Tiết 31: Chương IV: BƯỚC NGOẶT
LỊCH SỬ Ở ĐẦU THẾ KỶ X
Bài 26: CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH
QUYỀN TỰ CHỦ
CỦA HỌ KHÚC VÀ HỌ DƯƠNG
I – MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1. Kiến thức:
- Từ cuối thế kỷ IX, nhà Đường suy sụp, tình hình Trung
Quốc rối loạn. Đối với nước ta, chúng cũng không thể
kiểm soát được như trước. Khúc Thừa Dụ nhân đó nổi
dậy lật đổ chính quyền đô hộ, dựng nền tự chủ. Đây là sự
kiện mở đầu cho thời kỳ độc lập hoàn toàn. Cuộc cải
cách của Khúc Hạo sau đó đã củng cố quyền tự chủ của
nhân dân ta.
- Các thế lực phong kiến Trung Quốc không từ bỏ ý đồ
thống trị nước ta. Dương Đình Nghệ đã quyết tự chủ,
đem quân đánh bại cuộc xâm lược lần nhất của quân
Nam Hán.
2. Về tư tưởng, tình cảm: Giáo dục lòng biết ơn tổ tiên,
những người mở đầu và bảo vệ công cuộc giành chủ
quyền hoàn toàn cho đất nước, kết thúc thời kỳ hơn 1000
năm bị phong kiến Trung Quốc đô hộ.
3. Về kỹ năng: đọc bản đồ lịch sử, phân tích, nhận định.
4. Trọng tâm: Dương Đình Nghệ chống quân xâm lược
Nam Hán (930 – 931)
III – ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
- Bản đồ treo tường “Cuộc kháng chiến chống quân
Nam Hán lần thứ nhất (930-931)
- Tranh ảnh lịch sử.
VI – HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
1. On định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Em hãy thống kê những cuộc khởi nghĩa lớn của nhân
dân ta trong thời kỳ Bắc thuộc (Tên, thời gian các
cuộc khởi nghĩa)
- Xã hội Việt Nam dưới thời Bắc thuộc phân hoá như
thế nào ?
3. Giảng bài mới:
A. Giới thiệu bài: Chúng ta vừa điểm lại những cuộc đấu
tranh của nhân dân ta trong thời kỳ Bắc thuộc, tuy
rằng các cuộc đấu tranh đó đều bị bọn thống trị
phương Bắc đàn áp, tiêu diệt. Nhưng qua các cuộc đấu
tranh này chúng ta càng thấy cuộc đấu tranh giành lại
độc lập là một quá trình lâu dài, gian khổ. Cho đến thế
kỷ IX, do nhà Đường ngày càng suy yếu, Khúc Thừa
Dụ và sau đó là Dương Đình Nghệ đã lợi dụng cơ hội
đó để xây dựng đất nước và bảo vệ quyền tự chủ. Đó
là cơ sở ban đầu rất quan trọng để nhân dân ta tiến lên
giành lại độc lập hoàn toàn.
B. Nội dung giảng bài mới :
a. Hoạt động 1: Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ
trong hoàn cảnh nào ?
Từ cuối thế kỷ -Nhiều cuộc khởi 1.Khúc Thừa Dụ
IX, tình hình ở nghĩa của nông dựng quyền tự
Trung Quốc gặp dân đã nổ ra (đỉnh chủ trong hoàn
khó khăn gì ? cao là cuộc khởi cảnh nào ?
-GV giới thiệu vài nghĩa của Hoàng -Khúc Thừa Dụ là
nét về Khúc Thừa Sào) nhà một hào trưởng ở
Dụ (theo sgk) Đường suy yếu. Hồng Châu (Hải
Trong hoàn -Tiết độ sứ Độc Cô Dương), tính
cảnh nào Khúc Tổn bị giáng chức, khoan hoà,
Thừa Dụ dựng Khúc Thừa Dụ nổi thương người,
quyền tự chủ ? dậy xưng là Tiết được mọi người
Tiết độ sứ: là độ sứ. mến phục.
chức quan cai -Giữa năm 905,
quản một đơn vị nhân lúc nhà
hành chính lớn -Chế độ đô hộ của Đường suy yếu,
gồm nhiều châu, bọn phong kiến Khúc Thừa Dụ
quận. phương Bắc đối nổi dậy chiếm
Theo em việc với nước ta đã thành Tống Bình,
nhà Đường phong chấm dứt về mặt xưng là Tiết độ
Khúc Thừa Dụ danh nghĩa. sứ.
làm Tiết độ sứ có
ý nghĩa như thế -Năm 906, nhà
nào ? Đường buộc phải
-GV: là chức quan công nhận đất
của nhà Đường đối nước ta đã giành
với An Nam, nay -Xây dựng đất được quyền tự
phong cho Khúc nước theo đường chủ.
