Hội thảo khoa học: Phương pháp luận nghiên cứu những đặc trưng cơ bản về con người và văn hoá của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay

Chia sẻ: Angicungduoc Angicungduoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Hội thảo khoa học: Phương pháp luận nghiên cứu những đặc trưng cơ bản về con người và văn hoá của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày con người và văn hóa là hai đối tượng của nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn; để nghiên cứu những đặc trưng cơ bản về con người và văn hóa nói chung, hay nghiên cứu con người và văn hóa của cộng đồng người Việt nam ở nước ngoài nói riêng, cần thiết phải sử dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hội thảo khoa học: Phương pháp luận nghiên cứu những đặc trưng cơ bản về con người và văn hoá của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay

Héi th¶o khoa häc: PH¦¥NG PH¸P LUËN NGHI£N CøU NH÷NG §ÆC TR¦NG C¥ B¶N VÒ CON NG¦êI Vµ V¡N HO¸ CñA CéNG §åNG NG¦êI VIÖT NAM ë N¦íC NGOµI HIÖN NAY TrÇn ng« b¶o linh tæng thuËt Con ng−êi vµ v¨n ho¸ lµ ®èi t−îng cña nhiÒu ngµnh KHXH vµ nh©n v¨n. Do vËy, ®Ó nghiªn cøu nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n ho¸ nãi chung, hay nghiªn cøu con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi nãi riªng, cÇn thiÕt ph¶i sö dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu liªn ngµnh. §©y chÝnh lµ c¸ch tiÕp cËn chñ yÕu cña Héi th¶o bµn vÒ ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu “Nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi hiÖn nay” tæ chøc th¸ng 11/2008 t¹i Hµ Néi trong khu«n khæ ®Ò tµi cÊp Nhµ n−íc cïng tªn (m· sè KX.03.19/06-10) do PGS., TS. Vò Hµo Quang - ViÖn nghiªn cøu D− luËn x· héi, Ban Tuyªn gi¸o TW lµm chñ nhiÖm. I. C«ng cô lý thuyÕt TS. TrÇn Ngäc V−¬ng (§¹i häc KHXH&NV, §¹i häc quèc gia Hµ Néi), Tr−íc khi ®i s©u t×m hiÓu ph−¬ng ViÖt kiÒu lµ “nh÷ng ng−êi cã nguån gèc ph¸p luËn nghiªn cøu nh÷ng ®Æc tr−ng ViÖt Nam, b¶o l−u vµ tù thõa nhËn con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña ng−êi ViÖt ë nh÷ng c¨n tÝnh vµ b¶n s¾c ViÖt Nam n−íc ngoµi, theo PGS., TS. Hå SÜ Quý trong ®êi sèng tinh thÇn vµ øng xö v¨n (ViÖn Th«ng tin KHXH, ViÖn KHXH ViÖt ho¸, hiÖn ®ang ®Þnh c− vµ lµm viÖc ë Nam), cÇn thèng nhÊt mét sè néi dung vµ ngoµi l·nh thæ cña Tæ quèc”. kh¸i niÖm, chÝ Ýt lµ ë møc quy −íc c¸ch hiÓu, néi hµm víi tÝnh c¸ch lµ c«ng cô lý Víi tÝnh c¸ch lµ mét ®èi t−îng thuyÕt ®Ó triÓn khai nghiªn cøu. nghiªn cøu cña KHXH nãi chung, ng−êi Ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi, trong ViÖt ë n−íc ngoµi cÇn ®−îc xem xÐt ë c¸c nghiªn cøu nµy, lµ nh÷ng ng−êi “®· ®èi t−îng nghiªn cøu sau. Mét lµ thùc tõng hoÆc ®ang mang quèc tÞch ViÖt tr¹ng ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi: thùc Nam” ®ång thêi “vÉn mang huyÕt téc tr¹ng kinh tÕ, tr×nh ®é ng«n ng÷, häc ng−êi ViÖt”. Nãi c¸ch kh¸c, theo PGS., vÊn, tr×nh ®é am hiÓu, th©m nhËp v¨n
