NGÔN NGỮ HỌC TÍNH TOÁN: NHỮNG XU HƯỚNG MỚI, TRIỂN VỌNG VÀ THÁCH THỨC | 31
...................................................................................................................................................................................
KHÁM PHÁ VAI TRÒ CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO AI – CHATGPT
TRONG KỶ NGUYÊN CHUYỂN ĐỔI SỐ ĐỂ ỨNG DỤNG
VÀO GIẢNG DẠY TIẾNG ANH (ELT)
TẠI ĐẠI HỌC KINH TẾ- KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP (UNETI)
HOÀNG THỊ ÁNH NGUYỆT * - VŨ THỊ NGA**
Tóm tắt: Bài viết này khám phá vai trò của ChatGPT trong việc giảng dạy tiếng Anh
(ELT). Trước tiên, bài viết cung cấp khái niệm cơ bản và các chức năng của ChatGPT. Sau
đó, vai trò quan trọng của ChatGPT hỗ trợ trong dạy và học ngôn ngữ tiếng Anh tại trường đại
học cũng được làm rõ. Bài viết kết thúc bằng cách thảo luận về ý nghĩa của việc sử dụng
ChatGPT trong giảng dạy tiếng Anh (ELT) và đưa ra các đề xuất về hướng giảng dạy và nghiên
cứu trong tương lai cho giảng viên dạy học ngoại ngữ tại UNETI và cân nhắc để có thể tiến
hành, áp dụng phù hợp trong thực tế.
Từ khóa: ChatGPT, trí tuệ nhân tạo AI - ChatGPT, giảng dạy tiếng Anh ELT, giáo
dục đại học
1. Những khái niệm cơ bản về trí tuệ nhân tạo (AI) - Chat GPT trong giảng dạy
ngoại ngữ (tiếng Anh)
Sử dụng một kho dữ liệu văn bản khổng lồ liên quan đến dạy học ngôn ngữ, các dữ
liệu mô hình ngôn ngữ lớn có thể tạo ra các kết quả ban đầu giống con người thông qua các
câu hỏi và tương tác giữa người và máy theo cách trò chuyện tự nhiên. ChatGPT là một trong
những nền tảng như vậy và kể từ khi xuất hiện trong nhận thức của công chúng, ChatGPT đã
tạo ra cả sự phấn khích kèm lo lắng cho các nhà giáo dục. Ngày càng có nhiều nhà khoa học
xem xét, nghiên cứu việc sử dụng ChatGPT trong mục đích sư phạm và khả năng nâng cao vai
trò của giáo viên (ví dụ: Kohnke và cộng sự, 2023; Rudolph và cộng sự, 2023). Tuy nhiên, trí
tuệ nhân tạo AI đã tồn tại được một thời gian (Holmes & Tuomi, 2022) và là sự khởi đầu có
thể hướng dẫn các nhà giáo dục bước vào một kỷ nguyên chuyển đổi số kết hợp đổi mới sư
phạm (Heaven, 2023). ChatGPT là một dạng trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AI), một thuật ngữ đề
cập rộng hơn đến công nghệ có thể tạo ra gần như vô số nội dung mới. ChatGPT là một mô
hình ngôn ngữ rộng lớn dựa trên trang Web, có thể sắp xếp dữ liệu văn bản để tạo ra các phản
hồi (câu trả lời) duy nhất cho những câu hỏi (lời nhắc) mà người dùng nhập vào. Câu hỏi có
thể được thiết kế theo vô số cách để tùy chỉnh câu trả lời cho phù hợp với bất kỳ trình độ thông
thạo ngôn ngữ nào và kiến thức của người dùng về nội dung, cũng như giọng nói hoặc phong
cách của các nhân vật lịch sử hoặc các phong cách hoặc định dạng hùng biện cụ thể. Mặc dù
các công cụ AI đã phát triển trong nhiều năm, trong đó có ChatGPT đã phá vỡ nhiều lĩnh vực
* ThS, Đại học Kinh Tế-Kỹ Thuật Công Nghiệp; Email: htanguyet@uneti.edu.vn
** ThS, Đại học Kinh Tế-Kỹ Thuật Công Nghiệp; Email: vtnga@uneti.edu.vn
32 | KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA 2024
...................................................................................................................................................................................
