204
HPTÁCBANHÀTHEOMÔÌNHTRIPLEHELIX
TITRƯỜNGĐẠIHỌCTÂNTRÀOTHỰCTRẠNG
VÀGIẢIPHÁP
HoàngThịNgọcHà,TrầnQuangHuy,TriệuThịKimCúc
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.944
Tómtắt:Trongbốicảnhgiáodụcđạihọcđangớngtớipháttriểnbềnvữngvàđổi
mớisángtạo,môhìnhhợptácbabêngiữanhànước-nhàtrường-doanhnghiệptrởthành
mộtxuthếtấtyếu,đặcbiệttạicáctrườngđạihọcđịaphương.Bàiviếtphântíchthựctrạng
hợptácbanhàtạiTrườngĐạihọcTânTrào,chỉranhữngđiểmmạnh,hạnchếvàtiềmnăng
pháttriểnmôhìnhTripleHelixtrongcáchoạtđộngcủanhàtrường.Trêncơsởtổnghợplý
thuyếtvàkhảosátthựctiễn,bàiviếtđềxuấtmộtsốgiảiphápnhằmthúcđẩyhợptáchiệu
quảgiữabachủthể,trongđónhấnmạnhvaitròcủanhàtrườngnhưmộttrungtâmtrithức,
kếtnốivàlantỏađổimớisángtạophụcvụpháttriểnbềnvữngkhuvựcmiềnnúiphíaBắc.
Từkhóa:môhình,TripleHelix,banhà,hợptác,TrườngĐạihọcTânTrào
1TrườngĐạihọcTânTrào
I.Đặtvấnđ
Trongbốicảnhtoàncầuhóa,cách
mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển
đổisốdiễnramạnhmẽ,giáodụcđạihọc
đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải
đổi mới mô hình quản trị, phương thức
đàotạovàcơchếhợptácđểđápứngmục
tiêupháttriểnbềnvữngcủacácquốcgia
địaphương.TạiViệtNam,chủtrương
pháttriểngiáodụcgắnvớikhoahọc-công
nghệvàđổimớisángtạođãđượckhẳng
địnhtrongnhiềuvănkiệnchiếnlượccủa
ĐảngvàNhànước,đặcbiệtlàNghịquyết
số29-NQ/TW“Vềđổimớicănbản,toàn
diện giáo dụcvà đàotạo”và gầnđâylà
Nghịquyếtsố57-NQ/TW“Vềxâydựng
pháttriểntỉnhTuyênQuangđếnm
2030,tầmnhìnđếnnăm2045”.Trongđó,
việc thúc đẩy hợp tác giữa nhà trường,
doanhnghiệpvàchínhquyềnđịaphương
được xem là giải pháp trọng tâm nhằm
ngcaochấtlượnggiáodục,tăngcường
chuyểngiaocôngnghệvàđónggópthiết
thựcchopháttriểnkinhtế-xãhội.
Môhình Triple Helix- hợp tácba
ngiữatrườngđạihọc,doanhnghiệpvà
Nhànướcđượccoilàmộttiếpcậnlýluận
thựctiễnhiệuquảđểpháthuyvaitrò
củađạihọctronghệsinhtháiđổimớisáng
tạo (Etzkowitz & Leydesdor, 2000).
Theođó,đạihọckhôngchỉgiữchứcnăng
truyềnthốnglàđàotạo-nghiêncứumà
205
còn trở thành “tác nhân đổi mới chủ
độngtrongviệckiếntạotrithức,kếtnối
cácnguồnlựcxãhội,thúcđẩythươngmại
hóavàchuyểngiaocôngnghệ.Tuynhiên,
triểnkhaiTripleHelixtạicáctrườngđại
học địa phương vẫn đặt ra nhiều thách
thứccảvềcơchếchínhsách,nguồnlực
ichính-nhânlựcvàmứcđộsẵnsàng
hợptáccủacácchủthểliênquan(Nguyễn
ViệtHà,2018).Đốivớicáccơsởgiáodục
đạihọcđịaphươngnhưTrườngĐạihọc
TânTrào,môhìnhnàykhôngchỉmởracơ
hộităngờnggắnkếtvớicộngđồngvà
thịtrườnglaođộng,màcòntạonềntảng
đểnângcaonănglựcnghiêncứu,chuyển
giaotrithứcphụcvụpháttriểnvùngtrong
điềukiệnnguồnlựchạnchế.
