Bài 14. DI TRUYỀN LIÊN KẾT
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trình bày được thí nghiệm của Mooc gan trên ruồi gấm.
- Phân tích và giải thích được các thí nghiệm trong bài học.
- Nêu bản chất của sự di truyền liên kết hoàn toàn và không hoàn toàn.
- Giải thích được cơ sở tế bào học của hiện tượng liên kết
- Nêu được ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen .
2. Kĩ năng:
- Chỉ ra được ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa lý luận của hiện tượng liên kết
gen.
- Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình.
II. Phương tiện:
- Thiết bị dạy học: máy chiếu,tranh ảnh
III. Phương pháp:
- Vấn đáp
- Nghiên cứu SGK (kênh hình)
IV. Tiến trình:
1. ổ định tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số và nhắc nhở giữ trật tự:
2. KTBC:
Viết sơ đồ lai: Pt/c : Đậu hạt vàng, trơn x Đậu
hạt xanh, nhăn
AaBb
aabb
3. Bài mới :
Phương pháp Nội dung
Hoạt động 1: Tìm hiểu Liên kết gen
GV:giới thiệu 1 số đặc điểm của RG.
GV: Tại sao có sự khác nhau đó ?
GV: Hướng dẫn HS cách viết SĐL ở LKG.
GV: Giải thích kết quả của các phép lai và viết
sơ đồ lai từ P→ F2
I. Di truyÒn liªn kÕt hoµn toµn.
1. TN cña Mooocgan:
*S¬ lîc tiÓu sö Mooc gan( 1866 – 1945)
* §èi tîng Ruåi giÊm.
- DÔ
nu«i trong èng nghiÖm, vßng ®êi ng¾n tõ
(15 - 20 ngµy)
-
§Ó nhiÒu trung b×nh mét cÆp ruåi ®Î khong
100 con ruåi con.
-
Sè lîng NST Ýt ( 2n = 8).Ngoµi ra cßn cã NST
khæng lå rÔ quan s¸t ë tÕ bµo tuyÕn níc bät.
-
Cã nhiÒu ®ét biÕn dÔ quan s¸t: n¨m 1910 M
gan ®· nhËn ®îc ®ét biÕn ®Çu tiªn lµ m¾t
tr¾ng ®Õn nay lµ h¬n 400 ®ét biÕn.
PT/c: AB (TX, CD) x ab (TĐ, CN)
AB ab
GP : AB ab
F1: AB (TX, CD)
ab
- Lai phân tích:
Pa: o+ ab (TĐ, CN) x o AB (TX,
CD)
ab ab
GP: ab AB, ab
Fa: 50% AB ( TX, CD) : 50% ab (TĐ,
CN)
ab ab
GV: LKG là gì?
GV: Một loài có bộ NST 2n= 24 có bao nhiêu
* ThÝ nghiÖm chøng minh hiÖn tîng liªn kÕt
gen.
PT/C: Th©n x¸m, c¸nh dµi x Th©n ®en, c¸nh
ng¾n.
F1 : 100% th©n x¸m , c¸nh dµi
- Lai ph©n tÝch ruåi ®ùc F1 :
Fa: 50% th©n x¸m ,C
dµi : 50% th©n ®en, C
ng¾n.
* NhËn xÐt:
-
Kh«ng gièng nh ®Þnh luËt Men ®en mµ gièng
nh phÐp lai ph©n tÝch mét tÝnh tr¹ng
2. giải thích :
-
F1 100% Th©n x¸m, c¸nh dµi => Th©n x¸m,
c¸nh dµi lµ tréi.
- Quy íc gen:
Gäi gen: A -> th©n x¸m; a -> th©n ®en
B - > c¸nh dµi. b -
> c¸nh ng¾n
-
PT/C: kh¸c nhau vÒ 2 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n
-
> F1 ®ång tÝnh tréi vµ dÞ hîp vÒ 2 cÆp gen.
+ Ruåi c¸i th©n ®en, c¸nh ng¾n cho 1 lo¹i giao tö.
nhóm gen liên kết ? (n=12 vậy có 12 nhóm gen
liên kết)
GV : có phải các gen trên 1 NST lúc nào cũng
di truyền cùng nhau ? ( không, mà thường di
truyền cùng nhau)
- ý nghĩa của LKG ?
GV : Em hãy nhận xét về sự tăng giảm số tổ
hợp ở LKG và đưa ra kết luận ( giảm số kiểu
tổ hợp )
từ đó nêu ý nghĩa của hiện tượng LKG đặc biệt
trong chọn giống vật nuôi cây trồng
BT; Cho lai hai nồi ruồi giấm thuần chủng:
thân xám cánh dài với thân đen, cánh ngắn. F1
thu được toàn thân xám, cánh dài. F1 tạp giao
được F2 phân li theo tỉ lệ 70% xám, dài và 5%
xám, ngắn: 5% đen, dài : 20% đen, ngắn.
a. Xác định quy luật di truyền trong phép lai
- Trong thÝ nghiÖm, Fa ph©n
li theo tØ lÖ 1:1,
®iÒu nµy chØ x¶y ra khi : Ruåi ®ùc F1 cho 2 lo¹i
giao tö.
+ Gen th©n x¸m liªn kÕt hoµn toµn víi gen c¸nh
dµi (AB).
+ Gen th©n ®en liªn kÕt hoµn toµn víi gen c¸nh
côt (ab).
=> Hai tÝnh tr¹ng mµu th©n vÇ ®é dµi c¸nh ®· di
truyÒn liªn kÕt víi nhau.
- S¬ ®å lai:
3. Kh¸i niÖm:
-
Lµ hiÖn tîng c¸c gen cïng n»m trªn 1 NST nªn
ph©n li cïng nhau trong qu¸ tr×nh ph©n bµo. Nªn
c¸c tÝnh tr¹ng do chóng quy ®Þnh còngdi truyÒn
liªn kÕt víi nhau
4. kết luận
-
Bæ sung cho ®Þnh luËt ph©n li cña Men §en.
- các gen trên cùng m
ột NST luôn di truyền c
nhau được gọi là một nhóm gen liên kết.
tạp giao F1 có F2 phân tính đó.
B.Xác định tỉ lệ giao tử trong phép lai cái F1 x
đực đen , ngắn thuộc tính lặn.
- Số lượng nhóm gen liên kết của một lo
bằng số lượng NST trong bộ NST đơn b
ội c
loµi.
5.ý nghÜa
- H¹n chÕ sè G -> h¹n chÕ BDTH
- §¶m b¶o cho sù di truyÒ
n bÒn vøng cña tõng
nhãm tÝnh tr¹ng.
- nhiều gen tốt được tập hợp và lưu giữ tr
ên 1NST
- đ
ảm bảo sự di truyền bền vững của nhóm gen
quý có ý nghĩa trọng chọn giống
Hoạt động của thấy và trò Nội dung
GV: So sánh kết quả TN so với kết quả
của PLĐL và LKG ?( kq kh¸c víi TN
LKG vµ PL§L cña M§ )
II. Di truyền liên kết hoàn toàn.
1. Thớ nghiệm của Moogan và hiện tư
ợng hoỏn vị gen
- TN: ruồi giấm:
PT?C: o+ xám, dài x o đen, cụt.
F1 : 100% xám, dài