Giáo trình thiết bị sản xuất thực phẩm - Chương 3 Các thiết bị làm nhỏ

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

202
lượt xem 83
download

Giáo trình thiết bị sản xuất thực phẩm - Chương 3 Các thiết bị làm nhỏ

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong công nghiệp sản xuất lương thực, thực phẩm thường gắp quá trình nghiền nhỏ vật liệu từ các cục to, các hạt thành dạng bột thô , vừa hoặc bột mịn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình thiết bị sản xuất thực phẩm - Chương 3 Các thiết bị làm nhỏ

CHƯƠNG 3 CÁC THI T B LÀM NH 3.1. Máy nghi n: 3.1.1. Khái ni m : Trong công nghi p s n xu t lương th c th c ph m thư ng g p quá trình nghi n nh v t li u t các c c to, các h t thành d ng b t thô, v a ho c b t m n . Ví d : CN xay b t h n h p, nghi n h t ngũ c c thành b t CN th c ăn gia súc: nghi n h t, c khô và các ch t b sung khác (mu i, nguyên t vi lư ng, vitamin, kháng sinh), thành b t, nghi n thô khô d u, lõi ngô v.v... CN bánh k o : nghi n bán TP: Cacao v n, b t nhão sôcola, nghi n b t, nghi n ñư ng . CN th t cá : Nghi n xương, nghi n b t cá . CN SX d u béo : Nghi n h t có d u, nghi n khô d u . CN lên men : Nghi n ñ i m ch, m m h t tươi, m m h t khô v.v ... Quá trình nghi n nh v t li u trong các máy nghi n là nh các l c cơ h c. Có th phân lo i các d ng tác d ng cơ h c nh m phá v v t li u ñem nghi n nh (hình 3.1). Tùy theo k t c u c a t ng lo i máy nghi n mà l c phá v v t li u ñem nghi n có th là l c nén, ép, ch , b , c t, x , ép trư t, va ñ p ho c do m t vài l c trên cùng tác d ng ñ ng th i. Công nghi n ph thu c: - L c tác d ng k t c u máy các cơ c u truy n ñ ng. - Tính ch t cơ lí c a v t li u ñem nghi n như ñ c ng ñ m, tính ch t c a v h t. Hình 3.1. Các l c nghi n a )nén ép; b)ch ; c) b ; d)c t ñ) x ; e) ép trư t; g) ñ p 28
3.1.2. Các lo i máy nghi n. Các lo i máy nghi n ñ nghi n nh b ng m t ho c vài d ng tác d ng cơ h c như ñã mô t hình 3.1. Các lo i máy nghi n g m có: Máy nghi n ñĩa, máy nghi n tr c, máy nghi n ch u con lăn, máy nghi n búa, máy nghi n bi v.v... Tùy theo tính ch t cơ lí hình d ng, ñ m c a nguyên li u ñem nghi n, yêu c u c a s n ph m, năng xu t, công su t, tính ch t công ngh c a công ño n ti p theo (khô ư t ) mà chon máy nghi n phù h p và kinh t nh t . 3.1.3 Máy nghi n ñĩa. Trong CNLTTP dùng máy nghi n ñĩa ñ nghi n b t v a và m n. Hi n nay ít dùng do năng su t th p. Phân lo i có 4 d ng máy nghi n ñĩa : - Máy có tr c th ng ñ ng làm quay ñĩa trên . - Máy có tr c th ng ñ ng làm quay ñĩa dư i . - Máy có tr c n m ngang làm quay 1 ñĩa . - Máy có tr c n m ngang làm quay 2 ñĩa. C u t o: B ph n chính c a máy nghi n ñĩa là ñĩa nghi n ch t o b ng kim lo i ho c b ng ñá nhân t o . B ng kim lo i có th b ng thép ñúc ho c b ng gang. ðĩa b ng ñá nhân t o g m các thành ph n ñư c trình bày b ng 3.1 B ng 1: Thành ph n ñĩa nghi n b ng ñá Thành ph n % Lo i m t ñá Bt Magiê Silic Th ch anh Manhêdit nhám Clorua B t nhám 70 15 15 B t ít nhám 40 30 15 15 Silic 70 15 15 Th ch anh 70 15 15 Ch t o ñĩa nghi n c n ñ m b o các yêu c u. - B m t nghi n c n có ñ c ng cao, ñ nhám l n . - Có tính ñ ng ñ u trên toàn b b m t ñĩa nghi n, khi làm vi c thì mòn ñ u không b s t m . 29