Thựctếchothấyhầuhếtcácquốc
giavàkhuvựcđangcốgắngápdụngmột
hoặcnhiềuphầncủamôhìnhTripleHelix
kiểu 3, trong đó nhà nước đóng vai trò
chủđộngkếtnốitrườngđạihọc-doanh
nghiệp,tạođiềukiệnvềchínhsách,thuhút
vốnđầunghiêncứu-đổimới,khuyến
khích hình thành các liên doanh chiến
lược, phòng thí nghiệm chung và nhóm
nghiên cứuhọc thuật (Etzkowitz, 2008).
MôhìnhTripleHelixđượckhẳngđịnhlà
“động lực lý tưởng” thúc đẩy mối quan
hệgắnkếtgiữatrườngđạihọcvàdoanh
nghiệp,vớiđiềukiệnNhànướcphảinhận
diệncácràocảnvàbanhànhchínhsách
phùhợpđểtháogỡ,thúcđẩyhợptácthực
chất, hiệu quả (Nguyễn Việt Hà, 2018).
Nghiên cứu này tiếp cận mô hìnhtrong
bốicảnhđặcthùcủaTrườngĐạihọcTân
Trào,mộttrườngđạihọcđịaphươngmiền
núi. Bài viết làm rõ vai trò của đại học
miềnnúinhưmộttrungtâmtrithứcbản
địa,cókhảnăngkếtnốidoanhnghiệpnhỏ
vừacùngchínhquyềnđịaphươngđể
hìnhthànhcácsángkiếnđổimớisángtạo
phụcvụpháttriểnnông-lâmnghiệp,du
lịchcộngđồngvàgiáodụcvùngdântộc
thiểusố.Đâyhướngtiếpcậnmới,góp
phầnmởrộngkhônggianứngdụngcủalý
thuyếtTripleHelixtrongmôitrườnggiáo
dụcđạihọcViệtNam,đồngthờicungcấp
bằngchứngthựcnghiệmđầutiênvềkhả
ng vận dụng mô hình trong điều kiện
“hệ sinh thái đổi mới hạn chế” của khu
vựcmiềnnúiphíaBắc.
Trên sở đó, bài viết tập trung
phântíchcơsởlýluậncủamôhìnhTriple
Helix,đánhgiáthựctrạnghợptácbanhà
tạiTờngĐạihọcTânTrào,quađóđề
xuất các nhóm giải pháp phát triển mô
hìnhnàytheohướngbềnvững,phùhợp
vớiđiềukiệncủamộttrườngđạihọcđịa
phươngtrongbốicảnhđổimớigiáodục
đạihọchiệnnay.
II.Phươngphápnghiêncứu
Nghiêncứuyđượcthựchiệntheo
hướng địnhtính, kết hợpgiữa phântích
lýluận nghiên cứu trườnghợp nhằm
mrõcơsởkhoahọc,thựctiễncũngnhư
đề xuất các giải pháp thúc đẩy mô hình
hợptácbabêngiữatrườngđạihọc,doanh
nghiệpnhà nước(Triple Helix)trong
hoạtđộngtiTrườngĐạihọcTânTrào.
Trước hết, nhóm tác giả tiến hành
tổng quan các tài liệu khoa học có liên
quanđếnlýthuyếtTripleHelixvàcácmô
hìnhhợptáctronggiáodụcđạihọc.Các
i liệu được khai thác từ cơ sở dữ liệu
học thuật như Scopus, Google Scholar,
Vietnam Journals Online (VJOL), cùng
vớicáccôngtrìnhcôngbốtrongnướctiêu
biểu như của Etzkowitz & Leydesdor,
PhanVănKha,NguyễnViệtHà,TrầnVăn
Nam... nhằm làm rõ cơ sở lý thuyết và
khungphântíchcủanghiêncứu.
