¨m qua cã t¨ng
tr−ëng nhanh nh−ng ch−a bÒn v÷ng. Tû träng vèn ng¾n h¹n t¨ng nhanh h¬n vèn
trung, dμi h¹n vμ chiÕm tû träng cao trong tæng nguån vèn huy ®éng trong khi nhu
cÇu vèn cña Quü HTPT chñ yÕu lμ vèn trung, dμi h¹n. Tõ ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò tÝnh hîp
lý cña c¬ cÊu nguån vèn vμ gi÷a c¬ cÊu nguån vèn vμ c¬ cÊu sö dông vèn.
Theo ®Þnh h−íng, c¸c nguån vèn huy ®éng tõ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, TiÕt kiÖm
B−u ®iÖn lμ c¸c nguån vèn chiÕn l−îc chñ yÕu lμ trung vμ dμi h¹n ph¶i chiÕm tû
träng ngμy cμng cao trong c¬ cÊu nguån vèn cña Quü HTPT. Tuy nhiªn, trong thêi
gian qua, c«ng t¸c ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ch−a ®¹t kÕt qu¶ nh− mong muèn.
Nh÷ng diÔn biÕn trªn thÞ tr−êng tμi chÝnh, tiÒn tÖ cã ¶nh h−ëng kh«ng tÝch cùc ®Õn
viÖc huy ®éng nguån vèn nμy: L·i suÊt huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i
biÕn ®éng liªn tôc lªn cã xu h−íng ngμy cμng t¨ng, thÞ tr−êng chøng kho¸n ®Æc biÖt
lμ thÞ tr−êng thø cÊp cßn ch−a ph¸t triÓn trong khi ®ã l¹i suÊt tr¸i phiÕu th× cè ®Þnh
trong mét thêi gian dμi, tr¸i phiÕu do quü HTPT ph¸t hμnh ch−a cao.
C¬ chÕ huy ®éng vèn cña Quü HTPT ch−a th«ng tho¸ng thÓ hiÖn c¸c vÊn ®Ò
vÒ l·i suÊt, thñ tôc huy ®éng vèn, ®èi t−îng huy ®éng vèn c¸c h×nh thøc huy ®éng
vèn ®Æc biÖt lμ tÝnh chñ ®éng cña Quü HTPT trong c«ng t¸c huy ®éng vèn.
NhiÒu Chi nh¸nh Quü HTPT ch−a thËt sù s«i ®éng, nh¹y bÐn vμ linh ho¹t
trong c«ng t¸c huy ®éng cïng víi Quü HTPT Trung −¬ng; cßn t− t−ëng tr«ng chê, û
l¹i, kh«ng chñ ®éng t×m ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó huy ®éng vèn dÉn ®Õn viÖc kÕt
qu¶ huy ®éng vèn kh«ng thËt ®ång ®Òu; ch−a chó träng ®Õn kú h¹n cña nguån vèn
huy ®éng
2.2.2. Nguyªn nh©n cña c¸c h¹n chÕ
- Vèn ®iÒu lÖ: Vèn ®iÒu lÖ cña Quü HTPT ®−îc ChÝnh phñ quy ®Þnh lμ 5.000
tû ®ång. MÆc dï, ®Õn nay Quü HTPT ®· ®−îc cÊp ®ñ vèn ®iÒu lÖ tuy nhiªn sè tiÒn
thùc chuyÓn cho Quü HTPT chØ cã 2.300 tû ®ång, trong ®ã 1.000 tû ®ång ®Ó cho
69
vay kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng víi l·i suÊt 0%; cßn 1.300 tû ®ång cho vay c¸c dù ¸n
®Çu t−; sè cßn l¹i nhËn bμn giao tõ Tæng côc §Çu t− Ph¸t triÓn sang, kÓ c¶ tμi s¶n.
Nh− vËy sè vèn kh¶ dông trong vèn ®iÒu lÖ thùc tÕ thÊp, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña quü HTPT trong viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc.
+ C«ng t¸c huy ®éng vèn:
- C¸c nguån vèn Quü HTPT huy ®éng ®−îc ch−a æn ®Þnh vμ bÒn v÷ng. C¸c
nguån vèn do ChÝnh phñ chØ ®Þnh ngμy cμng thu hÑp. Nguån huy ®éng tõ B¶o hiÓm
X· héi ViÖt Nam tr−íc ®©y vμ hiÖn nay lμ nguån vèn rÊt quan träng cña Quü HTPT,
tuy nhiªn, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã v¨n b¶n yªu cÇu tõ n¨m 2004, nguån vèn t¹m
thêi nhμn rçi cña B¶o hiÓm X· héi ViÖt Nam ®−îc sö dông ®Ó mua tr¸i phiÕu ChÝnh
phñ Th«ng qua Bé Tμi chÝnh, kho b¹c Nhμ n−íc ph¸t hμnh, kh«ng sö dông ®Ó cho
Quü HTPT vay n÷a.
- ViÖc huy ®éng vèn cña Quü HTPT tËp trung vμo thÞ tr−êng vèn trung vμ dμi
h¹n tuy nhiªn thÞ tr−êng vèn ë n−íc ta cßn ch−a ph¸t triÓn. Sè l−îng c¸c nhμ ®Çu t−
trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n cßn Ýt vμ thÞ tr−êng thø cÊp ch−a ph¸t triÓn. V× vËy viÖc
huy ®éng vèn qua h×nh thøc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ th«ng qua Quü HTPT
trªn thÞ tr−êng giao dÞch chøng kho¸n tËp trung ch−a ®¹t ®−îc yªu cÇu ®Æt ra.
- Quü HTPT ch−a ®−îc chñ ®éng quyÕt ®Þnh l·i suÊt huy déng vèn. C¬ chÕ
l·i suÊt huy ®éng ch−a linh ho¹t, kÞp thêi, th«ng th−êng thÊp h¬n nhiÒu so víi l·i
suÊt huy ®éng vèn thÞ tr−êng (th−êng thÊp h¬n ng©n hμng th−¬ng m¹i 10%, tøc b»ng
90% l·i suÊt huy ®éng cña ng©n hμng). §iÒu nμy dÉn ®Õn huy ®éng vèn, ®Æc biÖt lμ
vèn dμi h¹n hÕt søc khã kh¨n, trong khi nhu cÇu ®Çu t− lμ rÊt lín.
- Cã sù m©u thuÉn, ch−a phï hîp gi÷a nhiÖm vô huy ®éng vèn (ph¶i huy
®éng lín) víi kh¶ n¨ng bè trÝ vèn Ng©n s¸ch Nhμ n−íc ®Ó cÊp bï chªnh lÖch l·i
suÊt. Sè cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt sÏ ngμy cμng t¨ng do hai nguyªn nh©n chÝnh:
Chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a l·i suÊt huy ®éng trªn thÞ tr−êng so víi l·i suÊt cho vay
hiÖn nay (cao nhÊt lμ 5,4%/n¨m) l·i suÊt cho vay gi÷ nguyªn c¶ ®êi dù ¸n mμ hÇu
hÕt lμ c¸c dù ¸n dμi h¹n, trong khi ®ã l·i suÊt huy ®éng vèn ph¶i quay vßng liªn tôc
huy ®éng lÉn sau ®Ó tr¶ cho lÇn tr−íc vμ huy ®éng lÇn sau l·i suÊt cao h¬n lÇn tr−íc
70
- VÒ c«ng t¸c thanh to¸n:
MÆc dï Quy ®Þnh cho phÐp Quü HTPT ®−îc tham gia hÖ thèng thanh to¸n
quèc gia nh−ng thùc tÕ Quü HTPT ch−a ®−îc Ng©n hμng Nhμ n−íc ViÖt Nam h−íng
dÉn thùc hiÖn. §iÒu nμy cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn, tèc ®é
lu©n chuyÓn vèn vμ an toμn vèn vay, thu håi nî vay bÞ ®éng, kÐm hiÖu qu¶.
+ VÒ nî cña ng©n s¸ch Nhμ n−íc
Nî tõ nguån Ng©n s¸ch Nhμ n−íc: TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, Ng©n s¸ch
Nhμ n−íc cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt cho Quü HTPT chØ ®¹t 60% sè ph¶i cÊp. §èi
víi c¸c n−íc dù ¸n giao th«ng (§−êng vμ cÇu) Quü HTPT cho vay ®Ó ®Èy nhanh tiÕn
®é thi c«ng, ®Õn nay Bé Giao th«ng VËn t¶i vμ Ng©n s¸ch c¸c ®Þa ph−¬ng ch−a bè trÝ
®−îc nî cho Quü HTPT trªn 2.000 tû ®ång.
- Nî qu¸ h¹n vμ xö lý nî qu¸ h¹n:
- ViÖc thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña c¬ quan quyÕt ®Þnh ®Çu t−, ®èi
víi chñ ®Çu t− víi tæ chøc cho vay ch−a tèt vμ ®Çy ®ñ nªn mäi rñi ro cuèi cïng chØ
cßn l¹i tæ chøc cho vay víi chñ ®Çu t−.
- Tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n xö lý rñi ro trong cho vay ch−a râ rμng, qua nhiÒu
cÊp ch−a ph©n phèi cho Quü HTPT ®Ó chñ ®éng trong viÖc xö lý nî, ®Æc biÖt lμ nî
xÊu dÉn ®Õn chËm xö lý, qu¸ tr×nh xö lý th−êng kÐo dμi g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn t×nh
h×nh tμi chÝnh cña Quü HTPT ch−a døt ®iÓm (xö lý nh− hiÖn nay nh×n chung míi
dõng ë møc xö lý nî qu¸ h¹n ë tõng thêi ®iÓm, ch−a ph¶i xö lý nî xÊu). §Õn ngμy
31/12/2005 chØ xö lý ®−îc xo¸ nî gèc kho¶ng 30% theo yªu cÇu khoanh nî xö lý
®−îc 50% theo yªu cÇu.
- Cã qu¸ nhiÒu møc l·i suÊt cho vay:
§Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ®ang tån t¹i rÊt nhiÒu møc l·i suÊt tÝn dông §TPT
cña Nhμ n−íc:
+ Møc l·i suÊt 0% ®èi víi ch−¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng, giao th«ng
n«ng th«n, c¬ së h¹ tÇng nu«i trång thuû s¶n do Ng©n s¸ch TØnh vay.
+ Møc l·i suÊt 2,7%/n¨m cho dù ¸n trång rõng nguyªn liÖu Nhμ m¸y Bét
giÊy Kon Tum.
71
+ Møc l·i suÊt 3%/n¨m cho ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ theo NghÞ quyÕt sè
11/2000/NQ-CP cña ChÝnh phñ, c¸c dù ¸n theo QuyÕt ®Þnh sè 117/2000/Q§-TTg cña
Thñ t−íng ChÝnh phñ, c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn th−îng nguån ngμnh thÐp.
+ Møc l·i suÊt 3,5%/n¨m cho ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ theo NghÞ quyÕt sè
11/2000/NQ-CP cña ChÝnh phñ, c¬ së ®ãng tμu biÓn theo QuyÕt ®Þnh sè
117/2000/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.
+ Møc l·i suÊt 4,2%/n¨m ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− vμo mét sè lÜnh vùc dÖt
may theo QuyÕt ®Þnh sè 55/2001/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.
+ Møc l·i suÊt 5%/n¨m cho doanh nghiÖp mua tμu biÓn theo QuyÕt ®Þnh sè
117/2000/Q§-TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.
- Møc l·i suÊt 5,4%/n¨m ®èi víi c¸c dù ¸n vay vèn §TPT cña Nhμ n−íc tõ
30/3/2004 trë vÒ tr−íc.
+ Møc l·i xuÊt 6,6%/n¨m ¸p dông tõ ngμy 1/4/2004 ®Õn 6/2005 vμ møc l·i
suÊt 7,8%/n¨m tõ th¸ng 7/2005 ®Õn nay.
ViÖc cã nhiÒu møc l·i suÊt −u ®·i ®· g©y khã kh¨n trong qu¶n lý, t¹o sù bÊt b×nh
®¼ng trong −u ®·i ®Çu t− vμ t¨ng thªm g¸nh nÆng cho Ng©n s¸ch Nhμ n−íc.
- C¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸:
Quü HTPT lu«n bÞ ®éng trong viÖc bè trÝ kÕ ho¹ch vèn tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc, theo chØ ®¹o cña ChÝnh phñ bæ sung thªm c¸c dù ¸n trong n¨m, do ®ã
Quü HTPT ph¶i ký hîp ®ång tÝn dông ngoμi kÕ ho¹ch tÝn dông Nhμ n−íc ®−îc Thñ
t−íng ChÝnh phñ giao ®Çu n¨m cho Quü HTPT.
- C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Õn xö lý tμi chÝnh doanh nghiÖp:
C¸c v¨n b¶n xö lý cña Nhμ n−íc c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tμi chÝnh doanh
nghiÖp trong ®ã cã vèn vay tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc, Bé, ngμnh vμ UBND c¸c tØnh
thμnh phè kh«ng ®Ò cËp ®Õn kho¶n vay cña Quü HTPT g©y khã kh¨n vμ bÞ ®éng trong
viÖc triÓn khai thùc hiÖn ®Õn c«ng t¸c xö lý nî, thu nî.
- B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−:
H×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− ch−a ®−îc më réng ch−a thùc sù hÊp dÉn
víi c¸c nhμ ®Çu t− chñ yÕu do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ch−a phï hîp nh−:
72
- Nh÷ng dù ¸n khã kh¨n míi yªu cÇu ®−îc h−ëng −u ®·i, NÕu dù ¸n kh«ng
®−îc ®Çu t− cña quü HTPT th× chñ ®Çu t− ®−îc quü HTPT b¶o l·nh ®Ó chñ ®Çu t− ®i
vay vèn cña ng©n hμng th−¬ng m¹i, nh− vËy theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ, dù ¸n
ph¶i ®−îc quü HTPT thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî cña chñ ®Çu
t− mμ dù ¸n vμ ng©n hμng cho vay thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî,
nh− vËy chñ ®Çu t− ph¶i qua 2 c¬ quan thÈm ®Þnh, trong khi ®ã l¹i vay ng©n hμng
theo l·i suÊt thÞ tr−êng cao h¬n l·i suÊt −u ®·i cña Nhμ n−íc kh«ng ®−îc h−ëng l·i
suÊt −u ®·i (ph¶i ®i vay vèn ng©n hμng th−¬ng m¹i). Nh− vËy, thùc chÊt xÐt vÒ mÆt
chi phÝ vμ lîi Ých kinh tÕ lμ kh«ng hÊp dÉn c¸c doanh nghiÖp.
- Hç trî LSS§T:
MÆc dï ®−îc coi lμ mét trong nh÷ng h×nh thøc hç trî quan träng cña Nhμ
n−íc, sau khi dù ¸n hoμn thμnh ®i vμo ho¹t ®éng vμ tr¶ ®−îc nî vay cho Ng©n hμng
th× sÏ hç trî, nh−ng qua thùc tÕ cho thÊy, h×nh thøc nμy cã mét sè vÊn ®Ò cßn h¹n
chÕ, ch−a phï hîp víi thùc tÕ, cô thÓ nh− sau:
- Møc hç trî l·i suÊt sau ®Çu t− ®−îc quy ®Þnh cè ®Þnh b»ng 50% l·i suÊt vay
tÝn dông HTPT cña Nhμ n−íc mμ kh«ng c¨n cø vμo møc chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt vay
thùc tÕ víi l·i suÊt tÝn dông ®Çu t− cña Nhμ n−íc.
- ChØ cÊp HTPT sau khi dù ¸n ®· hoμn thμnh ®i vμo ho¹t ®éng vμ tr¶ ®−îc nî
vay cho Ng©n hμng. VÊn ®Ò nμy lμm cho dù ¸n kh«ng ®−îc hç trî kÞp thêi v× khi cã
d− nî vay th× chñ ®Çu t− ph¶i tr¶ l·i ngay cho Ng©n hμng hμng th¸ng chø kh«ng ph¶i
dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng råi míi tr¶ l·i cho Ng©n hμng.
- MÆt kh¸c ®èi víi quü HTPT lμ ®¬n vÞ b¶o l·nh, khi tiÕp cËn víi dù ¸n mμ chñ
®Çu t− vμ ng©n hμng th−¬ng m¹i ®Ò nghÞ b¶o l·nh ®Ó ng©n hμng th−¬ng m¹i cho vay,
th× khi thm¶ ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî dù ¸n tá ra rÊt thËn träng, v×
®èi víi dù ¸n nμy vμ chñ ®Çu t− lμ ng−êi chñ dù ¸n vay vèn kÐm hiÖu qu¶ nªn ng©n
hμng th−¬ng m¹i míi ®Ò nghÞ quü HTPT b¶o l·nh, ng−îc l¹i nÕu dù ¸n, chñ ®Çu t− cã
kh¶ n¨ng hoμn tr¶ vèn vay tèt th× ng©n hμng th«ng th−¬ng kh«ng cÇn ®Õn sù b¶o l·nh
cña quü HTPT, thËm chÝ ng©n hμng ®ång ý cho vay ngay mμ kh«ng cÇn chñ ®Çu t−
ph¶i thÕ chÊp tμi s¶n.
+ Qu¶n lý vμ sö dông nguån vèn ODA:
73
- Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, th× viÖc qu¶n lý vèn ODA cho vay l¹i
®· béc lé nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp g©y khã kh¨n cho quü HTPT trong qu¸ tr×nh qu¶n lý
nguån vèn ODA cho vay l¹i, ®ã lμ:
- Quü HTPT lμ c¬ quan ®−îc chÝnh phñ giao nhiÖm vô qu¶n lý vèn ODA cho
vay l¹i, nh−ng ngay tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t−, lμ qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n ®Ó
quyÕt ®Þnh viÖc ®Çu t− dù ¸n hay kh«ng th× quü HTPT l¹i kh«ng ®−îc tham gia ngay
tõ ®Çu.