20 Th«ng tin KHXH, sè 2.2009 ho¸ b¶n ®Þa, vÞ thÕ x· héi, thùc tr¹ng xu mÊt lßng tin vµo thµnh c«ng cña sù thÕ chÝnh trÞ, xu thÕ t«n gi¸o. Hai lµ nghiÖp c¸ch m¹ng. NhËn diÖn râ nÐt th¸i ®é ®èi víi ®Êt n−íc: th¸i ®é ®èi víi mèi liªn hÖ tù nhiªn gi÷a céng ®ång c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ, sù ph¸t triÓn cña ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi vµ ng−êi d©n ®Êt n−íc, th¸i ®é ®èi víi tinh thÇn hoµ néi quèc, chóng ta cã thÓ khai th¸c thÕ hîp d©n téc. Ba lµ ®ãng gãp cho sù ph¸t m¹nh chÊt x¸m vµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt triÓn cña ®Êt n−íc: tiÒm n¨ng, thùc cña hä ®Ó cïng x©y dùng ®Êt n−íc víi tr¹ng, dù b¸o kh¶ n¨ng ®ãng gãp vÒ tÝnh c¸ch lµ ng«i nhµ chung cña ng−êi kinh tÕ, chÝnh trÞ, gi¸o dôc, khoa häc, ViÖt Nam. NÕu bá qua chøc n¨ng ®ãng v¨n ho¸, nghÖ thuËt vµ nh÷ng lÜnh vùc gãp, x©y dùng, b¶o vÖ Tæ quèc cña kiÒu kh¸c. Bèn lµ c¸c vÊn ®Ò nh− kiÒu hèi, bµo ë n−íc ngoµi, chÝnh chóng ta lµ mÆc c¶m qu¸ khø, tiÕng ViÖt, m©u nh÷ng kÎ chèng ph¸ c¸ch m¹ng, chia rÏ thuÉn, xung ®ét gi÷a c¸c thÕ hÖ, vÊn ®Ò khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc. kh«ng hiÓu nhau vµ nh×n vÒ t−¬ng lai. 2. X· héi ho¸ c¸ nh©n N¨m lµ nh÷ng hiÖn t−îng, nh÷ng céng ®ång vµ c¸ nh©n ®iÓn h×nh cã ý nghÜa C¸ch tiÕp cËn x· héi ho¸ c¸ nh©n ®èi víi sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc. gióp t×m hiÓu qu¸ tr×nh x· héi ho¸ vµ II. C¸ch tiÕp cËn tõ chuyªn ngµnh x· héi häc t¸i x· héi ho¸ cña ng−êi ViÖt Nam c− tró ë n−íc ngoµi víi c¸c nh©n tè ¶nh 1. TiÕp cËn hÖ thèng h−ëng nh− gia ®×nh, nhµ tr−êng, b¹n bÌ, Tõ ph−¬ng diÖn x· héi häc, hÖ thèng c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng, cÊu tróc - chøc n¨ng ®−îc PGS., TS. Vò x· héi. Nh÷ng ViÖt kiÒu sinh ra vµ lín Hµo Quang xem lµ c¸ch tiÕp cËn chñ lªn ë n−íc ng−êi võa chÞu ¶nh h−ëng ®¹o khi nghiªn cøu vÒ chñ ®Ò nµy. C¸c cña m«i tr−êng v¨n ho¸ x· héi n−íc së bé phËn cÊu thµnh tæng thÓ ®Òu ph¶i t¹i, võa chÞu ¶nh h−ëng cña v¨n ho¸ ®¶m b¶o mét hoÆc nhiÒu chøc n¨ng. C¸c ViÖt do sù d¹y dç, gi¸o dôc cña «ng bµ, chøc n¨ng ®−îc thùc hiÖn ®óng sÏ ®¶m cha mÑ vµ nh÷ng ng−êi cïng hä téc. Hai b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cña hÖ chiÒu ¶nh h−ëng nµy rÊt kh¸c nhau bëi thèng. C¸c chøc n¨ng rèi lo¹n sÏ dÉn tíi sù t¸c ®éng cña c¸c biÕn sè vÒ tr×nh ®é t×nh tr¹ng bÊt æn, thËm chÝ cã thÓ ph¸ häc vÊn, quan ®iÓm chÝnh trÞ, nghÒ vì cÊu tróc. ë ®©y, céng ®ång ng−êi ViÖt nghiÖp vµ nhiÒu biÕn sè kh¸c. Thªm vµo ë n−íc ngoµi cÇn ®−îc xem nh− mét bé ®ã, mçi c¸ nh©n l¹i cã kh¶ n¨ng tiÕp thu phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña d©n téc c¸c nÒn v¨n ho¸ theo c¸ch riªng, vËy ViÖt Nam víi hai trong sè ba dÊu hiÖu nªn, bøc tranh vÒ thÕ hÖ thø hai