khác nhau, có lẽ vì ChatGPT phát triển nhanh chóng và hiện nay công chúng có thể dễ dàng
tiếp cận (Holmes & Tuomi, 2023). Như Tlili và cộng sự (2023) lưu ý, “Chức năng chính của
ChatGPT là bắt chước cuộc trò chuyện của con người, khả năng của nó còn vượt xa điều
đó; theo đúng nghĩa đen, nó có thể tạo ra những thứ mới, chẳng hạn như một bài thơ, câu
chuyện hoặc tiểu thuyết, hoặc hoạt động giống như bất cứ thứ gì trong khả năng của nó”. Với
khả năng tạo ra nhiều loại câu trả lời (đầu ra) của ChatGPT, sẽ có những ý nghĩa thực sự đối
với các giảng viên.
Các định nghĩa chính xác về trí tuệ nhân tạo là định nghĩa của Tổ chức Giáo dục, Khoa
học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), trong đó đề cập đến AI là “các hệ thống có khả
năng xử lý dữ liệu và thông tin theo cách tương tự như hành vi thông minh và thường bao gồm
các khía cạnh lý luận, học tập, nhận thức, dự đoán, lập kế hoạch hoặc kiểm soát” (UNESCO,
2023). Mặc dù thuật ngữ AI ngụ ý rằng có liên quan đến “trí thông minh”, có nghĩa là ChatGPT
có thể phân tích dữ liệu văn bản để tìm các mẫu có thể nhận dạng nhằm tạo ra phản hồi, nhưng
nó không có kiến thức thực tế (Stening, 2023). Ngoài ra, Văn phòng Công nghệ Giáo dục
thuộc Bộ Giáo dục Hoa Kỳ (2023) khuyến nghị rằng việc sử dụng AI trong dạy học ngôn ngữ
vẫn lấy con người làm trung tâm, điều này củng cố vai trò thiết yếu của giáo viên với tư cách
là “người ra quyết định giảng dạy”. Sims (2023) gợi ý thêm rằng việc xem AI như một công
cụ để nâng cao việc giảng dạy ngôn ngữ nhưng không thay thế con người trong giáo dục có
thể dẫn đến sự tích hợp tính hữu ích của nó trong lớp học.
Theo UNESCO (2023) ChatGPT xử lý ngôn ngữ và các chức năng ngôn ngữ như một
giao diện trò chuyện cá nhân nên cần kiểm tra xem ChatGPT có thể hỗ trợ việc giảng dạy và
củng cố kỹ năng đọc viết trong AI của sinh viên như thế nào. Kiến thức về AI có thể được
định nghĩa là những năng lực cần thiết để tương tác giữa con người và với máy móc (Long &
Magerko, 2020). Theo báo cáo về tương lai của giáo dục và kỹ năng do Tổ chức Hợp tác và
Phát triển Kinh tế (2023) công bố, học sinh sẽ cần liên tục củng cố các kỹ năng kỹ thuật số của
mình để theo kịp sự phát triển công nghệ nhanh chóng và chuẩn bị cho một tương lai là không
thể đoán trước và chưa biết. Khi các công cụ AI trở thành một nền tảng chung trong học tập,
công việc và cuộc sống của thế kỷ 21 (Schroeder, 2023), giáo dục cũng sẽ cần trang bị cho
sinh viên khả năng phân tích phản biện (kết quả đầu ra) AI tạo ra và trở thành “hiểu biết về
công nghệ trong một môi trường ngày càng lấy công nghệ làm trung tâm”. Vì những lý do
này, việc giúp sinh viên làm quen với các công cụ AI như ChatGPT có ý nghĩa to lớn và thực
tế ngoài sức tưởng tượng trong lớp học.