Do l c liên k t c a ñĩa ñá kém hơn ñĩa kim lo i nên ph i làm thêm ñai thép. ðĩa ñá có v n t c vòng 10m/s. ð i v i tr c quay th ng ñ ng 18m/s ñ i v i tr c quay n m ngang ñĩa gang thì 28m/s còn ñĩa thép ñúc ñ t 68m/s. ð tăng kh năng nghi n c a ñĩa tăng b t ra kh i khe nghi n và tăng kho ng cách thông gió ngư i ta gia công m t ñĩa thành các vành, các rãnh chìm có profin hình tam giác trên 2 m t ñĩa (Hình 3.2 và 3.3). Hình 3.2. Hình 3.3. Năng su t c a máy nghi n ñĩa : Tính theo công th c th c nghi m: D 2 v(k − 1) Q = 0,9 q0 = 2k 3 Trong ñó : q0 : Năng su t riêng trên 1m2 b m t ñĩa làm vi c trong 1 gi T/m2 h. V i thóc q0 = 1,6 T/m2 h D : ðư ng kính l n nh t c a m t làm vi c c a ñĩa .m K = D/d = 1,3 ÷ 1,7, t s gi a ñư ng kính l n và nh c a ñĩa nghi n . V: V n t c vòng c a ñĩa quay, thư ng l y v =12,5 ÷ 15m/s Công su t máy nghi n ñĩa : 30
Qv N= ; kw. 180 3.1.4. Máy nghi n tr c: Các máy nghi n lo i hai, ba hay nhi u tr c ñư c dùng r t r ng rãi trong ngành CNTP ñ nghi n b t mì, b t ngô, nghi n các lo i h t làm b t bán thành ph m, các lo i h t có d u ñ khai thác ch t béo, làm th c ăn gia súc, làm bánh k o và lên men. Sơ ñ nguyên lý c a các lo i máy nghi n ñư c mô t hình 3.4 . V i sơ ñ này, các lo i máy nghi n có chung 1 nguyên lý làm vi c là nghi n nát v t li u khi nó ñi qua khe h p gi a 2 tr c nghi n. V t li u b nghi n nát 1 l n như các máy lo i I, II, III, IV, V và VI, b nghi n ép 2 l n các máy VII, VIII, ba l n các máy lo i X, XI, 4 l n lo i IX và 5 l n lo i máy XII. V i nh ng lo i máy nghi n mà m t tr c th c hi n ñư c hai l n nghi n như tr c 2 lo i VII, tr c 2, 3, 4 lo i IX thì v t li u ñem nghi n ph i có tính ch t dính và dai, sau khi nghi n ñư c cán thành d i m ng. Còn v i các lo i h t thì thư ng dùng máy nghi n hai ho c 4 tr c. hình 3.5a, là máy nghi n có 2 tr c c ñ nh dùng ñ nghi n ép, cán các lo i v t li u d o, nhão, không xu t hi n hi n tư ng quá t i do l c ép tăng ñ t ng t. Máy lo i này có c u t o ñơn gi n nh t và cũng thay ñ i ñư c kho ng cách khe nghi n b ng cách x rãnh trên b máy ñ d ch chuy n bu lông gi tr c v i b máy trư c khi nghi n. Nhưng khi máy làm vi c thì chi u r ng khe nghi n (δ) là không ñ i. hình 3.5b, là máy nghi n có tr c di ñ ng ñư c khi làm vi c, nh có l p hai lò xo ch u nén gi a ñ tr c và b máy c ñ nh. Lo i này dùng thích h p ñ nghi n v t li u d ng h t c c nh . Khi quá t i, l c ép tăng ñ t ng t nén 2 lò xo gi tr c di ñ ng, lò xo b nén l i làm tăng kho ng cách gi a 2 tr c ñ thoát l p v t li u ñang gây ra quá t i. Khi h t hi n tư ng quá t i, l c ép tr l i bình thư ng, 2 lò xo l i ñ y tr c di ñ ng tr v v trí cũ v i khe h (δ) làm vi c. Lo i này ñư c dùng r t r ng rãi. hình 3.5.c, là máy nghi n 2 tr c, nhưng c 2 tr c ñ u có l p lò xo ch u nén ñ cùng di ñ ng ñư c khi có quá t i. Máy này dùng thích h p v i v t li u ñem nghi n, cũng có kích thư c không ñ u, d gây quá t i do l c ép tăng ñ t ng t. Do k t c u ph c t p nên ít dùng. Dư i ñây là sơ ñ làm vi c c a máy nghi n 4 tr c (hình 3.6) : Máy có h p ch a li u chung phân thành 2 ngăn, trong m i ngăn có hình chóp 6. G n v i cơ c u th y l c t ñ ng ñi u ch nh khe h gi a 2 tr c nghi n. H t t h p ch a li u xu ng, quay van ch n ñi u ch nh 3 ñ n c p tr c rãi li u 4 ñ rãi h t thành l p m ng trên tr c nghi n quay ch m 9. M i c p tr c nghi n 8 và 9, n u là c p tr c nh n 31