cña ®Æc tr−ng cña tÝnh céng ®ång, ®ã lµ l·nh ViÖt kiÒu sÏ cã s¾c th¸i ®a d¹ng nh−ng thæ, tinh thÇn vµ m¸u mñ (dßng hä). kh¸c biÖt so víi thÕ hÖ thø nhÊt (nh÷ng NÕu kh«ng cã c¬ chÕ phï hîp khai th¸c ng−êi sinh ra vµ tr−ëng thµnh ë ViÖt tinh thÇn yªu n−íc, n¨ng lùc vµ nguyÖn Nam). §©y còng chÝnh lµ mét trong väng ®ãng gãp cho Tæ quèc cña kiÒu bµo nh÷ng mèi quan t©m nghiªn cøu cña ta ë n−íc ngoµi th× hµnh vi lÖch chuÈn c¸c t¸c gi¶ ®Ò tµi. cña hä tÊt yÕu n¶y sinh cïng víi nh÷ng dÊu hiÖu rèi lo¹n chøc n¨ng kh¸c, nh− 3. Mét sè c¸ch tiÕp cËn kh¸c
Héi th¶o khoa häc: Ph−¬ng ph¸p luËn… 21 Còng tõ ph−¬ng diÖn x· héi häc, c¸c ®−îc thÕ m¹nh cña céng ®ång ng−êi ViÖt c¸ch tiÕp cËn sau ®©y ®−îc PGS., TS. Vò ë n−íc ngoµi. Hµo Quang lùa chän ®Ó tËp trung nghiªn cøu nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ III. TiÕp cËn v¨n ho¸ häc con ng−êi (nh− giíi, tuæi, téc ng−êi, Trong v¨n ho¸ ho¸ häc, lý luËn giao tr×nh ®é häc vÊn, nghÒ nghiÖp, lèi sèng, l−u - tiÕp biÕn v¨n ho¸ lµ mét trong hÖ gi¸ trÞ) vµ nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n, chØ ra quy luËt v¨n ho¸ (nh− lý do nhËp c−, v¨n ho¸ vËn ®éng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ cña mçi øng xö, v¨n ho¸ Èm thùc, v¨n ho¸ tiªu céng ®ång ng−êi nãi riªng vµ v¨n ho¸ dïng, lÔ héi, t«n gi¸o, quan hÖ gia ®×nh nh©n lo¹i nãi chung. DÉn lêi cña mét vµ cÊu tróc gia ®×nh, quan hÖ téc ng−êi, nhµ v¨n ho¸ lín ng−êi Ên §é, “kh«ng quan hÖ chÝnh trÞ, nghÖ thuËt vµ v¨n mét nÒn v¨n ho¸ nµo l¹i tuyÖt ®èi víi cæ ho¸ d©n téc) cña céng ®ång ng−êi ViÖt ë x−a, thuÇn khiÕt mµ kh«ng chÞu ¶nh n−íc ngoµi. §ã lµ c¸ch tiÕp cËn theo h−ëng bëi mét nÒn v¨n ho¸ kh¸c”, PGS., thuyÕt trao ®æi vµ lùa chän hîp lý gióp TS. Lª Quý §øc kh¼ng ®Þnh, viÖc sö nhËn ®Þnh ®Æc tr−ng c¸c mèi quan hÖ dông lý luËn giao l−u - tiÕp biÕn v¨n giao tiÕp cña c¸c c¸ nh©n ViÖt kiÒu víi ho¸ vµo nghiªn cøu nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ h−íng chän lîi Ých tèi ®a vµ chi phÝ tèi b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña céng thiÓu, cã lîi cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia. ®ång ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi hiÖn §ã lµ c¸ch tiÕp cËn theo thuyÕt m¹ng nay lµ thËt sù cÇn thiÕt. Néi hµm cña l−íi gióp t×m hiÓu quan hÖ m¹ng, m¹ng thuËt ng÷ nµy (dÞch tõ acculturation) x· héi cña céng ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc mang nghÜa “mét hiÖn t−îng x¶y ra khi ngoµi víi nh÷ng mèi liªn hÖ cã tÝnh cÊu nh÷ng nhãm ng−êi cã v¨n ho¸ kh¸c tróc theo c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, nhau, tiÕp xóc l©u dµi vµ trùc tiÕp g©y víi nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng chñ yÕu lµ ra biÕn ®æi m« thøc v¨n ho¸ ban ®Çu niÒm tin vµ uy tÝn. §ã lµ c¸ch tiÕp cËn cña mét hoÆc cña c¶ hai nhãm”. Céng theo thuyÕt hµnh ®éng x· héi gióp ph©n ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi ®ang sèng trong mét m«i tr−êng v¨n ho¸ víi sù tÝch c¸c lo¹i hµnh ®éng cña tõng c¸ giao thoa, giao hoµ, hçn dung v¨n ho¸ nh©n ViÖt kiÒu trong ®êi sèng gia ®×nh diÔn ra hµng ngµy, hµng giê víi v¨n ho¸ vµ x· héi cña hä, ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ lo¹i nhiÒu céng ®ång kh¸c ë c¸c n−íc mµ hä hµnh ®éng chiÕm −u thÕ, kÕt luËn vÒ ®Þnh c−. Quy luËt giao l−u - tiÕp biÕn ¶nh h−ëng cña c¸c nh©n tè v¨n ho¸, x· v¨n ho¸ ®ang lµm biÕn ®æi hä vµ v¨n héi n−íc së t¹i còng nh− vai trß cña ho¸ cña hä, t¹o nªn nh÷ng ®Æc tr−ng nhãm nh©n tè gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn riªng cã cña céng ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc thèng. §ã lµ c¸ch tiÕp cËn theo thuyÕt ngoµi kh¸c biÖt víi céng ®ång ng−êi ViÖt t−¬ng t¸c biÓu tr−ng vµ thuyÕt xung ®ét ë trong n−íc. V¨n ho¸ cña c¸c nhãm gióp cung cÊp nh÷ng luËn cø khoa häc ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi hiÖn nay cho viÖc ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch chÞu sù quy ®Þnh cña nh÷ng ®iÒu kiÖn cña §¶ng vµ Nhµ n−íc trong viÖc t¨ng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ v¨n ho¸ cña c−êng søc m¹nh ®¹i ®oµn kÕt, gi÷ g×n vµ c¸c quèc gia n¬i hä ®ang sinh sèng nh− ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc, khai th¸c mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Cã lÏ sù giao l−u, tiÕp biÕn v¨n ho¸ gi÷a hä víi céng
22 Th«ng tin KHXH, sè 2.2009 ®ång ng−êi së t¹i mang ý nghÜa sèng cßn nh÷ng ng−êi thuéc c¸c b¶n s¾c v¨n ho¸ “tån t¹i hay kh«ng tån t¹i”. §Ó tån t¹i, kh¸c nhau. Nguån gèc cña mäi “có sèc nhÊt thiÕt hä ph¶i tiÕp thu, tiÕp biÕn c¸c v¨n ho¸” chÝnh lµ ë c¸i riªng, c¸i kh¸c yÕu tè v¨n ho¸ cña c¸c nhãm ng−êi cïng biÖt trong hÖ gi¸ trÞ, chuÈn mùc, biÓu chung sèng, tr−íc hÕt lµ v¨n ho¸ céng t−îng vµ ng«n ng÷,… cña mçi nÒn v¨n ®ång b¶n ®Þa, sau ®ã lµ c¸c céng ®ång ho¸. Nh−ng v¨n ho¸ kh«ng chØ cã c¸i ®Õn tr−íc vµ ®Õn sau. riªng, c¸i kh¸c biÖt mµ cßn chøa ®ùng Lý thuyÕt v¨n ho¸ vïng, ®Þa v¨n ho¸ c¶ c¸i chung, c¸i thèng nhÊt. Víi céng còng ®−îc PGS., TS. Lª Quý §øc ®Ò ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi, gi¶i ph¸p xuÊt ¸p dông, bëi theo «ng, c¸i gäi lµ cho chiÒu ¶nh h−ëng kÐp cña v¨n ho¸ “®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n ngo¹i quèc vµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa lµ chÊp ho¸ cña céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë nhËn c¸i ®a d¹ng, kh¸c biÖt, ®ång thêi n−íc ngoµi hiÖn nay” chØ lµ mét sè ®Æc nç lùc t×m ra mét mÉu sè chung lµm tr−ng chung nhÊt mµ th«i. C¸i cô thÓ lµ ®iÓm tùa quy tô mäi sù ®a d¹ng vµ kh¸c ®Æc tr−ng vÒ v¨n ho¸ vµ con ng−êi cña biÖt Êy. Cô thÓ lµ, céng ®ång ViÖt kiÒu mçi nhãm trong céng ®ång ng−êi ViÖt ph¶i häc hái, liªn tôc kh¸m ph¸ vµ më Nam ë n−íc ngoµi (theo khu