Giáo án số 2
CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH
( 1 tiết )
A. Mục đích, yêu cầu:
1. Về kiến thức:
- Học sinh nắm được cấu trúc của một chương trình chủ yếu là trong Pascal
- Biết cách vận dụng để viết một số chương trình đơn giản.
2. Về tư tưởng, tình cảm
- Giúp học sinh thêm yêu thích và hứng thú với môn học.
B. Phương pháp, phương tiện
1. Phương pháp
Kết hợp các phương pháp giảng dậy như thuyết trình, vấn đáp…
2. Phương tiện
- Vở ghi lý thuyết.
- Sách giáo khoa lớp 11.
- Sách tham khảo ( nếu có ).
C. Tiến trình lên lớp, nội dung bài giảng
I. Ổn định lớp ( 1 phút ) :
Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số
II. Kiểm tra bài cũ và gợi động cơ ( 4 phút )
- kiểm tra bài cũ:
- Giớí thiệu nội dung bài học.
III. Nội dung bài giảng
N
ộ
i dung
Ho
ạ
t đ
ộ
ng c
ủ
ầ
y và Trò
Th
ờ
i gian
1.C
ấ
u trúc chung.
Nói chung, chương trình thường được
viết bằng một ngôn ngữ lập trình bậc cao
g
ồ
m có hai ph
ầ
n:
[<Phần khai báo>]
<Phần thân chương trình>
trong đó
- Phần khai báo có thể có hoặc không tuỳ
chương trình cụ thể.
- Phần thân chương trình bắt buộc phải có
Các thành phần có thể có
hoặc không được đặt trong
cặp ngoặc [].
7 phút
2. Các thành ph
ầ
n chương tr
ình
.
a. Phần khai báo
*Có thể khai báo cho: tên chương trình,
thư viện , hằng, biến và các chương trình
con
*Khai báo tên chương trình:
Phần này có thể có hoặc không, với
Pascal nếu có thì phần khai báo bắt đầu
bằng từ khoá Program tiếp theo là tên
chương trình
Program <Tên chương trình>;
với tên chương trình là tên do người lập
trình dặt
Ví dụ: Program phương-trình-bac2;
Program ví-dụ;
*Khai báo thư viện
Mỗi ngôn ngữ laap trình thường có sẵn
một số thư viện cung cấp một chương
trình thông dụnh đã được lập sẵn ,để khai
báo các thư viện đó ta cần khai báo thư
viện chưa nó
LƯU
Ý:
- Tên dành riêng (từ khoá)
được TP quy định dùng với ý
nghĩa xác định, không dung
với nghĩa khác.VD : uses…
- Quy định về tên trong TP
như thế nào?
+ Là một dãy liên tiếp <=127
kí tự.
+ Gồm chữ cái, chữ số, dấu
gạch dưới.
+ Phải bắt đầu bằng chữ cái
hay dấu _.
+ Không được trùng với từ
khoá.
+ Không phân biệt chữ hoa,
chữ thường.
7 phút
7 phút
Uses <
danh sách các thư viện
>;
Trong đó các thư viện cách nhau một dấu
phẩy
Phần này không nhất thiết phải có.
Ví dụ:
- Uses crt; cung cấp các lệnh và hàm
chuẩn để thao tác với màn hình & bàn
phím.
- Uses graph; Cung cấp các lệnh liên quan
đến đồ hoạ.
Khai báo hằng
Khai báo hăng được sử dụng cho
những giá trị xuất hiện nhiều lần trong
chương trình
- Khai báo hằng có dạng :
CONST <tên hằng> = <giá trị>;
Ví dụ:
COSNT m = 9;
- Sau từ khoá CONST có thể có nhiều
dòng dạng : <tên hằng> = <giá trị>;
Ví dụ : CONST PI = 3,14;
Delta = 0;
Khai báo biến
- Tất cả các biến dùng trong chương trình
đều phải được đặt tên và khai báo để
chương trình dịch biết để lưu trữ và xử lý.
- tại mỗi thời điểm thực hiện chương
trình, biến chỉ nhận một giá trị.
-
M
ộ
t s
ố
thư vi
ệ
n s
ẵ
n
có trong TP cung cấp một số
lệnh và hàm chuẩn cho NSD.
- Người dùng có thể tự tạo
cho mình một TV riêng theo
quy định của TP.
- Muốn dung lệnh xoá màn
hình
clrscr;
thì phải có khai báo uses crt;
- Khai báo như sau là đúng
hay sai :
CONST a = b = 21;
- Trả lời : Sai. Khai báo đúng:
CONST a = 21;
b = 21;
- Trong một chương trình,
nếu có cả khai báo hằng và
khai báo biên thì khai báo nào
được viết trước ?
Ví dụ:
ax + b = 0 thì a, b, là các
h
ằ
ng
còn x là biến
- Cách khai báo:
VAR <danh sách biến> : <kiểu dữ liệu>;
Với: danh sách biến là một hoặc nhiều tên
biến, các tên cách nhau bởi dấu phẩy.
kiểu dữ liệu là một trong các kiểu dữ
liệu chuẩn của TP.
- Sau VAR cũng có thể khai báo nhiều
danh sách biến khác nhau.
Ví dụ: Var a,b,c : integer;
Hoten : string;
b. Phần thân chương trình.
Dãy lệnh trong phạm vi được xác định
bởi cặp dấu hiệu mở đầu và kết thúc tạo
thành thân chương trình
Cấu trúc chương trình
tên riêng bắt đầu BEGIN
[<Các câu lệnh>];
tên riêng kết thúc END.
- Chú ý : sau END phải có dấu chấm kết
thúc chương trình.
- Trả lời : Khai báo hằng.
- Mỗi câu lệnh phải được kết
thúc bởi dấu chấm phẩy.
- Sau END kết thúc toàn bộ
chương trình, phải có dấu
chấm. Đây là lệnh duy nhất
được kết thúc bằng dấu chấm
trong chương trình.
7 phút
3. M
ộ
t s
ố
ví d
ụ
.
- Ví dụ 1:
Program vi_du_1;
- Hãy chỉ ra các thành phần
4 phút
Uses
crt;
BEGIN
Clrscr;
Write(‘ Xin chao cac ban ! ‘);
Writeln(‘Chuc cac ban hoc tot! ’);
END.
- Chú ý : qua ví dụ => muốn hiển thị một
dòng chữ ra màn hình, dùng lệnh Write
hoặc Writeln. Dòng chữ được viết trong
cặp dấu (‘ và ‘).
Ví dụ 2:
BEGIN
END.
- Chú ý : Đây là chương trình TP đơn gản
nhất.
c
ủ
a chương tr
ình?
- Trả lời : Phần tên gồm từ
khoá Program và tên chương
trình là vi_du_1
Phần khai báo thư viện crt;
Phần khai báo biến và hằng
không có.
Phần thân chương trình
gồm 3 câu lệnh là lệnh xoá
màn hình và lời gọi thủ tục
write, writeln;
- Sự khác nhau giữa Write và
Writeln?
- Xác định các thành phần?
- Chương trình này có chạy
không?
- Trả lời : có chạy nhưng
không thực hiện việc gì cả.
- Hãy lấy một ví dụ về một
chương trình TP có đầy đủ
các thành phần.
4 phút
3 phút
IV. Củng cố bài ( 2 phút).