thì l p dao c o s ch, n u c p tr c nghi n x rãnh thì l p bàn ch i 1 c o s ch b m t 2 tr c. máy này còn l p ng thông áp 7, và tay quay 10 ñ ñi u ch nh b ng tay kho ng cách khe nghi n. B ng cơ c u d n ñ ng ki u xích mà th c hi n ñư c nhi m v truy n ñ ng cho tr c nghi n quay nhanh và tr c nghi n quay ch m theo chi u ngư c nhau, v a ñ m b o s ñi u ch nh kho ng cách gi a hai tr c nghi n m t cách d dàng . Hình 3.4. Sơ ñ nguyên lý các máy nghi n tr c Hình 3.5. Máy nghi n 2 tr c Tính toán năng su t nghi n lý thuy t c a máy nghi n tr c: Xác ñ nh theo công th c: Q = 3,6 . 10-6 δ L ρv tb . K (kg/h) δ : Chi u r ng xe nghi n (mm) L : Chi u dài tr c nghi n (mm) (kg/m3) ρ: kh i lư ng riêng c a s n ph m nghi n v n + vc v tb = 2 vn, vc : V n t c vòng c a tr c nhanh và tr c ch m (m/s) 32
Hình 3.6. C u t o c a máy 4 tr c nghi n dùng ñ nghi n h t 3.1.5. Máy nghi n búa: Nguyên lý: Quá trình nghi n nh v t li u trong máy nghi n búa là do va ñ p c a các búa vào v t li u, s chà xát v t li u v i búa và v i thanh trong c a v máy. Các h t v t li u nh l t qua t m lư i phân lo i và ñư c ñưa ra kh i máy. Còn v t li u h t to chưa ñúng yêu c u thì ñư c các ñĩa búa ti p t c nghi n nh . hình 3.7 là máy nghi n búa nghi n thô và trung bình có má nghi n ph : máy nghi n có l p thêm má nghi n 7 trên thành trong v máy làm tăng kh năng phá v v t li u dư i tác d ng va ñ p c a búa và tác d ng chà xát c a má nghi n. Má nghi n ph ñư c ñ t ngay dư i ghi 2 v trí c a n p li u 1. Ghi 2 có nhi m v phân ph i ñ u theo chi u r ng máy, h n ch b t kh năng văng li u lên khi búa ñ p. Trên tr c quay 3 có l p các ñĩa treo búa 8 cách ñ u và l ch ñ u m t góc. Trên m i 33
ñĩa 8 có treo hai búa 4, các hàng búa này ñ p trên các m t ph ng qua các khe ghi 2 theo su t b r ng c a máy. V t li u sau khi ñư c nghi n ñ nh s l t qua lư i 6 ra kh i máy, còn các c c to chưa l t ñư c s b ñ p ti p cho t i khi ñ nh chui qua lư i 6 m i thôi. N p búa 5 tháo m ñư c ñ thay lư i ho c thay búa. Hình 3.8 mô t máy nghi n búa nghi n thô và trung bình có lư i thay ñ i ñư c: ðó là m t ki u máy nghi n khác cùng lo i máy hình 3.7, cũng n p li u ti p tuy n theo chi u quay c a búa, nhưng lư i sàng 2 thay ñ i ñ v a dùng nghi n thô (l lư i sàng to) v a dùng ñ nghi n trung bình khi ñã thay ñ i lư i sàng có c l nh . ðĩa treo búa 1 có b n ch t treo búa và các búa nghi n ñư c treo g n nhau su t chi u r ng c a máy nghi n. S vòng quay c a rôtô trong kho ng 400- 1000 vòng/ph, v n t c vòng c a rôto ñ t t i 40m/s và m c ñ nghi n b ng 10 -15 . Hình 3.7. Máy nghi n búa nghi n thô và Hình 3.8. Máy nghi n búa nghi n trung bình có má nghi n ph thô và trung bình có lư i thay ñ i 1.ph u n p li u; 2.ghi; 3. tr c; 4.búa ñư c 5. n p máy; 6.lư i sàng; 7. má nghi n ph 1. ñĩa treo búa; 2. lư i sàng Máy nghi n m n lo i búa ñúc n p li u chi u tr c ñư c gi i thi u hình 3.9. V t li u ñem nghi n ñư c ñ qua ph u 1 có tay quay 8 ñ ñi u ch nh vi c n p li u theo năng su t thích h p. V t li u ñem nghi n ñư c ch y thành l p qua nam châm 2 ñ tách v n s t trư c khi ch y vào khoang nghi n. Búa nghi n 4 ñư c ñúc thành d ng sáu ho c tám cánh, trên hai ñ u cánh ñ i x ng ñư c u n cong v hai vách trong c a khoang nghi n ñ v a th c hi n quá trình ñ p c a ñ u cánh, v a th c hi n quá trình chà xát v t li u n m gi a ñ u cánh v i vách 6 trong khoang nghi n. Các vách này ñư c t o gân ñ tăng hi u qu chà xát. Trong khoang nghi n còn l p thêm t m ñ p 3 và lư i tháo s n ph m 5. Tr c l p búa nghi n ñư c truy n chuy n ñ ng quay t môtơ 34
