PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 10
http://ebooks.vdcmedia.com
phï phaán laâ úã chöî:
+ Hoå àaä nghiïm khùæc lïn aán sûå bêët cöng vaâ vaåch ra nhûäng töåi aác
do chuã nghôa tû baãn gêy ra.
+ Caác nhaâ xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán àaä àïì xuêët viïåc xêy
dûång möåt xaä höåi múái thûåc sûå cöng bùçng vaâ tiïn àoaán möåt caách thiïn
taâi nhiïìu chên lyá maâ tñnh àuáng àùæn cuãa noá àaä àûúåc Maác vaâ Ùngghen
chûáng minh bùçng khoa hoåc. Àoá laâ: xoaá boã naån ngûúâi boác löåt ngûúâi,
lïn aán chïë àöå tû hûäu (Öoen), biïën nhaâ nûúác thaânh cú quan thuêìn tuyá
quaãn lyá saãn xuêët vaâ phaát triïín saãn xuêët theo möåt kïë hoaåch húåp lyá,
laâm haâi hoaâ caác quan hïå xaä höåi, taåo àiïìu kiïån cho con ngûúâi phaát
triïín toaân diïån, xoaá boã sûå àöëi lêåp giûäa thaânh thõ vaâ nöng thön, giaãi
phoáng phuå nûä.
+ Nhòn chung, tû tûúãng cuãa caác nhaâ xaä höåi chuã nghôa khöng
tûúãng vaâ nhêët laâ khöng tûúãng - phï phaán àêìu thïë kyã XIX àaä mang
nhûäng yïëu töë cuãa chuã nghôa nhên àaåo coá taác duång thûác tónh yá thûác
àêëu tranh cuãa quêìn chuáng lao àöång trong möåt thúâi kyâ lõch sûã nhêët
àõnh.
- Bïn caånh nhûäng cöëng hiïën lúán lao, caác nhaâ xaä höåi chuã nghôa
khöng tûúãng - phï phaán coân coá nhûäng haån chïë lõch sûã nhêët àõnh:
+ Tuy coá phï phaán gay gùæt chuã nghôa tû baãn nhûng hoå àaä khöng
vaåch ra àûúåc baãn chêët vaâ caác quy luêåt vêån àöång cuãa noá.
+ Khöng thêëy àûúåc lûåc lûúång xaä höåi coá khaã nùng xoaá boã chuã
nghôa tû baãn vaâ xêy dûång chuã nghôa cöång saãn laâ giai cêëp cöng
nhên hiïån àaåi.
+ Con àûúâng caãi taåo xaä höåi tû baãn chuã nghôa, xêy dûång chïë àöå xaä
höåi múái cuãa hoå mang tñnh chêët caãi lûúng, aão tûúãng, bùçng tuyïn
truyïìn, thuyïët phuåc hoùåc bùçng thûåc nghiïåm xaä höåi.
- Nguyïn nhên cuãa nhûäng haån chïë lõch sûã àoá laâ do:
+ Thúâi kyâ êëy phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa chûa phaát
triïín àïën àöå chñn muöìi, do àoá, chûa böåc löå hïët nhûäng mùåt baãn chêët
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 11
http://ebooks.vdcmedia.com
sêu xa vaâ nhûäng mêu thuêîn vöën coá cuãa noá.
+ Giai cêëp cöng nhên hiïån àaåi chûa phaát triïín vúái tû caách laâ möåt
giai cêëp àaä trûúãng thaânh, cuöåc àêëu tranh cuãa hoå coân úã trònh àöå tûå
phaát.
+ Caác nhaâ khöng tûúãng naây àïìu xuêët thên tûâ têìng lúáp trïn, chûa
thoaát khoãi hïå tû tûúãng tû saãn.
Tuy coân coá nhûäng haån chïë, nhûng chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng
- phï phaán thïë kyã XIX vêîn àûúåc thûâa nhêån laâ nguöìn göëc lyá luêån
cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc do Maác vaâ Ùngghen saáng lêåp.
Chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc ra àúâi vaâ trúã thaânh vuä khñ lyá luêån
cuãa giai cêëp cöng nhên trong cuöåc àêëu tranh chöëng giai cêëp tû saãn.
Tûâ àoá vïì sau moåi sûå tuyïn truyïìn chuã nghôa xaä höåi mang tñnh chêët
khöng tûúãng àïìu trúã thaânh laåc hêåu, thêåm chñ laâ phaãn àöång àöëi vúái
phong traâo àêëu tranh cuãa giai cêëp cöng nhên chöëng laåi sûå thöëng trõ
vaâ boác löåt cuãa giai cêëp tû saãn.
3. Àêu laâ sûå ra àúâi vaâ caác giai àoaån phaát triïín chuã yïëu cuãa chuã
nghôa xaä höåi khoa hoåc?
a) Nhûäng àiïìu kiïån vaâ tiïìn àïì ra àúâi cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa
hoåc.
Chuã nghôa Maác noái chung vaâ chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc noái riïng ra
àúâi trïn nhûäng tiïìn àïì vaâ àiïìu kiïån sau:
- Nhûäng tiïìn àïì kinh tïë - xaä höåi quyïët àõnh cho sûå ra àúâi cuãa chuã
nghôa xaä höåi khoa hoåc laâ sûå phaát triïín cuãa phûúng thûác saãn xuêët
tû baãn chuã nghôa vaâ sûå trûúãng thaânh cuãa giai cêëp cöng nhên.
+ Vaâo nhûäng nùm 40 cuãa thïë kyã XIX, nïìn àaåi cöng nghiïåp úã nhiïìu
nûúác tû baãn chuã nghôa àaä phaát triïín maånh, chuã nghôa tû baãn àaä böåc
löå roä baãn chêët vaâ nhûäng mêu thuêîn vöën coá cuãa noá. Àoá laâ mêu thuêîn
giûäa lûåc lûúång saãn xuêët àaä àûúåc xaä höåi hoaá cao vúái chïë àöå chiïëm hûäu
tû nhên tû baãn chuã nghôa vïì tû liïåu saãn xuêët. Mêu thuêîn àoá ngaây
caâng trúã nïn khöng àiïìu hoaâ vaâ àûúåc biïíu hiïån ra ngoaâi xaä höåi laâ
PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 12
http://ebooks.vdcmedia.com
mêu thuêîn giûäa giai cêëp cöng nhên vaâ giai cêëp tû saãn ngaây caâng gay
gùæt.
+ Trong thúâi kyâ naây, giai cêëp vö saãn àaä trûúãng thaânh vaâ bûúác
lïn vuä àaâi vúái tû caách laâ möåt lûåc lûúång chñnh trõ àöåc lêåp trong
cuöåc àêëu tranh chöëng giai cêëp tû saãn. Tiïu biïíu laâ nhûäng cuöåc
khúãi nghôa cuãa cöng nhên Liöng úã Phaáp nùm 1831-1834, cöng
nhên dïåt Xilïdi úã Àûác nùm 1844 vaâ àùåc biïåt laâ phong traâo Hiïën
chûúng úã Anh (1838-1848) laâ phong traâo caách maång to lúán àêìu
tiïn, thêåt sûå coá tñnh chêët quêìn chuáng vaâ coá hònh thûác chñnh trõ.
Nhûäng phong traâo àoá àaä cung cêëp nhûäng baâi hoåc cho sûå khaái quaát
lyá luêån, àöìng thúâi cuäng àùåt ra yïu cêìu bûác thiïët phaãi xêy dûång möåt
hïå thöëng lyá luêån khoa hoåc, caách maång àïí soi àûúâng cho sûå phaát
triïín cuãa phong traâo.