NGÔN NGỮ HỌC TÍNH TOÁN: NHỮNG XU HƯỚNG MỚI, TRIỂN VỌNG VÀ THÁCH THỨC | 33
...................................................................................................................................................................................
2. Vai trò của ChatGPT - trong giảng dạy ngoại ngữ (tiếng Anh)
2.1. Khảo sát về thực trng s dụng ChatGPT ca sinh viên trường UNETI
Biểu đồ 1: Khả năng sử dụng ChatGPT của sinh viên trường UNETI
Biểu đồ 2: Nguyên nhân sử dụng ChatGPT không cao của sinh viên UNETI
Khảo sát cho thấy sinh viên trường UNETI độc lập trong việc học và biết cách sử dụng,
tham khảo công nghệ mới. Bên cạnh đó giảng viên khoa Ngoại ngữ luôn sẵn sàng giúp đỡ sinh
viên trong quá trình học tập.
Số liệu khảo sát về trình độ tin học cho thấy có sự chênh lệch lớn về tỷ lệ sinh viên có
trình độ tin học của sinh viên năm đầu và năm cuối. Phần lớn sinh viên năm cuối đã thi và lấy
chứng chỉ tin học đạt 85% trong khi các em năm đầu có tỷ lệ thi thấp hơn nhiều, ở mức 10%.
Điều này hoàn toàn dễ hiểu bởi sinh viên năm cuối đã có 04 năm học trong trường và có nhiều
điều kiện, thời gian để học tập nâng cao trình độ, còn sinh viên năm đầu vẫn tập trung nhiều
thời gian cho việc thích nghi với môi trường mới và phương pháp học tập tại trường, chưa có
nhiều điều kiện, thời gian để học thêm các môn bổ trợ như tin học, ngoại ngữ. xuất phát từ
điều này, giảng viên khi ứng dụng CNTT vào giảng dạy cũng cần phải xem xét đến khả năng
tham gia, phối hợp của sinh viên từng khóa.
Kiến thức về tin học chỉ là một bộ phận của kiến thức về CNTT. Một sinh viên có chứng
chỉ tin học chưa hẳn đã biết vận dụng CNTT vào nghiên cứu, học tập. Ngược lại sinh viên
khác không có chứng chỉ tin học nhưng lại thường xuyên tiếp cận CNTT thì lại có thể tham
gia hiệu quả vào các PPGD thông qua CNTT của giảng viên. Vì thế, tác giả cũng đã khảo sát
về khả năng của sinh viên trong việc ứng dụng một số phương tiện CNTT vào quá trình học
A B C D
60
15 20
5
0
00
0
0
00
0
A
20%
B
55%
C
17%
D
8% A
B
C
D
A: Rất thường xuyên
B: Thường xuyên
C: Không thường xuyên
D: Hiếm khi
A: Tốn phí
B: Hài lòng với cách dạy học hiện tại
C: Không có nhiều thời gian sử dụng
D: Ý kiến khác
34 | KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA 2024
...................................................................................................................................................................................
tập. Kết quả khảo sát về khả năng của sinh viên trong việc ứng dụng một số phương tiện CNTT
vào quá trình học tập.
2.2. Đặc điểm về đội ngũ giảng viên:
- Về số lượng: là một trung tâm NCKH và đào tạo thuộc Bộ Công Thương, trong những năm
vừa qua, Đảng ủy, BGH nhà trường luôn qua tâm chỉ đạo việc đổi mới phương pháp sư phạm
và coi đó là một trong những mục tiêu quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học. Trong mục
tiêu đề ra để đổi mới PPGD, đội ngũ giảng viên được bổ sung về số lượng và nâng cao về chất
lượng.