qua puly 7. Kích thư c v t li u ñem nghi n t i 40mm và b t nghi n ñ t 0,25mm. Tr c l p búa quay 1800 - 2700 vg/ph, c n công su t 10 kW. Máy nghi n lo i búa ñúc này dùng thích h p ñ nghi n h t, các lo i c , r , các lo i xương và các hoá ch t. Hình 3.9. Máy nghi n m n lo i búa n p li u chi u tr c 3.1.6. Máy nghi n răng: Nguyên lý: Quá trình nghi n trong máy nghi n răng cũng là do tác d ng va ñ p c a các răng v i v t li u ñem nghi n như máy nghi n búa. Do ñó máy này thư ng ñư c x p cùng lo i v i máy nghi n búa, dùng ñ nghi n m n ho c r t m n như máy nghi n răng không có lư i sàng. Máy nghi n răng không nh ng ñư c dùng nhi u trong ngành lương th c, th c ph m mà còn ñư c dùng c trong ngành ch bi n th c ăn gia súc (nghi n xương, v sò, mu i khoáng v.v...), nghi n hoá ch t và luy n kim. Trong s n xu t thư ng dùng hai lo i máy nghi n răng : 1. Lo i có m t roto quay. 2. Lo i có hai roto quay. c hai lo i này g m c u t o lo i có lư i sàng và không có lư i sàng. Máy nghi n răng lo i m t roto và có lư i sàng: ñư c gi i thi u hình 3.10. Trên tr c quay 5 c a máy có l p roto 4, trên roto này có l p các dãy răng nghi n 6 thành các vòng tròn ñ ng tâm. Các răng này càng xa tâm quay thì bư c răng càng gi m. ð i di n v i roto 4 là ñĩa răng c ñ nh 2 l p v i v máy 3. Trên ñĩa răng c ñ nh cũng l p các răng 6 thành các vòng tròn ñ ng tâm có bư c không ñ i. Các vòng răng 35
trên ñĩa c ñ nh n m xen gi a các vòng răng trên roto quay 4. S răng và s vòng răng thay ñ i tuỳ theo t ng lo i máy v i các yêu c u công ngh c th khác nhau. V t li u ñem nghi n n p vào qua mi ng n p li u theo chi u tr c, khi rơi vào vòng răng th nh t ñư c ñ p văng sang vòng răng th hai c a ñĩa ñ i di n, r i l i b văng ti p sang vòng răng th 3. v.v... qua các l n va ñ p, v t li u văng t trong ra ngoài và ñư c ñ p nh t i khi l t ñư c lư i sàng 1 ñ sang b ph n thu h i b t thành ph m. Hình 3.10. Máy nghi n răng lo i m t roto và có lư i sàng 1. lư i sàng; 2. ñĩa răng c ñ nh; 3. v máy; 4. roto 5. tr c quay; 6. răng nghi n 3.1.7.M t s máy nghi n trong CN ñ h p . a. Bơm nghi n. Bơm nghi n thư ng dùng ñ gia công các nguyên li u mà trong ñó có ch a nư c nhi u như nghi n cà chua . C u t o và nguyên t c làm vi c:Hình 3.11 Trên thân bơm b ng gang 1 có g n tr c quay 2 . Trên tr c quay g n các lư i dao 3. Dao 3 ñư c g n sao cho chúng t o thành 1 ñư ng xo n c. Do ñó ph i g n dao n l ch v i dao kia m t góc 120. Xen k gi a các 36
