BÀI 15
MẠCH ĐIỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU 1
PHA
I. MỤC TIÊU:
- HS biết được công dụng của mạch điều khiển tốc độ động cơ điện
xoay chiều một pha.
- Hiểu được mạch điều khiển tốc độ quạt điện bằng Triac.
II. CHUẨN BỊ:
1. Nội dung:
- Nghiên cứu Bài 15 trong SGK.
- Tìm hiểu các tài liệu, kiến thức có liên quan về thyristor và triac.
2. Đồ dùng dạy học:
- Tranh vẽ minh hoạ bài học.
- Mạch điều khiển quạt điện bằng triac.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- HS1: Thế nào là mạch điều khiển tín hiệu? Ví dụ?
- HS2: Vẽ sơ đồ khối và giải thích nguyên lí mạch điều khiển tín hiệu?
3. Nội dung bài dạy:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GHI TG
CHÉP
Bài 15:Mạch điều khiển
tốc độ động cơ điện
xoay chiều 1 pha
Hoạt động 1: Giới thiệu công dụng của mạch điều khiển tốc độ động cơ
điện xoay chiều 1 pha.
I. Công dụng
VĐ:
- Kể ra một số loại động cơ điện xoay
chiều 1 pha trong thực tế?
- Nêu các loại động cơ trong đó có bộ phận
điều chỉnh tốc độ?
- Rút ra công dụng của mạch điều khiển - Động cơ điện xoay
tốc độ động cơ? chiều 1 pha hiện nay
được sử dụng rất phổ
biến. Để việc sử dụng
có hiệu quả kinh tế cao
người ta bố trí các mạch
điều khiển tốc độ động
cơ cho phù hợp với yêu
cầu của công việc.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GHI TG
CHÉP
GV đưa ra các phương pháp điều khiển tốc - Các phương pháp điều
độ động cơ và giải thích nguyên lí: Dòng khiển:
điện xoay chiều chạy qua các cuộn dây của + Thay đổi số vòng
stato sẽ sinh ra từ trường quay. Lực từ của dây của Stato.
từ trường quay sẽ làm roto quay theo. Vì + Điều khiển điện áp
vậy, các mạch điều khiển tốc độ động cơ vào động cơ.
đều có chung một mục đích là điều khiển + Điều khiển tần số
tốc độ quay của từ trường, từ đó điều khiển nguồn điện vào động
được tốc độ quay của roto (của động cơ). cơ.
Hoạt động 2: Giới thiệu nguyên lí điều khiển tốc độ động cơ điện xoay
chiều 1 pha.
GV đưa ra sơ đồ nguyên lí mạch điều II. Nguyên lí điều khiển
khiển tốc độ động cơ bằng cách thay đổi tốc độ động cơ một pha
điện áp và thay đổi tần số vào động cơ:
U2,f1
Điều khiển điện áp
U1,f1 ĐC
(GV yêu cầu HS vẽ sơ
đồ nguyên lí mạch điều
U2,f2 khiển tốc độ động cơ
điện vào vở ghi và giải
Điều khiển tần số
U1,f1 ĐC thích được nguyên lí
hoạt động của các
phương pháp)
Hoạt động 3: Tìm hiểu về một số mạch điều khiển tốc độ động cơ 1 pha.
III. Một số mạch điều
GV giới thiệu mạch điều khiển tốc độ khiển động cơ một pha
K
Ta
động cơ một pha dùng Triac:
U2
- Mạch điều khiển triac
U1
U2
dùng R, C.
C
(HS vẽ sơ đồ nguyên lí
VR
U1
R
Uc
mạch điều khiển triac
Đ
dùng R, C vào vở ghi
và nghiên cứu nguyên lí
hoạt động của mạch U
điện)
ωt
O
Mạch điều khiển triac dùng R, C
Ta – Triac điều khiển điện áp.
VR – Biến trở điều chỉnh khoảng thời gian
dẫn của Ta.
R - Điện trở hạn chế.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GHI TG
CHÉP
Da – Diac định ngưỡng điện áp để Ta dẫn.
C – Tụ điện tạo điện áp ngưỡng để mở
thông Ta và Da.
- Mạch điều khiển triac K – Công tắc.
dùng R, C và diac.
(HS vẽ sơ đồ nguyên lí
K
Ta
mạch điều khiển triac
Da
U2
-UDA C
dùng R, C và diac vào
VR
U1
R
vở ghi và nghiên cứu
Đ
nguyên lí hoạt động của
mạch điện) U
U1
U2
+UDA
ωt
O
Uc
Mạch điều khiển triac dùng R, C và Diac.
GV giải thích nguyên lí hoạt động của
mạch điện (theo SGK) để HS nắm được rõ
nội dung.
Hoạt động 4: Tổng kết, đánh giá.
a. GV đặt câu hỏi theo các mục tiêu của bài học để tổng kết, đánh giá
hiểu biết của HS.
- Nêu các phương pháp điều khiển tốc độ động cơ điện một pha
bằng điện tử?
- Nêu chức năng của các linh kiện trong mạch điều khiển triac
dùng R, C và diac?
b. Giao nhiệm vụ cho HS trả lời các câu hỏi trong SGK.
c. Nhắc nhở HS xem trước Bài 16.