Tiếp theo, nghiên cứu sử dụng
phươngphápphântíchnộidungđểràsoát
hệthốnghóacácchínhsách,chiếnlược
206
môhìnhhợptácđangđượctriểnkhai
tạiViệtNamnóichungvàtạiTờngĐại
họcTânTràonóiriêng.Dữliệuthứcấp
baogồm:cácvănbảnchínhchcủaBộ
Giáo dục vàĐàotạo, cáckếhoạchphát
triểnnhàtrường,báocáochuyênmôncủa
cácđơnvịchứcnăng,thôngtintừwebsite
cácđốitácdoanhnghiệpvàcơquannhà
nướccóliênquan.Ngoàira,nhómnghiên
cứu áp dụng phương pháp nghiên cứu
trường hợp (case study) để làm rõ thực
trngvàtiềmnăngcủahợptácbabêntại
TrườngĐạihọcTânTrào.
III.Kếtquảnghiêncứu
3.1.CơsởluậnvmôhìnhTripleHelix
Dưới góc độ lý luận, Triple Helix
không chỉ là một mô hình hợp tác đơn
thuần giữabachủthểmàcònlàmột cơ
chế vận hành hệ sinh thái đổi mới sáng
tạo,đặtđạihọcvàovịtrítrungtâmkiến
tạotrithức.Etzkowitz&Leydesdorchỉ
rarằngtrongmôhìnhnày,cácđườngbiên
chứcnăngtruyềnthốnggiữađàotạo-sản
xuất-quảnlýdần“mờhóa”,tạoracácvai
tròlai(hybridroles):trườngđạihọctham
gia kinh doanh khởi nghiệp (academic
entrepreneurship), doanh nghiệp tham
gia vào nghiên cứu nền tảng, còn nhà
nướcchuyểntừquảnlýsanghỗtrợ,kích
hoạt (enabling state). Quá trình tương
cgiữabavòngxoắnkhôngdiễnramột
chiều mà mang tính đồng tiến hóa (co-
evolution),khisựthayđổiởmộttrụcộtsẽ
kíchthíchsựbiếnđổiởhaitrụcộtcònlại
trongmộtchutrìnhliêntục(Etzkowitz&
Leydesdor,2000).
Ở các hệ thống giáo dục đại học
tiên tiến, Triple Helix tạo nền tảng để
hình thành các khu công viên khoa học
(science park), ờn ươm công nghệ
(incubator),trungtâmchuyểngiaotrithức
(knowledge transfer hub) nơi đại học,
doanh nghiệp vàchính quyềncùngchia
sẻkhônggian,nguồnlực,thôngtinphục
vụsángtạovàthươngmạihóa.Tronglý
thuyếtkinhtếhọc,môhìnhTripleHelix
được sửdụng khá nhiu trongviệc nhìn
nhậnchiếnlượcvàthúcđẩymốiquanhệ
giữatrườngđạihọcvàdoanhnghiệptrong
nghiêncứuchuyểngiaosảnphẩmcông
nghệvàđượcnhiềunhànghiêncứuởViệt
Namápdụngotrongnghiêncứuvềmối
quan hệ giữa ba “nhà”: Nhà nước - nhà
trường-nhàdoanhnghiệp.Lýthuyếtkinh
tếhọckhôngchỉmôtảmốiquanhệgiữa
nhàtrườngvàdoanhnghiệp,màcònxác
địnhđượcvaitròcủacáchợptácnàyđối
vớipháttriểnkinhtế.
nh1.MôhìnhTripleHelixvềmối
quanhệgiữaTrườngđạihọc,doanh
nghiệpvànhànước.
Nguồn:EtzkowitzvàLeydesdor,2000
Từ hình 1, có thể thấy ở mô nh
1,Nhà nước chiếmvị thế vôcùngquan
trọng,điềuhànhtoànbộcácnhómtrong
hộivàđưarađịnhhướngchocảdoanh
nghiệpvàtrườngđạihọc.Vớimôitrường
y, trường đại học không có động lực
để tham gia thương mại hóanghiên cứu
(Etzkowitz, 2003). Tới mô hình 2, thị
trườngđãthamgiavàtácđộngtớitạonên
môhìnhvớiviệcphânđịnhranhgiớirõ
207
ràng,vaitròcủaNhànướcđãthuhẹplại
theo đúng chứcnăng là điều tiết, hỗtrợ
nềnkinhtế.