- C¸c quy ®Þnh cña Nhμ n−íc, cña c¸c bé, ngμnh cã liªn quan ch−a ®Ò cËp
®Õn vÊn ®Ò b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c chñ dù ¸n vay vèn ODA ®Ó ®Çu t− dù ¸n, mÆt
kh¸c c¸c quy ®Þnh vμ phßng ngõa vμ xö lý rñi ro còng kh«ng ®−îc quy ®Þnh râ rμng
nh−: Chñ dù ¸n ph¶i tham gia bao nhiªu vèn tù cã, vèn ODA sÏ cho mang l¹i bao
nhiªu, viÖc trÝch quü dù phßng rñi ro nh− thÕ nμo,(cid:31)thñ tôc rót vèn ODA (gi¶i ng©n
vèn vay ODA) cßn r−êm rμ ch−a phï hîp, lμm chËm thêi gian thanh to¸n cho ®¬n vÞ
thu h−ëng (®¬n vÞ nhμ thÇu) vμ chËm gi¶i ng©n cho dù ¸n nh−: Khi cã nhu cÇu rót
vèn ODA cho mang l¹i chñ ®Çu t− gëi hß s¬ ®· rót vèn cho chi nh¸nh quü HTPT ®Ó
kiÓm tra, kiÓm so¸t vμ kü x¸c nhËn nμo hå sì ®Ò nghÞ rót vèn cña chñ ®Çu t−, sau ®ã
chñ ®Çu t− mang hå s¬ nμy gëi cho Bé Tμi chÝnh (qua vô Tμi chÝnh ®èi ngo¹i) ®Ó
kiÓm so¸t lÇn cuèi vμ míi gëi hå s¬ cho nhμ tμi trî ®Ó lμm thñ tôc rót vèn.
- Thñ tôc vμ nhËn nî vay cña chñ ®Çu t− kh«ng kÞp thêi, ch−a t−¬ng xøng víi
thêi ®iÓm rót vèn cña chñ ®Çu t−. V× khi nhμ tμi trî ®ång ý cho rót vèn ®Ó thanh to¸n
cho nhμ thÇu (®¬n vô thô h−ëng) th× nhμ tμi trî míi th«ng qua cho quü HTPT qua
h×nh thøc ghi thu – ghi chi vμ sau ®ã quü HTPT míi th«ng b¸o cho chi nh¸nh quü,
chi nh¸nh quü míi mêi chñ ®Çu t− ®Õn ®Ó ký khÕ −íc nhËn nî.
- Nguyªn nh©n vÒ m« h×nh tæ chøc
MÆc dï ®−îc tæ chøc theo m« h×nh Quü HTPT lμ mét tæ chøc Nhμ n−íc,
nh−ng trªn thùc tÕ ho¹t ®éng cña Quü HTPT hiÖn nay nh− mét ng©n hμng chÝnh
s¸ch, víi mét sè ®Æc ®iÓm thÓ hiÖn râ lμ:
+ §−îc Nhμ n−íc cÊp vèn ®iÒu lÖ vμ thuéc së h÷u Nhμ n−íc.
+ Thùc thi chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t− ph¸t triÓn vμ xuÊt khÈu cña Nhμ n−íc
th«ng qua c¸c h×nh thøc tÝn dông.
74
+ C¸c nhiÖm vô triÓn khai mét mÆt võa hç trî trùc tiÕp cho vay, võa gi¸n tiÕp
b¶o l·nh tÝn dông HTLSS§T, t¹o vèn “måi” nh»m thóc ®Èy ®Çu t− toμn bé nÒn kinh
tÕ quèc d©n.
+ C¸c nghiÖp vô mang tÝnh ng©n hμng: Huy ®éng vèn, cho vay, thu håi nî
vay, (cid:31)
Sù ch−a ®ång bé vμ thèng nhÊt gi÷a chÝnh s¸ch hç trî vμ m« h×nh tæ chøc cã
¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc triÓn khai chÝnh s¸ch hç trî cña Nhμ n−íc. M« h×nh
Quü HTPT hiÖn nay mét mÆt võa mang tÝnh chÊt lμ tæ chøc tμi chÝnh, mét mÆt võa
ho¹t ®éng nh− mét ng©n hμng chÝnh s¸ch, thiÕu tù chñ,(cid:31) nh÷ng vÊn ®Ò nμy lμ
nguyªn nh©n dÉn ®Õn khã kh¨n trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶, më réng ho¹t ®éng,
më réng quan hÖ quèc tÕ nh»m tranh thñ hç trî kü thuËt vμ kinh nghiÖm tõ n−íc
ngoμi, (cid:31) h¹n chÕ kh¶ n¨ng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña mét ng©n hμng chÝnh s¸ch.
- C«ng t¸c quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng thÓ cßn nhiÒu bÊt cËp
Sè l−îng ch−¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ ®−îc ®Çu t− å ¹t trong khi ch−a lμm tèt
c«ng t¸c quy ho¹ch, c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng, ®Çu t− dμn tr¶i, kh«ng cã hoÆc
kh«ng tu©n thñ theo quy ho¹ch ®−îc duyÖt, ®Çu t− thiÕu ®ång bé gi÷a nhμ m¸y vμ
vïng nguyªn liÖu (phÇn lín vïng nguyªn liÖu lμ do d©n tù ®Çu t−, tù ph¸t, chÊt l−îng
gièng kh«ng phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt, n¨ng suÊt c©y trång thÊp, gi¸ c¶ bÊp
bªnh, phô thuéc vμo ®iÒu kiÖn tù nhiªn) dÉn ®Õn nhiÒu nhμ m¸y x©y dùng xong
kh«ng cã ®ñ nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt. Mét sè nhμ m¸y s¶n xuÊt cÇm chõng hoÆc
ph¶i di dêi ®Þa ®iÓm, nhiÒu dù ¸n ph¶i thay ®æi chñ tr−¬ng ®Çu t−, mét sè nhμ m¸y
míi triÓn khai ®· ph¶i thay ®æi m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng suÊt do nhËp m¸y thÕ hÖ cò.
C«ng t¸c dù b¸o ph¸t triÓn cßn yÕu, mét phÇn do n¨ng lùc nghiªn cøu cßn
h¹n chÕ, ch−a cã tÇm nh×n chiÕn l−îc, mét phÇn do thiÕu tÝnh kh¸ch quan, ch−a b¾t
kÞp xu h−íng khu vùc ho¸, toμn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng cßn h¹n chÕ. C¸c ®Þa ph−¬ng ®Òu mong muèn
ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c ngμnh cã thÓ cã t¹i ®Þa ph−¬ng m×nh ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn toμn
diÖn nªn xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng ®Çu t− theo phong trμo, lμm mÊt c©n b»ng cung cÇu,
hiÖu qu¶ ®Çu t− kÐm.
75
- Qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n cña chñ ®Çu t− ch−a tèt
Tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n cña nhiÒu chñ ®Çu t− ch−a tèt. NhiÒu dù ¸n ®Çu t−
triÓn khai chËm, c¸c thñ tôc x©y dùng c¬ b¶n nh− thiÕt kÕ dù to¸n, tæ chøc ®Êu thÇu,
c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng, x©y dùng khu t¸i ®Þnh c−, thùc hiÖn rÊt chËm(cid:31) NhiÒu
tr−êng hîp kh«ng cã sù thèng nhÊt vÒ c¬ cÊu nguån vèn ®Çu t− cña dù ¸n gi÷a b¸o
c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, quyÕt ®Þnh phª duyÖt dù ¸n, (cid:31) ¶nh h−ëng lín ®Õn qu¶ tr×nh
triÓn khai dù ¸n, ®Æc biÖt lμ trong c«ng t¸c gi¶i ng©n vèn ®Çu t−.
Bªn c¹nh ®ã, xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng chñ ®Çu t− kh«ng ®¶m b¶o ®−îc c¸c nguån
vèn kh¸c tham gia ®Çu t− dù ¸n nh− trong quyÕt ®Þnh ®Çu t−, dÉn tíi sù thay ®æi
trong ph−¬ng ¸n tμi chÝnh. V× vËy, chñ ®Çu t− ph¶i lËp l¹i ph−¬ng ¸n tμi chÝnh,
ph−¬ng ¸n tr¶ nî tr×nh c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt lμm chËm tiÕn ®é thùc
hiÖn dù ¸n.
Mét sè chñ ®Çu t− cßn mang nÆng t− t−ëng tr«ng chê, û l¹i vμo sù bao cÊp
cña Nhμ n−íc nªn ch−a chñ ®éng s¸ng t¹o trong kinh doanh, mét sè chñ ®Çu t− thiÕu
kiÕn thøc vÒ kinh tÕ - kü thuËt, tr¸ch nhiÖm víi ®ång vèn ch−a cao, (cid:31) do ®ã kh«ng
ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t−.
XuÊt hiÖn xu h−íng nhiÒu Chñ ®Çu t− lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®Ó ®¾ng
ký vay vèn t¹i Chi nh¸nh Quü, sau ®ã míi tiÕp tôc lËp thiÕt kÕ tæng dù to¸n; v× thÕ
cã nh÷ng dù ¸n sau khi thÈm ®Þnh xong nh−ng vÉn ch−a cã thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù
to¸n ®Ó ký hîp ®ång tÝn dông.
Cã nh÷ng doanh nghiÖp cã n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hμnh kÐm, t×nh h×nh tμi
chÝnh vμ s¶n xuÊt kinh doanh kÐm do ®ã, nÕu giao cho nh÷ng doanh nghiÖp nμy lμm
chñ ®Çu t− vμ vËn hμnh qu¶n lý khi dù ¸n ®i vμo ho¹t ®éng th× cã kh¶ n¨ng sÏ kh«ng
ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ nh− tÝnh to¸n vμ trong thùc tÕ ®· x¶y ra nhiÒu dù ¸n kh«ng
tr¶ ®−îc nî vay do qu¶n lý ®iÒu hμnh kÐm vμ do t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh tr−íc
®©y thua lç.
- N¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n cña Quü HTPT cßn h¹n chÕ
N¨ng lùc thÈm ®Þnh dù ¸n, qu¶n lý tÝn dông cña hÖ thèng Quü HTPT mÆc dï
®· cã nhiÒu cè g¾ng vμ ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, nh−ng vÉn cßn nh÷ng h¹n
76
chÕ do ®ã chÊt l−îng thÈm ®Þnh ch−a cao, cã thÓ nªu mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu
nh− sau :
- Tr×nh ®é, kü n¨ng thÈm ®Þnh gi÷a c¸c Chi nh¸nh Quü kh«ng ®Òu nhau. Cã
nh÷ng chñ ®Çu t− vay nhiÒu dù ¸n t¹i nhiÒu Chi nh¸nh Quü nh−ng qu¸ tr×nh thÈm
®Þnh gi÷a c¸c Chi nh¸nh kh«ng ®ång bé, chÊt l−îng thÈm ®Þnh vμ ®¸nh gi¸ cña thÈm
®Þnh nhiÒu khi kh«ng thèng nhÊt víi nhau.
+ ViÖc ph©n tÝch ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî vay cña dù ¸n chñ
yÕu trªn c¬ së lý thuyÕt, ch−a c¨n cø vμo thùc tiÔn nªn ®é tin cËy thÊp.
+ Trong ph©n tÝch t×nh h×nh tμi chÝnh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp qua c¸c n¨m ch−a ®Ò cËp ®Õn yÕu tè tr−ît gi¸ do l¹m ph¸t, nh÷ng ¶nh
h−ëng t¸c ®éng cña c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. Do ®ã, viÖc so s¸nh gi÷a c¸c n¨m bÞ gi¶m ý
nghÜa, còng v× vËy viÖc dù tÝnh trong t−¬ng lai sÏ cã ®é tin cËy thÊp. §©y lμ nguyªn
nh©n lμm t¨ng ®é sai lÖch gi÷a kÕt qu¶ tÝnh to¸n khi thùc hiÖn thÈm ®Þnh víi kÕt qu¶
thu ®−îc khi ®−a dù ¸n ®i vμo khai th¸c sö dông.
- Tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé ch−a theo kÞp víi yªu cÇu nhiÖm vô lμm ¶nh h−áng
®Õn chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− vμ qu¶n lý tÝn dông. Quü HTPT víi
kho¶ng gÇn mét nöa lùc l−îng c¸n bé viªn chøc lμ c¸n bé trÎ, bªn c¹nh nh÷ng −u
®iÓm cña tuæi trÎ còng cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm c«ng t¸c vμ cßn ch−a
cËp nhËt ®−îc ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin, kiÕn thøc vÒ x· héi, khoa häc kü thuËt ë trong vμ
ngoμi n−íc.
- Quü HTPT ch−a x©y dùng ®−îc mét hÖ thèng th«ng tin ®Ó phôc vô cho c«ng
t¸c thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî còng nh− phôc vô cho c«ng t¸c
phßng ngõa rñi ro vμ xö lý rñi ro.
- C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ch−a ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô
Theo quy ®Þnh hiÖn nay, nhiÖm vô kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc chÊp hμnh chñ
tr−¬ng, chÝnh s¸ch, chÕ ®é thÓ lÖ nghiÖp vô trong hÖ thèng Quü HTPT ®−îc giao
nhiÖm vô cho hai bé phËn chÝnh: Ban KiÓm so¸t, Ban KiÓm tra Gi¸m s¸t vμ Ph¸p chÕ.
Hai bé phËn nμy cã chøc n¨ng gÇn gièng nhau nh−ng ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau. Ban
KiÓm so¸t chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc Héi ®ång qu¶n lý kiÓm so¸t toμn bé ho¹t ®éng cña
Quü HTPT vμ ho¹t ®éng theo ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc Héi ®ång qu¶n lý th«ng qua. Ban
77
KiÓm tra gi¸m s¸t vμ ph¸p chÕ cã chøc n¨ng tham m−u gióp Tæng gi¸m ®èc Quü
kiÓm tra gi¸m s¸t néi bé c¸c ho¹t ®éng cña Quü HTPT trong viÖc chÊp hμnh chñ
tr−¬ng, chÝnh s¸ch, chÕ ®é thÓ lÖ nghiÖp vô, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
Quü HTPT, b¶o ®¶m an toμn tμi s¶n cña Quü HTPT vμ cña kh¸ch hμng, ng¨n chÆn kÞp
thêi nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc vμ tham nhòng trong toμn hÖ thèng Quü HTPT. Trong
thêi gian qua sù phèi hîp gi÷a hai bé phÇn nμy ch−a ®ång bé nªn xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng
kiÓm tra chång chÐo, hiÖu qu¶ thÊp.
Tãm l¹i: ViÖc nh×n nhËn mét c¸ch toμn diÖn ho¹t ®éng cña Quü HTPT trong
thêi gian qua, tõ ®ã ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ vμ
nguyªn nh©n cña c¸c h¹n chÕ lμ rÊt quan träng ®èi víi Quü HTPT. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò
quan träng h¬n lμ ph¶i t×m ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoμn thiÖn ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu
t− ph¸t triÓn cña Quü HTPT trong thêi gian tíi lμ ®iÒu cÇn thiÕt. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ
sÏ ®−îc tr×nh bμy ë ch−¬ng tiÕp theo.
78
ch−¬ng III:
mét sè Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc
qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn
1. Quan ®iÓm vμ môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn
dông ®Çu t− ph¸t triÓn qua Quü HTPT.
1.1. Quan ®iÓm vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t
triÓn qua Quü HTPT.
Ph¸t huy mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn nhanh vμ cã hiÖu qu¶ nh÷ng s¶n phÈm,
ngμnh vμ lÜnh vùc mμ n−íc ta cã lîi thÕ, ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc vμ ®Èy m¹nh
xuÊt khÈu, kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng trong n−íc vμ ngoμi
n−íc.
Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Æt nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc ta ®èi mÆt víi sù
c¹nh tranh tõ c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi. V× vËy, ®Ó n©ng
cao søc c¹nh tranh cña hμng ho¸ trong n−íc tr−íc khi ph¶i thùc hiÖn c¸c cam kÕt
quèc tÕ, chóng ta cÇn t¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p hç trî cho c¸c ngμnh, c¸c doanh
nghiÖp, c¸c mÆt hμng s¶n xuÊt trong n−íc mμ ®Êt n−íc cã lîi thÕ. VÒ l©u dμi viÖc hç
trî tμi chÝnh trùc tiÕp cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong n−íc còng nh− xuÊt khÈu
hiÖn nay sÏ kh«ng cßn phï hîp do ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn cam kÕt theo c¸c hiÖp
®Þnh song ph−¬ng vμ ®a ph−¬ng.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc kÕt hîp gi÷a hç trî trùc tiÕp víi c¸c h×nh thøc
hç trî gi¸n tiÕp trong chÝnh s¸ch tÝn dông hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc sÏ gióp
doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn héi nhËp
kinh tÕ ®ang ®Õn gÇn. Do ®ã, cÇn ph¶i gi¶m dÇn h×nh thøc hç trî trùc tiÕp vμ më
réng c¸c h×nh thøc hç trî gi¸n tiÕp nh−: §Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn hç trî LSS§T, b¶o
l·nh tÝn dông ®Çu t−, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c hé kinh doanh bá vèn
®Çu t−, hoÆc vay vèn c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vμ n©ng cao
hiÖu qu¶ ®Çu t−.
79
- Thu hÑp ®èi t−îng vay vèn trùc tiÕp tõ Quü HTPT, t¨ng c−êng hç trî l·i
suÊt sau ®Çu t−, kh«ng −u ®·i trμn lan, chØ −u ®·i ®èi víi nh÷ng dù ¸n, mÆt hμng
thiÕt yÕu cña nÒn kinh tÕ nÕu kh«ng cã sù hç trî cña Nhμ n−íc th× kh«ng ph¸t triÓn
®−îc, tËp trung chñ yÕu vμo nh÷ng lÜnh vùc quan träng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ vμ nh÷ng dù ¸n cÊp thiÕt thùc hiÖn x· héi ho¸
trong lÜnh vùc y tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ®μo t¹o, c¸c ch−¬ng tr×nh thuéc diÖn −u ®·i
nμy còng ph¶i quy ®Þnh cô thÓ thêi h¹n ®−îc h−ëng −u ®·i vμ thu hÑp møc l·i suÊt
−u ®·i.
- Trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn cÇn b¸m s¸t v¨n kiÖn, NghÞ quyÕt cña
§¶ng, t− t−ëng chØ ®¹o cña ChÝnh phñ trong tõng thêi kú
1.2. C¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña Quü HTPT nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t
®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc.