- Tiïìn àïì tû tûúãng - lyá luêån: Ba traâo lûu tû tûúãng xuêët hiïån vaâo
thïë kyã XIX nhû triïët hoåc cöí àiïín Àûác, kinh tïë chñnh trõ hoåc Anh vaâ
chuã nghôa xaä höåi khöng tûúãng - phï phaán Phaáp laâ nhûäng tiïìn àïì lyá
luêån cho sûå ra àúâi cuãa chuã nghôa Maác. Maác vaâ Ùngghen àaä tiïëp thu
möåt caách coá phï phaán caác lyá luêån naây, khùæc phuåc nhûäng haån chïë cuãa
chuáng vaâ chûáng minh bùçng khoa hoåc caác tiïn àoaán thiïn taâi cuãa caác
võ tiïìn böëi.
- Tiïìn àïì khoa hoåc: nhûäng phaát kiïën vïì khoa hoåc tûå nhiïn, àùåc
biïåt laâ hoåc thuyïët vïì tïë baâo, àõnh luêåt baão toaân vaâ chuyïín hoaá
nùng lûúång, thuyïët tiïën hoaá cuãa Àaácuyn àaä cung cêëp nhûäng cú súã
khoa hoåc àïí khùèng àõnh thïm nhûäng nguyïn lyá cuãa chuã nghôa duy
vêåt biïån chûáng vaâ chuã nghôa duy vêåt lõch sûã.
- Ngoaâi nhûäng tiïìn àïì khaách quan, chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc ra
àúâi coân do cöng lao cöëng hiïën cuãa Maác vaâ Ùngghen. Vúái quan niïåm
duy vêåt vïì lõch sûã vaâ hoåc thuyïët giaá trõ thùång dû cuãa Maác, chuã
nghôa xaä höåi àaä tûâ khöng tûúãng trúã thaânh khoa hoåc.
Nhûäng tû tûúãng cú baãn cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àaä àûúåc
Maác vaâ Ùngghen trònh baây trong "Tuyïn ngön cuãa Àaãng cöång saãn"
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI KHOA HOÅC 13
http://ebooks.vdcmedia.com
- vùn kiïån coá tñnh chêët cûúng lônh àêìu tiïn cuãa phong traâo cöång
saãn vaâ cöng nhên quöëc tïë.
b) Nhûäng giai àoaån phaát triïín chuã yïëu cuãa chuã nghôa xaä höåi
khoa hoåc.
Chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc phaát triïín qua ba giai àoaån chuã yïëu
sau àêy:
- Giai àoaån Maác - Ùngghen (tûâ giûäa nhûäng nùm 40 àïën 1894):
+ Hai öng àaä àùåt nïìn moáng vaâ phaát triïín nhûäng nguyïn lyá cú
baãn cuãa chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc: lyá luêån vïì sûá mïånh lõch sûã cuãa
giai cêëp vö saãn, vïì vïì caách maång xaä höåi chuã nghôa, vïì chuyïn
chñnh vö saãn, vïì caác giai àoaån cuãa hònh thaái kinh tïë - xaä höåi cöång
saãn chuã nghôa, vïì vêën àïì dên töåc, tön giaáo...Nhúâ cöng lao cuãa hai
öng, chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc àaä xêm nhêåp vaâo phong traâo cöng
nhên, àûa àïën sûå ra àúâi cuãa Quöëc tïë I (1864 - 1876), Quöëc tïë II
(1889 - 1914), caác àaãng cöång saãn vaâ cöng nhên úã caác nûúác tû baãn
chuã nghôa - haåt nhên laänh àaåo phong traâo caách maång úã caác nûúác vaâ
phong traâo caách maång quöëc tïë.
- Giai àoaån Lïnin (1894 - 1924): Thúâi kyâ naây, chuã nghôa tû baãn àaä
phaát triïín sang giai àoaån àïë quöëc chuã nghôa.
+ Lïnin, möåt mùåt, àêëu tranh khöng khoan nhûúång chöëng laåi
moåi chuã nghôa cú höåi vaâ xeát laåi, mùåt khaác, phaát triïín nhiïìu luêån
àiïím cuãa Maác trong àiïìu kiïån lõch sûã múái. Àoá laâ lyá luêån vïì caách
maång xaä höåi chuã nghôa trong thúâi àaåi àïë quöëc chuã nghôa, vïì caách
maång khöng ngûâng, nhûäng vêën àïì vïì chiïën lûúåc, saách lûúåc caách
maång cuãa phong traâo cöång saãn vaâ cöng nhên quöëc tïë.
