S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O THANH HÓA
TR NG ƯỜ THPT BA ĐÌNH
SÁNG KI N KINH NGHI M
H NG D N H C SINH KHAI THÁC TÍNH CH T HÌNH H CƯỚ
Đ GI I BÀI TOÁN V TAM GIÁC TRONG HÌNH H C
T A Đ PH NG.
Ng i th c hi n: D ng Th Thuườ ươ
Ch c v : Giáo Viên
SKKN thu c môn: Toán
THANH HÓA NĂM 2016
2
M C L C
N i dungTrang
I. M ĐU 2
1. Lí do ch n đ tài 2
2. M c đích nghiên c u 2
3. Đi t ng nghiên c u ượ 2
4. Ph ng pháp nghiên c uươ 2
II. N I DUNG2
1. C s lí lu nơ 2
2. Th c tr ng v n đ 3
3. Gi i pháp th c hi n 3
3.1.Các bài toán s d ng tính ch t các đng trong tam ườ
giác
3
a. S d ng tính ch t c a đng phân giác trong ườ 3
b. S d ng tính ch t c a đng cao ườ 10
3.2.Các bài toán s d ng tính ch t c a tam giác đc bi t 16
Bài t p t ng t ươ 20
4. Hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m ế 21
III. K T LU N, KI N NGH 22
3
I. M ĐU
1. Lí do ch n đ tài:
Trong ch ng trình toán l p 10 h c sinh đc h c v ph ng pháp t a đươ ượ ươ
trong m t ph ng và b c đu bi t v n d ng ki n th c c b n vào gi i m t s ướ ế ế ơ
bài t p trong sách giáo khoa nh l p ph ng trình đng th ng, ph ng trình ư ươ ườ ươ
đng tròn, đng elip…và các bài toán v góc, kho ng cách. Bài toán t a đườ ườ
trong m t ph ng luôn xu t hi n trong đ thi đi h c các năm tr c và đ thi ướ
THPT qu c gia hai năm g n đây. Tuy nhiên bài toán này trong đ thi THPT qu c
gia ngày càng nâng d n m c đ khó, đòi h i h c sinh ph i đnh h ng t t, t ướ ư
duy tìm đc đi m “m u ch t” c a bài toán. ượ
Ch đ v tam giác là ch đ r ng đc khai thác r t nhi u trong các đ thi. ượ
Đ gi i quy t t t đc bài toán v tam giác nói riêng và bài toán t a đ ph ng ế ượ
nói chung đòi h i h c sinh ph i n m v ng tính ch t hình h c và khai thác t t tính
ch t hình h c đó. Trong nhi u bài toán các em còn ph i mày mò tìm ra đc tính ượ
ch t hình h c n trong bài toán- đó là đi m “m u ch t” đ gi i quy t bài toán. ế
Trong quá trình ôn t p và thi THPT qu c gia r t nhi u h c sinh lúng túng không
gi i đc bài toán này. Vì v y tôi ch n đ tài : “H ng d n h c sinh khai thác ượ ướ
tính ch t hình h c đ gi i bài toán v tam giác trong hình h c t a đ ph ng ”.
2. M c đích nghiên c u:
Trên c s nghiên c u đ tài: “H ng d n h c sinh khai thác tính ch t hìnhơ ướ
h c đ gi i bài toán v tam giác trong hình h c t a đ ph ng ” cùng quá trình ôn
luy n cho h c sinh, tôi mong mu n giúp h c sinh đnh h ng và khai thác t t ướ
tính ch t hình h c cũng nh tìm đc tính ch t hình h c n trong bài toán đ ư ượ
gi i quy t đc bài toán v tam giác, t đó các em có th gi i quy t đc các ế ượ ế ượ
bài toán t a đ ph ng nói chung, giúp các em có th đt k t qu cao trong k thi ế
THPT qu c gia và nâng cao h n n a ch t l ng d y h c Toán. ơ ượ
3. Đi t ng nghiên c u: ượ
Cách đnh h ng khai thác tính ch t hình h c c a tam giác đ gi i bài toán v ướ
tam giác trong hình h c t a đ ph ng Oxy.
