
522
PHÁTTRIỂNMÔHÌNHĐẠIHỌCTƯTHỤCTHÔNGMINH
-KINHNGHIỆMCỦAMỘTSỐNƯỚCVÀBÀIHỌCCHO
VIỆTNAM
NguyễnThịHồngThúy,HồThịTam
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.970
Tómtắt:Trongbốicảnhchuyểnđổisốvàpháttriểnkinhtếtrithức,nghiêncứunhằm
làmrõvaitròvàxuhướngpháttriểnmôhìnhđạihọctưthụcthôngminh,mộtyêucầucấp
thiếtđốivớigiáodụcđạihọcViệtNam.Bằngphươngpháptổnghợpvàsosánhkinhnghiệm
từMỹ,Singapore,NhậtBảnvớithựctiễntrongnước,nghiêncứuchỉrarằngmôhìnhđại
họcthôngminhdựatrêncôngnghệ4.0nhưtrítuệnhântạo,dữliệulớnvàInternetvạnvật
giúptốiưuhóahoạtđộngquảntrị,cánhânhóahọctậpvàthúcđẩyhọctậpsuốtđời.Kết
quảkhẳngđịnhđâylàxuhướngtấtyếuđểđàotạonhânlựcchấtlượngcaovàhộinhậpquốc
tế.Dođó,cáctrườngđạihọctưthụcViệtNamcầnđẩymạnhứngdụngcôngnghệsố,xây
dựnghạtầngthôngminh,đồngthờiNhànướccầncóchínhsáchhỗtrợnhằmthúcđẩyphát
triểnđạihọctưthụcthôngminh,gópphầnvàoquátrìnhchuyểnđổisốvàpháttriểnkinhtế
trithứcquốcgia.
Từkhóa:Chuyểnđổisốtronggiáodụcđạihọc,kinhnghiệmquốctếvềđạihọcthôngminh,
pháttriểnmôhìnhđạihọctưthụcthôngminh.ứngdụngcôngnghệ4.0tronggiáodụcđạihọc,xu
hướngpháttriểngiáodụcđạihọcthôngminh
1TrườngĐạihọcTàichính-Quảntrịkinhdoanh
I.Đặtvấnđề
Môhìnhđạihọctưthụcthôngminh
(MHĐHTTTM)làxuhướngtấtyếutrong
kỷnguyên chuyển đổi số, đặcbiệt quan
trọng với khối đại học tư thục (ĐHTT),
nơicầntínhlinhhoạt,tựchủtàichínhvà
khảnăngđổimớiđểpháttriểnbềnvững.
KhácvớitrườngcônglậpđượcNhànước
hỗtrợ,cácĐHTTphảichủđộngứngdụng
côngnghệ4.0nhưAI,BigData,VR/AR
nhằmcánhânhóahọctập,tốiưuquảntrị
vànângcaotrảinghiệmngườihọc(Fassi
etal.,2020;Brennanetal.,2018).
Kinh nghiệm từ Mỹ,Singapore và
Nhật Bản cho thấy MHĐHTTTM góp
phần nâng cao chất lượng đào tạo, thúc
đẩy đổi mới sáng tạo trong khối ngoài
cônglập.VớiViệtNam,nơikhuvựctư
thục ngày càngmở rộng nhưngcòn hạn
chếvềhạtầngsố,nhânlựcvànguồnlực

523
đầutư,việcpháttriểnmôhìnhnàylàyêu
cầucấpthiết.
Bàiviếttậptrungphântíchcácyếu
tốcốtlõicủaMHĐHTTTM,rútrabàihọc
vàđịnhhướngchocáctrườngĐHTTViệt
Namnhằmđẩymạnhchuyểnđổisố,nâng
cao chất lượng đào tạo và năng lực hội
nhậpquốctế.
II.Phươngphápnghiêncứu
Nghiên cứu về kinh nghiệm phát
triểnMHĐHTTTMđượcthựchiệnbằng
phươngphápđịnhtínhkếthợptổnghợp-
sosánh,quababước:thuthậpdữliệuthứ
cấp,lựachọnquốcgianghiêncứuvàđối
chiếurútrabàihọcchoViệtNam.
Dữ liệu được lấy từ báo cáo giáo
dục,chínhsáchchuyểnđổisố,nghiêncứu
họcthuậtvàsốliệucácĐHTTViệtNam,
tập trungvàobachủđề:ứngdụngcông
nghệsố,pháttriểnhạtầngthôngminhvà
hợp tác đại học - doanh nghiệp - chính
phủ.