vùc) míi lµ réng nh÷ng gi¸ trÞ chung (nh− tù do, cÇn thiÕt. Chóng võa phong phó, võa ®a d©n chñ, ®oµn kÕt, hîp t¸c, khoan dung, d¹ng, kh«ng chØ do ®iÒu kiÖn, hoµn b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn nhau, b¶o vÖ c¶nh, nguån gèc nhËp c− cña hä vèn ®· m«i tr−êng, cïng cã lîi) mµ hä cã thÓ phøc t¹p, mµ cßn do ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ chia sÎ víi c¸c céng ®ång, c¸c quèc gia, cña mçi vïng, mçi n−íc hä ®Õn còng hÕt d©n téc kh¸c, víi c¸c nÒn v¨n ho¸ vµ søc ®a d¹ng vµ ®Çy nh÷ng kh¸c biÖt. v¨n minh kh¸c. Xung ®ét v¨n ho¸ lµ mét thuËt ng÷ IV. Ph−¬ng ph¸p so s¸nh lÞch sö chung ®Ó chØ nh÷ng c¨ng th¼ng, ®ông ®é vµ bÊt hoµ trong tiÕp xóc vµ giao l−u PGS., TS. Vò Hµo Quang kh¼ng vÒ v¨n ho¸, nã cã thÓ diÔn ra tõ tr¹ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i nh×n nhËn viÖc th¸i t©m lý c¸ nh©n ®Õn c¸c cuéc th¸nh ng−êi ViÖt Nam nhËp c− ë n−íc ngoµi lµ chiÕn hay ®ông ®é s¾c téc trªn quy m« mét sù kiÖn lÞch sö kh¸ch quan. LÞch sö toµn thÕ giíi. Víi PGS., TS. Mai V¨n ViÖt Nam thÕ kû XX ®· chøng kiÕn ba Hai (ViÖn X· héi häc, ViÖn KHXH ViÖt ®ît di c− lín. §ît di cø thø nhÊt, giai Nam), ®©y lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®o¹n 1945-1954, g¾n liÒn víi cuéc c¸ch trong nghiªn cøu c¸c céng ®ång ng−êi m¹ng v« s¶n lËt ®æ chÕ ®é thùc d©n ®Þnh c− ë n−íc ngoµi. C¸ch tiÕp cËn phong kiÕn. §ît di c− thø hai diÔn ra xung ®ét v¨n ho¸ cho phÐp ph¸t hiÖn sau n¨m 1975, liªn quan ®Õn cuéc chiÕn nh÷ng gi¸ trÞ, chuÈn mùc, nh÷ng thµnh tranh chèng Mü cøu n−íc cña d©n téc. tè v¨n ho¸ chi phèi hµnh vi øng xö, lèi Vµ ®ît di c− thø ba diÔn ra vµo thêi kú sèng vµ hÖ t− t−ëng cña céng ®ång ViÖt sau nh÷ng n¨m 1980, liªn quan ®Õn kiÒu víi chiÒu ¶nh h−ëng kÐp, mét cña nh÷ng sÜ quan, c«ng chøc chÝnh quyÒn nÒn v¨n ho¸ ngo¹i quèc, mét cña nÒn cò ®−îc häc tËp, c¶i t¹o cïng víi gia v¨n ho¸ ViÖt Nam. Nh÷ng bÊt ®ång, ®×nh hä vµ nh÷ng ng−êi kh¸c. Bªn c¹nh c¨ng th¼ng hay xung ®ét vÒ v¨n ho¸ ®·, ®ã, cßn mét h×nh thøc di c− kh¸c cña ®ang vµ sÏ lu«n tån t¹i, nhÊt lµ víi nh÷ng ng−êi häc tËp, lao ®éng ë n−íc
Héi th¶o khoa häc: Ph−¬ng ph¸p luËn… 23 ngoµi nhËp c− n−íc së t¹i khi hÕt thêi mét bé phËn thèng nhÊt víi céng ®ång h¹n lao ®éng, häc tËp. ng−êi ViÖt ë trong n−íc. Nh÷ng ®Æc tr−ng vÒ mÆt di truyÒn sinh häc nh− B»ng ph−¬ng ph¸p lÞch sö, cã thÓ so t¹ng ng−êi (vãc d¸ng, chiÒu cao, c©n s¸nh c¸c lý do di c− liªn quan trùc tiÕp nÆng), mµu da, khÝ chÊt cïng víi nh÷ng ®Õn ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ cña ®Êt ®Æc tr−ng v¨n ho¸ cña nhãm ng−êi ViÖt n−íc, cã thÓ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a Nam di c− ®Òu cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp, céng ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi víi mËt thiÕt víi nguån gèc sinh häc vµ céng ®ång c− d©n n−íc së t¹i vµ víi céng nguån gèc x· héi