lư i dao trên tr c, ngư i ta ñ t các lư i dao c ñ nh 4 g n vào thân máy. Nguyên li u qua ph u 5 vào máy. Do tác d ng c a dao quay, nguyên li u ñư c nghi n nh và do có t o xo n c, nguyên li u nghi n ñư c chuy n d n v phía cu i ñư c cánh qu t 6 ñ y qua khe h 7 vào bu ng 8 . ñây cánh qu t 9 ñ y s n ph m nghi n theo ng 10 ra ngoài. C 2 cánh qu t ñ u g n trên tr c quay 2. Kích thư c khe h có th ñi u ch nh tuỳ theo yêu c u nghi n nh . Kho ng cách gi a dao trên tr c và dao c ñ nh là 2,5mm. Năng su t máy kho ng 800 kg/ h. S vòng quay c a tr c 400 vòng/ph. 5 A 1 2 3 10 9 8 6 4 B 7 5 1. Thân bơm . 120 2. Tr c quay 3 3. Lư i dao 4. Lư i dao c ñ nh 1 4 Hình 3.11 : Bơm nghi n b. Máy ñ ng hóa: Trong công nghi p ñ h p ho c CN ch bi n s a, máy ñ ng hoá ñư c dùng ñ làm tơi và nh m n các th c ph m l ng nh m tăng ñ tiêu hoá và v m n màng c a s n ph m. Thí d khi s n xu t nư c qu ñ c (nư c chu i, nư c cà chua), làm cho nư c qu không b phân l p sau này, khi s n xu t các lo i ñ h p súp rau qu thì ch t lư ng s n ph m ñư c tăng lên nhi u. 37
Nguyên t c làm vi c c a máy là dùng áp l c cao ñ y s n ph m ñi qua các khe h r t nh , áp su t c a s n ph m vào là kho ng 150 atm và khi ra kh i khe nh ch còn cao hơn áp su t ngoài tr i m t ít (2 - 3 atm). Khi thay ñ i áp su t m t cách quá ñ t ng t và t c ñ tăng lên nhi u làm cho s n ph m b tơi nh ra, thí d khi chu i ñi qua thi t b ñ ng hoá, các s i th t chu i ñư c nh ñi kho ng 10 l n. Kích thư c c a khe h có th ñi u ch nh ñư c t 0,1 ÷ 0,15 cm, t c ñ chuy n ñ ng c a s n ph m qua ñó ñ t t i 150 -200m/s Máy có năng su t 5000 l/h, công su t ñi n 28 km ñư c gi i thi u qua sơ ñ c u t o và nguyên t c làm vi c như sau : Hình 3.12 gi i thi u sơ ñ c u t o và nguyên t c làm vi c c a máy ñ ng hóa như sau: b ph n truy n ñ ng 1 làm quay pittông 2, s n ph m ñi qua van hút 3 và b nén qua van ñ y 4, khe h 5 r i theo ng ñ y ra ngoài. H th ng tay v n 6 và lò xo ñi u ch nh 7 dùng ñ ñi u ch nh kích thư c khe h 5 gi a hòm ñ y 8 6 7 1. b ph n truy n ñ ng 8 2. pittong 3. van hút 5 4. van ñ y 5. khe h 9 6. tay v n 4 7. lò xo ñi u ch nh 2 1 8. hòm ñ y 3 Hình 3.12 : Máy ñ ng hóa . 3.2. Các máy c t thái nguyên li u: 3.2.1. M c ñích và ph m vi ng d ng: ( Khái ni m) - C t là 1 trong nh ng phương pháp làm nh nguyên li u ñư c th c hi n b ng lư i dao, bàn dao, dao thanh răng (hay lư i cưa). Trong CNTP thư ng g p quá trình c t thái nguyên li u trong s n xu t ñ h p rau qu , ñ h p th t cá, CN ch bi n các s n ph m l nh ñông, CN s n xu t thu c lá, CN s n xu t ñư ng. 38
* Hi u qu c a quá trình c t thái: ph thu c trư c h t vào b ph n dao c t (ph thu c ki u và d ng lư i dao) và theo ñ c ñi m chuy n ñ ng c a lư i dao. ð ng th i c n chú ý ñ n m c ñích ch y u c a quá trình c t thái, yêu c u v kích thư c, hình d ng và b m t c a mi ng c t. Qui trình c t không ñ l i ph li u. Vì v y máy c t dùng trong CNTP ph i có nh ng yêu c u sau: - C u t o dao ph i cho phép thay ñ i ñư c chi u dày ho c chi u r ng c a dãi s n ph m (mà không c n thay dao) - Dao ph i tách ñư c các c c s n ph m mà không b t xé chúng ra, không làm bi n d ng rõ r t s n ph m ban ñ u và không làm nư c ép trong s n ph m ch y ra. - Lư i dao khi mài mòn ph i ñ ng ñ u theo t t c chi u dài c a nó và d mài s c. - Dao ph i gi ñư c ch t lư ng c a s n ph m ban ñ u. * ð c trưng c a quá trình c t: Quá trình c t ñư c ñ c trưng b ng s chuy n ñ ng tương ñ i c a lư i dao và s n ph m. Trong ñó ñ ng th i x y ra 2 chi u: Tr c giao và song song v i lư i dao. N u g i: vn là t c ñ c p li u (ho c t c ñ ti n vào s n ph m c a lư i dao). : vt là t c ñ trư t c a nó lên s n ph m vt = tg β vn β : Góc trư t ; ñóng vai trò quan tr ng trong quá trình c t và ngư i ta g i tgβ là h s trư t (có sách g i là h s c t) Qua nghiên c u n n h s trư t càng l n thì b m t c t càng nh n và v nát càng ít. C t có th là ch t ho c thái. N u vt = 0 quá trình c t s tr thành ch t. Vì v y, ch t là trư ng h p ñ c bi t c a thái . 