- Ho¹t ®éng cña Quü HTPT cÇn h−íng tíi khu vùc doanh nghiÖp võa vμ nhá,
lμ khu vùc kinh tÕ cã vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra GDP, t¹o ra nhiÒu viÖc lμm
cho ng−êi lao ®éng. ViÖc sö dông vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua c¸c
ho¹t ®éng cña Quü HTPT cÇn cã träng t©m, träng ®iÓm, cã ®iÒu kiÖn, cã thêi h¹n
cho nh÷ng ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, s¶n phÈm ®Æc biÖt quan träng cña nÒn kinh tÕ nh»m
®¶m b¶o cho c«ng nghiÖp ho¸, t¨ng tr−ëng kinh tÕ, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vμ x©y dùng
nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ; tr¸nh hç trî trμn lan, û l¹i vμo Nhμ n−íc, ®ång thêi phï
hîp víi nguån lùc tμi chÝnh cña Nhμ n−íc hμng n¨m.
- Nguån vèn hç trî cã môc tiªu tõ ng©n s¸ch Nhμ n−íc (tÝn dông §TPT cña
Nhμ n−íc) ph¶i bè trÝ ®óng theo môc tiªu hç trî ghi trong kÕ ho¹ch, kh«ng ®iÒu
chØnh vèn tõ môc tiªu nμy sang môc tiªu kh¸c.
- Cã ph−¬ng ¸n huy ®éng vèn, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu gi¶i ng©n cña c¸c dù ¸n
vay dë dang, c¸c dù ¸n chuyÓn tiÕp vμ c¸c dù ¸n nhãm A ®−îc ChÝnh phñ giao hμng
n¨m .
- Vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cÇn ®−îc ®Çu t−, hç trî cã träng t©m,
träng ®iÓm ®óng ®èi t−îng, nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp,
thùc hiÖn tèt lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §ång thêi, nh»m tËp trung nguån lùc
80
tμi chÝnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ
vïng.
2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn
dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc qua Quü HTPT.
2.1. C¸c c¬ së khoa häc cña gi¶i ph¸p.
2.1.1. Dùa vμo quan ®iÓm, ®−êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ (cid:31) x· héi cña §¶ng
vμ Nhμ n−íc vμ yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.
V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toμn quèc lÇn thøc IX vμ X b¸o c¸o cña Ban chÊp
hμnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ IX t¹i Héi nghÞ lÇn thø IX Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng
§¶ng ®· ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch §TPT Nhμ n−íc:
- ChÝnh s¸ch ®Çu t− Nhμ n−íc ®−îc ®iÒu chØnh theo h−íng t¨ng §TPT nguån
nh©n lùc, ®Çu t− kÕt cÊu h¹ tÇng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ, c¬ cÊu lao ®éng; thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp thuéc thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Çu t−
ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc chØ sö
dông hç trî cho mét sè dù ¸n ë nh÷ng ngμnh, lÜnh vùc −u tiªn ph¸t triÓn trong tõng
thêi kú.
- CÇn x¸c ®Þnh râ nh÷ng lÜnh vùc, ch−¬ng tr×nh, dù ¸n, s¶n phÈm quan träng
cã ý nghÜa nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ vμ cã hiÖu qu¶ tæng hîp vÒ kinh tÕ – x· héi,
quèc phßng vμ an ninh cña ®Êt n−íc, ®Ó cã chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn phï hîp
th«ng qua tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc;
- CÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t− tõ nguån vèn ng©n s¸ch Nhμ n−íc, kh¾c phôc
t×nh tr¹ng −u ®·i tÝn dông trμn lan nh− hiÖn nay; h¹n chÕ cho vay tr−íc ®Çu t−, më
réng c¸c h×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông vμ −u ®·i sau ®Çu t−.
V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toμn quèc lÇn thø IX x¸c ®Þnh “Môc tiªu tæng qu¸t
cña ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 10 n¨m 2001-2010 lμ: §Èy m¹nh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tËp trung x©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp
nÆng quan träng víi c«ng nghÖ cao, s¶n xuÊt t− liÖu s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó trang bÞ vμ
trang bÞ l¹i kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho c¸c ngμnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp,
dÞch vô vμ ®¸p øng nhu cÇu quèc phßng, ®−a n−íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t
81
triÓn vμ x©y dùng nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n−íc ta c¬ b¶n trë thμnh mét n−íc c«ng
nghiÖp, ...”
§Ó cã thÓ ®¹t ®−îc c¸c chØ tiªu kinh tÕ – x· héi theo NghÞ quyÕt cña §¶ng
th× ®Çu t− lμ cèt lâi cña mäi vÊn ®Ò t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña mçi
quèc gia. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Çu t− lμ nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, trong ®ã cã
c¶ tμi s¶n cè ®Þnh, vèn s¶n xuÊt kinh doanh, nh÷ng c«ng tr×nh, n¨ng lùc s¶n xuÊt
®−îc ®−a vμo khai th¸c, sö dông, ph¸t huy hiÖu qu¶. ChÝnh qu¸ tr×nh ®Çu t− quy ®Þnh
møc t¨ng tr−ëng tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP) vμ gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm
vô t¨ng tr−ëng kinh tÕ vμ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. Nãi c¸ch kh¸c, kh¶ n¨ng huy
®éng, khai th¸c vμ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t− cña toμn x· héi nãi chung, vèn
®Çu t− cña Nhμ n−íc nãi riªng sÏ quyÕt ®Þnh tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña ®Êt
n−íc.
2.1.2. Trªn c¬ së thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña
Nhμ n−íc qua Quü Hç trî ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m võa qua.
Th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña
Nhμ n−íc qua Quü HTPT trong thêi gian qua ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh ®−îc c¸c h¹n chÕ
còng nh− nguyªn nh©n cña c¸c h¹n chÕ lμ c¨n cø c¬ b¶n vμ quan träng ®Ó ®Ò ra c¸c
gi¶i ph¸p hoμn thiÖn vμ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña
Nhμ n−íc qua Quü HTPT trong thêi gian tíi.
2.1.3. Trªn c¬ së nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi vμ
khu vùc vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn.
Nh− ®· ph©n tÝch trong ch−¬ng I, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi
cña mçi quèc gia, vai trß cña chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc ®èi víi nÒn
kinh tÕ ®Êt n−íc thÓ hiÖn rÊt râ ë c¸c n−íc trªn thÕ giíi vμ trong khu vùc. Kinh
nghiÖm cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi, nhÊt lμ mét sè n−íc §«ng ¸ ( Hμn Quèc, Trung
Quèc) ®· kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ
n−íc ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia.
§èi víi Trung Quèc, mét quèc gia cã ®Æc ®iÓm chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi kh¸
t−¬ng ®ång víi ViÖt Nam, trong thêi gian qua ®· thùc hiÖn rÊt thμnh c«ng c«ng cuéc
82
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®· thùc hiÖn tèt h×nh thøc tÝn dông ®Çu t− cña Nhμ n−íc vμ
®©y lμ nguån vèn ®Çu t− rÊt quan träng trong tæng vèn ®Çu t− toμn x· héi.
NhËt B¶n còng cã chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t− vμ c¬ quan thùc hiÖn lμ Ng©n
hμng ph¸t triÓn NhËt B¶n (JDB) - mét ng©n hμng chÝnh s¸ch do Bé Tμi chÝnh qu¶n lý
nh»m cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vμ nh÷ng dù ¸n nhμ n−íc
khuyÕn khÝch ®Çu t−, cã thêi gian thu håi vèn dμi. Thêi gian ®Çu khi ®ang trong qu¸
tr×nh kh«i phôc l¹i c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ sau chiÕn tranh, nguån
vèn tÝn dông ®Çu t− t¨ng tr−ëng rÊt lín. §Õn giai ®o¹n cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao nh−
hiÖn nay, NhËt B¶n tËp trung nguån vèn cho vay cña Nhμ n−íc d−íi h×nh thøc hç trî
tÝn dông xuÊt khÈu ®Ó tiªu thô hμng ho¸ s¶n xuÊt trong n−íc ra thÞ tr−êng n−íc
ngoμi.
Qua thùc tÕ vμ kinh nghiÖm cña c¸c n−íc cho thÊy, tÝn dông §TPT cña Nhμ
n−íc lμ mét ®éng lùc cÇn thiÕt vμ quan träng trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi cña mçi n−íc.
ë ViÖt Nam, Quü HTPT lμ c¬ quan ®−îc giao nhiÖm vô thùc hiÖn chÝnh s¸ch
tÝn dông hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi c¸c khu«n
khæ ph¸p lý cïng c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kh¸c cßn ch−a æn ®Þnh, hoμn thiÖn nªn
c¸c ho¹t ®éng cña Quü HTPT bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®−îc vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng tån
t¹i, h¹n chÕ cÇn ph¶i ®−îc kh¾c phôc. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, viÖc hoμn thiÖn vμ
n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua Quü
HTPT cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, ®Æc biÖt lμ trong giai ®o¹n b¾t ®Çu x©y dùng c¬
së vËt chÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi; khi n¨ng lùc s¶n xuÊt vμ tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña nÒn kinh cßn ë møc thÊp.
2.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu
t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT
Gi¶i ph¸p 1: VÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy
®éng vèn vμ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh nguån vèn trong
toμn hÖ thèng.
Víi môc ®Ých cña tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc lμ hç trî
c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc mét sè ngμnh, lÜnh vùc
83
quan träng, ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ bÒn v÷ng. Do ®ã, trong thêi gian tíi nhu cÇu vÒ
nguån vèn dμnh cho tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ kh«ng ngõng t¨ng c¶ vÒ sè
l−îng vμ chÊt l−îng vμ sè l−îng. Tuy nhiªn c¬ chÕ huy ®éng c¸c nguån vèn cÇn tiÕp
tôc hoμn thiÖn nh»m t¹o ®éng lùc, søc hÊp dÉn ®Ó khuyÕn khÝch, thu hót ®−îc c¸c
nguån vèn nhμn rçi hoÆc ®ang ®−îc sö dông kÐm hiÖu qu¶ trong x· héi.
§èi víi c¸c tæ chøc tμi chÝnh trong n−íc ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ chØ ®Þnh
huy ®éng vèn (B¶o hiÓm X· héi ViÖt Nam, DÞch vô TiÕt kiÖm B−u ®iÖn, …) cho Quü
HTPT, trªn c¬ së khu«n khæ quy ®Þnh cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh, Quü HTPT cÇn
x©y dùng c¬ chÕ khuyÕn khÝch vÒ l·i suÊt huy ®éng vèn, ®iÒu kiÖn vμ ®Æc biÖt lμ c¬
chÕ phÝ huy ®éng vèn. L·i suÊt huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc nμy ph¶i ®¶m b¶o
®−îc lîi Ých cña c¶ tæ chøc ®i huy ®éng lÉn tæ chøc ®−îc huy ®éng. §iÒu kiÖn vμ c¬
chÕ huy ®éng vèn ph¶i minh b¹ch, th«ng tho¸ng. Thêi h¹n huy ®éng vèn cÇn ®−îc
c¶i thiÖn cho phï hîp víi thêi h¹n cho vay vèn, tr¸nh tr−êng hîp bÞ ®éng vÒ nguån
vèn do ph¶i huy ®éng vèn ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung, dμi h¹n.
CÇn tiÕp tôc më réng c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ
n−íc th«ng qua h×nh thøc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ®Çu t− víi l·i suÊt vμ thêi h¹n hÊp
dÉn. Tõng b−íc tiÕn tíi gia nhËp vμo thÞ tr−êng vèn trong vμ ngoμi n−íc ®Ó huy
®éng vèn cho §TPT.
CÇn cô thÓ ho¸ vμ thèng nhÊt vÒ chÝnh s¸ch vμ c¬ chÕ huy ®éng vèn, thùc
hiÖn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thμnh phÇn kinh tÕ trong viÖc huy ®éng vμ sö dông vèn tÝn
dông §TPT cña Nhμ n−íc.
§Èy m¹nh c«ng t¸c huy ®éng t¹i c¸c Chi nh¸nh Quü. C¸c Chi nh¸nh Quü
trong qu¸ tr×nh triÓn khai nghiÖp vô huy ®éng vèn, bªn c¹nh viÖc n©ng cao chÊt
l−îng phôc vô cÇn tranh thñ tèi ®a sù ñng hé cña TØnh uû, Héi ®ång nh©n d©n,
UBND tØnh, c¸c Së ban, ngμnh cña TØnh, c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp trªn ®Þa bμn ®Þa
ph−¬ng
TiÕp tôc phèi hîp nghiªn cøu, hoμn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ huy ®éng vμ
sö dông vèn ODA trong c¸c ngμnh, c¸c vïng l·nh thæ sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn
vμ n¨ng lùc qu¶n lý vμ thùc hiÖn cña phÝa ViÖt Nam tr×nh c¸c c¬ quan cã thÈm
84
quyÒn ban hμnh. Hç trî c¸c nhμ t− vÊn, nhμ thÇu ViÖt Nam tham gia ®−îc nhiÒu h¬n
vμo viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông vèn ODA cho vay l¹i. Nhμ n−íc cÇn x©y dùng
quy ho¹ch huy ®éng vμ sö dông vèn ODA cho vay l¹i g¾n víi quy ho¹ch ph¸t triÓn
chung, tu©n thñ chiÕn l−îc vμ cô thÓ ho¸ chiÕn l−îc ph¸t triÓn dμi h¹n, b−íc ®i trong
tõng thêi kú.
Bªn c¹nh nhiÖm vô huy ®éng vèn ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®−îc giao th× mét
yªu cÇu quan träng kh«ng kÐm lμ ph¶i tæ chøc c«ng t¸c ®iÒu hμnh nguån vèn cã
hiÖu qu¶.
Víi môc tiªu chÝnh lμ huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc dμnh cho tÝn dông
§TPT ®ång thêi gi¶m ®−îc cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt tõ Ng©n s¸ch Nhμ n−íc, trong
®iÒu kiÖn c«ng t¸c tæ chøc thanh to¸n cña Quü HTPT cßn nhiÒu h¹n chÕ. c«ng t¸c
qu¶n lý ®iÒu hμnh nguån vèn trong hÖ thèng Quü HTPT cÇn tu©n thñ nh÷ng nguyªn
t¾c c¬ b¶n:
- Quü HTPT Trung −¬ng ph¶i lμ trung t©m ®iÒu chuyÓn, ®iÒu hoμ vèn. Toμn
bé c¸c nguån vèn ph¸t sinh t¹i c¸c Chi nh¸nh Quü (nh− vèn thu håi nî vay, vèn huy
®éng, …) ph¶i ®−îc tËp trung vÒ Quü Trung −¬ng. Tuy nhiªn, cÇn x¸c ®Þnh tËp trung
kh«ng cã nghÜa lμ mäi nguån vèn ph¸t sinh t¹i Chi nh¸nh Quü ®Òu ph¶i chuyÓn vÒ
Quü Trung −¬ng. Chi nh¸nh Quü chØ ph¶i ®iÒu chuyÓn vèn vÒ Quü TW khi nguån
vèn t¹i Chi nh¸nh Quü v−ît qu¸ mét h¹n møc nhÊt ®Þnh, t¹m gäi lμ h¹n møc tån
ng©n. H¹n møc tån ng©n do Quü TW quy ®Þnh cho tõng Chi nh¸nh Quü, ®−îc x¸c
®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc chi tiªu th−êng xuyªn, nhu cÇu chi tr¶ vèn huy ®éng dù
kiÕn vμ nhu cÇu gi¶i ng©n vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc trong mét kho¶ng thêi
gian nhÊt ®Þnh. Nh− vËy, viÖc x¸c ®Þnh h¹n møc tån ng©n ®−îc Quü TW x¸c ®Þnh
trªn c¬ së ®Æc ®iÓm vμ t×nh h×nh thùc tÕ cña mçi Chi nh¸nh Quü, cã tÝnh ®Õn viÖc
®iÒu hoμ, ®iÒu chuyÓn chung trong toμn hÖ thèng.
- T¨ng c−êng c«ng t¸c ®iÒu chuyÓn, ®iÒu hoμ vèn trong hÖ thèng Quü th«ng
qua c¬ chÕ phÝ ®iÒu chuyÓn vèn vμ phÝ sö dông vèn. Lμ mét tæ chøc h¹ch to¸n tËp
trung toμn ngμnh, c¶ hÖ thèng tr−íc ®©y ch−a ph¶i huy ®éng vèn trªn thÞ tr−êng (tõ
n¨m 2001 trë vÒ tr−íc, nguån vèn cña Quü HTPT ®Òu ®−îc ChÝnh phñ chØ ®Þnh), víi
hÖ thèng thanh to¸n ch−a ®ång bé, ch−a ®¸p øng yªu cÇu vÒ thêi gian, th× viÖc triÓn
85
khai ¸p dông c¸c quy ®Þnh trªn lμ mét nç lùc rÊt lín cña c¶ hÖ thèng Quü. Trong
thêi gian tíi, hÖ thèng Quü cÇn ph¶i nç lùc nhiÒu h¬n n÷a míi cã thÓ hoμn thμnh
nhiÖm vô ®−îc ChÝnh phñ giao.
Gi¶i ph¸p 2: N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n
C«ng t¸c thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Ó tham gia ý kiÕn tr−íc khi c¸c cÊp cã thÈm
quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t− cã mét vai trß hÕt søc quan träng, ®Ó n©ng cao chÊt l−îng
c«ng t¸c thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n vay vèn, Quü HTPT cÇn tiÕp tôc hoμn thiÖn hÖ thèng
c¸c Quy chÕ, Quy tr×nh c«ng t¸c thÈm ®Þnh, n©ng cao tr×nh ®é n¨ng lùc chuyªn m«n
vÒ c«ng t¸c thÈm ®Þnh cho c¸c bé tÝn dông. §Ó lμm tèt c«ng t¸c nμy, cÇn chó ý tíi
mét sè vÊn ®Ò sau:
- TËp trung kiÖn toμn bé m¸y lμm c«ng t¸c thÈm ®Þnh tõ Trung −¬ng ®Õn c¸c
Chi nh¸nh Quü: C¸n bé lμm c«ng t¸c thÈm ®Þnh ph¶i lμ nh÷ng ng−êi cã n¨ng lùc,
®−îc ®μo t¹o c¬ b¶n, cã hiÓu biÕt vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vμ ph¶i cã nhiÖt t×nh vμ
tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc. T¹i c¸c Chi nh¸nh Quü cÇn ph©n ®Þnh râ
h¬n kh©u thÈm ®Þnh vμ kh©u quyÕt ®Þnh cho vay, n©ng cao tÝnh ®éc lËp cña bé phËn
thÈm ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t−.