cña hä. C¸ch tiÕp cËn ®ång ng−êi ViÖt ë trong n−íc theo thêi nh©n häc v¨n ho¸ gióp nghiªn cøu møc gian, kh«ng gian, bèi c¶nh kinh tÕ, v¨n ®é héi nhËp vµo c¸c sinh ho¹t céng ®ång ho¸, chÝnh trÞ, x· héi. KÕt luËn rót ra tõ cña ng−êi ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn míi nh÷ng so s¸nh vµ ph©n tÝch ®ã cã ý - ®iÒu kiÖn c− tró ë n−íc ngoµi. Khi nghÜa quan träng cèt yÕu gióp c¸c nhµ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c thÕ hÖ nghiªn cøu gi¶i quyÕt mèi quan hÖ víi ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi, c¸ch tiÕp cËn kiÒu bµo ta ë n−íc ngoµi. nµy gióp ph¸t hiÖn nh÷ng nÐt t−¬ng Cïng lùa chän ph−¬ng ph¸p lÞch sö, ®ång vµ kh¸c biÖt gi÷a c¸c thÕ hÖ, gi÷a PGS., TS. TrÇn Ngäc V−¬ng ®Ò cËp ®Õn c¸c nhãm ng−êi lµ con lai ViÖt hay con c¸ch tiÕp cËn theo trôc lÞch ®¹i vµ theo ViÖt thuÇn chñng. cÊu tróc ®ång ®¹i ho¸. Theo trôc lÞch ®¹i, mçi tiÓu céng ®ång ViÖt kiÒu ®−îc Bªn c¹nh nh÷ng tham luËn bµn vÒ h×nh dung mét c¸ch ®éc lËp t−¬ng ®èi, ph−¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu, Héi th¶o do tõng tiÓu céng ®ång ®ã cã lÞch sö cßn dµnh thêi gian nhËn ®Þnh vai trß h×nh thµnh, thêi gian tån t¹i, quy m«, cña MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam ®èi víi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm riªng. Theo cÊu vÊn ®Ò ViÖt kiÒu trong chÝnh s¸ch cña tróc ®ång ®¹i ho¸, mçi tiÓu céng ®ång Nhµ n−íc, víi thùc tiÔn c«ng t¸c ng−êi ViÖt kiÒu cã kÕt cÊu néi t¹i kh¸c nhau, ViÖt Nam ë n−íc ngoµi, víi viÖc n©ng tõ d¹ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt ®Õn d¹ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ViÖt kiÒu thêi kú thøc phøc t¹p nhÊt, xÐt trªn tÊt c¶ c¸c héi nhËp quèc tÕ (tham luËn cña TS. gãc ®é quan s¸t vµ ph©n lo¹i, trªn mäi Hoµng H¶i, Trung t©m c«ng t¸c lý luËn tiªu chÝ vµ m« thøc kh¸i qu¸t ho¸. Tuú - MÆt trËn Trung −¬ng). Héi th¶o còng thuéc vµo ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña quèc nghe tham luËn cña TS. Lª V¨n Toan gia së t¹i mµ t−¬ng t¸c gi÷a c¸c tiÓu (Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ céng ®ång ViÖt kiÒu víi ng−êi b¶n xø sÏ Minh) tr×nh bµy kinh nghiÖm cña Trung t¹o ra nh÷ng ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt míi Quèc trong viÖc nhËn thøc vµ xö lý vÊn cho chÝnh tiÓu céng ®ång ®ã. ®Ò d©n téc, t«n gi¸o nh»m môc tiªu ph¸t V. C¸ch tiÕp cËn nh©n häc v¨n ho¸ triÓn v¨n ho¸ vµ con ng−êi; vµ tham Bªn c¹nh viÖc ®Ò cËp ®Õn c¸c c¸ch luËn cña ThS. Vò ThÞ V©n Anh (ViÖn tiÕp cËn tõ chuyªn ngµnh x· héi häc vµ nghiªn cøu §«ng Nam ¸, ViÖn KHXH ph−¬ng ph¸p so s¸nh lÞch sö, PGS., TS. ViÖt Nam) nghiªn cøu tr−êng hîp ng−êi Vò Hµo Quang cßn ®Ò cËp ®Õn c¸ch tiÕp ViÖt di c− ®Õn Lµo ®Ó t×m hiÓu ph−¬ng cËn nh©n häc v¨n ho¸. ¤ng kh¼ng ®Þnh ph¸p tiÕp cËn nghiªn cøu di c− vµ t¸c céng ®ång ng−êi ViÖt ë n−íc ngoµi lµ ®éng cña di c−.
