Tiết 30:
ÔN TẬP CHƯƠNG III
I – MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1. Kiến thức: Giáo viên khắc sâu những kiến thức cơ
bản của chương III.
- Từ sau thất bại của An Dương Vương năm 179 đến
trước chiến thắng Bạch Đằng năm 938, đất nước ta bị
các triều đại phong kiến Trung Quốc thống trị, sử cũ gọi
thời kỳ này là thời kỳ Bắc thuộc.
- Chính sách cai trị của các thế lực phong kiến phương
Bắc đối với nhân dân ta rất thâm độc và tàn bạo. Không
cam chịu kiếp sống nô lệ, nhân dân ta liên tục nổi dậy
đấu tranh, tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa: Hai Bà
Trưng, Bà Triệu, Lý Bí, Triệu Quang Phục, Mai Thúc
Loan, Phùng Hưng.
- Trong thời kỳ Bắc thuộc, tuy bị bóc lột tàn nhẫn, bị
chèn ép, khống chế nhưng nhân dâ n ta vẫn cần cù, bền
bỉ lao động sáng tạo để duy trì cuộc sống, do vậy đã thúc
đẩy nền kinh tế nước nhà tiến lên.
2. Về tư tưởng tình cảm: làm cho HS nhận thức sâu sắc
về tinh thần đấu tranh bền bỉ vì độc lập của đất nước, ý
thức vươn lên, bảo vệ nền văn hoá dân tộc.
3. Về kỹ năng: Bồi dưỡng kỹ năng thống kê sự kiện theo
thời gian.
4. Trọng tâm:
- Cuộc đấu tranh của nhân dân ta trong thời kỳ Bắc
thuộc.
- Sự chuyển biến về kinh tế và văn hoá xã hội.
III – HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
1. On định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Nước Cham-pa được thành lập và phát triển như thế
nào ?
- Nêu những thành tựu về văn hoá và kinh tế của nước
Chăm-pa ?
3. Giảng bài mới:
A. Giới thiệu bài: Từ sau khi An Dương Vương thất bại,
Au Lạc rơi vào tay Triệu Đà năm 179 TrCN. Từ đây đến
năm 938, nước ta trải qua hơn 1000 năm Bắc thuộc.
Nhiều cuộc khởi nghĩa đã bùng lên thể hiện tinh thần
kiên cường, bất khuấ của dân tộc ta. Quá trình đô hộ trên
đã làm cho nhân dân ta sống trong cảnh khốn cùng
nhưng kinh tế, văn hoá của ta vẫn được bảo tồn và phát
triển. Hôm nay chúng ta tìm về những trang sử oanh liệt
để hiểu thêm về đất nước, về con người của dân tộc Việt
đã sống như thế nào ?
B. Nội dung giảng bài mới:
a. Hoạt động 1: Ach thống trị của các triều đại Trung
Quốc đối với nhân dân ta.
Tại sao sử cũ gọi -Sau thất bại của An Dương Vương
giai đoạn lịch sử năm 179 TrCN, nước ta liên tiếp bị
nước ta từ năm 179 các triều đại phong kiến phương Bắc
TrCN đến thế kỷ X thống trị và đô hộ Thời Bắc thuộc.
là thời kỳ Bắc thuộc -Tên gọi của nước ta qua các giai
? đoạn Bắc thuộc :
Trong thời Bắc + Nhà Hán: Giao Châu.
thuộc, nước ta đã bị + Nhà Ngô: tách Giao Châu thành
mất tên, đã bị chia Quảng Châu (TQ) và Giao Châu (Au
ra, nhập vào với các Lạc cũ)
quận, huyện của + Nhà Lương: Giao Châu.
Trung Quốc với + Nhà Đường: An Nam đô hộ phủ.
những tên gọi như -Chính sách cai trị của các triều đại
thế nào ? phong kiến phương Bắc đối với nhân
dân ta rất tàn bạo, ra sức vơ vét, bóc
Chính sách cai trị lột.
của các triều đại
Trung Quốc đối với
nhân dân ta trong -Thâm hiểm nhất là chính sách đồng
thời Bắc thuộc như hoá dân tộc.
thế nào ?
Chính sách thâm
hiểm nhất là gì ?
b. Hoạt động 2: Cuộc đấu tranh của nhân dân ta
trong thời Bắc thuộc :
Thời Tên Người Tóm tắt diễn biến Y
STT
gian cuộc lãnh chính nghĩa
khởi đạo
nghĩa
Mùa xuân năm 40, Ý chí
Hai Bà Trưng khởi quyết
Năm Hai Bà Hai Bà nghĩa ở Mê Linh. tâm
1
40 Trưng Trưng Nghĩa quân nhanh giành
chóng chiếm toàn lại
bộ Giao Châu. độc
lập, Năm 248, khởi
chủ Triệu nghĩa bùnh nổ ở
Năm Bà
quyền Phú Điền (Thanh 2 Thị
248 Triệu
của Trinh Hoá) rồi lan khắp
Tổ Giao Châu.