- CÇn ph¶i ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña dù ¸n, tøc lμ
®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña mét dù ¸n ®Çu t− trªn quan ®iÓm tæng thÓ, ®¸nh gi¸ møc ®é
®ãng gãp vμo viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n vμ thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ
vÜ m« chung, ®ång thêi, x©y dùng hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vμ ph−¬ng ph¸p
thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh vμ hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t− cã xÐt tíi yÕu tè thêi
gian cña tiÒn tÖ th«ng qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt, ph©n tÝch ®iÓm hoμ vèn, thêi
gian thu håi vèn ®Çu t−; quan t©m ®Õn c«ng t¸c dù b¸o vμ th«ng tin cÇn ®−îc chó
träng h¬n n÷a ®Æc biÖt lμ th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, gi¸ c¶. Tæ chøc khai th¸c th«ng tin
phßng ngõa rñi ro cña hÖ thèng Ng©n hμng.
- C«ng t¸c thÈm ®Þnh ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ n¨ng lùc vμ kh¶ n¨ng tμi
chÝnh cña chñ ®Çu t−. Chñ ®Çu t− ®−îc hiÓu theo nghÜa réng gåm ®¬n vÞ thùc hiÖn dù
¸n, c¬ quan cÊp trªn cña chñ dù ¸n (Tæng c«ng ty Nhμ n−íc nÕu chñ dù ¸n lμ ®¬n vÞ
thμnh viªn Tæng c«ng ty) vμ c¸ nh©n ng−êi ®øng ®Çu ®¬n vÞ thùc hiÖn dù ¸n. ViÖc
®¸nh gi¸ chñ dù ¸n ph¶i ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c ph−¬ng diÖn chñ yÕu: N¨ng lùc
86
ph¸p lý, uy tÝn trong giao dÞch, kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, tμi s¶n thÕ
chÊp, triÓn väng ngμnh kinh doanh.
- C«ng t¸c thÈm ®Þnh ph¶i ®−îc tiÕn hμnh theo suèt mét qu¸ tr×nh: ThÈm ®Þnh
dù ¸n kh¶ thi, thÈm ®Þnh trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n (thÈm ®Þnh phiÕu gi¸ thanh
to¸n) vμ thÈm ®Þnh khi dù ¸n ®−a vμo s¶n xuÊt, sö dông. Toμn hÖ thèng Quü
HTPT tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng cÇn nghiªm tóc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ ph©n
cÊp vμ ®èi t−îng vay vèn.
Gi¶i ph¸p 3: Hoμn thiÖn ®ång bé hÖ thèng c¸c Quy chÕ, Quy tr×nh
nghiÖp vô qu¶n lý vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc.
Quü HTPT cÇn nghiªn cøu x©y dùng quy tr×nh nghiÖp vô khoa häc theo
ph−¬ng ch©m tr¸nh g©y phiÒn hμ cho kh¸ch hμng, nh−:
- Chñ dù ¸n chØ ph¶i liªn hÖ víi mét ®Çu mèi duy nhÊt, kh«ng ph¶i ®i l¹i
nhiÒu lÇn vμ qua nhiÒu Phßng, Ban t¹i Chi nh¸nh vμ Quü TW.
- Tæ chøc quy tr×nh nghiÖp vô khoa häc, cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a phßng
thÈm ®Þnh víi c¸c phßng nghiÖp vô ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vμ kh¸ch quan cña
c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Çu t− vμ n¨ng lùc vay vèn cña chñ
dù ¸n.
- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c c«ng khai quy tr×nh nghiÖp vô ®Ó kh¸ch hμng n¨m râ
thñ tôc vμ c¸c b−íc c«ng viÖc khi giao dÞch t¹i hÖ thèng Quü HTPT.
- TÝch cùc t×m hiÓu vμ häc hái tõ c¸c m« h×nh tμi chÝnh ph¸t triÓn t−¬ng tù ë
c¸c n−íc trªn thÕ giíi vμ trong khu vùc, tõ ®ã n¾m b¾t ®−îc kinh nghiÖm vμ vËn
dông thùc tiÔn trong ho¹t ®éng cña m×nh.
Bªn c¹nh ®ã, cÇn t¨ng c−êng ph©n cÊp cho Chi nh¸nh Quü trong viÖc thÈm
®Þnh, quyÕt ®Þnh cho vay. Cïng víi sù tr−ëng thμnh cña Quü HTPT, n¨ng lùc chØ
®¹o vÒ chuyªn m«n vμ nghiÖp vô cña ®éi ngò c¸n bé c¸c Chi nh¸nh Quü ®· ®−îc
n©ng cao thªm mét b−íc. V× v©y, viÖc ®Èy m¹nh ph©n cÊp cho Chi nh¸nh Quü trong
viÖc thÈm ®Þnh, quyÕt ®Þnh cho vay sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c Chñ ®Çu t− tiÕp cËn
nhanh vμ xö lý c¬ héi kinh doanh ®−îc thuËn lîi h¬n, ®ång thêi gi¶m thiÓu ®−îc
thêi gian vμ thñ tôc ®Çu t−.
87
Theo quy ®Þnh hiÖn hμnh, Tæng gi¸m ®èc Quü HTPT quyÕt ®Þnh hoÆc uû
quyÒn cho Gi¸m ®èc Chi nh¸nh Quü xem xÐt vμ quyÕt ®Þnh viÖc cho vay dù ¸n.
HiÖn nay, rõ n¨m 2003, thùc hiÖn chñ tr−¬ng ph©n cÊp m¹nh h¬n cho c¬ së, Tæng
gi¸m ®èc Quü ®· uû quyÒn hÇu hÕt cho c¸c Chi nh¸nh Quü quyÕt ®Þnh cho vay c¸c
dù ¸n nhãm C mét sè chi nhanh ®−îc ph©n cÊp quyÕt ®Þnh cho vay ®ªn ®−îc ¸n
nhãm B. S¾p tíi nªn uû quyÒn m¹nh h¬n cho c¸c Chi nh¸nh Quü ®· cã ®ñ n¨ng lùc
vμ ®iÒu kiÖn. Ngoμi viÖc n©ng cao n¨ng lùc ë c¸c ®Þa ph−¬ng, còng cÇn thÊy r»ng
khi uû quyÒn th× Tæng gi¸m ®èc Quü vÉn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi. Nh− vËy,
nÕu ®−îc ph©n cÊp th× ch¾c ch¾n Quü HTPT sÏ m¹nh d¹n thùc hiÖn h¬n n÷a nhê
viÖc ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rμng.
Theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 07/2003/N§-CP ngμy 30/01/2003 cña ChÝnh
phñ vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng ban
hμnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 52/1999/N§-CP ngμy 08/7/1999 vμ NghÞ ®Þnh sè
12/2000/N§-CP ngμy 05/5/2000 cña ChÝnh phñ th× viÖc Quü HTPT uû quyÒn c¸c dù
¸n nhãm B, C tuú thuéc n¨ng lùc vμ ®iÒu kiÖn cña c¸c Chi nh¸nh Quü lμ phï hîp.
Theo ®ã, kiÕn nghÞ:
- Tæng gi¸m ®èc Quü HTPT thay v× uû quyÒn th× ph©n cÊp lu«n cho Gi¸m
®èc c¸c Chi nh¸nh Quü thÈm ®Þnh vμ quyÕt ®Þnh cho vay ®èi víi c¸c dù ¸n nhãm B,
C.
- Chñ ®Çu t− lμ c¸c doanh nghiÖp cÇn n©ng cao n¨ng lùc lËp b¸o c¸o nghiªn
cøu kh¶ thi hoÆc ký hîp ®ång víi c«ng ty t− vÊn ®ñ n¨ng lùc ®Ó lËp b¸o c¸o nghiªn
cøu kh¶ thi phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhμ n−íc vμ ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n
víi tÇm nh×n phï hîp kh¶ n¨ng thu håi vèn cña dù ¸n.
§Èy m¹nh ph©n cÊp nh−ng kh«ng cã nghÜa lμ ph©n cÊp trμn lan. Ph©n cÊp cÇn
g¾n liÒn víi n¨ng lùc vμ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña tõng Chi nh¸nh Quü vμ ph¶i
®¶m b¶o cã sù h−íng dÉn vμ kiÓm so¸t chÆt chÏ cña c¬ quan Trung −¬ng, ph¶i thùc
hiÖn nghiªm tóc c¸c quy chÕ vμ quy tr×nh nghiÖp vô nh»m ®¶m b¶o sù an toμn vÒ
vèn vμ tμi s¶n cña Nhμ n−íc vμ cña ®éi ngò c¸n bé trong hÖ thèng Quü.
88
Gi¶i ph¸p 4: øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, n©ng cao chÊt l−îng th«ng
tin trong toμn hÖ thèng.
Tin häc ho¸ hiÖn nay ®ang lμ mét vÊn ®Ò then chèt ®èi víi bÊt cø mét tæ chøc
nμo. HiÖn tr¹ng hÖ thèng tin häc vμ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cña Quü HTPT
cßn h¹n chÕ. Quü HTPT cÇn x©y dùng ®−îc mét hÖ thèng øng dông c«ng nghÖ
th«ng tin víi c¸c phÇn mÒm ®ñ m¹nh, sö dông thèng nhÊt tõ trung −¬ng tíi ®Þa
ph−¬ng nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu xö lý nhanh, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi vμ chÝnh
x¸c, phôc vô t¸c nghiÖp vμ chØ ®¹o ®iÒu hμnh. Mét hÖ thèng ®−îc tin häc ho¸ tèt cã
nghÜa lμ ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ l−u tr÷, xö lý vμ truy xuÊt th«ng tin kÞp thêi,
®Èy ®ñ, vμ chÝnh x¸c. §ång thêi, hÖ thèng ®−îc tin häc ho¸ cßn ®ßi hái cã sù kÕt nèi
vμ th«ng tin víi c¸c hÖ thèng bªn ngoμi theo nh÷ng nguyªn t¾c b¶o mËt ®ñ ®é tin
cËy. Cã mét hÖ thèng ®−îc tin häc ho¸ cao sÏ lμ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng ®Ó
n©ng cao chÊt l−îng c¸c mÆt c«ng t¸c kh¸c, ®Æc biÖt lμ thÈm ®Þnh dù ¸n vμ qu¶n lý
tÝn dông.
Gi¶i ph¸p 5: §Èy m¹nh c«ng t¸c thu håi vμ xö lý nî vay
C«ng t¸c thu håi nî vay lμ c«ng viÖc nÆng nÒ vμ hÕt søc quan träng víi hÖ
thèng Quü HTPT. C¸c dù ¸n do Quü HTPT cho vay bªn c¹nh hiÖu qu¶ kinh tÕ th×
vÊn ®Ò hiÖu qu¶ x· héi, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lu«n ®−îc ®Æt ra víi c¸c
dù ¸n nμy. V× vËy, c¸c dù ¸n vay vèn t¹i Quü HTPT th−êng cã rñi ro cao do sè tiÒn
vay lín, thêi h¹n cho vay dμi. Trong bèi c¶nh ®ã, yªu cÇu ®Èy m¹nh c«ng t¸c thu nî,
xö lý nî cμng trë nªn quan träng.
CÇn ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c thu håi vμ xö lý nî vay ®èi víi
tõng cÊp (c¬ quan Quü TW vμ c¸c Chi nh¸nh Quü HTPT c¸c tØnh, TP)
- T¹i c¬ quan Quü Trung −¬ng:
+ Th−êng xuyªn rμ so¸t toμn bé kÕ ho¹ch thu nî cña tõng dù ¸n, ®Ó giao
®óng, giao ®ñ kÕ ho¹ch thu nî cho c¸c Chi nh¸nh Quü.
+ §èi víi c¸c dù ¸n cã nguån tr¶ nî tõ Ng©n s¸ch Trung −¬ng, cÇn chñ ®éng
lμm viÖc víi Bé Tμi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−, Bé Giao th«ng VËn t¶i(cid:31). ®Ó bè
trÝ bæ sung nguån tr¶ nî ®ñ cho Quü theo hîp ®ång tÝn dông.
89
+ Theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n, l·i treo, nªn tæ chøc c¸c ®oμn ®èc
thu t¹i c¸c Chi nh¸nh Quü cã nî tån ®äng nhiÒu hoÆc míi ph¸t sinh mμ Chi nh¸nh
Quü ch−a cã biÖn ph¸p xö lý hiÖu qu¶.
+ Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó triÓn khai thùc hiÖn QuyÕt
®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ mét sè biÖn ph¸p xö lý nî vay vèn ®Çu t− ph¸t
triÓn ®Ó ®ãng míi, c¶i ho¸n tμu ®¸nh b¾t vμ tμu dÞch vô ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê.
+ CÇn sím tiÕn hμnh x©y dùng quy chÕ, quy tr×nh vÒ xö lý nî vay vèn tÝn
dông §TPT cña Nhμ n−íc; x©y dùng chÕ tμi xö lý tr¸ch nhiÖm tr¶ nî vay vèn tÝn
dông §TPT cña Nhμ n−íc ®èi víi c¸c chñ ®Çu t− ch©y ú, cè t×nh chiÕm dông vèn
cña Nhμ n−íc.
+ Nghiªn cøu ¸p dông thÝ ®iÓm h×nh thøc thu håi nî th«ng qua C«ng ty mua
b¸n nî cña Bé Tμi chÝnh ®èi víi mét sè dù ¸n.
+ CÇn x©y dùng c¬ chÕ g¾n chÆt h¬n kÕt qu¶ thu håi nî vay víi quü l−¬ng
®−îc h−ëng cña tõng Chi nh¸nh.
- T¹i Chi nh¸nh Quü HTPT c¸c tØnh, Thμnh phè trùc thuéc TW:
+ Qu¸n triÖt s©u s¾c tíi tõng phßng, tõng c¸n bé vÒ tÇm quan träng cña c«ng
t¸c thu håi nî vay, ®Ó mçi phßng, mçi c¸n bé thÊy râ h¬n tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô
cña m×nh trong c«ng t¸c nμy.
+ Rμ so¸t l¹i toμn bé dù ¸n. Ph©n tÝch thùc tr¹ng tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña Chñ ®Çu t− ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng tr¶ nî trong hiÖn t¹i vμ t−¬ng
lai, tõ ®ã cã biÖn ph¸p thu nî cô thÓ ®èi víi tõng doanh nghiÖp. B¸m s¸t c¸c nguån
thu cña dù ¸n ®Ó kÞp thêi ®«n ®èc chñ ®Çu t− hoμn tr¶ nî vay theo hîp ®ång tÝn
dông.
+ Phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c Bé, ngμnh, Tæng c«ng ty vμ ChÝnh quyÒn ®Þa
ph−¬ng ®Ó ®−îc hç trî c¸c biÖn ph¸p thu håi nî. §èi víi c¸c dù ¸n cã nguån tr¶ nî
tõ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng, ®Ò nghÞ UBND TØnh bè trÝ ®ñ nguån tr¶ nî. Tr−êng hîp
ch−a ®−îc bè trÝ ®ñ nguån tr¶ nî, Chi nh¸nh Quü nªn t¹m ngõng gi¶i ng©n c¸c dù ¸n
®Çu t− thuéc kinh tÕ ®Þa ph−¬ng.
+ ViÖc ®Ò xuÊt th¸o gì khã kh¨n cña chñ ®Çu t− ph¶i ®¶m b¶o môc tiªu n©ng
cao kh¶ n¨ng tr¶ nî cña chñ ®Çu t− vμ kh¶ n¨ng thu nî cña Quü trªn c¬ së ph©n tÝch
90
thÊu ®¸o t×nh h×nh tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña chñ ®Çu t−, tr¸nh
t×nh tr¹ng tho¶ hiÖp víi chñ ®Çu t−, g©y thÊt tho¸t vèn vμ tμi s¶n cña Nhμ n−íc vμ
cña Quü HTPT.
+ Cã c¬ chÕ g¾n kÕt qu¶ thu håi nî vay víi tiÒn l−¬ng cña tõng c¸n bé
Chi nh¸nh Quü.
Gi¶i ph¸p 6: T¨ng c−êng c«ng t¸c ®μo t¹o, båi d−ìng c¸n bé.
NghÞ quyÕt TW 3 kho¸ VIII cña §¶ng ®· chØ râ: “C¸n bé lμ nh©n tè quyÕt
®Þnh sù thμnh c«ng cña c¸ch m¹ng g¾n liÒn víi vËn mÖnh cña §¶ng, cña ®Êt n−íc,
cña chÕ ®é vμ lμ kh©u then chèt trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng”.
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, chÊt l−îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng Quü HTPT tr−íc hÕt
phô thuéc vμo tr×nh ®é chuyªn m«n, phÈm chÊt chÝnh trÞ cña ®éi ngò c¸n bé viªn
chøc Quü HTPT. ChÝnh v× vËy, viÖc hoμn thiÖn ho¹t ®éng cña Quü HTPT g¾n liÒn
víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, gi¸o dôc, båi d−ìng phÈm chÊt chÝnh trÞ cña
®éi ngò c¸n bé viªn chøc Quü HTPT.
§Ó thùc hiÖn ®−îc yªu cÇu trªn, nh»m ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô ngμy cμng
cao vμ më réng trong n¨m 2006 vμ c¸c n¨m tiÕp theo, c«ng t¸c ®μo t¹o, båi d−ìng
c¸n bé viªn chøc cña hÖ thèng Quü nªn tËp trung vμo c¸c h−íng chñ yÕu sau:
- Th−êng xuyªn tæ chøc c¸c líp ®μo t¹o, tËp huÊn, båi d−ìng chuyªn m«n
nghiÖp vô, cËp nhËt kiÕn thøc míi cho ®éi ngò c¸n bé viªn chøc theo yªu cÇu c«ng
viÖc. Nh»m thùc hiÖn yªu cÇu nμy, Quü HTPT tr−íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nhu
cÇu ®μo t¹o ®Ó cã kÕ ho¹ch ®μo t¹o phï hîp, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶.