Ba quốc gia được chọn là Mỹ,
SingaporevàNhậtBản,dựatrênhệthống
ĐHTTpháttriển,chínhsáchchuyểnđổi
sốrõràngvàdữliệuminhbạch.Cáctiêu
chísosánhgồmcơchếchínhsách,mức
độứngdụngcôngnghệ4.0,môhìnhhợp
tácvàhiệuquảđàotạo,từđórútrabàihọc
và định hướng phát triển MHĐHTTTM
phùhợpvớibốicảnhViệtNam.
III.Kháiquátmôhìnhđạihọctư
thụcthôngminh
ĐHTT là cơ sở giáo dục đại học
dotổchứchoặccánhânngoàinhànước
đầutưthànhlập,cóthểhoạtđộngvìhoặc
khôngvìlợinhuậnvàphảiđượcNhànước
cho phép theoquy định phápluật.Theo
Luậtsố34/2018/QH14,đâylàcáccơsở
dotổchức xãhội, tổchứcnghềnghiệp,
tổ chức kinh tế hoặc cá nhân đầu tư và
bảođảmđiềukiệnhoạtđộng(Quốchội,
2018).
UNESCO(2009)khẳngđịnhĐHTT
là thành phần quan trọng của hệ thống
giáodụcđạihọctoàncầu,gópphầnmở
rộngcơhộihọctập,thúcđẩycạnhtranh
vàđổimớitronggiáodục.
Trong khi đó, MHĐHTM là mô
hìnhgiáodụcđạihọchiệnđại,ứngdụng
sâurộngcáccôngnghệtiêntiếnnhưAI,
IoT,BigData,nhằmnângcaochấtlượng
giảngdạy,quảntrịvàtrảinghiệmhọctập.
Trên nền tảng đó, MHĐHTTTM
đượchiểulàmôhìnhĐHTTtíchhợpsâu
rộngcôngnghệsốvàotoànbộhoạtđộng
củanhàtrường-từquảntrị,giảngdạy,
nghiên cứu đến kết nối cộng đồng. Các
côngnghệchủđạobaogồmAI,BigData,
IoT,VR/AR,v.v.Mụctiêucủamôhìnhnày
làtốiưuhóahiệuquảvậnhành,nângcao
trảinghiệmngườihọcthôngquacánhân
hóa học tập, mở rộng khả năng học tập
linhhoạtvàđápứngtốthơnyêucầucủa
thờiđạichuyểnđổisố(Fassietal.,2020).
Mô hình này có các đặc điểm nổi
bậtnhư:Ứngdụngtoàndiệncôngnghệsố
trong giảng dạy,quản trịvà nghiên cứu;
Cá nhânhóahọc tậplinh hoạt,thúcđẩy
họctậpsuốtđời;Quảntrịdựatrêndữliệu
số,đảmbảominhbạchvàhiệuquả;Kết
nối chặt chẽ với doanh nghiệp, đáp ứng
nhu cầu nhân lực thị trường; Linh hoạt
trongcơchếtàichínhvàđầutư,thúcđẩy
sángtạovàpháttriểnbềnvững.
IV. Kinh nghiệm phát triển
MHĐHTTTMtạimộtsốnướctrênthếgiới
4.1.PháttriểnMHĐHTTTMtạiMỹ
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và
chuyểnđổisố,Mỹlàquốcgiatiênphong
phát triển mô hình đại học thông minh,
trong đó các ĐHTT như Stanford, MIT,

524
CarnegieMellonnổibậtnhờtínhlinhhoạt
và khả năng huy động nguồn lực công
nghệ, mang lại nhiều kinh nghiệm đáng
chúý.
Thứnhất,ứngdụngcôngnghệtiên
tiếntronggiảngdạyvàhọctập:CácĐHTT
MỹđiđầutrongtíchhợpAI,VR,ARvà
BigDatavàođàotạo.ĐạihọcStanford,
chẳnghạn,đãpháttriểnnềntảnghọctập
cánhânhóasửdụngAIđểtheodõitiếnđộ
vàđiềuchỉnhnộidungphùhợpvớitừng
sinhviên.VR/ARđượcápdụngtrongcác
ngành kỹ thuật, y học nhằm mô phỏng
môitrường họcthực tế (StanfordNews,
2022),gópphầnnângcaochấtlượngvà
cánhânhóagiáodục.