Đối với các tờng đại học địa
phươngởViệtNam,trongđócóTrường
ĐạihọcnTrào,TripleHelixmangý
nghĩanhưmộtchếbùđắpnguồnlực
hạnchếtngquaphươngthứcđồngđầu
tư,đồngtàitrợ,đồngkiếntạovớichính
quyềnvàdoanhnghiệpđịaphương.Mặc
dùquymôkhônglớnnhưcáctờngđại
họcquốcgia,nhưngtrườngđịaphương
có lợi thế gần gũi “địa phương nh”
(locality) - tức hiểu rõ nhu cầu thực
tiễncủacộngđồngvàcóthểnhanhchóng
chuyểnhóatrithcnghiêncứuthànhcác
giảiphápứngdụngphùhợpvớiđiềukiện
sở tại (tourism-based community, nông
- m nghiệp bản địa, phát triển nguồn
nhânlựccơsở...).Cácchươngtrìnhhợp
tácn“đặthàngnghiêncứugiốngcây
trồng”,“livinglabpháttriểncộngđồng”,
“liênkếtthíđiểmOCOP”,đàotạocánbộ
cơsở,đềulànhữngvídụđiểnhìnhcho
sự“laihóa”vaitròtheotinhthầnTriple
Helixtạiđịaphương.
Tuynhiên,đểTripleHelixvậnhành
thực chất tại những trường đại học như
TânTrào, cầnphải vượt quamột sốrào
cản căn bản: (i) Tư duy nhiệm vụ sang
duy đối tác: Đại học phải coi doanh
nghiệp chính quyền là đối tác chiến
lượcchứkhôngđơnthuầnlà“đơnvịsử
dụngkếtquả”;(ii)Thiếucơchếphânchia
lợi ích và sở hữu trí tuệ rõ ràng khiến
doanhnghiệpkhôngmạnhdạnđầutưvào
nhiệmvụnghiêncứuchung;(iii)Hạnchế
vềnănglựcđộingũ,đặcbiệtlàkỹnăng
đàmphán,thiếtkếdựánhợptáchayquản
trliênkết;(iv)Thiếucácthiếtchếtrung
giankếtnốinhưtrungtâmđổimớisáng
tạo, vườn ươm công nghệ; (v) Văn hóa
hợptácvàlòngtinchưacao,khiếnquá
trìnhphốihợpcònmangtínhhìnhthức.
Nhưvậy,xétvềmặtlýluậnvàthực
tiễn, Triple Helix là một cách tiếp cận
phù hợp để giúp các trường đại học địa
phương như Trường Đại học Tân Trào
ng cao năng lực đối thoại với doanh
nghiệp-chínhquyền,giatăngsựphùhợp
giữađàotạo,nghiêncứuvànhucầuphát
triểnđịaphương,đồngthờitạohànhlang
đểhìnhthànhnhữngchuỗigiátrịtrithức
mớiphụcvụpháttriểnkinhtếxãhộibền
vững của tỉnhTuyênQuang và khu vực
miềnnúiphíaBắc.
3.2.Thực trạng áp dụng mô hình
TripleHelixtạiTrườngĐạihọcTânTrào
Trong những năm gần đây, Trường
ĐạihọcTânTràođãchủđộngápdụngmô
hìnhTripleHelixtronghoạtđộngđàotạo,
nghncứukhoahọcvàphụcvụcộngđồng,
quađódầnkhẳngđịnhvaitròlàtrungtâm
trithức,đổimớingtạocủatỉnhTuyên
Quangvàkhuvựcminnúiphíabắc.