- Trªn c¬ së ®Þnh møc biªn chÕ ®−îc giao, ®Ó n©ng cao chÊt l−îng c¸n bé,
Quü HTPT cÇn chó träng viÖc tuyÓn dông c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc lo¹i kh¸ trë lªn
thuéc c¸c chuyªn ngμnh tμi chÝnh, ng©n hμng, ngo¹i th−¬ng, … hÖ chÝnh quy c¸c
tr−êng §¹i häc c«ng lËp. Cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸n bé tù n©ng cao tr×nh ®é
chuyªn m«n, ngo¹i ng÷; cö c¸n bé trÎ, cã tr×nh ®é cã n¨ng lùc thuéc diÖn quy ho¹ch
ph¸t triÓn l©u dμi ®i ®μo t¹o, båi d−ìng n©ng cao.
- §Þnh kú hμng n¨m, tæ chøc c«ng t¸c kiÓm tra s¸t h¹ch ®èi víi c¸n bé viªn
chøc trong c¬ quan.
91
Gi¶i ph¸p 7: N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé
C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé cÇn ®−îc thùc hiÖn th−êng xuyªn, kÞp
thêi vμ trë thμnh mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña hÖ thèng Quü HTPT. Th«ng
qua c«ng t¸c kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô theo ®óng quy ®Þnh, cã
hiÖu qu¶, tr¸nh thÊt tho¸t l·ng phÝ vμ b¶o vÖ ®−îc c¸n bé, ...
C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ph¶i ®−îc thùc hiÖn ngay tõ kh©u ®Çu tiªn, tøc
ngay tõ khi v¨n b¶n chÝnh s¸ch ra ®êi (c¸c v¨n b¶n cña Quü ban hμnh h−íng dÉn
nghiÖp vô) nh»m cã ®−îc hiÖu qu¶ thùc thi cao nhÊt, tr¸nh tr−êng hîp kiÓm tra kiÓm
so¸t chØ gi¶i quyÕt hËu qu¶, khi cã ph¸t sinh vô viÖc, tøc ®· ®Õn giai ®o¹n cuèi cña
vÊn ®Ò.
CÇn ph¶i ¸p dông nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra, kiÓm so¸t nh»m kh«ng ¶nh h−ëng
®Õn viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c chuyªn m«n t¹i ®¬n vÞ bÞ kiÓm tra nh−ng vÉn thùc hiÖn
nhiÖm vô ®−îc giao. C¸c h×nh thøc cã thÓ ¸p dông kiÓm tra tr−íc, trong vμ sau khi
thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng t¸c, kiÓm tra tõ xa, kiÓm tra ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt, th«ng
tin b¸o c¸o ®Þnh kú, ...
C¸c §oμn kiÓm tra cña Quü TW tr−íc khi tiÕn hμnh kiÓm tra t¹i c¸c Chi
nh¸nh Quü cÇn x©y dùng ®Ò c−¬ng kiÓm tra cô thÓ, qu¸n triÖt ®Õn tõng c¸n bé trong
§oμn. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra nÕu ph¸t hiÖn sai ph¹m cÇn lμm râ tr¸ch nhiÖm c¸
nh©n, tËp thÓ; ®Ò xuÊt h−íng xö lý cô thÓ ®ång thêi th«ng b¸o rót kinh nghiÖm trong
toμn hÖ thèng. C¸c vÊn ®Ò nghiÖp vô v−íng m¾c ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh kiÓm tra
cÇn ®−îc Quü TW xö lý kÞp thêi.
C¸c sai ph¹m cña tËp thÓ, c¸ nh©n khi bÞ ph¸t hiÖn cÇn ®−îc xö lý nghiªm,
ph¶i ®¹t ®−îc yªu cÇu r¨n ®e, phßng ngõa chung trong toμn hÖ thèng, tr¸nh tr−êng
hîp khi dù kiÕn kû luËt th× “®Çu voi”, khi tiÕn hμnh kû luËt l¹i lμ “®u«i chuét”.
Gi¶i ph¸p 8: §Èy m¹nh c«ng t¸c hç trî l·i suÊt sau ®Çu t−.
ViÖt Nam ®ang tõng b−íc thùc hiÖn cam kÕt AFTA, héi nhËp kinh tÕ khu vùc
vμ thÕ giíi, nªn c¸c doanh nghiÖp, bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín còng ®ang ph¶i chÞu
nh÷ng søc Ðp c¹nh tranh ngμy cμng lín tõ hμng ho¸ nhËp khÈu. §Ó cã thÓ t¹o lËp
®−îc mét “thÕ ®øng” v÷ng vμng khi c¹nh tranh trë nªn gay g¾t h¬n, trong ®iÒu kiÖn
92
xuÊt ph¸t ®iÓm h¹n chÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam rÊt cÇn sù hç trî tμi chÝnh tõ
phÝa Nhμ n−íc.
MÆc dï vËy, tiÕn tr×nh héi nhËp ®ßi hái chóng ta ph¶i gi¶m dÇn sù hç trù tμi
chÝnh trùc tiÕp cña Nhμ n−íc cho doanh nghiÖp, trong ®ã chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT
cña Nhμ n−íc víi vai trß lμ mét bé phËn còng ph¶i cã nh÷ng thay ®æi thÝch hîp.
Trong thêi gian tíi, mét ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh ®−îc cña chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT
cña Nhμ n−íc lμ ph¶i gi¶m dÇn −u ®·i vÒ l·i suÊt, chó träng −u ®·i vÒ ®iÒu kiÖn vay
vèn, thêi gian vay vèn , … vμ cÇn ph¶i më réng h×nh thøc hç trî gi¸n tiÕp, trong ®ã
cã h×nh thøc hç trî sau ®Çu t−.
§Ó më réng h×nh thøc hç trî LSS§T víi môc tiªu chØ cÇn bá ra mét l−îng
“vèn måi” nhÊt ®Þnh cã thÓ huy ®éng mét l−îng vèn lín h¬n nhiÒu lÇn cho ®Çu t−
ph¸t triÓn (gÊp hμng chôc lÇn) cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng c−êng tÝnh hÊp
dÉn cña h×nh thøc hç trî LSS§T. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã lμ:
- Chñ ®éng nghiªn cøu, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®iÒu chØnh
møc hç trî LSS§T linh ho¹t, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn tõng thêi kú: Møc
hç trî LSS§T t¸c ®éng vμ ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn viÖc chñ ®Çu t− lùa chän sö dông
nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc hay sö dông nguån vèn tÝn dông th−¬ng
m¹i ®Ó ®Çu t−.
Theo ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc hç trî LSS§T hiÖn nay, møc hç trî ¶nh
h−ëng rÊt nhiÒu bëi l·i suÊt tÝn dông §TPT. Møc hç trî thÊp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chñ
®Çu t− lùa chän nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®Ó thùc hiÖn ®Çu t− dù ¸n.
Do vËy, cÇn ®iÒu chØnh møc hç trî LSS§T phï hîp ®Ó khuyÕn khÝch chñ ®Çu t−
nghiªng vÒ viÖc lùa chän nguån vèn tÝn dông th−¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc tÝn dông.
- Nghiªn cøu, kiÕn nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thay ®æi ph−¬ng
thøc cÊp hç trî LSS§T ®Ó ®ång vèn hç trî cña Nhμ n−íc ®Õn víi doanh nghiÖp ®óng
thêi ®iÓm doanh nghiÖp cÇn vèn. Thùc tÕ cho thÊy, hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Òu gÆp khã
kh¨n trong giai ®o¹n ®Çu khi ®i vμo s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lμ khã kh¨n vÒ tμi chÝnh. S¶n
phÈm míi s¶n xuÊt ra ®ßi hái ph¶i cã thêi gian ®Ó th©m nhËp thÞ tr−êng, s¶n l−îng
s¶n xuÊt ch−a ®¹t dù kiÕn trong khi vÉn ph¶i tr¶ nî vay c¸c tæ chøc cung øng vèn.
C¸c lý do nμy dÉn ®Õn mét ®iÒu hiÓn nhiªn lμ trong giai ®o¹n ®Çu dù ¸n míi ®i vμo
93
s¶n xuÊt, chñ ®Çu t− dù ¸n cÇn ®−îc hç trî nhiÒu h¬n ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh
doanh.
- Theo quy ®Þnh hiÖn nay, sè tiÒn hç trî LSS§T ®−îc cÊp, trªn c¬ së sè nî
gèc trong h¹n mμ chñ ®Çu t− tr¶ ®−îc cho c¸c tæ chøc tÝn dông. Nh− vËy, cμng vÒ
sau, chñ ®Çu t− cμng ®−îc hç trî nhiÒu h¬n khi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp ®· æn ®Þnh h¬n, nhu cÇu hç trî tμi chÝnh ®· gi¶m ®i nhiÒu. XuÊt ph¸t
tõ nh÷ng lý do ®ã, Quü HTPT cÇn nghiªn cøu, ®Ò xuÊt ¸p dông h×nh thøc hç trî
LSS§T theo d− nî. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña viÖc cÊp hç trî LSS§T theo ph−¬ng thøc
nμy lμ khi x¸c ®Þnh møc hç trî LSS§T Quü HTPT chØ viÖc thay sè nî gèc trong h¹n
thùc tr¶ trong n¨m b»ng d− nî trong h¹n b×nh qu©n trong n¨m vμo c«ng thøc ®Ó tÝnh
to¸n. Khi so s¸nh møc hç trî LSS§T theo d− nî víi møc hç trî LSS§T theo sè nî
gèc thùc tr¶ ®ang ¸p dông cho thÊy kÕt qu¶ tæng sè vèn hç trî cho 1 dù ¸n lμ nh−
nhau, chØ kh¸c nhau ë møc hç trî trong tõng n¨m.
Gi¶i ph¸p 9: Hoμn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, sö dông vèn ODA
§Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong qu¶n lý, sö dông nguån vèn ODA cho vay
l¹i, c¸c gi¶i ph¸p cÇn thùc hiÖn lμ:
- ViÖc ph©n bæ nguån vèn ODA cho vay l¹i cÇn ®−îc −u tiªn tËp trung ®Çu t−
vμo lÜnh vùc h¹ tÇng kinh tÕ x· héi cã kh¶ n¨ng hoμn vèn theo ®óng NghÞ ®Þnh cña
ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hμnh Quy chÕ qu¶n lý vμ sö dông nguån vèn ODA. CÇn c©n
nh¾c khi ®Çu t− vèn cho c¸c dù ¸n quy m« nhá, n¨ng lùc Chñ ®Çu t− h¹n chÕ do
th«ng lÖ quèc tÕ rÊt phøc t¹p ®ßi hái mÊt rÊt nhiÌu thêi gian ®Ó t×m hiÓu, triÓn khai
dÉn ®Õn mÊt tÝnh −u ®·i cña kho¶n vay vμ c¬ héi c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi
nh÷ng kho¶n vay víi l·i suÊt kh«ng hÊp dÉn céng víi yÕu tè gi¸ thiÕt bÞ cao, chi phÝ
lín dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ®Çu t− kh«ng cao cÇn xem xÐt, c©n nh¾c kü, thËm chÝ kh«ng
vay.
- Cïng víi viÖc n©ng cao h¬n n÷a n¨ng lùc chuyªn m«n vμ tr¸ch nhiÖm cña
c¬ quan thÈm ®Þnh dù ¸n ®Ó lo¹i trõ c¸c yÕu tè rñi ro do ®¸nh gi¸ kh«ng chÝnh x¸c
vÒ tÝnh kh¶ thi, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n, Quü HTPT cÇn tham gia thÈm ®Þnh
ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî c¸c dù ¸n sö dông vèn ODA tr−íc khi c¬
quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t− ®Ó rμng buéc tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan cho
94
vay l¹i víi tr¸ch nhiÖm thu håi nî vay nh»m thèng nhÊt qu¸ tr×nh sö dông vèn vay
víi viÖc tr¶ nî n−íc ngoμi.
- CÇn nghiªn cøu vμ ¸p dông mét c¬ chÕ tμi chÝnh cho vay l¹i thèng nhÊt cho
tõng lo¹i dù ¸n nh»m ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, hîp lý, hμi hoμ gi÷a lîi Ých quèc gia
vμ lîi Ých cña chñ ®Çu t− khi sö dông nguån vèn ODA.
- Cã gi¶i ph¸p ¸p dông biÖn ph¸p b¶o ®¶m tiÒn vay theo h×nh thøc b¶o ®¶m
b»ng tμi s¶n h×nh thμnh tõ vèn vay ®Ó cã c¨n cø ph¸p lý b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thu håi
cho Nhμ n−íc khi rñi ro x¶y ra.
- Bæ sung, söa ®æi quy tr×nh vμ thñ tôc rót vèn ODA theo h−íng phï hîp víi
thùc tÕ, ®¬n gi¶n vÒ thñ tôc, gi¶m ®Çu mèi, n©ng cao vai trß cña hÖ thèng Quü HTPT
trong qu¸ tr×nh gi¶i ng©n.
- C¶i tiÕn tr×nh tù vμ thêi gian kiÓm so¸t hå s¬ rót vèn, gi¶m thñ tôc nh»m
gãp phÇn thóc ®Èy tiÕn ®é gi¶i ng©n ®¸p øng yªu cÇu vÒ c¶i c¸ch hμnh chÝnh theo
chñ tr−¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc.
- T¨ng c−êng h¬n n÷a c«ng t¸c kiÓm tra t×nh h×nh sö dông vèn vay; tËp trung
vμo viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn ODA cho vay l¹i th«ng qua hÖ thèng Quü
HTPT ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p hoμn thiÖn trong thêi gian tíi. ViÖc sö dông cã
hiÖu qu¶ nguån vèn ODA kh«ng nh÷ng mang l¹i lîi Ých cho ®Êt n−íc trong giai
®o¹n chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ mμ cßn n©ng cao uy tÝn cña ®Êt n−íc víi c¸c nhμ tμi trî,
ChÝnh phñ c¸c n−íc ®ång thêi kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß cña n−íc ta trong nÒn kinh tÕ
toμn cÇu.
Gi¶i ph¸p 10: Hoμn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n trong hÖ thèng.
C«ng t¸c thanh to¸n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c tæ chøc Ng©n
hμng, tÝn dông - nh÷ng tæ chøc cã thùc hiÖn nghiÖp vu huy ®éng vèn vμ hoμn tr¶ vèn
huy ®éng, trong ®ã cã Quü HTPT. C«ng t¸c thanh to¸n nÕu kh«ng ®−îc tæ chøc
nhanh, gän, hiÖu qu¶ th× hËu qu¶ rÊt khã l−êng, nhÑ th× g©y l·ng phÝ vèn, gi¶m hiÖu
qu¶ sö dông vèn, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh (®èi víi Quü HTPT
lμ gi¶m chªnh lÖch thu chi), nÆng th× lμm tæ chøc ®ã mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, dÉn
®Õn ph¸ s¶n.
95
- §Ó hoμn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n ë Quü HTPT, vÒ mÆt c¬ chÕ chÝnh s¸ch,
Quü HTPT ph¶i ®−îc tham gia c¸c hÖ thèng thanh to¸n vμ c¸c dÞch vô thanh to¸n
gåm:
+ Thanh to¸n liªn ng©n hμng (thanh to¸n trong n−íc)
+ Tæ chøc thanh to¸n ®iÖn tö néi bé Quü HTPT
+ Tham gia c¸c dÞch vô thanh to¸n nh− më tμi kho¶n tiÒn göi vμ cung øng c¸c
dÞch vô thanh to¸n cho c¸c kh¸ch hμng cã quan hÖ víi hÖ thèng Quü HTPT:
- HÖ thèng Quü më tμi kho¶n t¹i Ng©n hμng Nhμ n−íc: Quü TW më tμi
kho¶n t¹i Ng©n hμng Nhμ n−íc ViÖt Nam, c¸c Chi nh¸nh Quü më tμi kho¶n t¹i
Chi nh¸nh Ng©n hμng Nhμ n−íc TØnh, Thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng.
- HÖ thèng Quü më tμi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i.
- C¸c Chi nh¸nh Quü thùc hiÖn më tμi kho¶n tiÒn göi cho kh¸ch hμng cã liªn
quan ®Õn ho¹t ®éng cu¶ Quü.
- VÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt: ViÖc ®Çu t− c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó phôc vô
thanh to¸n (chñ yÕu lμ c¸c thiÕt bÞ tin häc, c¸c phÇn mÒm nghiÖp vô, ®−êng truyÒn)
mÆc dï rÊt tèn kÐm nh−ng cÇn ®−îc Ban L·nh ®¹o Quü x¸c ®Þnh râ lμ ph¶i gÊp rót
®Çu t−. ViÖc ®Çu t− nμy kh«ng chØ cã ý nghÜa t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i mμ cßn lμ tiÒn ®Ò
®Ó hÖ thèng Quü cã ®iÒu kiÖn thùc thi c¸c nhiÖm vô nÆng nÒ h¬n trong t−¬ng lai.
Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh dμn tr¶i, l·ng phÝ vèn, c«ng t¸c tin häc phôc vô nhiÖm vô thanh
to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc môc tiªu cô thÓ, x©y dùng ®−îc lé tr×nh ®Çu t− phï hîp víi
kh¶ n¨ng (tμi chÝnh vμ c¬ chÕ chÝnh s¸ch) vμ nhiÖm vô ®−îc giao. Do ch−a cã nhiÒu
kinh nghiÖm tæ chøc thùc hiÖn nªn qu¸ tr×nh lËp vμ triÓn khai ®Ò ¸n tin häc phôc vô
thanh to¸n cña Quü HTPT cÇn ®−îc c¸c c¬ quan chuyªn m«n, cã kinh nghiÖm t−
vÊn, gi¸m s¸t ®Çy ®ñ, chÆt chÏ.
- VÒ con ng−êi: Quü HTPT cÇn khÈn tr−¬ng bæ sung c¸n bé cã n¨ng lùc,
chuyªn m«n ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n. T¹i Quü TW, tr−íc m¾t thμnh lËp tæ
thanh to¸n. §©y lμ b−íc chuÈn bÞ ®Ó thμnh lËp Trung t©m thanh to¸n. T¹i Chi nh¸nh
Quü gÊp rót bæ sung c¸n bé, chuÈn bÞ c¸c diÒu kiÖn ®Ó triÓn khai thùc hiÖn nghiÖp
vô.