Thứ hai, đầu tư vào hạ tầng công
nghệthôngminhvàquảntrịdữliệuthông
minh: Các trường ĐHTT chú trọng xây
dựng cơ sở hạ tầng hiện đại vàquản trị
hiệuquả.ĐạihọcCarnegieMellonlàví
dụđiểnhìnhkhiứngdụnghệthốngcảm
biếnIoTđểgiámsátnănglượng,anninh
vàmôitrườnghọctập.Dữliệuđượcphân
tíchtheothờigian thựcgiúp nhà trường
raquyếtđịnhnhanh,tiếtkiệmchiphívà
nângcaotrảinghiệmngườihọc(Carnegie
MellonUniversity,2023).
Thứba,thúcđẩyhợptácliênngành
giữađạihọc-doanhnghiệp-chínhphủ:
MôhìnhđạihọcthôngminhtạiMỹchú
trọng gắn kết với doanh nghiệp và cơ
quan nhà nước. Tại MIT, chương trình
đào tạo được đồng thiết kế với doanh
nghiệpcôngnghệ,sinhviênthamgiadự
án thực tế, tiếpcận hạ tầng hiện đại và
chuyêngiađầungành.Hợptácnàygiúp
tăng tính thực tiễn, nâng cao năng lực
người học và huy động hiệu quảnguồn
lực xã hội cho phát triểnđại học thông
minh(MITNews,2023).
4.2. Phát triển MHĐHTTTM tại
Singapore
Singaporelàquốcgiatiênphongứng
dụngcôngnghệsốtronggiáodụcđạihọc,
hướngtớimụctiêu“quốcgiathôngminh”.
Môhìnhđạihọcthôngminhtrởthànhtrụ
cộtđàotạonhânlựcchokinhtếtrithức,
trong đó các ĐHTT đóng vai trò nổi bật
nhờtínhlinhhoạt,sángtạovàhợptácquốc
tế.Mộtsốkinhnghiệmtiêubiểugồm:
Thứ nhất, ứng dụng công nghệ
thôngminh vàodạy và học:Các trường
đại học tại Singapore, kể cả tư thục, đã
ứngdụngAIvàBigDatatrongnềntảng
họctậpđểcánhânhóalộtrìnhchosinh
viên. Hệ thống phân tích dữ liệu hỗ trợ
đánh giáhiệusuất, dự đoánrủirovà tự
độnggợiýhọctập,giúpsinhviêntiếpcận
giáodụclinhhoạt,cánhânhóalàtiêuchí
cốtlõicủaMHĐHTTTM(ThyAn,2024).
Thứhai,xâydựnghạtầngkỹthuật
số và quản lý đại học thông minh: Các
trườngĐHTTtạiSingaporeứngdụnghạ
tầngsốnhưIoTvàhệthốnggiámsátnăng
lượngđểtốiưuvậnhành,hướngtớimôi
trườnghọctậpbềnvững.TrườngĐạihọc
QuảnlýSingapore(SIM)triểnkhaiquản
lýcơsởvậtchấtthôngminhtheodữliệu
thờigianthực,giúptiếtkiệmnănglượng,
nângcaotrảinghiệmsinhviênvàthúcđẩy
quản trịminhbạch, linhhoạt(Gnanaraj,
Said,&Zaini,2022).
Thứba,Đẩymạnhmôhìnhhợptác
liên ngành giữa trường đại học, doanh
nghiệp và chính phủ: MHĐHTTTM tại
Singapore kết nối hệ sinh thái đổi mới
giữatrường,doanhnghiệpvàchínhphủ.
Tiêubiểu,dựánkhuônviênthôngminh
tại Viện Công nghệ Singapore (SIT) ở
Punggol Digital District cho phép sinh
viênhọctrongmôitrườngdoanhnghiệp
thựctếvàchiasẻdữliệuvớiđốitác,góp

525
phầngắnđàotạovớithựctiễn,thúcđẩy
chuyển giao công nghệ và hỗ trợ khởi
nghiệp(TimesHigherEducation,2023).
