K h trong Lut thuế TNCN
Vic trin khai áp dng ln đầu tiên thuế thu nhp cá nhân (TNCN) thay cho thuế thu
nhp đối vi người có thu nhp cao s là bước tiến đáng k phù hp vi thông l quc tế
hu hết các nước trên thế gii đã áp dng thuế này t lâu do tính cht minh bch, công bng
và nhân đạo ca nó. Tuy nhiên, đến nay công tác chun b cho vic thc thi Lut thuế này vn
chưa hoàn tt, Thông tư hướng dn chưa được ban hành trong khi thi gian áp dng ch còn
gn ba tháng s không tránh khi nhng khó khăn, vướng mc trong thi gian đầu. Hơn na,
đây là mt sc thuế trc thu có phm vi điu chnh rng ln nht t trước ti nay, nh hưởng
trc tiếp đến hơn 15 triu người. Sp ti, mt s đối tượng np thuế như: h kinh doanh cá th,
cá nhân chuyn nhượng vn góp…s chuyn t vic áp dng thuế TNDN sang thuế TNCN.
Bên cnh đó, mt s khon thu nhp cá nhân ln đầu tiên phi chu thuế như: chuyn giao tài
sn (gm chuyn nhượng, nhn tha kế, qùa tng) v bt động sn, chng khoán, nhượng
quyn thương mi, tài sn khác có đăng ký…
K h: càng vay nhiu, càng li nhiu
Theo quy định ca Lut thuế TNCN thì tin lãi gi các t chc tín dng được tiếp tc
min thuế. Trong khi đó, thu nhp chu thuế t kinh doanh li được tr chi phí tr lãi tin vay,
chưa th hin tính công bng cho nhà đầu tư gián tiếp khi nhn lãi t trái phiếu thì chu thuế
(tr trái phiếu Chính ph) trong khi nhn lãi t vic gi tin t t chc tín dng thì được min
thuế. Như vy, bt đầu t năm 2009, cá nhân kinh doanh va được gim tr chi phí lãi vay
(đầu vào) nhưng li tiếp tc đưc min thuế thu nhp t tin lãi cho t chc tín dng vay (đầu
ra) s to ra k h khuyến khích cá nhân kinh doanh tín dng min thuế, vì khi đó, càng vay
nhiu thì càng li nhiu. Chng hn, cá nhân kinh doanh đi vay 100 triu đồng vi lãi sut
20%/năm thì được đưa vào chi phí hp lý toàn b s tin 20 triu. Nếu không đi vay thì khong
thu nhp ca s tin 20 triu này, sau khi np thuế TNCN (ga s vi thu nhp tính thuế là 960
triu đồng/năm thì áp dng thuế sut bc 6 là 217,8 triu, t l thuế bình quân là 22,7%) còn li
15,46 triu. Nhưng nếu như h rút vn kinh doanh (gi s cũng 100 triu) ca mình ra để cho
vay vi lãi sut 17,5% (còn s tin vay được đưa vào kinh doanh) thì h nhn được tin lãi 17,5
triu đồng min thuế, nhiu hơn s tin h nhn được nếu không đi vay là 2.040.000 đồng.
Như vy, khi t l bình quân thuế nói trên ln hơn 12,5% (da trên tính toán: 100%-17,5% /
20%) như ví d trên, nghĩa là khi có thu nhp tính thuế t 264 triu/năm tr lên thì trong mi
trường hp, càng vay nhiu thì càng lãi nhiu hơn. Điu này, s không khuyến khích nhà đầu
tư b vn ra để kinh doanh. Đây chính là k h ln ca Lut thuế mi trong khi đó, hu hết các
nước trên thế gii không min thuế tin lãi cho vay đầu ra vì đã cho gim tr thuế ca chi phí
vay đầu vào ri.
Mt s vn đề cn tiếp tc hoàn thin
Để phát huy được tính ưu vit ca sc thuế TNCN, Lut thuế mi
này cn tiếp tc được hoàn thin mt s vn đề sau đây:
- Cn b sung chính sách ưu đãi v thuế và quyn chuyn
l trong 5 năm mà cá nhân kinh doanh hin nay đang áp dng thuế
TNDN đã được hưởng để tránh xáo trn đến mt b phn không nh
ca người dân đang kinh doanh dưới hình thc cá nhân này. Chng hn, như chính sách
min, gim thuế đối vi thu nhp cá nhân có thu nhp nh, chuyn giao tài sn (gm
chuyn nhượng, nhn tha kế, qùa tng) v bt động sn, chng khoán, nhượng quyn
thương mi, tài sn khác có đăng ký …khi ch s hu đã nm gi tài sn trên 12 tháng …
- Cn gp chung vic kê khai thuế đối vi các khon thu khác nhau trong cùng
mt T khai thuế và s dng T ph lc (Supplement) có th gn thêm nhiu trang khi có
phát sinh nhng khon thu nhp cn kê khai chi tiết thêm, như vy s gim bt nhiu mu
biu kê khai riêng bit nhm gin tin cho vic s dng nhng thông tin kê khai chung và
đồng thi tng hp s liu được nhanh chóng trong cùng mt T khai thuế;
- Cn cho phép các khon l ca tng loi thu nhp được bù tr thu nhp ln
nhau và nếu còn l thì được chuyn l trong 5 năm tiếp, như vy s công bng hơn như Úc
đã áp dng t lâu và cũng không khng chế s năm chuyn l;
- Cn tiến ti xây dng mt lut thuế thu nhp chung nhưng áp dng cho nhiu
đối tượng khác nhau như: cho doanh nghip, cho cá nhân …để tránh s không công bng
khi tách riêng ra nhiu sc thuế trc thu. Có th tham kho Úc h đã xây dng thành
công trong mt lut thuế thu nhp (The Income tax assessment Act);
Để thc hin vic kê khai, tính toán thuế ca cá nhân được chính xác, nhanh chóng và
thun tin thì cơ quan thuế cn xây dng công c h tr t mc độ thp như phn mm mã
vch kê khai thuế, tiến ti xây dng kê khai thuế trc tuyến (online) vi công c thc hin ch
đin t (digital certificate) cp riêng cho tng cá nhân mun chn phương thc kê khai trc
tuyến.
Vic trin khai thành công sc thuế này không ch góp phn nâng cao tính cht minh
bch, công bng và nhân đạo ca khon thu nhp trong dân chúng mà còn tác động qua li
trc tiếp đến thuế trc thu khác như thuế TNDN, khi nó tiếp tc chi phi DN tư nhân cũng do
mt cá nhân làm ch.