96
Quü HTPT cÇn mêi c¸c chuyªn gia giái, cã kinh nghiÖm ®· tõng c«ng t¸c
trong c¸c tæ chøc tμi chÝnh tÝn dông t− vÊn, céng t¸c x©y dùng quy chÕ, quy tr×nh
nghiÖp vô thanh to¸n, triÓn khai thùc hiÖn thanh to¸n, (cid:31)
Gi¶i ph¸p 11: Hoμn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y t¹i Héi së chÝnh Quü
TW:
Tæ chøc bé m¸y cña hÖ thèng Quü nãi chung vμ t¹i c¬ quan Quü TW nãi
riªng ®Õn nay ®· vËn hμnh ®−îc trªn 6 n¨m, kho¶ng thêi gian kh«ng nhiÒu nh−ng ®·
®i vμo ho¹t ®éng æn ®Þnh, tõng b−íc ®−îc cñng cè kiÖn toμn. MÆc dï vËy, tr−íc yªu
cÇu vμ nhiÖm vô míi ®−îc ChÝnh phñ giao cho, c«ng t¸c ®¸nh gi¸ hiÖu lùc, hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña bé m¸y hiÖn t¹i nh»m kiÖn toμn cñng cè vμ hoμn thiÖn tæ chøc bé
m¸y ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ho¹t ®éng theo chñ tr−¬ng cña Héi ®ång qu¶n lý lμ néi
dung hÕt søc cÊp b¸ch vμ cÇn thiÕt. ChÝnh v× vËy, Ban l·nh ®¹o Quü ®Æt ch−¬ng tr×nh
x©y dùng ®Ò ¸n hoμn thiÖn tæ chøc bé m¸y Quü, ho¹ch ®Þnh nh÷ng b−íc ®i cÇn thiÕt
®Ó tõ ®ã kiÖn toμn tæ chøc, bè trÝ s¾p xÕp l¹i ®éi ngò c¸n bé vμ ®μo t¹o båi d−ìng
n©ng cao chÊt l−îng c¸n bé vμ coi ®©y lμ träng t©m cña ch−¬ng tr×nh chiÕn l−îc ph¸t
triÓn hÖ thèng Quü.
§Ó cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô míi, tæ chøc bé m¸y cña hÖ thèng Quü
HTPT nãi chung vμ c¬ quan Quü TW nãi riªng ph¶i ®−îc cñng cè kiÖn toμn; ®ång
thêi, ®iÒu chuyÓn vμ bæ sung chøc n¨ng nhiÖm vô cho tõng bé phËn, tõng ®¬n vÞ
trong hÖ thèng cho phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi ngμy cμng cao h¬n c¶ chiÒu réng vμ
chiÒu s©u cña nhiÖm vô chÝnh trÞ ®uîc ChÝnh phñ giao cho Quü HTPT.
Yªu cÇu ®Æt ra viÖc s¾p xÕp tæ chøc bé m¸y t¹i c¬ quan Quü TW nh»m ®¸p
øng nh÷ng néi dung c¬ b¶n lμ :
- C¬ quan Quü TW tËp trung lμm c«ng t¸c chØ ®¹o ®iÒu hμnh, x©y dùng vμ
ban hμnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, Quy chÕ, Quy tr×nh nghiÖp vô vμ t¨ng c−êng vai
trß kiÓm so¸t khi thùc hiÖn ph©n cÊp cho ®¬n vÞ nh»m ®¶m b¶o ph¸t huy n¨ng lùc vμ
tr¸ch nhiÖm cña c¬ së nh−ng ph¶i ®Æt d−íi sù kiÓm sãat cña Quü TW.
- Bé m¸y cña Quü qu¶n lý, theo dâi chÆt chÏ ho¹t ®éng cña toμn hÖ thèng
theo ngμnh, l·nh thæ vμ dù ¸n.
97
- Tæng hîp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi t×nh h×nh ho¹t ®éng nghiÖp vô cña hÖ
thèng, n©ng cao chÊt l−îng c¸c b¸o c¸o, ®Ò xuÊt tham m−u cho l·nh ®¹o Quü trong
qu¸ tr×nh chØ ®¹o, ®iÒu hμnh.
- Quan t©m tíi tÝnh æn ®Þnh, tÝnh kÕ thõa vμ tæ chøc phï hîp víi sè l−îng vμ
chÊt l−¬ng ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã tõ Quü HTPT ®Ó bé m¸y míi ho¹t ®éng ®−îc
hiÖu qu¶ ngay tõ ®Çu, ®¸p øng kÞp thêi chØ ®¹o ®iÒu hμnh cña L·nh ®¹o Quü; MÆt
kh¸c, ®Çu mèi qu¶n lý còng kh«ng ®Ó x¸o trén lín, ®©y còng lμ dÞp ®Ó thùc hiÖn c¶i
c¸ch thñ tôc hμnh chÝnh trong kh©u nghiÖp vô.
Qua nghiªn cøu c¸c m« h×nh tæ chøc bé m¸y ho¹t ®éng tÝn dông chÝnh s¸ch
cho ®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c n−íc trong khu vùc vμ m« h×nh tæ chøc bé m¸y cña c¸c
tæ chøc tÝn dông trong n−íc, hiÖn nay t¹i c¬ quan Quü TW cã 12 Ban, V¨n phßng
gióp viÖc Tæng Gi¸m ®èc ( Ban KÕ ho¹ch nguån vèn; Ban Kinh tÕ kÜ thuËt vμ thÈm
®Þnh, Ban Tμi chÝnh kÕ to¸n, Ban TÝn dông ®Çu t− TW, Ban TÝn dông ®Çu t− ®Þa
ph−¬ng, Ban qu¶n lý vèn vay n−íc ngoμi vμ Quan hÖ quèc tÕ, Ban B¶o l·nh-Hç trî
l·i suÊt, Ban Tæ chøc c¸n bé, ®μo t¹o vμ lao ®éng tiÒn l−¬ng, Ban KiÓm tra gi¸m s¸t
vμ ph¸p chÕ, Ban Th«ng tin tin häc, V¨n phßng, Ban Kho quü). Theo chóng t«i
trong thêi gian tíi cÇn thݪt ph¶i chuÈn ho¸ vμ x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô,
tr¸nh chång chÐo vμ g¾n víi chñ tr−¬ng c¶i c¸ch hμnh chÝnh cña ChÝnh phñ; V× vËy,
m« h×nh tæ chøc bé m¸y, mét mÆt ph¶i cã sù kÕ thõa cña m« h×nh tæ chøc bé m¸y cò
®Ó kh«ng lμm ¶nh h−ëng ®Õn viÖc triÓn khai c«ng viÖc chuyªn m«n, ®ång thêi ph¶i
cã ®iÒu chØnh bæ sung mét sè ban thμnh lËp ra trung t©m vμ ®iÒu chØnh chøc n¨ng
nhiÖm vô cña mét sè Ban cho phï hîp nh−:
- ChuyÓn nghiÖp vô B¶o l·nh vÒ c¸c Ban TÝn dông v× ho¹t ®éng t¸c nghiÖp
b¶o l·nh gièng vμ g¾n víi nghiÖp vô tÝn dông. ChuyÓn chøc n¨ng qu¶n lý theo dâi
cÊp ph¸t vèn ®Çu t− vμ cho vay uû th¸c, c¸c Quü §TPT ®Þa ph−¬ng tõ Ban KÕ ho¹ch
nguån vèn sang Ban Hç trî l·i suÊt sau ®Çu t− nh− vËy ban B¶o l·nh - Hç trî l·i suÊt
sau ®Çu t− thμnh ban Hç trî sau ®Çu t− vμ qu¶n lý vèn uû th¸c.
- HiÖn nay t¹i Quü TW cã 02 Ban TÝn dông (Ban TÝn dông Trung −¬ng vμ
Ban TÝn dông §Þa ph−¬ng), thùc hiÖn chñ tr−¬ng c¶i c¸ch hμnh chÝnh, theo quan
®iÓm cña chóng t«i lμ nªn tËp trung hai ban nμy l¹i thμnh mét ban gäi lμ Ban tÝn
98
dông, khi nghiÖp vô thÈm ®Þnh ph−¬ng ¸n tμi chÝnh, ph−¬ng ¸n tr¶ nî vèn vay ®·
giao quyÒn hÕt cho gi¸m ®èc c¸c chi nh¸nh vμ khi ®· tin häc ho¸ ®−îc nghiÖp vô
qu¶n lý tÝn dông.
- S¸t nhËp ban kho Quü vμo ban Tμi chÝnh - KÕ to¸n vμ thμnh lËp ban tμi
chÝnh kÕ to¸n vμ kho quü
- T¸ch nhiÖm vô qu¶n lý vèn tÝn dông hç trî xuÊt khÈu ra khái Ban qu¶n lý
vèn n−íc ngoμi vμ quan hÖ quèc tÕ thμnh lËp riªng Ban tÝn dông xuÊt khÈu.
- CÇn thiÕt ph¶i thμnh lËp míi Ban Ph¸p chÕ trùc thuéc Tæng Gi¸m ®èc trªn c¬
së t¸ch chøc n¨ng, nhiÖm vô nμy tõ Ban KiÓm tra gi¸m s¸t vμ ph¸p chÕ.
- T¸ch chøc n¨ng, nhiÖm vô ®μo t¹o ra khái ban tæ chøc c¸n bé ®μo t¹o, t¸ch
chøc n¨ng, nhiÖm vô phßng ngõa vμ rñi ro vμ xö lý nî ra khái c¸c Ban tÝn dông, Ban
ThÈm ®Þnh vμ thμnh lËp c¸c Trung t©m míi nh−: Trung t©m §μo t¹o båi d−ìng c¸n
bé, Trung t©m Xö lý nî vμ phßng ngõa rñi ro, n©ng cÊp ban th«ng tin, tin häc thμnh
Trung t©m Tin häc(cid:31) sÏ t¨ng thªm tÝnh chuyªn tr¸ch gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc vÒ
nh÷ng m¶ng c«ng viÖc lín nh− ®μo t¹o,xö lý nî vμ c«ng nghÖ th«ng tin.
3. KiÕn nghÞ
Qua h¬n 6 n¨m triÓn khai chÝnh s¸ch tÝn dông hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc,
thùc tÕ ®· xuÊt hiÖn nhiÒu v−íng m¾c ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc triÓn khai chÝnh
s¸ch còng nh− ®Õn c¸c dù ¸n, chñ ®Çu t−, c¸c ngμnh. Yªu cÇu thùc tiÔn ®ßi hái c¸c
chÝnh s¸ch hiÖn hμnh vÒ tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc cÇn ®−îc ®iÒu
chØnh kÞp thêi vμ thÝch hîp ®Ó ph¸t huy ®−îc c¸c mÆt tÝch cùc vμ kh¾c phôc nh÷ng
tån t¹i, v−íng m¾c hiÖn nay ®Ó chÝnh s¸ch −u ®·i cña Nhμ n−íc phï hîp víi t×nh
h×nh thùc tiÔn thóc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vμ héi nhËp quèc
tÕ. ViÖc hoμn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông hç trî ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc ®Ò nghÞ cÇn
nghiªn cøu theo c¸c néi dung sau ®©y:
3.1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ
3.1.1. Hoμn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
Thø nhÊt: CÇn ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc
Víi xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÊp, c¸c doanh nghiÖp th−êng cã quy m«
vèn nhá, c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu xö lý m«i tr−êng cßn ë tr×nh ®é thÊp nªn dÔ
99
g©y « nhiÔm m«i tr−êng, tr×nh ®é qu¶n lý ë møc ®é thÊp nªn muèn c¹nh tranh ®−îc,
c¸c doanh nghiÖp trong n−íc rÊt cÇn sù hç trî tμi chÝnh cña Nhμ n−íc. Trong ®iÒu
kiÖn thêi gian cßn l¹i ®Ó n−íc ta thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
kh«ng nhiÒu, Nhμ n−íc cÇn gia t¨ng viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu, tËp
trung vèn cã lùa chän cho c¸c ngμnh, c¸c dù ¸n cã c¸c mÆt hμng cã lîi thÕ, cã c¬
héi c¹nh tranh, cã thêi gian thu håi vèn nhanh vμ t¹o tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n nh»m
t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, chiÕm lÜnh thÞ tr−êng vμ t¹o ®μ cho c¸c doanh
nghiÖp ®ãn ®Çu tr−íc cuéc c¹nh tranh ngμy cμng gay g¾t khi héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ.
V× vËy, bªn c¹nh c¸c h×nh thøc hç trî xuÊt khÈu nh− hiÖn nay, kiÕn nghÞ Thñ
t−íng ChÝnh phñ më réng thªm c¸c h×nh thøc hç trî sau:
- TÝn dông cho nhμ nhËp khÈu: H×nh thøc hç trî nμy nh»m môc ®Ých hç trî vμ
thóc ®Èy xuÊt khÈu hμng ho¸. §©y lμ h×nh thøc nh»m gióp Nhμ NhËp khÈu cã thÓ
thanh to¸n tiÒn ngay cho Nhμ XuÊt khÈu.
- B¶o hiÓm tÝn dông xuÊt khÈu: H×nh thøc hç trî nμy nh»m b¶o vÖ c¸c doanh
nghiÖp xuÊt khÈu tr−íc nh÷ng rñi ro ph¸t sinh tõ nh÷ng rñi ro th−¬ng m¹i vμ chÝnh
trÞ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c giao dÞch quèc tÕ. Th«ng th−êng, b¶o hiÓm tÝn dông
xuÊt khÈu b¶o vÖ doanh nghiÖp xuÊt khÈu khái bÞ thiÖt h¹i do kh«ng ®−îc tr¶ tiÒn
sau khi giao hμng. Trong c¸c tr−êng hîp kh¸c, b¶o hiÓm còng trang tr¶i cho nh÷ng
mÊt m¸t mμ doanh nghiÖp xuÊt khÈu gÆp ph¶i tr−íc khi giao hμng do doanh nghiÖp
nhËp khÈu kh«ng muèn nhËn hμng.
- TÝn dông ®Çu t− c¸c dù ¸n ra n−íc ngoμi víi h×nh thøc nμy, nhμ n−íc sÏ hç trî
mét phÇn nguån vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc ®Î cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− vμo
c¸c dù ¸n ®−îc x©y dùng ë n−íc ngoμi nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c dù ¸n
®Çu t− ra n−íc ngoμi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
- Cho thuª tμi chÝnh: H×nh thøc tÝn dông nμy nh»m môc ®Ých nhμ n−íc hç trî
nguån vèn tÝn dông cña nhμ n−íc qua quü HTPT ®Ó ®Çu t−, mua s¾m nhμ m¸y, m¸y
mãc thiÕt bÞ vμ cho c¸c doanh nghiÖp thuª l¹i ®Ó khai th¸c vμ tr¶ tiÒn thuª hμng n¨m
trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, sau thêi gian thuª cã thÓ bμn l¹i cho doanh nghiÖp.
100
H×nh thøc tÝn dông nμy nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp,
®ång thêi tr¸nh ®−îc nh÷ng ®iÓm cÇn khi ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ, quèc tÕ.
Thöù hai: VÒ ®oái töôïng cho vay tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc.
Vôùi nhöõng phaân tích noùi ôû chöông moät ta thaáy, ñoái töôïng cho vay tín duïng
ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc khoâng gioáng vôùi ñoái töôïng vay voán tín duïng
thöông maïi. Löïa choïn ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc
caàn ñaûm baûo muïc tieâu kinh teá vaø muïc tieâu xaõ hoäi. Moät maët, voán tín duïng ñaàu tö
phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc phaûi laø voán “ moài “ khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh
tÕ phaùt huy tieàm naêng, vaät löïc ñeå ñöa vaøo saûn xuaát taïo ra cuûa caûi vaät chaát môùi
cho xaõ hoäi, maët khaùc nhaèm thöïc hieän muïc tieâu coâng baèng xaõ hoäi, töøng böôùc ruùt
ngaén khoaûng caùch giaøu ngheøo vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá xaõ hoäi.
Theo chuùng toâi, ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø
nöôùc phaûi ñöôïc môû roäng bao goàm caû nhöõng chöông trình phaùt trieån kinh teá - xaõ
hoäi cuûa Chính phuû, nhöõng vuøng coù ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi khoù khaên.
Ngay trong vieäc löïa choïn ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa
Nhaø nöôùc h nay cuõng coøn coù söï maâu thuaãn. Moät maët, tín duïng ñaàu tö phaùt trieån
cuûa Nhaø nöôùc hieän nay phaûi ñaûm baûo tính hieäu quaû, ñaûm baûo söï hoaøn traû voán
nhö baát kyø voán tín duïng naøo khaùc, maët khaùc laïi phaûi ñaûm baûo tính xaõ hoäi, chuù
troïng ñaàu tö vaøo nhöõng döï aùn maø phaàn lôùn coù hieäu quaû tröïc tieáp khoâng cao.
Ñeå ñoàng thôøi ñaùp öùng ñöôïc nguyeân taéc tín duïng ( hoaøn traû ) vaø muïc ñích
ñieàu tieát kinh teá cuûa Chính phuû, theo chuùng toâi vieäc löïa choïn ñoái töôïng vay voán
tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc phaûi ñaûm baûo caùc nguyeân taéc sau :
+ §oái töôïng cho vay phaûi phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi
noùi chung vaø chieán löôïc ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø cuï theå
noùi rieâng.
101
+ §oái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc chuû yeáu
phaûi thuoäc caùc lónh vöïc, caùc ngaønh ngheà, caùc chöông trình Nhaø nöôùc caàn ñöôïc
khuyeán khích ñaàu tö vaø nhöõng vuøng kinh teá xaõ hoäi khoù khaên vaø ñaëc bieät khoù
khaên nÕu kh«ng cã sù hç trî cña Nhμ n−íc th× kh«ng ph¸t triÓn ®−îc.
+§oái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc phaûi coù vò trí
xung yeáu trong neàn kinh teá, trong töøng ngaønh, töøng vuøng vaø töøng lónh vöïc.
