ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT NGUYỄN TRƯỜNG TỘ
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: THỰC HÀNH MÀI
NGÀNH/NGHỀ:
CẮT GỌT KIM LOẠI
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP - CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số200/QĐ-CĐKTNTT ngày 19 tháng 9 năm 2022
của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ thuật Nguyễn Trường Tộ
(LƢU HÀNH NỘI BỘ)
TP. Hồ Chí Minh, năm 2022
1
LỜI NÓI ĐẦU
Nhằm đổi mới phƣơng pháp giảng dạy, nâng cao chất lƣợng đào tạo và đào
tạo theo nhu cầu xã hội. Trƣờng Cao Đẳng Kỹ thuật Nguyễn Trƣờng Tộ tổ chức
biên soạn giáo trình trình độ Trung cấp, Cao đẳng cho tất cả các môn học thuộc các
ngành, nghề đào tạo tại trƣờng. Từ đó giúp cho học sinh – sinh viên có điều kiện
học tập, nâng cao tính tự học và sáng tạo.
Giáo trình môn học Thực hành mài thuộc các môn chuyên ngành của ngành
đào tạo Cắt gọt kim loại và là tài liệu tham khảo cho ngành Cắt gọt kim loại trình
độ Cao đẳng.
• Vị trí môn học: đƣợc bố trí ở học kỳ 5 của chƣơng trình đào tạo cao đẳng.
• Mục tiêu môn học:
Sau khi học xong môn học này ngƣời học có khả năng:
* Kiến thức:
- Trình bày đƣợc nguyên lý, công dụng, tính chất của công nghệ mài.
- Phân tích đƣợc các yếu tố cắt khi mài.
- Trình bày đƣợc cấu tạo của đá mài, phƣơng pháp chọn vật liệu đá mài phù
hợp với vật liệu gia công.
- Giải thích đƣợc yêu cầu cân bằng đá mài, phƣơng pháp cân bằng.
* Kỹ năng:
+ Lắp đƣợc đá mài lên máy đúng quy trình, đạt yêu cầu kỹ thuật.
+ Rà gá đƣợc phôi đạt yêu cầu và an toàn khi gia công.
+ Vận hành thành thạo máy mài để mài chi tiết đúng quy trình quy phạm, đạt
cấp chính xác 8-7; độ nhám cấp 7-9; dung sai hình dánh hình học, vị trí tƣơng
quan; đúng thời gian đảm bảo an toàn tuyệt đối cho ngƣời và máy.
* Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của môn học đối với nghề nghiệp.
- Hình thành ý thức học tập, sai mê nghề nghiệp qua từng bài học.
- Có tác phong công nghiệp, an toàn lao động trong quá trình làm thí nghiệm và
thực tập.
• Thời lượng và nội dung môn học:
Thời lƣợng: 30 giờ; trong đó: Lý thuyết 6 giờ, Thực hành 22 giờ, kiểm tra: 2
giờ.
Nội dung giáo trình gồm các bài:
Bài 1: Quá trình cắt gọt khi mài và các phƣơng pháp mài
2
Bài 2: Vận hành máy mài phẳng.
Bài 3: Mài mặt phẳng trên máy mài phẳng
Bài 4: Vận hành máy mài tròn vạn năng
Bài 5: Mài mặt trụ ngoài trên máy mài tròn vạn năng
Trong quá trình biên soạn giáo trình này tác giả đã chọn lọc những kiến thức
cơ bản, bổ ích nhất, có chất lƣợng nhằm đáp ứng tốt nhu cầu giảng dạy của giáo
viên và học tập của học sinh – sinh viên bậc cao đẳng, trung cấp tại trƣờng.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện không thể tránh những thiếu sót, tác giả rất
mong nhận đƣợc sự đóng góp của quý thầy cô đồng nghiệp và các em học sinh –
sinh viên để hiệu chỉnh giáo trình ngày càng hiệu quả hơn.
Trân trọng cảm ơn.
Tác giả Huỳnh Văn Dinh
3
MỤC LỤC
TRANG
Lời giới thiệu
Mục lục 3
Bài 1: Quá trình cắt gọt khi mài và các phƣơng pháp mài 4
Bài 2: Vận hành máy mài phẳng 12Error!
Bookmark not defined.
Bài 3: Mài mặt phẳng trên máy mài phẳng 19
Bài 4: Vận hành máy mài tròn vạn năng Error!
Bookmark not defined.
Bài 5: Mài mặt trụ ngoài trên máy mài tròn vạn năng 53
Tài liệu tham khảo 73
4
BÀI 1: QUÁ TRÌNH CẮT GỌT KHI MÀI VÀ CÁC PHƢƠNG PHÁP MÀI
Giới thiệu:
Là bài học đầu tiên của công nghệ mài, các kiến thức trong bài này sẽ đề cập đến
quá trình cắt và các phƣơng pháp mài để áp dụng cho tất cả các loại máy mài
phẳng, máy mài tròn, máy mài vô tâm...làm cơ sở cho các mô đun mài tiếp theo của
chƣơng trình
Mục tiêu thực hiện:
- Giải thích rõ các đặc điểm khác nhau giữa gia công mài và gia công tiện, phay
bào.
- Trình bày đƣợc nguyên tắc chung của mài, nguyên lý áp dụng cho nguyên công
mài bất kỳ nhƣ: mài tiến dọc, ngang, quay tròn, phối hợp
- Nhận dạng chính xác sơ đồ nguyên lý mài, phân tích rõ lực cắt và công suất khi
mài
1.Những đặc điểm khác nhau giữa mài và tiện, phay, bào
- Quá trình mài kim loại là quá trình cắt gọt chi tiết bằng dụng cụ cắt là đá mài, tạo
ra rất nhiều phoi vụn do sự ma sát cắt và cà miết của các hạt mài vào vật gia công.
- Mài có những đặc điểm khác với các phƣơng pháp gia công cắt gọt khác nhƣ tiện,
phay bào nhƣ sau:
+ Đá mài là dụng cụ cắt có nhiều lƣỡi cắt với góc cắt khác nhau
+ Hình dáng hình học của mỗi hạt mài khác nhau, bán kính góc lƣợn ở đỉnh của hạt
mài, hƣớng của góc cắt sắp xếp hỗn loạn, không thuận lợi cho việc thoát phoi
+ Tốc độ cắt khi mài rất cao, cùng một lúc trong một thời gian ngắn có nhiều hạt
mài tham gia cắt gọt và tạo ra nhiều phoi vụn
+ Độ cứng của hạt mài cao do đó có thể cắt gọt đƣợc những vật liệu cứng mà các
loại dụng cụ cắt khác không cắt đƣợc nhƣ thép đã tôi, hợp kim cứng..
+ Hạt mài có độ giòn cao nên dễ thay đổi hình dạng, lƣỡi cắt bị dễ bị vỡ vụn tạo
thành những hạt mới hoặc bật ra khỏi chất dính kết.