4. Ph ng pháp nghiên c u: ươ
Ph ng pháp nghiên c u xây d ng c s lí thuy t.ươ ơ ế
4
II. N I DUNG
1. C s lí lu n:ơ
Hình h c ph ng đc xây d ng t các đi t ng nh đi m, đng th ng, ượ ượ ư ườ
tam giác, t giác, đng tròn… T l p 7 các em đã đc h c v các tam giác ườ ượ
đc bi t, các đng trong tam giác và tính ch t c a chúng. Bài toán t a đ trong ườ
m t ph ng liên quan m t thi t t i ki n th c hình h c ph ng mà các em đã bi t ế ế ế
l p d i. Khi gi i m t bài toán hình h c t a đ trong m t ph ng ta c n ph i ướ
đc k đu bài, v hình chính xác, phân tích gi thi t c a bài toán, đnh h ng ế ướ
bài toán cho bi t gì, c n ph i làm gì. Đc bi t là khai thác tính ch t hình h c c aế
bài toán.
2. Th c tr ng v n đ:
Đng tr c nh ng bài toán hình h c t a đ ph ng nh v y h c sinh th ng ư ư ườ
lúng túng không xác đnh đc đng l i, ph ng pháp gi i, nhi u h c sinh ượ ườ ươ
không tránh kh i tâm tr ng hoang mang, m t ph ng h ng. Các em cho r ng ươ ướ
nhi u d ng toán nh th thì làm sao nh h t các d ng toán và cách gi i các d ng ư ế ế
toán đó, n u bài toán không thu c d ng đã g p thì không gi i đc. M t s h cế ượ
sinh có thói quen không t t là khi đc đ ch a k đã v i làm ngay, có th s th ư
nghi m đó s có k t qu nh ng hi u su t gi i toán s không cao. V i th c ế ư
tr ng đó đ giúp h c sinh đnh h ng t t h n trong quá trình gi i toán hình h c ướ ơ
t a đ trong m t ph ng nói chung và bài toán v tam giác nói riêng ng i giáo ườ
viên c n t o cho h c sinh thói quen đnh h ng l i gi i: ta c n ph i làm gì, gi ướ
thi t bài toán cho ta bi t đi u gì, đc bi t khai thác tính ch t đc tr ng hình h cế ế ư
c a bài toán đ tìm l i gi i.
3.Gi i pháp th c hi n:
Tr c h t, yêu c u h c sinh n m v ng các ki n th c c b n v ph ng trìnhướ ế ế ơ ươ
đng th ng, đng tròn, ki n th c v t a đ c a vect và c a đi m. V i m iườ ườ ế ơ
bài toán c th yêu c u h c sinh v hình chính xác, b i nhi u bài toán t tr c
quan hình v ta có th ch ra tính ch t c a hình và đnh h ng tìm cách gi i. Sau ướ
đó tôi phân thành hai d ng bài toán: bài toán s d ng tính ch t các đng trong ườ
tam giác nh đng phân giác trong, đng cao, đng trung tuy n; bài toán sư ườ ườ ườ ế
d ng tính ch t c a các tam giác đc bi t nh tam giác vuông, cân, đu. V i m i ư
d ng toán đó tôi đa ra m t s tính ch t đc tr ng mà các bài toán hay s d ng, ư ư
các ví d c th , phân tích đnh h ng cách gi i, trình bày l i gi i, đc bi t là ướ
b c phân tích đnh h ng tìm l i gi i, thông qua đó giúp h c sinh t duy và v nướ ướ ư
d ng đ gi i bài toán khác m t cách t t nh t.
3.1. Các bài toán s d ng tính ch t các đng trong tam giác. ườ
a. S d ng tính ch t c a đng phân giác trong. ườ
5