3.2.2. Cơ c u c a 1 máy c t: Có th ch là 1 dao hay g m 1 b dao l p trên 1 hay vài tr c song song, s n ph m ñưa vào phía dao b ng cách cho ăn dao cư ng b c hay t ăn dao. C u t o lư i dao: Có th g m có các lo i như sau: 39
- Dao ñĩa răng - Dao ñĩa có lư i nh n. - Dao hình côn - Dao hình lư i li m. - Dao d ng b n - Cưa, dao 3 góc, dao xo n c. Hình 3.13. Hình d ng dao và lư i cưa a) dao ñĩa răng b) dao ñĩa có lư i nh n c) dao hình côn d,e) dao hình lư i li m f) dao d ng b n g) cưa d ng băng h) dao ba góc i) dao xo n c 3.2.3. Phân lo i máy c t: Theo hình d ng c a m t ph ng phân chia, ngư i ta phân bi t máy ñ c t : - Theo m t hay vài m t ph ng th ng song song, - Theo b m t cong - Theo hình d ng xác ñ nh c a c c v t li u. - Theo nghi n nh hay nghi n m n. 3.2.3.1. Máy c t theo m t hay vài m t ph ng th ng song song: 40
Dùng dao ñĩa, ph ng, lư i li m, d ng b ng chúng ñư c truy n chuy n ñ ng quay, tĩnh ti n hay phúc t p. ð ñưa s n ph m vào và l y s n ph m ra thì dùng tr ng l c, ñưa li u cư ng b c hay t kéo. Hình 3.14. Sơ ñ các b ph n làm vi c c a máy dùng ñ c t theo m t ph ng Trên sơ ñ hình 3.14-a là sơ ñ máy ñĩa ñưa s n ph m cư ng b c nh 1 băng t i ñ t n m ngang (khi c t th t) ho c nghiêng (khi c t cá). T c ñ vòng c a lư i dao tương ng vt, t c ñ c p li u là vn. ð t s n ph m trên m t b ng làm vi c c a băng t i ñư c ti n hành t do hay dùng l c tỳ vào t m ñ y l p trên t m băng . Trư ng h p th nh t vt ≥ vn vi c c t ñ t làm bi n d ng s n ph m khá l n. Trư ng h p th 2, làm các v u t a ñ gi s n ph m c ñ nh thì lúc ñó vt >> vn, s n ph m ít bi n d ng hơn nhi u. Cơ c u c t này g m có m t, hai hay vài ñĩa l p trên m t, hai hay nhi u tr c. Có th dùng máy c t nhi u cưa có dao ñĩa trong trư ng h p c t v t r n hay các s n ph m d ng d o, c c nh . Trên sơ ñ 3.14-b là sơ ñ b ph n làm vi c c a máy nhi u dao ñ c t s n ph m d o. Nó g m tr c 1 có b dao ñĩa 2 l p ráp v i bư c xác ñ nh và tr c 3 c a thùng quay 4, theo b m t c t c a thùng có rãnh vòng ñ m b o c t ñ t s n ph m. Thùng quay 4 dùng ñ c p li u. T c ñ vòng c a nó tương ng v i t c ñ c p li u vn, còn t c ñ vòng c a tr c 1 t c là t c ñ trư t c a lư i dao vt. T l : vt : vn = 3 - 5. Chi u dày l n nh t c a c c ñem c t quy t ñ nh chi u r ng c a khe δ. Năng su t c a cơ c u tính b ng : 41