Thừa Dụ để chứng lối “Chính sự cốt
tỏ An Nam vẫn chuộng khoan
thuộc nhà Đường. dung, giản dị, nhân -Năm 907 ông
Sau khi Khúc dân đều được yên mất, con là Khúc
Thừa Dụ mất, vui. Hạo lên thay tiếp
Khúc Hạo lên thay -Chia lại các khu tục xây dựng đất
đã xây dựng đất vực hành chính, cử nước độc lập lâu
nước theo đường người trông coi dài.
lối nào ? đến tận xã, định lại
mức thuế, bãi bỏ
Hãy nêu những các thứ lao dịch
việc làm của Khúc nặng nề, lập lại hộ
Hạo ? khẩu.
-Xây dựng chính
quền độc lập dân
tộc, cuộc sống của
Những việc làm người Việt do
của Khúc Hạo người Việt tự cai
nhằm mục đích gì quản và tự quyết
? định tương lai của
mình.
-Đất nước ta đã
giành được quyền
Điều này đã tự chủ. Đó la bước
chứng tỏ được việc đầu cho giai đoạn
gì ? chuyển tiếp sang
thời đại độc lập
hoàn toàn.
b. Hoạt động 2: Dương Đình Nghệ chống quân xâm
lược Nam Hán (930 – 931)
-GV: Nhà Đường 2.Dương Đình
suy yếu, năm 917, Nghệ chống quân
Lưu Nham (em xâm lược Nam
Lưu An) được bọn Hán (930 – 931)
quan lại nhà -Năm 917, Khúc
Đường cũ ủng hộ Hạo mất, con là
tự xưng hoàng -Khúc Hạo cử con Khúc Thừa Mỹ
đế, thành lập nước trai mình là Khúc lên thay, vẫn xưng
Nam Hán, bọn Thừa Mỹ sang làm là Tiết độ sứ.
chúng chuẩn bị con tin
xâm lược nước ta -Biết được âm
Khi biết nhà -Lúc này, nền tự mưu xâm lược
Nam Hán có ý chủ nước ta mới của quân Nam
định xâm lược được xây dựng, Hán, Khúc Thừa
nước ta, Khúc Hạo Khúc Hạo cử Mỹ sai sứ sang
đã đối phó như thế Khúc Thừa Mỹ thần phục nhà
nào ? sang làm con tin Hậu Lương để
Sự việc này nhằm kéo dài thời chống lại quân
nhằm mục đích gì gian hoà hoãn để Nam Hán.
? củng cố lực lượng, -Năm 930, quân
chuẩn bị đối phó. Nam Hán sang
-Cử sứ sang thuần đánh nước ta,
phục nhà Hậu Khúc Thừa Mỹ bị
Lương. bắt.
Sau khi Khúc
Hạo mất, Khúc -Không thần phục -Năm 931, Dương
Thừa Mỹ đã đối nhà Nam Hán. Đình Nghệ là
phó với nhà Nam tướng cũ của
Hán như thế nào ? -Khúc Thừa Mỹ bị Khúc Hạo đã tấn
Năm 930, nhà bắt, Lý Tiến được công thành Tống
Nam Hán đã vin cử sang làm Thứ Bình và đánh tan
vào cớ gì để xâm sử Giao Châu, đặt quân tiếp viện
lược nước ta ? cơ quan đô hộ ở Nam Hán.
Kết quả như thế Tống Bình.
nào ? -Dương Đình Dương Đình
Nền tự chủ của Nghệ Nghệ tự xưng là
ta có được bảo vệ Tiết độ sứ, tiếp
và giữ vững không tục xây dựng nền
? -HS đọc phần diễn tự chủ.
biến trong SGK
Cuộc kháng
chiến chống quân -Nhân dân ta giành
Nam Hán lần nhất lại được quyền tự
do ai lãnh đạo ? chủ.
-GV: diễn biến của
cuộc kháng chiến
chống quân Nam
Hán lần nhất của
Dương Đình
Nghệ.
Cuộc kháng
chiến chống quân
Nam Hán lần nhất
đã đem lại kết quả
như thế nào ?
C. Kết luận toàn bài: Việc giành lại, bảo vệ và xây
dựng quyền tự chủ của họ Khúc, họ Dương là cơ sở ban
đầu rất quan trọng để nhân dân ta tiến lên giành lại độc
lập dân tộc hoàn toàn, mà đỉnh cao là chiến thắng trên
sông Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938.
4. Củng cố:
- Họ Khúc đã giành lại quyền độc lập cho đất nước như
thế nào và làm được những gì để củng cố quyền tự chủ.
- Trình bày diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống
quân xâm lược Nam Hán lần nhất.
5. Dặn dò:
- Học bài, làm bài tập trong sách thực hành.
- Photo hình 54 dán vào tập.
- Xem trước bài “ Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng
năm 938”