Năm 542, Lý Bí quốc.
phất cờ khởi nghĩa.
Trong vòng chưa
đầy 3 tháng, nghĩa
Năm
quân đã chiếm hầu
3 542- Lý Bí Lý Bí
hết các quận,
602
huyện. Mùa xuân
544, Lý Bí lên ngôi
hoàng đế, tặt tên
nước là Vạn Xuân.
Năm 722, Mai
Thúc Loan kêu gọi
nhân dân khởi
Năm Mai Mai
nghĩa. Nghĩa quân
722 Thúc Thúc 4
nhanh chónh chiếm
Loan Loan
được Hoan Châu.
Ong xưng đế (Mai
Hắc Đế )
Năm 776, Phùng
Hưng và em là
Phùng Hải khởi
Năm
Phùng Phùng nghĩa ở Đường
776- 5
Hưng Hưng Lâm. Nghĩa quân
791
nhanh chóng chiếm
được thành Tống
Bình.
c. Hoạt động 3: Sự chuyến biến về kinh tế và văn hoá
– xã hội:
Hãy nêu những -Kinh tế:
biểu hiện cụ thể của + Nghề rèn sắt, thủ công vẫn phát
những chuyển biến triển.
về kinh tế , văn hoá + Nông nghiệp biết sử dung trâu bò,
ở nước ta trong thời làm thuỷ lợi.
Bắc thuộc ? -Văn hoá:
+ Chữ Hán, đạo Phật, Nho truyền
vào nước ta.
+ Nhân dân vẫn giữ được tiếng nói
và phong tục tập quán của dân tộc.
Theo em, sau hơn -Xã hội: có sự phân hoá (sơ đồ)
1000 năm bị đô hộ , -Hơn 1000 năm đấu tranh giành lại
tổ tiên chúng ta vẫn độc lập, tổ tiên ta đã để lại cho
giữ được những chúng ta:
phong tục, tập quán + Lòng yêu nước.
gì ? + Tinh thần đấu tranh bền bỉ vì độc
lập của đất nước.
Ý nghĩa của điều + Ý thức vươn lên bảo vệ văn hoá
này ? dân tộc.
-Tổ tiên chúng ta vẫn giữ được tiếng
nói và các phong tục nếp sống với
những đặc trưng riêng của dân tộc:
xăm mình, nhuộm răng, ăn trầu, làm
bánh giày, bánh chưng.. Chứng tỏ
sức sống mãnh liệt về mọi mặt của
dân tộc ta.
C. Kết luận toàn bài: Trong hơn 1000 năm Bắc thuộc,
nhân dân ta luôn đứng lên đấu tranh để giành độc lập dân
tộc, thể hiện lòng yêu nước nồng nàn của nhân dân ta.
Dân tộc ta luôn đấu tranh bền bỉ, kiên trì để giành độc
lập. Điều này được thể hiện bằng một loạt các cuộc khởi
nghĩa. Trong thời gian này, bọn phong kiến phương Bắc
tìm mọi cách để đồng hoá dân tộc ta, nhưng dân tộc ta
chỉ tiếp thu những mặt tích cực tiến bộ, chúng ta kiên
quyết chống lại những mặt hạn chế, phản động để bảo vệ
bản sắc văn hoá dân tộc.
4. Củng cố:
- Tại sao sử cũ gọi giai đoạn lịch sử nước ta từ năm 179
TrCN đến thế kỷ X là thời Bắc thuộc ?
- Trong thời gian Bắc thuộc, nước ta bị mất tên, bị chia
ra, nhập vào với các quận, huyện của Trung Quốc với
những tên gọi khác nhau như thế nào ? Hãy thống kê cụ
thể qua từng giai đoạn bị đô hộ ?
- Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến Trung
Quốc đối với nhân dân ta trong thời Bắc thuộc như thế
nào? Chính sách thâm hiểm nhất của họ là gì ?
- Hãy lập bảng thống kê các cuộc khởi nghĩa lớn trong
thời Bắc thuộc.
- Hãy nêu những biểu hiện cụ thể của những chuyển biến
về kinh tế, văn hoá ở nước ta trong thời Bắc thuộc ?
- Sau hơn 1000 năm bị đô hộ, tổ tiên chúng ta vẫn giữ
được những phong tục, tập quán gì? Ý nghĩa của điều
này?
5. Dặn dò:
- Học bài, làm bài tập trong sách thực hành.
- Xem trước bài “Cuộc đấu tranh giành quyền tự chủ của
họ Khúc, họ Dương”