+ Công tác tuyển chọn giảng viên: Hàng năm từ các khóa sinh viên hệ chính quy tốt nghiệp,
UNETI có tuyển chọn những sinh viên khá và giỏi, có tư cách đạo đức tốt, có khả năng sư
phạm và các sinh viên tốt nghiệp ngoài ngành, các giảng viên đáp ứng đủ tiêu chuẩn, quy định
của Nhà trường đề ra, sắp xếp cho đi học các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm. Tuy nhiên so
với biên chế và quy mô đào tạo như hiện nay vẫn còn thiếu về số lượng.
- Về chất lượng đội ngũ giảng viên:
+ Đội ngũ giảng viên có trình độ sau đại học được nâng cao rõ rệt, tỷ lệ thạc sĩ, tiến sĩ và phó
giáo sư tăng cao ngoài ra còn có nhiều giảng viên đang theo học nghiên cứu sinh và sau đại
học.
+ Về chức danh giảng dạy: có 91.93% giảng viên đủ điều kiện giảng dạy (từ trợ giảng trở lên),
8.07% còn lại là những giảng viên “nguồn” đang trong quá trình rèn luyện để bổ sung vào
nguồn lực giảng dạy cho trường.
+ Trình độ ngoại ngữ cho thấy mặt bằng khá tốt trong đội ngũ giảng viên: chứng chỉ B1: 153;
chứng chỉ B2: 31. 100% giảng viên đều nhận thức rất rõ về nâng cao trình độ tin học bằng
nhiều cách học: học ở mọi nơi, học ở anh em bạn bè đồng nghiệp, tự học trong sách vở, học
tập trung ở các trung tâm… để biên soạn giáo án điện tử, hồ sơ bài giảng và công tác giảng
dạy, quản lý của mình.
+ Hàng năm nhà trường đều cử các giảng viên trẻ đi học lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm,
thi lấy chứng chỉ giáo dục học đại học, tổ chức các khóa tham quan, học tập kinh nghiệm ở
nước ngoài cũng như các trường đại học trong nước.
+ Trình độ tin học: qua khảo sát cho thấy mặt bằng khá tốt trong đội ngũ giảng viên (từ trợ
giảng trở lên), 100% có chứng chỉ tin học, tuy nhiên chỉ có một tỷ lệ nhỏ các giảng viên thích
tìm tòi, nghiên cứu về các ứng dụng CNTT để từ đó có thể áp dụng vào giảng dạy. Khảo sát
cho thấy tỷ lệ này là 8.43%.
2.3. Áp dụng ChatGPT - trong giảng dy ngoi ng (tiếng Anh)
Không thể phủ nhận trong thời gian gần đây, những tiến bộ trong lĩnh vực AI đã gây
bão trên toàn thế giới và lĩnh vực Giảng dạy tiếng Anh (ELT) cũng bị ảnh hưởng. Trong các
cuộc thảo luận với các giáo viên dạy tiếng Anh tại các hội nghị và hội thảo trực tuyến, nhiều
giảng viên nhận thấy cả sự tò mò lẫn lo lắng về ChatGPT. Nhiều GV đã đặt câu hỏi “ChatGPT
có thể hỗ trợ như thế nào trong việc giảng dạy tiếng Anh?” ChatGPT có thể là một công cụ có
giá trị trong Giảng dạy Tiếng Anh (English Language Teaching) bằng cách cung cấp nhiều cơ
hội khác nhau cho người học thực hành và trau dồi kỹ năng của họ. Đây là các vai trò của
ChatGPT có thể được sử dụng:
Thực hành hội thoại: ChatGPT có thể thu hút sinh viên vào các cuộc trò chuyện tương
tác, cho phép họ thực hành đối thoại theo thời gian thực. Điều này có thể giúp sinh viên cải
NGÔN NGỮ HỌC TÍNH TOÁN: NHỮNG XU HƯỚNG MỚI, TRIỂN VỌNG VÀ THÁCH THỨC | 35
...................................................................................................................................................................................
thiện khả năng nói lưu loát và phản ứng nhanh bằng tiếng Anh, phát triển khả năng tư duy
phản biện bằng ngôn ngữ.