4.3. Phát triển mô hình trường
ĐHTTthôngminhtạiNhậtBản
NhậtBảntiênphongứngdụngcông
nghệcaotronggiáodụctheođịnhhướng
xãhộisiêuthôngminh(Society5.0).Các
ĐHTTtậndụngtínhtựchủvàlinhhoạtđể
triển khai MHĐHTTTM, góp phần thúc
đẩychiếnlượcchuyểnđổisốgiáodụcđại
họcvớicácthànhtựunổibậtsau:
Thứnhất,ứngdụngcôngnghệcao
tronggiảngdạyvànghiêncứuthựctiễn:
CáctrườngĐHTTtạiNhậtBản,nhưĐại
học Kindai, là ví dụ điển hình trong ứng
dụngAI, IoT vàBig Data vàogiảng dạy
vànghiêncứu.Trườngnàyđãhợptácvới
Microsoftđểpháttriểnhệthốngnuôitrồng
thủysảnthôngminh,giúpsinhviênhọctập
trongmôitrườngtíchhợpcôngnghệhiện
đại,từđótăngcườngkhảnănggiảiquyết
vấn đề, tư duy đổi mới và kỹ năng thực
hànhsátthựctế(Wikipedia,2024).
Thứhai,xâydựnghạtầngđạihọc
thôngminhvàhệsinhtháidữliệu:Nhiều
trườngđạihọctạiNhậtBảnđãđầutưxây
dựnghệthốnghạtầngkỹthuậtsốthông
minh,trongđócácthiếtbịcảmbiếnIoT
đượctriểnkhaikhắpkhuônviênđểgiám
sát năng lượng, môi trường, an ninh và
giaothôngnộibộtheothờigianthực.Đối
với các ĐHTT, việc quản lý dữ liệu tập
trung giúp tối ưu hóa chi phí vận hành,
nângcaotrảinghiệmhọctậpvàtạoramôi
trườnggiáodụcbềnvữngvàphùhợpvới
địnhhướngcủaSociety5.0màNhậtBản
theođuổi(ForeignPolicy,2023).
Thứ ba,Hợp tác giữa trường đại
học,doanhnghiệpvàchínhphủ:Pháttriển
ĐHTTthôngminhtạiNhậtBảngắnliền
vớimôhìnhhợptácchiếnlượcgiữacác
trườngĐHTT,cáctậpđoàncôngnghệvà
cơquannhànước.ViệcliênkếtgiữaĐại
họcKindaivàMicrosofttrongtriểnkhai
giảiphápcôngnghệchonôngnghiệpsố
làmộtvídụtiêubiểu.Môhìnhnàygiúp
sinhviênđượchọctậptrongmôitrường
tích hợp thực tiễn, nơi giảng dạy không
táchrờinghiêncứuvàchuyểngiaocông
nghệ. Qua đó,ĐHTTtrở thành đầumối
đàotạonhânlựcchấtlượngcao,đápứng
nhucầuphát triểnkinh tếvà công nghệ
(Wikipedia,2024).
Tóm lại, kinh nghiệm phát triển
MHĐHTTTMtạiMỹ,SingaporevàNhật
Bản cho thấy sự hội tụ giữa công nghệ,
quảntrịvàhợptácxãhộitronghiệnđại
hóa giáo dục đại học. Các quốcgia này
đềulấychuyểnđổisốlàmnềntảng,thúc
đẩy tự chủ và liên kết đa chiều để hình
thànhhệsinhtháiđạihọcthôngminh.Ba
đặcđiểmthenchốtcóthểrútragồm:Ứng
dụngtoàndiệncôngnghệsốtrongđàotạo
vàquảntrịnhằmcánhânhóahọctậpvà
tốiưuvậnhành;pháttriểnhạtầngkỹthuật
sốvàquảntrịdựatrêndữliệuđểnângcao
hiệuquả,bềnvững;thúcđẩyhợptácđại
học-doanhnghiệp-chínhphủ,gắnđào
tạo với nhu cầu thực tiễn, chuyển giao
côngnghệvàkhởinghiệp.
V.BàihọcchoViệtNam
5.1. Thực trạng MHĐHTTTM ở
ViệtNam
TạiViệt Nam, MHĐHTTTMđang
được mộtsố cơ sở giáodục, đặcbiệt là
cácĐHTTcótiềmlựcvàđịnhhướngsố,
tiên phong triển khai. Mô hình này vừa
thúc đẩy đổi mới giáo dục đại học, vừa
gópphầnpháttriểnhệsinhtháiđổimới
sángtạoquốcgia,vớibatrụcộtchínhsau:
- Về hạ tầng công nghệ số thông
minh: Trường Đại học Phenikaa là một

526
điểnhìnhvềđầutưhạtầngsố,vớimạng
không dây tốc độ cao, lớp học thông
minh, hệ thống cameraAI và cảm biến
phục vụ điểm danh, giám sát và tối ưu
học tập. Hệ thống big data của trường
chophépphântíchhànhvihọctậpvàra
quyết địnhquảntrị theo thời gian thực,
góp phần tạo môi trường giáo dục linh
hoạt,cánhânhóavàvậnhànhhiệuquả
(PhenikaaUniversity,2023).