+§oái töôïng vay voán phaûi coù taùc duïng taïo ñaø, loâi keùo caùc ngaønh, caùc vuøng,
caùc lónh vöïc phaùt trieån. Sau khi hoaøn thaønh söù maïng cuûa mình, ñoái töôïng vay voán
tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc seõ ñöôïc thay ñoåi phuø hôïp vôùi muïc tieâu
phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi töøng thôøi kyø cuï theå.
+§oái töôïng vay voán phaûi ñaûm baûo söï an toaøn voán vay (nguyeân taéc chung
ñoái vôùi tín duïng), ñaûm baûo cho vieäc quaûn lyù vaø söû duïng nguoàn voán tín duïng ñaàu
tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc ñuùng muïc ñích vaø hieäu quaû. An toaøn vaø hieäu quaû trôû
thaønh moät nguyeân taéc quan troïng trong vieäc löïa choïn ñoái töôïng cho vay voán tín
duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc.
Nhö vaäy, vieäc löïa choïn ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa
Nhaø nöôùc coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc quaûn lyù, söû duïng loaïi voán tín
duïng naøy, noù thöïc söï laø moät coâng cuï taøi chính - tín duïng nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu
quaûn lyù neàn kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. Ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö phaùt
trieån cuûa Nhaø nöôùc caàn ñöôïc oån ñònh treân cô sôû keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ
hoäi cuûa ñaát nöôùc vaø trong töøng giai ñoaïn nhö giai ñoaïn 2006 - 2010 caàn taäp trung
vaøo nhöõng ngaønh, lónh vöïc nhaèm thöïc hieän chính saùch chuyeån dòch cô caáu kinh
teá cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc.
Thø ba: T¨ng tÝnh chñ ®éng cho Quü HTPT trong viÖc quyÕt ®Þnh l·i suÊt
huy ®éng vèn
102
HiÖn nay, l·i suÊt huy ®éng vèn cña Quü HTPT do Thñ t−íng ChÝnh phñ
quyÕt ®Þnh hμng n¨m (vay B¶o hiÓm x· héi), mét sè nguån do Bé tr−ëng Bé Tμi
chÝnh quyÕt ®Þnh hμng th¸ng, hμng quý (tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, TiÕt kiÖm b−u ®iÖn,
huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc kh¸c...). Theo chóng t«i ®Ó chñ ®éng vμ linh ho¹t cho
Quü HTPT, kiÕn nghÞ ChÝnh phñ vμ Thñ t−íng ChÝnh phñ nh− sau:
- §èi víi vèn vay c¸c Quü: TiÕt kiÖm B−u ®iÖn, B¶o hiÓm X· héi ViÖt Nam,
c¸c nguån vèn vμ c¸c quü kh¸c cña Nhμ n−íc: L·i suÊt tèi ®a b»ng l·i suÊt tr¸i phiÕu
ChÝnh phñ cïng kú h¹n.
- §èi víi c¸c nguån vèn huy ®éng kh¸c: Kh«ng cao h¬n l·i suÊt huy ®éng
cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i Nhμ n−íc.
- L·i suÊt huy ®éng vèn trong tõng thêi kú do Tæng Gi¸m ®èc Quü HTPT
quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c nªu trªn.
C¬ së cña kiÕn nghÞ lμ thùc hiÖn theo c¬ chÕ nμy sÏ gióp t¨ng tÝnh chñ ®éng
cho Quü HTPT trong huy ®éng vèn, c©n ®èi vèn cho vay ®Çu t− c¸c dù ¸n, thùc hiÖn
®−îc c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ theo h−íng ®æi míi. §ång thêi víi l·i suÊt huy ®éng
kh«ng cao h¬n l·i suÊt huy ®éng cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i nªn kh«ng g©y ¶nh
h−ëng ®Õn thÞ tr−êng vèn, vÉn ®¶m b¶o sù lμnh m¹nh cña thÞ tr−êng vèn.
Thø t−: §a d¹ng c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Quü HTPT
Theo quy ®Þnh hiÖn nay, Quü HTPT kh«ng ®−îc huy ®éng vèn ng¾n h¹n
kh«ng huy ®éng vèn tõ d©n c− vμ kh«ng ®−îc huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ. §Ó Quü
HTPT cã nguån vèn víi l·i suÊt huy ®éng thÊp, nh»m gi¶m bít sù cÊp bï cho ng©n
s¸ch nhμ n−íc, t¨ng hiÖu qua ho¹t ®éng tμi chÝnh cho Quü HTPT, ®Ò nghÞ chÝnh phñ
nhμ n−íc cã c¬ chÐ cho Quü HTPT huy ®éng vèn ng¾n h¹n (d−íi 1 n¨m), ®Æc biÖt lμ
khi quü thùc hiÖn ®−îc c«ng t¸c thanh to¸n trùc tiÕp víi kh¸c hμng.
Quü HTPT cÇn ®−îc huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho
c¸c dù ¸n cã nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ b»ng ngo¹i tÖ, ®iÒu nμy còng rÊt
cÇn thiÕt khi quü thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ.
Thø n¨m: Hoμn thiÖn c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸
Theo qui ®Þnh hiÖn nay, Thñ t−íng ChÝnh phñ giao cho Quü HTPT tæng møc
vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc hμng n¨m chia theo c¸c h×nh thøc: Cho vay ®Çu
103
t−, b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− vμ hç trî LSS§T, ph©n theo c¬ cÊu ngμnh, lÜnh vùc vμ
vïng. C¨n cø kÕ ho¹ch ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ giao, Quü HTPT tæ chøc triÓn
khai thùc hiÖn, ph©n bæ vèn cho tõng dù ¸n trªn c¬ së ®¨ng ký vèn cña chñ ®Çu t− vμ
c¸c chi nh¸nh Quü.
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, kiÕn nghÞ ChÝnh phñ vμ Thñ t−íng ChÝnh phñ
hoμn thiÖn c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ theo h−íng nh− sau:
- KÕ ho¹ch tÝn dông HTPT cña Nhμ n−íc chØ mang tÝnh ®Þnh h−íng, hμng
n¨m Thñ t−íng ChÝnh phñ giao mét sè chØ tiªu quan träng, bao gåm:
+ Vèn NSNN cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt ®èi víi viÖc cho vay ®Çu t− trung dμi
h¹n møc cÊp bï nμy ®−îc kho¸n gän hμng n¨m cho quü HTPT, nh»m tÝnh chñ ®éng
cho quü HTPT linh ho¹t trong huy ®éng vèn, n©ng cao khèi l−îng vèn huy ®éng ®Ó
phôc vô cho vay ®Çu t− ®−îc nhiÒu h¬n. B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−. Vèn NSNN cÊp
hç trî LSS§T.
+ Vèn ODA cho vay l¹i.
+ Danh môc vμ møc vèn cho vay cña c¸c dù ¸n Nhãm A vμ mét sè dù ¸n
quan träng kh¸c cña ChÝnh phñ.
- C¸c dù ¸n cßn l¹i, chñ ®Çu t− cã c¸c dù ¸n thuéc ®èi t−îng theo qui ®Þnh
®¨ng ký trùc tiÕp víi Quü HTPT vÒ nhu cÇu vay vèn vμ c¸c h×nh thøc hç trî ®Çu t−.
Trªn c¬ së ®ã, quü HTPT tæng hîp nhu cÇu vèn vÒ tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn
cña nhμ n−íc, c©n ®«i víi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong n¨m, Quü HTPT th«ng b¸o
vèn cho tõng dù ¸n cña c¸c chñ ®Çu t−, sau khi ®· c©n ®èi vèn cho c¸c dù ¸n nhãm
A mμ mét sè dù ¸n quan träng mμ chÝnh phñ ®· giao.
Víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ nh− ®Ò nghÞ trªn sÏ gióp t¨ng tÝnh chñ ®éng cña
Quü HTPT trong huy ®éng vèn trong ph¹m vi sè vèn Ng©n s¸nh Nhμ n−íc kho¸n
gän cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt, t¹o tiÒn ®Ò c¨n b¶n vμ thuËn lîi cho huy ®éng vèn
theo l·i suÊt thÞ tr−êng; ®ång thêi Quü HTPT hoμn toμn chñ ®éng trong viÖc ®iÒu
hμnh kÕ ho¹ch, quyÕt ®Þnh cho vay vμ ph©n bæ vèn trùc tiÕp tíi tõng dù ¸n. Gi¶m bít
c¸c kh©u trung gian trong viÖc lËp vμ th«ng b¸o kÕ ho¹ch, tiÕt kiÖm thêi gian, t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chñ ®Çu t− ®Èy m¹nh tiÕn ®é x©y dùng dù ¸n, nhanh ®−a dù
¸n vμo s¶n xuÊt, kinh doanh.
104
Thø s¸u: Hoμn thiÖn c¬ chÕ hç trî LSS§T
KiÕn nghÞ ChÝnh phñ vμ Thñ t−íng ChÝnh phñ cÇn ®æi míi ph−¬ng thøc cÊp
hç trî LSS§T ®Ó ®ång vèn hç trî cña Nhμ n−íc ®Õn víi doanh nghiÖp ®óng thêi
®iÓm doanh nghiÖp cÇn vèn theo chóng t«i cÇn ¸p dông h×nh thøc hç trî LSS§T theo
d− nî. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña viÖc cÊp hç trî LSS§T theo ph−¬ng thøc nμy lμ khi
x¸c ®Þnh møc hç trî LSS§T ®−îc tÝnh theo c«ng thøc:
Sè d− nî vay trong h¹n (t¹i tõng thêi ®iÓm) x Thêi gian vay vèn x 50% l·i
suÊt tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc (®−îc ghi trong Hîp fo®ßng HTL
SS§T). Thêi gian vay vèn ®−îc x¸c ®Þnh theo thùc tÕ, nh−ng kh«ng v−ît qu¸ thê
gian vay vèn ®−îc ghi trong H§TP ban ®Çu ®−îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t− vμ Ng©n
hμng th−¬ng m¹i, mét quü ®−îc tÝnh vμ cÊp mét lÇn, mét n¨m cÊp kh«ng qu¸ 4 lÇn.
Thöù baûy:Neân thöïc hieän cho vay baèng ngoaïi teä.
Hieän nay nhieàu döï aùn thuoäc ñoái töôïng vay voán tín duïng ñaàu tö coù nhu caàu
söû duïng ngoaïi teä ñeå nhaäp maùy moùc, thieát bò vieäc cho caùc döï aùn vay ngoaïi teä ñeå
nhaäp khaåu thieát bò vaø coâng ngheä töø nöôùc ngoaøi laø ñieàu raát caàn thieát ñeå hoã trôï cho
döï aùn, do ñoù thay vì chæ cho döï aùn vay noäi teä nhö hieän nay, ñeå döï aùn phaûi vay
ngoaïi teä töø thò tröôøng hoaëc phaûi duøng noäi teä ñeå mua ngoaïi teä ñaùp öùng yeâu caàu
ñaàu tö. Cho vay baèng ngoaïi teä seõ giaûm ruûi ro tyû giaù trong thanh toaùn cuûa caùc döï
aùn khi duøng noäi teä mua ngoaïi teä ñeå thanh toaùn caùc khoaûn maùy moùc, thieát bò nhaäp
khaåu.
§èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn ODA cho vay l¹i: KiÕn nghÞ ChÝnh phñ, Thñ
t−íng ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cña ChÝnh phñ kiÓm tra l¹i hiÖu
qu¶ c¸c dù ¸n ®Ó cã biÖn ph¸p dõng cho vay ®èi víi mét sè dù ¸n ODA ho¹t ®éng
kÐm hiÖu qu¶, kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ vèn vay, tr¸nh g©y thiÖt h¹i lín cho ng©n s¸ch
Nhμ n−íc.
Nh÷ng dù ¸n vay vèn ODA ch¾c ch¾n kh«ng cã thÓ hoμn tr¶, c¸c dù ¸n cÊp
n−íc ë c¸c tØnh miÒn nói, xö lý r¸c th¶i, ®Ò nghÞ cho thùc hiÖn tõ nguån vèn cÊp
ph¸t.
105
3.1.2. §æi míi vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phßng ngõa rñi ro vμ xö lý nî cho
Quü HTPT:
- HiÖn nay, vÒ c«ng t¸c phßng ngõa rñi ro ®−îc thÓ hiÖn mét phÇn trong c¬
chÕ tμi chÝnh cña Quü HTPT, ®ã lμ Quü ®−îc trÝch mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh (hiÖn nay lμ
(cid:31)) trªn sè d− nî vay ®Ó lËp quü dù phßng rñi ro, tuy nhiªn ®©y míi chØ lμ dù phßng
chung, ch−a ®−îc trÝch dù phßng cô thÓ, nªn quü dù phßng rñi ro rÊt thÊp, kh«ng ®ñ
®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n nî cña c¸c dù ¸n ®Çu t− kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî cÇn ph¶i xo¸
nî (gèc hoÆc l·i hoÆc xo¸ c¶ gèc lÉn l·i). §Ò nghÞ chÝnh phñ, ngoμi viÖc trÝch dù
phßng chung, cho phÐp quü ®−îc trÝch dù phßng cô thÓ nh− c¸c Ng©n hμng th−¬ng
m¹i, ®Ó quü dù phßng rñi ro ®ñ bï ®¾p cho nh÷ng kho¶n vay kh«ng tr¶ ®−îc nî nh−
nªu trªn. Møc trÝch dù phßng cô thÓ ®−îc tÝnh theo tØ lÖ luü tiÕn theo thêi gian nî
qu¸ h¹n trªn kho¶n d− nî qu¸ h¹n.
- §Ò nghÞ chÝnh phñ cho phÐp héi ®ång qu¶n lý cña quü ®−îc xem xÐt kho¶n
nî, gi¶m, miÔn l·i tiÒn vay thay v× ph¶i tr×nh thñ t−íng chÝnh phñ nh− hiÖn nay, ®Ó
t¨ng tÝnh chñ ®éng cña quü trong viÖc xö lý nî ®èi víi nh÷ng kho¶n vay cña dù ¸n
gÆp khã kh¨n kh¸ch quan.
Nh− ®· tr×nh bμy ë ch−¬ng 2, nî qu¸ h¹n vμ l·i ®Õn h¹n ch−a tr¶ cña quü
HTPT cã xu h−íng ngμy cμng t¨ng do c¸c dù ¸n thuéc diÖn xö lý nî ch−a ®−îc xö
lý døt ®iÓm. C¸c dù ¸n ®Çu t− Quü HTPT nhËn bμn giao tõ Ng©n hμng §Çu t− vμ
Ph¸t triÓn, c¸c dù ¸n thuéc ch−¬ng tr×nh ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê vμ ch−¬ng tr×nh mÝa
®−êng kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc kh¶ n¨ng tr¶ nî thÊp. KiÕn nghÞ ChÝnh phñ, Thñ
t−íng ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn xö lý nî xÊu døt ®iÓm cho
Quü.
ViÖc xö lý nî g¾n chÆt víi tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸, b¸n kho¸n cho thuª doanh
nghiÖp Nhμ n−íc. Do ®ã cÇn cã sù quan t©m chØ ®¹o kÞp thêi ®èi víi c¸c kho¶n nî
tÝn dông Nhμ n−íc t¹i c¸c doanh nghiÖp theo mét c¬ chÕ thËt râ rμng, tr¸nh t×nh
tr¹ng xö lý nî tÝn dông Nhμ n−íc ®ang ph¶i vËn dông c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh xö lý nî
tÝn dông ng©n hμng.
106
3.1.3. N©ng vèn ®iÒu lÖ cho Quü HTPT
Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã ý kiÕn chØ ®¹o vÒ viÖc n©ng vèn ®iÒu lÖ cho Quü
HTPT lªn 10.000 tû ®ång. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc t¨ng c−êng tiÒm lùc tμi
chÝnh cho Quü HTPT lμ rÊt cÇn thiÕt ®Ó gãp phÇn ®¸p øng yªu cÇu t¨ng tr−ëng nÒn
kinh tÕ, phôc vô cho c¸c môc tiªu chiÕn l−îc cña ChÝnh phñ. V× vËy, kiÕn nghÞ
ChÝnh Phñ, Thñ t−íng chÝnh phñ xem xÐt dμnh mét phÇn vèn ng©n s¸ch hμng n¨m tõ
ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cÊp bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho Quü HTPT tõ 5.000 tØ
®ång lªn 10.000 tØ ®ång vμ ®−îc ghi vμo ®iÒu lÖ tæ chøc mμ ho¹t ®éng cña quü
HTPT
3.1.4. Hoμn thiÖn vÒ m« h×nh tæ chøc bé m¸y cña hÖ thèng Quü HTPT
§Ó chÝnh s¸ch tÝn dông §Çu t− hç trî ph¸t triÓn cña cña Nhμ n−íc ph¸t huy
hiÖu qu¶ mong muèn, trªn c¬ së ®¸nh gi¸ tæng kÕt chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn cña
Nhμ n−íc trong thêi gian qua, th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña Quü HTPT,
ph©n tÝch ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña ViÖt Nam, kiÕn nghÞ ChÝnh phñ, thμnh lËp Ng©n
hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn ViÖt Nam trªn c¬ së tæ chøc l¹i Quü HTPT. Cïng víi
viÖc thμnh lËp Ng©n hμng ChÝnh s¸ch X· héi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x· héi, viÖc
thμnh lËp Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc hç trî ph¸t triÓn
kinh tÕ, trªn c¬ së tæ chøc l¹i Quü HTPT cã nh÷ng −u thÕ sau:
- TËp trung ®−îc tiÒm lùc tμi chÝnh cña Nhμ n−íc ®Ó tμi trî mét c¸ch toμn
diÖn cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu hμng ho¸. Quü HTPT hiÖn lμ tæ chøc tμi
chÝnh Nhμ n−íc ®−îc cÊp vèn ®iÒu lÖ lín nhÊt, hiÖn nay lμ 5.000 tû ®ång vμ ®−îc
ChÝnh phñ chÊp thuËn vÒ nguyªn t¾c t¨ng lªn 10.000 tû ®ång. Cïng víi c¬ chÕ huy
®éng vèn chñ yÕu qua ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, Quü cã ®iÒu kiªn sö dông
linh ho¹t c¸c nguån vèn ®Ó hç trî ph¸t triÓn.