Chỉnh sửa ngữ pháp và cú pháp: ChatGPT có thể sửa các lỗi ngữ pháp và đưa ra lời
giải thích cho các chỉnh sửa. Phản hồi theo thời điểm thực tế có thể củng cố sự hiểu biết về
các quy tắc và cấu trúc ngữ pháp tiếng Anh.
Luyện viết: Sinh viên có thể viết đoạn văn hoặc bài luận và nhận phản hồi về bài viết
của mình từ ChatGPT. Điều này có thể giúp họ cải thiện kỹ năng viết, bao gồm tính mạch lạc,
gắn kết và sử dụng từ vựng hợp lý.
Đọc hiểu: Giảng viên có thể sử dụng ChatGPT để tạo bài tập đọc hiểu hoặc đưa ra lời
giải thích cho những đoạn văn khó. Khả năng tóm tắt hoặc làm rõ các văn bản phức tạp của
ChatGPT có thể hỗ trợ học sinh hiểu bài.
Hướng dẫn phát âm: Mặc dù ChatGPT dựa trên văn bản nhưng nó vẫn có thể cung cấp
phiên âm và giải thích các quy tắc phát âm. Mặc dù không thể thay thế việc luyện tập thính
giác với người bản xứ nhưng nó có thể bổ sung cho việc dạy phát âm.
Bối cảnh văn hóa: ChatGPT có thể cung cấp thông tin về các nền văn hóa nói tiếng
Anh, cung cấp những hiểu biết sâu sắc về thành ngữ, phong tục và truyền thống. Kiến thức
văn hóa này có thể nâng cao năng lực giao tiếp của sinh viên.
Học tập theo cá nhân hóa: ChatGPT có thể được sử dụng để tự học, cho phép sinh viên
làm việc theo tốc độ của riêng mình. Họ có thể đặt câu hỏi và thực hành các lĩnh vực mà họ
cần hỗ trợ nhiều hơn, điều chỉnh việc học theo nhu cầu của họ.
Hỗ trợ giáo viên: ChatGPT có thể đóng vai trò là nguồn tài nguyên (giáo trình, sách,
báo,…) cho giảng viên, hỗ trợ tạo tài liệu giảng dạy, đưa ra lời giải thích cho các nội dung
ngôn ngữ phức tạp và mang lại nguồn cảm hứng cho các hoạt động trong lớp.
Tiếp cận nhiều biến thể tiếng Anh khác nhau: ChatGPT đã tiếp xúc với nhiều phương
ngữ và phong cách tiếng Anh khác nhau. Nó có thể cung cấp các ví dụ hoặc giải thích về sự
khác biệt giữa tiếng Anh Anh, Mỹ, Úc, v.v., mang lại cái nhìn toàn diện hơn về ngôn ngữ.
Nhiều các nhà khoa học khác cũng nhận định vai trò của ChatGPT là hữu ích. Sự xuất
hiện của ChatGPT trong giáo dục dường như đã làm tăng tốc độ đổi mới. Ví dụ, phần lớn các
hệ thống giáo dục hiện nay vẫn giữ cấu trúc cơ bản đầu tiên được khái niệm hóa trong Cách
mạng Công nghiệp, khi “[các] hệ thống giáo dục đại chúng được thiết kế để rèn luyện học sinh
theo những yêu cầu nhất định” (Robinson & Aronica, 2016) và quá trình đổi mới giáo dục còn
chậm chạp để tạo ra những chuyển đổi quy mô lớn nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thế kỷ
21. Tuy nhiên, những thay đổi nhanh chóng trong bối cảnh giáo dục, được thúc đẩy bởi các
công cụ AI như ChatGPT, “đang tạo ra một cơ hội rất cần thiết để hình dung lại vai trò của
giáo dục trong thế kỷ 21” (Sims, 2023). Việc hình dung lại này có thể sẽ đòi hỏi những thay
đổi lớn trong triết lý của các nhà giáo dục, điều này có thể mang lại sự đổi mới đáng kể trong