+ Sau Caách maång Thaáng Mûúâi, Lïnin phaát triïín lyá luêån vïì thúâi kyâ
quaá àöå, nhûäng nguyïn lyá vïì caãi taåo vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi,
hoåc thuyïët vïì xêy dûång àaãng kiïíu múái, lyá luêån vïì nhaâ nûúác xaä höåi
chuã nghôa vaâ dên chuã xaä höåi chuã nghôa.
Cöëng hiïën cuãa Lïnin trong viïåc phaát triïín lyá luêån cuäng nhû biïën
PTS. NGUYÏÎN VÙN DÛÚNG 14
http://ebooks.vdcmedia.com
noá thaânh hiïån thûåc àûúåc thûâa nhêån nhû möåt bûúác phaát triïín múái cuãa
chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc.
- Giai àoaån tûâ sau khi Lïnin mêët cho àïën nay:
+ Trong giai àoaån naây, caác àaãng cöång saãn vaâ cöng nhên, phong
traâo caách maång cuãa giai cêëp cöng nhên úã caác nûúác tû baãn chuã
nghôa vaâ phong traâo giaãi phoáng dên töåc àaä phaát triïín röång raäi, chuã
nghôa xaä höåi àaä vûúåt ra khoãi phaåm vi möåt nûúác vaâ trúã thaânh hiïån
thûåc úã chêu Êu, AÁ, Phi vaâ Myä Latinh. Lyá luêån chuã nghôa xaä höåi
khoa hoåc tiïëp tuåc àûúåc böí sung, phaát triïín vaâ vêån duång vaâo àiïìu
kiïån cuå thïí tûâng nûúác trong quaá trònh àêëu tranh caách maång vaâ xêy
dûång chuã nghôa xaä höåi.
+ Nhûng, do bïånh chuã quan duy yá chñ, khöng biïët kïë thûâa
nhûäng thaânh tûåu tiïën böå maâ nhên loaåi àaä taåo ra trong thúâi àaåi
tû baãn khöng tön troång quy luêåt khaách quan, muöën àöët chaáy giai
àoaån phaát triïín, nïn viïåc cuå thïí hoaá vaâ àûa lyá luêån cuãa chuã
nghôa xaä höåi khoa hoåc vaâo cuöåc söëng khöng phaãn aánh àuáng
nhûäng tû tûúãng cuãa Maác, Ùngghen vaâ Lïnin. Vò vêåy àaä taåo nïn
nhûäng mö hònh chuã nghôa xaä höåi hiïån thûåc mang nùång tñnh
quan liïu, bao cêëp, têåp trung cûáng nhùæc keáo daâi nhiïìu nùm.
Àöìng thúâi lyá luêån chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc cuäng khöng àûúåc
phaát triïín kõp vúái sûå thay àöíi nhanh choáng vaâ ngaây caâng phûác
taåp cuãa tònh hònh thïë giúái vaâ sûå phaát triïën cuãa thúâi àaåi.
Àoá chñnh laâ nguyïn nhên sêu xa dêîn àïën sûå khuãng hoaãng, keáo daâi
àïí cuöëi cuâng dêîn àïën sûå suåp àöí úã möåt söë nûúác xaä höåi chuã nghôa nhû
Liïn Xö nhûäng nûúác xaä höåi chuã nghôa úã Àöng ÊU trong nhûäng nùm
80 thïë kyã XX.
Ngaây nay trong giai àoaån caách maång thïë giúái taåm thúâi úã thúâi kyâ
thoaái traâo, chuã nghôa xaä höåi àang àûáng trûúác nhûäng khoá khùn, thûã
thaách gay gùæt, tònh hònh àoá àoâi hoãi caác àaãng cöång saãn vaâ giai cêëp
cöng nhên möîi nûúác phaãi tûå àöíi múái, khöng ngûâng nêng cao trònh
àöå lyá luêån, nùæm vûäng phûúng phaáp luêån vaâ vêån duång saáng taåo