Hát Sli Giang – Nét văn
hóa đặc sắc của dân tộc
Nùng
Hát Sli rất phong phú và hấp dẫn, nhưng thể hiện đậm nét thế giới tâm hồn và
truyền thống văn hoá của cộng đồng người Nùng phải kể đến điệu Sli Giang.
Hát Sli là một làn điệu đặc trưng của người
Nùng. Ảnh: Internet
Cùng với những phong tục, tập quán đặc sắc, các dân tộc Nùng (Bắc Kạn) còn
được biết đến thông qua những làn điều dân ca giao duyên truyền thống; trong đó
có điệu hát Sli nói chung và điệu Sli Giang của nhóm người Nùng Giang nói riêng.
Hát Sli là một làn điệu đặc trưng của người Nùng, song điệu Sli của mỗi nhánh dân
tộc Nùng lại có sự khác nhau. Nhóm người Nùng Giang có Sli Giang; Nùng Phàn
Slình có Sli Phàn Slình, Nùng Cháo có Sli Sình Làng, Cổ Lẩu… Nội dung của hát
Sli nói chung, hát Sli Giang nói riêng rất phong phú và hấp dẫn, thể hiện đậm nét
thế giới tâm hồn và truyền thống văn hoá của cộng đồng người Nùng trên địa bàn.
Sli Giang có nguồn gốc từ tỉnh Cao Bằng. Những năm trước đây, hát Sli Giang ở
huyện Na Rì không được phổ biến rộng rãi, chủ yếu được lưu truyền từ những
người cao tuổi cho các thế hệ sau trong các gia đình Nùng Giang. Một vài năm trở
lại đây, cùng với các hoạt động bảo tồn lễ hội, phong tục truyền thống của các dân
tộc thiểu số, chính quyền huyện Na Rì cũng chú trọng và dành nhiều ưu tiên cho
việc lưu giữ, bảo tồn làn điệu dân ca truyền thống của các dân tộc, trong đó có điệu
hát Sli Giang.
Điệu Sli có nhiều cách hát khác nhau. Hát Sli của mỗi nhánh dân tộc Nùng lại có
những nét độc đáo riêng. Song, dù là Sli Giang, Sli Phàn Slình hay Sli Sình
Làng… thì mỗi câu hát, mỗi âm điệu đều thể hiện thế giới tâm hồn phong phú, độc
đáo của cộng đồng dân cư. Đơn cử như Sli Giang có thể hát đối, hát đơn hay hát
xướng trong các ngày hội, ngày lễ, đám cưới, ngày vào nhà mới…
Đặc điểm của Sli Giang là âm điệu luyến láy, rõ lời, dễ nghe và dễ đi vào lòng
người. Hát Sli Giang ngoài việc ví, đối, lời hát sli còn được coi như tiếng hát giao
duyên. Trong lời hát của điệu Sli Giang luôn có sự liên tưởng, ví von, thông qua
những hình ảnh cụ thể để nói lên tâm tình con người. Dù lời hát nói về cây cối,
trăng sao, năm tháng… thì cuối cùng vẫn là để nói về tình cảm, tâm trạng và
nguyện vọng của con người. Khi hát Sli không cần nhạc cụ hay điệu múa đi kèm.
Người hát có thể hát bất cứ lúc nào, chỗ nào, miễn là có đối tượng để hát đối, hát
cùng hoặc là đối tượng được hướng đến trong bài hát.
Để gìn giữ điệu Sli Giang của dân tộc Nùng, ngoài việc thành lập các Câu lạc bộ
Văn hoá nghệ thuật dân tộc, thì việc truyền dạy lại cho thế hệ trẻ là hết sức cần
thiết. Nhiệm vụ quan trọng của cấp Ủy, chính quyền và Ngành Văn hóa - Thông
tin huyện Na Rì trong thời gian tới là tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức,
bồi dưỡng niềm say mê, yêu thích, tự hào cho những thế hệ sau đối với những làn
điệu dân ca, dân vũ nói chung và điệu Sli Giang của dân tộc Nùng Giang nói riêng.