m3/s Q = α.s.l.vn Trong ñó : α : H s s d ng năng su t l n nh t có th ñ t ñư c s : Chi u r ng khe, m. l : Chi u dài c a khe ñ s n ph m ñi qua 1 cách t do m vn : ð ăn dao, m/s Trên hình 3.14-c là cơ c u làm vi c v i các dao ñĩa l p trên m t tr c, và s n .ph m t ăn dao qua vùng làm vi c. T ăn dao ñư c ñ m b o b ng ma sát sinh ra gi a s n ph m và các dao ñĩa. ñây, momen l c c t ph i nh hơn momen l c ma sát xu t hi n trên b m t ti p xúc c a dao v i s n ph m. Trên hình 3.14- e là sơ ñ c u t o c a cơ c u làm vi c có dao ñĩa l p trên 2 tr c song song và s n ph m t ăn dao qua vùng làm vi c. T ăn dao ñư c ñ m b o b ng ma sát sinh ra gi a s n ph m và dao l p ñ i x ng ñ i v i ñư ng tr c c a rãnh n p s n ph m. T c ñ cho nguyên li u ăn dao s nh nh t th i ñi m ăn dao trung bình khi ng p h t n a th nh t c a ñĩa và l n nh t khi s n ph m ch a ñ y hoàn toàn ti t di n c a rãnh nơi ñ t ñĩa. Trên hình 3.14-.f là sơ ñ các b ph n làm vi c c a máy c t có cưa d ng b ng. ñây băng chuy n ñ ng v i t c ñ vt c t s n ph m ñưa vào băng t i v i v n t c vn. Bánh ñai ch ñ ng, ñ t phía dư i, còn bánh ñà kéo căng thì phía trên. Trên máy có th l p m t hay m t s lư i cưa làm vi c ñ ng th i ho c n i ti p nhau. ð c t xà phòng, keo xương, tr ng lu c và nh ng s n ph m tương t cùng lo i có tr l c c t nh , ngư i ta dùng chi ti t c t là nh ng dây kéo căng 1 (hình 3.15) bu c ch t trên khung 2. ðôi khi khung ñư c truy n chuy n ñ ng dao ñ ng thành thái (c t trư t). Hình 3.15. Sơ ñ máy ñ c t xà phòng và các s n ph m như tr ng, keo xương 42
3.2.3.2. Máy ñ c t s n ph m theo b m t cong: G m có các lo i dao hình côn, hình c u, xo n c hay lo i dao t h p, ñ m b o khi ñưa s n ph m vào thì t o hình phôi phân chia theo ñư ng cong b m t. Trên sơ ñ hình 3.16-a là sơ ñ c u t o và làm vi c c a cơ c u dao hình côn, ñ m b o chia ph n s n ph m theo b m t hình tr . ñây t c ñ vòng c a ñĩa tương ng v i vt, còn t c ñ c p nguyên li u cho ñĩa hay t c ñ n dao vào s n ph m tương ng v i vn. ð c t có ch t lư ng theo t l c a chúng n m trong gi i h n 30-50 Trên hình 3.16-b là sơ ñ c u t o c a cơ c u c t v i dao hình c u ñư c truy n chuy n ñ ng quay xung quanh tr c n m ngang XX v i t c ñ vòng vt = R và ñưa s n ph m vào hay quay dao xung quanh tr c th ng ñ ng v i t c ñ trung bình vn = R1. Vì dao hình c u nên h s trư t khi c t KC = ω : ω1, trong ñó ω và ω1 là các t c ñ góc quay tương ng. Trên hình 3.16- c là sơ ñ nguyên lý v c u t o và s làm vi c c a dao xo n c. C u t o c a dao như th ñ m b o l y ñư c phoi m ng khi t c ñ c p li u không l n.T l gi a t c ñ vòng c a dao vt và t c ñ ñưa s n ph m vào vn là K= 40-50. Chi u dày phoi c t ra là 0,3-0,6 mm Trên hình 3.16- d là sơ ñ dao nhi u m t dùng ñ c t c c i ñư ng trư c khi cho vào thi t b khu ch tán. C u t o c a dao như v y ñ có phoi d ng hình máng ñ b n, tránh s ñóng t ng c a nguyên li u khi ch t ñ y trong thi t b khu ch tán. Hình 3.16. Sơ ñ các cơ c u c t theo b m t cong 43
3.2.3.3. Máy ñ phân chia s n ph m ra thành t ng mi ng có hình d ng và kích thư c xác ñ nh: Dùng ñ c t s n ph m ban ñ u ra thành t ng m u nh dư i d ng lát, t m, khoanh, c c nh , thanh, s i, mi ng l p phương. - Trên hình 3.17- a,b là sơ ñ nguyên lý v c u t o và s làm vi c c a các máy ñ c t thành t ng c c nh hay thành t ng lát. B ph n làm vi c g m bu ng 1 ñ c p nguyên li u vào, có hình d ng như 1 cái chêm, ñ m b o ép ñ u s n ph m và hư ng s n ph m vào b ph n dao c t. B ph n dao c t g m ñĩa 2 n m ngang (a) hay th ng ñ ng (b) có g n dao 3. máy (a) có dao hình răng lư c và ph ng, còn máy (b) thì dao ph ng. S n ph m sau khi c t ñư c l y ra qua c a (4) nh tr ng lư ng b n thân c a nó. Trong máy (a) dao l p vuông