- Dạy và học thông minh: Cốt lõi
củaMHĐHTTTMlàcánhânhóahọctập.
Nhiều trường như FPT, Phenikaa, Hoa
SenđãtriểnkhainềntảngLMStíchhợp
AI và Learning Analytics để phân tích
hiệusuất,cảnhbáosớmvàgợiýkhóahọc
phùhợp,giúpgiảngviênđiềuchỉnhnội
dungdạyhọc.Bêncạnhđó,cácmônkỹ
thuật, ykhoa, kinhdoanh cònứng dụng
VRvàmôphỏngsố,manglạitrảinghiệm
thựchànhchânthựcvàlinhhoạtchosinh
viên(Nguyễn&Trịnh,2024).
- Quản trị đại học thông minh:
Các ĐHTT thông minh tại Việt Nam
đangchuyểnmạnhsangquảntrịsố.Tiêu
biểu,ĐạihọcPhenikaaápdụngmôhình
“3 không” - không giấy tờ, không xếp
hàng,khôngtiếpxúc-nhờhệthốngERP,
dashboardđiềuhànhvàcổngthôngtintích
hợp.Toànbộquytrìnhtừtuyểnsinhđến
kiểmđịnhđượcsốhóađồngbộ,giúpnhà
trườngraquyếtđịnhdựatrêndữliệu,giảm
tải hành chính và nâng cao trải nghiệm
ngườihọc(PhenikaaUniversity,2023).
Nhiều ĐHTT thông minh tại Việt
Nam đẩy mạnh liên kết đại học - doanh
nghiệp, hình thành hệ sinh thái đổi mới
sángtạogắnvớikhucôngnghệcao.Tiêu
biểu,ĐạihọcFPTtriểnkhaimôhình“vừa
họcvừalàm”,hợptácdoanhnghiệptrong
thựctập, giảng dạyvàchuyển giao công
nghệ,đồngthờiliênthôngdữliệuđàotạo
vớinhucầunhânlựcđểxâydựnghệsinh
tháigiáodụcmởchothịtrườnglaođộngsố
(TimesHigherEducationVietnam,2024).
Mặc dù MHĐHTTTM đang được
thúcđẩytạiViệtNam,songquátrìnhtriển
khaivẫngặpnhiềukhókhăn,nhấtlàởkhối
ngoàicônglập,khiếnchuyểnđổisốtrong
giáo dục đại học còn chậm và tạo ra sự
phânhóagiữacáccơsởđàotạo.Cụthể:
Thứnhất,Thiếuhụtvốnđầutưvà
hạtầngcôngnghệsốchưađồngbộ
ĐểpháttriểnhiệuquảMHĐHTTTM,
cácĐHTTcầnđầutưmạnhvàohạtầng
vàcôngnghệ,nhưngnhiềutrườngquymô
vừavànhỏvẫngặphạnchếvềtàichính.
Cụthể:
- Hạ tầng số hiệnđại nhưlớp học
thôngminh,hệthốngmạngkhôngdâytốc
độcao,thiếtbịIoT,AI,VR/ARcònhạn
chế,chỉđượctriểnkhaitừngphần.
- Nền tảng công nghệ quản trị và
họctậpsốnhưLMS,ERP,hệthốnghọc
tậpcánhânhóamớichỉxuấthiệntạimột
sốtrườngcónănglựcđầutưnhưTrường
Đại họcFPT, ĐạihọcPhenikaahayĐại
học Hoa Sen, trong khi đa số trường tư
thụckhácvẫndừngởmứcứngdụngcông
nghệcơbản.
- Thiếu đội ngũ kỹ thuật chuyên
sâuđểvậnhành,bảotrì,đảmbảoanninh
mạngvàbảomậtdữliệu.
Tìnhtrạngthiếuđồngbộthểhiệnrõ
ởcáctrườngngoàitrungtâm,nơihạtầng
lạchậu,chiphícaovàkhótiếpcậnhỗtrợ.
Hơnnữa,dokhôngđượchưởngngânsách
nhànước,cácĐHTTphảitựxoaysởdù
tiềmlựctàichínhhạnchế.
Thứhai,Hạnchếtừphíagiảngviên
vàngườihọc
-Nănglựccôngnghệsốcủagiảng
viên còn yếu: Rào cản lớn hiện nay là