24 Th«ng tin KHXH, sè 2.2009 Trªn bèn triÖu ng−êi ViÖt ®ang sèng vÒ con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña céng vµ lµm viÖc t¹i h¬n 70 quèc gia thuéc c¶ ®ång ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi n¨m ch©u hiÖn lµ mét bé phËn kh«ng hiÖn nay” t¸ch rêi víi Tæ quèc ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam. Hä ®·, ®ang vµ sÏ lµ mét 4. PGS., TS. Hå SÜ Quý: Ng−êi ViÖt ë thµnh tè quan träng gãp phÇn thóc ®Èy n−íc ngoµi: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn, sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc, héi nhËp kinh tÕ ph−¬ng ph¸p luËn vµ ph−¬ng ph¸p quèc tÕ víi c¶ tiÒm n¨ng tµi chÝnh vµ tri 5. PGS., TS. TrÇn Ngäc V−¬ng: Tõ thùc thøc. ViÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu mét tÕ h×nh thµnh c¸c céng ®ång ng−êi c¸ch cã hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ViÖt ë n−íc ngoµi, thö bµn ph−¬ng ®Õn cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña h−íng t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ vÒ hä céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë xa Tæ quèc lµ v« cïng cÇn thiÕt. Nh÷ng kÕt qu¶ 6. TS. Hoµng H¶i: MÆt trËn víi c«ng nghiªn cøu khoa häc ®ã sÏ trë thµnh t¸c ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi luËn cø nÒn t¶ng gióp §¶ng vµ Nhµ thêi kú héi nhËp quèc tÕ n−íc ®Þnh ra ®−êng lèi ®óng ®¾n vµ chÝnh s¸ch phï hîp t¨ng c−êng søc 7. TS. Lª V¨n Toan: NhËn thøc vµ xö m¹nh ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, v÷ng b−íc lý vÊn ®Ò d©n téc, t«n gi¸o trong héi nhËp vµ ph¸t triÓn. ph¸t triÓn v¨n ho¸ vµ con ng−êi - kinh nghiÖm ë Trung Quèc Danh môc tham luËn t¹i Héi th¶o 8. TS. NguyÔn ThÞ V©n H¹nh: TiÕp biÕn v¨n ho¸ - mét c¸ch tiÕp cËn 1. PGS., TS. Vò Hµo Quang: Mét sè nghiªn cøu vÒ ng−êi ViÖt Nam ë c¸ch tiÕp cËn nghiªn cøu nh÷ng ®Æc n−íc ngoµi tr−ng c¬ b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n ho¸ cña céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë 9. TS. Ph¹m Ngäc Trung: Mét vµi suy n−íc ngoµi nghÜ khi tiÕp cËn ®Ò tµi “Nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n vÒ con ng−êi vµ v¨n 2. PGS., TS. Mai V¨n Hai: Xung ®ét ho¸ cña céng ®ång ng−êi ViÖt Nam ë v¨n ho¸ - vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu n−íc ngoµi hiÖn nay” trong nghiªn cøu c¸c céng ®ång ng−êi ®Þnh c− ë n−íc ngoµi 10. ThS. Vò ThÞ V©n Anh: Ph−¬ng ph¸p 3. PGS., TS. Lª Quý §øc: Lý luËn giao tiÕp cËn nghiªn cøu di c− vµ t¸c l−u - tiÕp biÕn v¨n ho¸ víi viÖc ®éng cña di c− (tr−êng hîp ng−êi nghiªn cøu “nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n ViÖt di c− tíi Lµo).