góc v i hư ng chuy n ñ ng và th c hi n ch t mày (b) thì dao ñ t dư i 1 góc β ñ i v i bán kính và hình thành quá trình thái. Trên hình 3.17 c là sơ ñ cơ c u ñĩa ñ c t s n ph m ra thành s i. ñây trên m t ñĩa d p hình các chi ti t c t dao hình trái xoan, còn l thì hình tròn ñ ñ m b o c t ra có hình s i Hình 3.17. Sơ ñ các b ph n làm vi c c a các máy dùng ñ c t thành lát, khoanh, thanh và thành s i Hình 3.18 th hi n sơ ñ các máy dùng ñ c t thành t m, thành c c nh và thành mi ng l p phương trong ñó: Các cơ c u làm vi c ñ c t s n ph m ra thành lát (t m): Sơ ñ hình 3.18.a,b.Trong trư ng h p th nh t a), vi c c t ti n hành b ng dao t m 1. Dao này truy n chuy n ñ ng dao ñ ng. Trư ng h p b, vi c c t lát ti n hành b ng dao ñĩa 1. S n ph m ñư c ñưa vào nh c p tr c 2, 3 l p trên g i ñ di ñ ng, còn tr c quay 3 thì l p trên g i ñ c ñ nh. 44
Các cơ c u làm vi c dùng ñ c t s n ph m ra thành mi ng l p phương hay hình h p ( hình 3.18- c và d ). Sơ ñ 3.18-c g m 2 b dao t m 1 và 2 và dao hình lư i li m 3. Sơ ñ 3.18.d g m 2 b dao ñĩa 1,2 và m t dao hình lư i li m 3. Kích thư c c a mi ng l p phương ñư c xác ñ nh b ng kho ng cách gi a 2 b dao th nh t và theo vòng quay c a dao hình lư i li m Năng su t c a các cơ c u phân chia s n ph m ra thành c c có hình d ng nh t ñ nh. Q = f0 vsp (m3/s) Trong ñó: f0 : Di n tích ti t di n s ng c a l p s n ph m chuy n ñ ng qua cơ c u c t. m2 vsp : T c ñ c p s n ph m (m/s) Hình 3.18. Sơ ñ các máy dùng ñ c t thành t m, thành c c nh và thành mi ng l p phương 3.2.3.4. Cơ c u ñ nghi n nh và nghi n m n: ðư c dùng khi yêu c u nghi n s n ph m tương ñ i nh và m n( hình 2.23) 45
Hình 3.19. Sơ ñ các máy c t dùng ñ nghi n m n Trên hình 3.19-a là sơ ñ làm vi c c a máy xay th t ho c cá dùng ñ nghi n trung bình và nh . B ph n làm vi c g m cơ c u c p s n ph m là m t vít t i 1 v i bư c thay ñ i và v tr 2. Cơ c u c t g m các lư i dao quay 3 l p t ng c p v i các lư i 4, kích thư c c a l lư i gi m theo hư ng chuy n ñ ng c a s n ph m. phía c a ra c a cơ c u có ñ t vòng khâu 5, khi v n vào ñai c 6 thì vòng khâu này s xi t ch t dao trên lư i ñ m b o c t ñư c s n ph m. Vít t i 1 quay bên trong v tr t o nên 1 l c ép ñ y s n ph m v phía cơ c u c t và ñùn s n ph m ñi qua l lư i và truy n chuy n ñ ng cho dao quay. Trên hình 3.19-b là sơ ñ b ph n làm vi c c a máy băm dùng ñ nghi n nh hàng lo t s n ph m th c ph m như th t, cá, rau, m ....Máy làm vi c gián ño n, s n ph m c n nghi n ñư c ñưa vào ch u quay 1, ñ y kín m t ph n b i n p 2 ñóng m theo ki u b n l . Trong vùng làm vi c có l p tr c 3, trên tr c g n dao 4. Trên hình 3.19-c là sơ ñ nguyên lý c u t o c a máy băm quay có thùng 1 thay cho ch u quay xung quanh tr c n m ngang v i t c ñ l n. Quá trình nghi n ñư c th c hi n nh m t b dao hình lư i li m 2, l p trên tr c n m ngang 3. 3.2.4. M t s máy c t th c t : 3.2.4.1. Máy thái thân lá th c v t: Máy thái rau c rơm PCB-3,5 46
Hình 3. 20. Máy thái rau c rơm PCB-3,5 1. Khung 2. Dây chuy n 3. c n ñóng m 4,5. tr c cu n cung c p dư i và trên. 6. lò xo nén 7. tr ng thái 8. bánh ñà 9. máng 10. t m kê thái Hình 3.21. các cơ c u chuy n và cung c p v t thái a) Các tr c cung c p( m t c t): 1. T m kê thái 2. lò xo 3. v 47