nh2.MôhìnhTripleHelixtạiTrường
ĐạihọcTânTrào
MôhìnhTripleHelixtạiTrườngĐại
họcTânTràothểhiệnsựgắnkếtchặtchẽ
giữabachủthể:Nhànước-Nhàtrường-
Doanhnghiệpnhằmtạorahệsinhtháiđổi
mớisángtạo,thúcđẩypháttriểnbềnvững
củanhàtrườngtrongbốicảnhgiáodụcđại
208
họcgắnvớinhucầuthựctiễn.Trongđó,
Nhàớcgiữvaitròkiếntạo,banhành
cáccơchếchínhsáchvàbốtrínguồnlực,
tạođiềukiệnpháplýthuậnlợiđểTrường
triểnkhaicáchoạtđộngđàotạo,nghiên
cứuvàhợptácquốctế.Nhàtrườngđóng
vaitròtrungtâmtrithức,chủđộngthiết
lập các mốiquan hệhợptác với đốitác
trong và ngoài nước, đẩy mạnh nghiên
cứukhoahọc,chuyểngiaocôngnghệ,đổi
mớichươngtrìnhđàotạotheohướnggắn
vớinhucầuxãhội,đồngthờipháttriểnkỹ
ngnghềnghiệpvàtinhthầnkhởinghiệp
chongườihọc.Doanhnghiệplàmắtxích
thực tiễn, tham gia trực tiếp vào quá
trìnhđàotạothôngquahợptácxâydựng
chươngtrình,tổchứcthựchành,thựctập,
i trợ học bổng, đặthàng đề tài nghiên
cứuvàđồngnhtrongchuyểngiaosản
phẩm KHCN. Ba chủ thể tương tác, bổ
trlẫnnhautạonênđộnglựcmạnhmẽđể
ngcaochấtlượnggiáodục,nghiêncứu,
đáp ứng yêu cầu hội nhập và góp phần
pháttriểnkinhtế-xãhộiđịaphương.
Giai đoạn 2019-2024, Trường Đại
họcTânTràođãđạtnhiềukếtquảnổibật
trongtriểnkhaihợptáctheomôhìnhTriple
Helix,với52thỏathuậnhợptácđượcký
kết,gồm14đốitácquốctế(ThổNhĩKỳ,
Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines…) và
38 đối tác trong nước là các cơ sở giáo
dục,doanhnghiệpuytín.Hoạtđộnghợp
cđãgópphầnmởrộngkhônggianhọc
thuật, nâng cao chất lượng đào tạo, gắn
kết chương trìnhhọc với thựctin nghề
nghiệp thông qua liên kết đào tạo, thực
tập,vàmờichuyêngiadoanhnghiệptham
giagiảngdạy.Tronglĩnhvựcnghiêncứu
khoahọcvàchuyểngiaocôngnghệ,Nhà
trườngđãtổchức28hộithảokhoahọc(11
quốctế),triểnkhai8dựánLivingLab,ký
kết 45 hợp đồng chuyển giao giống cây
trồng-tăng87,5%sovớigiaiđoạntrước,
khẳng định vai trò trungtâm trithứcvà
đổimới sáng tạocủa Nhàtrường. Đồng
thời,Tạp chí Khoa học Trường Đạihọc
TânTràođượcđịnhdanhDOI,gianhập
hệthốngVN-CitationIndex,quađónâng
caouytínhọcthuậtvàtạođộnglựcthúc
đẩymạnhmẽphongtràonghiêncứukhoa
họctrongtoàntrường,đónggópthiếtthực
chopháttriểnkinhtế-xãhộitỉnhTuyên
QuangvàkhuvựcmiềnnúiphíaBắc.Cụ
thểnhưsau:
Bảng1.Tổnghợpcácloạihìnhhợptácbanhà(TripleHelix)
tạiTrườngĐạihọcTânTràogiaiđoạn2019-2024
Lĩnhvực
hợptác
Nộidunghoạtđộng
chính
Sốlượng/
Quymô Đốitáctiêubiểu Hiệuquả
Đào
tạo-Bồi
dưỡng
Liênkếtđàotovi
trưngĐHtrongvàngoài
nưc;phốihpxâydng
chươngtrìnhđàotạo;tổ
chcthựchành,thctập;
liênkếtđàoto
38thỏathuận
trongnước;14
thỏathuậnquốctế
ĐHTháiNguyên,ĐH
Vinh,ĐHThểdục
ThểthaoBắcNinh,
ĐạihọcHạLong,
ThaksinUniversity
(TháiLan)
Nângcaochất
lượngđàotạo,gắn
kếtnhucầuxãhội
Nghiên
cứukhoa
học
Tổchứchộithảokhoa
học,đềtàinghiêncứu
cấptrường,cấptỉnh;
hợptáccôngbốquốctế
28hộithảo(11
quốctế,17hộithảo
trongnước);61đề
tàivà43giáotrình
đượcphêduyệt
năm2025-2026
ĐHBắcPhilippines,
ĐHYonsei(Hàn
Quốc),IPAID
Tăngnănglực
nghiêncứu,công
bốquốctế,hình
thànhnhómnghiên
cứumới