- Quü HTPT ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸c dù
¸n ®Çu t− trung dμi h¹n thuéc lÜnh vùc −u ®·i; hç trî vèn tÝn dông ng¾n h¹n ®Ó thùc
hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thμnh phÇn kinh tÕ
trong n−íc, do ®ã, ®©y lμ tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc ho¹t ®éng gÇn nhÊt víi m«
h×nh cña mét Ng©n hμng XuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam.
107
- Quü HTPT cã bé m¸y ë Trung −¬ng vμ cã Chi nh¸nh ë 61 tØnh, thμnh phè,
cã ®éi ngò c¸n bé viªn chøc cã tr×nh ®é vμ kinh nghiÖm trong viÖc thùc hiÖn c¸c
h×nh thøc hç trî tμi chÝnh cña Nhμ n−íc cho ®Çu t− ph¸t triÓn vμ xuÊt khÈu. Víi hÖ
thèng tæ chøc bé m¸y vμ con ng−êi hiÖn cã, Quü HTPT khi chuyÓn thμnh Ng©n
hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn sÏ cã ®ñ ®iÒu kiÖn vμ triÓn khai tèt c¸c nhiÖm vô hç trî
§TPT vμ hç trî xuÊt khÈu cña Nhμ n−íc.
- ViÖc thμnh lËp Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn trªn c¬ së tæ chøc, s¾p xÕp
l¹i hÖ thèng Quü HTPT hoμn toμn phï hîp víi chñ tr−¬ng c¶i c¸ch hμnh chÝnh Nhμ
n−íc, tinh gi¶m ®Çu mèi, sÏ tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ rÊt lín do kh«ng ph¶i thμnh lËp
míi nhiÒu tæ chøc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc, tËn dông ®−îc m¹ng l−íi
tæ chøc s½n cã vμ cã thÓ triÓn khai ho¹t ®éng hç trî ph¸t triÓn ngay trong n¨m 2006
võa tiÕt kiÖm chi phÝ, kh«ng g©y x¸o trén vÒ mÆt tæ chøc, võa kh«ng ph¶i mÊt thêi
gian cho viÖc h×nh thμnh tæ chøc míi. ®©y lμ b−íc ®i phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ ë
ViÖt Nam.
Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn lμ mét tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc ho¹t
®éng kh«ng vi môc ®Ých lîi nhuËn. Cã vèn ®iÒu lÖ lμ 10.000 tû ®ång do Ng©n s¸ch
Nhμ n−íc cÊp, víi c¸c nhiÖm vô chñ yÕu:
- Huy ®éng vμ tiÕp nhËn vèn cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vμ c¸c nguån vèn hç
trî trong vμ ngoμi n−íc ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch HTPT cña Nhμ n−íc.
- Cho vay hç trî ph¸t triÓn (cho vay ®Çu t−, cho vay hç trî xuÊt khÈu, qu¶n lý
nguån vèn ODA cho vay l¹i), thùc hiÖn nhiÖm vô cÊp ODA ra n−íc ngoμi cña ChÝnh
phñ ViÖt Nam, hç trî LSS§T, b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t−.
- NhËn uû th¸c qu¶n lý c¸c quü cña ChÝnh phñ, c¸c ®Þa ph−¬ng cho môc tiªu
hç trî §TPT vμ hç trî ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
- Thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n vμ tham gia hÖ thèng thanh to¸n.
Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn cã Héi ®ång qu¶n lý vμ bé m¸y ®iÒu hμnh.
§Ó kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña bé m¸y ®iÒu hμnh cã Ban kiÓm so¸t trùc thuéc Héi
®ång qu¶n lý. Bé m¸y ®iÒu hμnh cña Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn ®−îc tæ chøc
thèng nhÊt trong ph¹m vi c¶ n−íc. Ng©n hμng ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn cã Chi nh¸nh
t¹i c¸c tØnh, thμnh trong c¶ n−íc.
108
KiÕn nghÞ nμy ®· ®−îc chÝnh phñ chÊp thuËn. ChÝnh phñ ®· ban hμnh nghÞ
®Þnh 108/N§-CP ngμy 19/5/2006 thμnh lËp Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam trªn c¬
së tæ chøc l¹i hÖ thèng Quü HTPT mμ b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng tõ 1/7/2006 trªn c¬
së chøc n¨ng, nhiÖm vô cña quü HTPT hiÖn cã, Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam cßn
thªm mét sè chøc n¨ng, nhiÖm vô míi nh− sau:
- VÒ c«ng t¸c thanh to¸n: thªm nhiÖm vô ®−îc thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n
táng vμ ngoμi n−íc (th¸nh to¸n quèc tÕ).
- VÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn thªm nhiÖm vô:
+ Huy ®éng vèn th«ng qua h×nh thøc kú phiÕu, chøng chØ tiÒn gëi.
+ Huy ®éng vèn ngo¹i tÖ trong vμ ngoμi n−íc
- VÒ ®èi t−îng cho vay ®Çu t−: thªm ®èi t−îng cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t− ra
n−íc ngoμi theo chØ ®Þnh cña chÝnh phñ.
- VÒ c«ng t¸c tÝn dông xuÊt khÈu: thªm nhiÖm vô tÝn dông ng−êi mua, b¶o
l·nh tÝn dông xuÊt khÈu.
- VÒ quan hÖ quèc tÕ: Thªm nhiÖm vô hç trî vèn ODA cña ViÖt Nam (qua
ph−¬ng thøc cho vay) cho c¸c n−íc theo hiÖp ®Þnh ®−îc ký kÕt gi÷a chÝnh phñ ViÖt
Nam víi c¸c n−íc.
- VÒ tæ chøc, bé m¸y:
+ Cã héi së chÝnh ®Æt t¹i Hμ Néi, cã së giao dÞch, v¨n phßng ®¹i diÖn vμ c¸c
chi nh¸nh Ng©n hμng khu vùc. (Kh«ng nhÊt thÝt thμnh lËp chi nh¸nh theo ®Þa bμn
hμnh chÝnh nh− hÖ thèng quü HTPT, nh»m tinh gän bé m¸y).
+ Cã héi ®ång qu¶n lý vμ ban kiÓm so¸t thuéc héi ®ång qu¶n lý. Cã ban l·nh
®¹o ®iÒu hμnh gåm Tæng Gi¸m ®èc vμ c¸c phã tæng gi¸m ®èc gióp viÖc cho Tæng
Gi¸m ®èc.
3.2. KiÕn nghÞ víi c¸c Bé, Ngμnh, §Þa ph−¬ng
- KiÕn nghÞ Bé Tμi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−.
+ Tr×nh Thñ t−íng ChÝnh phñ vμ Quèc héi bè trÝ kÕ ho¹ch cÊp bï chªnh lÖch
l·i suÊt vμ phÝ qu¶n lý cho phï hîp víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tÝn dông ®Çu t− ph¸t
triÓn, thùc hiÖn chuyÓn tiÒn cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt, phÝ qu¶n lý cho Quü HTPT
®óng tiÕn ®é.
109
+ Bè trÝ kÕ ho¹ch ng©n s¸ch ®Ò cÊp bæ sung vèn ®iÒu lÖ cho Quü HTPT lªn
10.000 tû ®ång ®óng chØ ®¹o cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.
- KiÕn nghÞ víi Ng©n hμng Nhμ n−íc ViÖt Nam:
+ H−íng dÉn, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, qu¶n lý
ngo¹i hèi vμ thanh to¸n cña Quü HTPT.
+ H−íng dÉn Quü HTPT tham gia hÖ thèng thanh to¸n vμ cung cÊp dÞch vô
thanh to¸n cho kh¸ch hμng theo ®óng quy ®Þnh. ChØ ®¹o Ng©n hμng ChÝnh s¸ch x·
héi, c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ c¸c tæ chøc tÝn dông phèi hîp v¬i Quü HTPT thùc
hiÖn c¸c nghiÖp vô uû th¸c cho vay, b¶o l·nh vμ hç trî LSS§T theo quy ®Þnh cña
Quü HTPT vμ quy chÕ ho¹t ®éng cña Ng©n hμng vμ c¸c tæ chøc tÝn dông.
- KiÕn nghÞ víi Bé C«ng nghiÖp:
+ §Ò nghÞ Bé C«ng nghiÖp phèi hîp víi c¸c Bé, Ngμnh sím tr×nh Thñ t−íng
ChÝnh phñ xem xÐt, phª duyÖt quy ho¹ch ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm vμ h−íng
dÉn viÖc triÓn khai thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh theo ®óng QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh
phñ ®Ó Quü HTPT cã c¬ së hç trî vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc c¸c dù ¸n c¬ khÝ
träng ®iÓm n»m trong quy ho¹ch. Quü HTPT ®Ò nghÞ viÖc tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn
ch−¬ng tr×nh trªn c¬ së quy ho¹ch chi tiÕt, rμ so¸t l¹i c¸c c¬ së c¬ khÝ hiÖn cã ®Ó cã sù
ph©n c«ng, hîp t¸c râ rμng tõ ®ã cã kÕ ho¹ch ®Çu t− hîp lý, chñ yÕu lμ tËn dông c¬ së
hiÖn cã, ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bÞ, thùc hiÖn chuyen m«n ho¸, hiÖp t¸c ho¸
trong s¶n xuÊt, tr¸nh më ra qu¸ nhiÒu dù ¸n míi hoÆc ®Çu t− khÐp kÝn trong tõng nhμ
m¸y, tõng Tæng c«ng ty sÏ g©y l·ng phÝ lín vÒ vèn ®Çu t−, kÐm hiÖu qu¶ kinh tÕ.
+ CÇn ph¶i tËp trung rμ so¸t l¹i quy ho¹ch; rμ so¸t l¹i l¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt
hiÖn cã, trªn c¬ së ®ã míi cã kÕ ho¹ch ®Çu t− hîp lý, tr¸nh l·ng phÝ vèn vμ n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh tÕ, còng nh− ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ph¸t huy hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng hoμn vèn
®Çu t− cña c¸c dù ¸n.
- KiÕn nghÞ víi Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n:
+ §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− thuéc lÜnh vùc n«ng nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n,
kiÕn nghÞ Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ trong ngμnh
n«ng nghiÖp tËp trung rμ so¸t, ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
viÖc x©y dùng vμ triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n; tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh; ®¸nh gi¸
110
l¹i hiÖu qu¶ ®Çu t− c¸c dù ¸n; ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®¶m b¶o
sù bÒn v÷ng l©u dμi cho dù ¸n.
+ ChØ ®¹o gióp ®ì c¸c ®¬n vÞ xö lý khã kh¨n, tån t¹i cña c¸c dù ¸n thuéc
ch−¬ng tr×nh mÝa ®−êng, c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o cña Tæng c«ng ty
L©m nghiÖp ViÖt Nam vμ mét sè dù ¸n chÕ biÕn n«ng s¶n kh¸c. Phèi hîp víi Quü
HTPT vμ c¸c bé, ngμnh cã liªn quan t×m biÖn ph¸p ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ xö lý c¸c
vÊn ®Ò khã kh¨n, v−íng m¾c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ®Çu t−, s¶n xuÊt kinh doanh
cña c¸c dù ¸n trong viÖc s¸t nhËp, gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi chñ ®Çu t− ®èi víi mét sè ®¬n
vÞ vay vèn Quü. ChØ ®¹o c¸c chñ ®Çu t− hoÆc ®¬n vÞ b¶o l·nh thùc hiÖn nghÜa vô tr¶
nî vèn vay Nhμ n−íc, tr¸nh t×nh tr¹ng chiÕm dông vèn cña Nhμ n−íc ®Ó sö dông
cho môc ®Ých kh¸c còng nh− tr¸nh t×nh tr¹ng b¶o l·nh vay vèn mét c¸ch h×nh thøc
lÊy lÖ.
- KiÕn nghÞ víi c¸c Bé, C¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vμ
UBND TØnh, Thμnh phè trùc thuéc Trung −¬ng:
+ C«ng bè réng r·i quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®Þnh h−íng ph¸t triÓn vμ c¸c quy
tr×nh, quy ph¹m tiªu chuÈn, ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt cña ngμnh, lÜnh vùc s¶n
phÈm, vïng l·nh thæ vμ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c trong tõng thêi kú lμm c¬ së
thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®−îc Nhμ n−íc hç trî ®Çu t−.
+ ChØ ®¹o kiÓm tra c¸c chñ ®Çu t− triÓn khai thùc hiÖn ®Çu t− theo ®óng quy
®Þnh cña Nhμ n−íc vÒ ®Çu t−, ®¶m b¶o tiÕn ®é vμ hoμn tr¶ vèn vay theo ®óng cam
kÕt cña hîp ®ång tÝn dông.
+ Phèi hîp víi Quü HTPT gi¶i quyÕt hËu qu¶ ®èi víi c¸c dù ¸n bÞ ®×nh chØ
hoÆc kh«ng tr¶ ®−îc nî vay thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
111
KÕT LUËN
Qua 5 n¨m triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ
n−íc cã thÓ kh¼ng ®Þnh, sù ra ®êi vμ ho¹t ®éng cña quü HTPT (nay lμ Ng©n hμng
ph¸t triÓn ViÖt Nam, ®−îc ®æi tªn vμ ®i vμo ho¹t ®éng tõ 1/7/2006) trong thêi gian
qua lμ chñ tr−¬ng ®óng ®¾n cña Nhμ n−íc.
Víi nç lùc phÊn ®Êu vμ ®−îc sù chØ ®¹o s¸t sao, quan t©m gióp ®ì cña §¶ng,
Nhμ n−íc, chÝnh phñ, sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c bé, c¸c ngμnh mμ UBND c¸c ®Þa
ph−¬ng, Quü HTPT ®· kh¼ng ®Þnh ®−îc lμ vai trß c«ng cô cña ChÝnh phñ trong viÖc
®iÒu hμnh kinh tÕ vÜ m«, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tÝn dông §Çu t− ph¸t triÓn
cña Nhμ n−íc, gãp phÇn quan träng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thμnh phÇn kinh tÕ,
thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ vμ xuÊt khÈu, t¹o vèn måi ®Ó huy ®éng thªm nhiÒu
nguån vèn trong nÒn kinh tÕ cho ®Çu t− ph¸t triÓn, ®a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô nî trªn
thÞ tr−êng vèn, tõng b−íc lμnh m¹nh ho¸ nÒn tμi chÝnh quèc gia.
Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch
tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc ®· béc lé nh÷ng tån t¹i, v−íng m¾c vÒ mÆt c¬
chÕ, chÝnh s¸ch còng nh− trong qu¸ tr×nh tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn nh− ®· nªu trªn,
lμm ¶nh h−ëng ®Ðn vai trß mμ hËu qu¶ cña vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc
ph¸t huy ch−a cao, ch−a ®¸p øng ®−îc nhiÒu nhÊt cho yªu cÇu ®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c
doanh nghiÖp, cña ®Êt n−íc vμ x· héi.
Víi mong muèn lμ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vèn tÝn dông §Çu t− ph¸t triÓn
cña nhμ n−íc, trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng trong thêi gian qua, ®¸nh gi¸ mμ
rót ra nh÷ng mÆt ®¹t ®−îc, nh÷ng mÆt cßn v−íng m¾c, h¹n chÕ vμ tån t¹i, nguyªn nh©n
cña nh÷ng h¹n chÕ, tån t¹i nh»m ®æi xuÊt mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p phï hîp víi thùc
tiÔn cña ®Êt n−íc, xu h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. C¸c kiÕn nghÞ víi c¬ quan cã thÈm
quyÒn nÕu ®−îc thùc hiÖn sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT
cña nhμ n−íc qua hÖ thèng quü HTPT (nay lμ Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam) trong nÒn
kinh tÕ.
112
Tμi liÖu tham kh¶o
2. LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc söa ®æi. 3. LuËt Ng©n s¸ch Nhμ n−íc. 4. LuËt Ng©n hμng Nhμ n−íc; LuËt c¸c Tæ chøc tÝn dông. 5. NghÞ ®Þnh 106/004/N§-CP ngμy 1/4/2004 vμ NghÞ ®Þnh 43/1999/N§-CP
A. TiÕng ViÖt 1. Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toμn quèc lÇn thø IX cña §¶ng, 2001 vμ V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toμn quèc lÇn thø X cña §¶ng.
6. NghÞ ®Þnh 50/1999/N§-CP ngμy 08/7/1999 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc thμnh
ngμy 29/6/1999 cña ChÝnh phñ vÒ tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc.
7. QuyÕt ®Þnh sè 231/1999/Q§-TTg ngμy 17/12/1999 cña Thñ t−íng ChÝnh
lËp Quü Hç trî ph¸t triÓn.
8. QuyÕt ®Þnh sè 133/2001/Q§-TTg, ngμy 10/9/2001 cña Thñ t−íng ChÝnh
phñ phª duyÖt tæ chøc vμ ho¹t ®éng cña Quü Hç trî ph¸t triÓn.
9. C¸c NghÞ ®Þnh sè 52/1999/N§-CP ngμy 08/7/1999, 12/2000/N§-CP ngμy 05/5/2000, 07/2003/N§-CP ngμy 30/01/2003 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc ban hμnh Quy chÕ Qu¶n lý §Çu t− vμ X©y dùng; söa ®æi mét sè ®iÒu cña Quy chÕ.
10. NghÞ ®Þnh sè 90/1998/N§-CP, ngμy 07/11/1998 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc
phñ vÒ viÖc ban hμnh Quy chÕ tÝn dông hç trî xuÊt khÈu.
11. C¸c Quy chÕ, quy tr×nh nghiÖp vô cña Quü HTPT. 12. Bé KÕ ho¹ch vμ §Çu t−: §Çu t− ph¸t triÓn vμ nguån tμi trî chÝnh thøc (ODA)
ban hμnh Quy chÕ qu¶n vμ sö dông vèn ODA
13. Qu¶n trÞ tμi chÝnh doanh nghiÖp. PTS. Vò Duy Hμo - §μm V¨n NhuÖ –
trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam, 1996.
14. LËp vμ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t−. TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt. Nhμ xuÊt b¶n
Th¹c sü NguyÔn Quang Ninh. Nhμ xuÊt b¶n Thèng kª - 1998.
15. Ch−¬ng tr×nh vμ dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ
Thèng kª - 1998.
16. T¹p chÝ Quü HTPT sè 1, 2, 3/2003; 1, 2, 3, 4/2004. 17. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng c¸c n¨m 2002, 2003, 2004, 2005 cña Quü HTPT.
Quèc d©n -1999.