Khó hạn chế tình trạng lách trần lãi suất

Khó hạn chế tình trạng lách trần lãi

suất

Theo tìm hiểu của ĐTCK, hiện tại, một số ngân hàng đã tìm cách “lách” quy định

của NHNN về lãi suất áp dụng đối với rút tiết kiệm trước kỳ hạn nhằm tạo điều

kiện cho khách hàng được hưởng mức lãi suất tốt nhất. Ví dụ, với khoản tiết kiệm

1 tỷ đồng kỳ hạn trên 12 tháng, được ấn định lãi suất là 10,5%/năm, nếu khách

hàng rút ra sau 3 tháng, ngân hàng vẫn thanh toán với lãi suất 10,5%/năm, đúng

như cam kết ban đầu, thay vì áp dụng lãi suất tiết kiệm không kỳ hạn theo quy

định.

Tuy nhiên, để đối phó với các quy định của NHNN về trần lãi suất cũng như lãi

suất áp dụng với việc rút tiền trước kỳ hạn, Ngân hàng sẽ giữ lại sổ tiết kiệm của

khách hàng, đồng thời, làm một sổ vay cho khách hàng cũng có giá trị 1 tỷ đồng

với lãi suất 10,5%/năm. Điều này có nghĩa, các tháng tiếp theo đó, khoản lãi vay

của khách hàng sẽ triệt tiêu phần lãi vay của sổ tiết kiệm, cân đối các tài khoản của

ngân hàng.

Hay tại một NHTM khác, lãi suất huy động dài hạn (trên 12 tháng) được tính bằng

trần lãi suất 9%/năm theo quy định của NHNN cộng thêm 3%/năm. Nếu khách

hàng rút tiền trước hạn (ít nhất sau 1 tháng) vẫn được hưởng lãi suất 12%/năm. Đó

là chưa kể, Ngân hàng ưu tiên cho những khoản huy động có kỳ hạn từ 3 - 6 tháng

là bởi khoản gửi tiết kiệm này sẽ trượt qua những tháng cuối năm, thời điểm mà

các ngân hàng rất quan ngại về vấn đề căng thẳng thanh khoản. Theo đó, lãi suất

các khoản huy động trong kỳ hạn này đối với món tiền trị giá 1 tỷ đồng trở lên

được Ngân hàng cộng thêm 2%/năm bên cạnh trần lãi suất của NHNN quy định và

khoản này được chi ngoài sổ sách; còn những món trị giá 2 tỷ đồng trở lên gửi với

kỳ hạn 1 tháng sẽ được cộng thêm 1%/năm.

Thừa nhận cách thức áp dụng lãi suất cho khoản tiết kiệm rút tiền trước hạn trên là

“lách” quy định của NHNN, nhưng một cán bộ tín dụng của một trong hai NHTM

trên cho biết, họ dù không muốn vi phạm quy định nhưng vẫn phải làm để giữ

chân khách hàng.

tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng Việt Nam được xem là ổn định, một

phần vì NHNN điều chỉnh linh hoạt lượng tiền ra/vào lưu thông qua thị trường

mở, một phần vì các ngân hàng có nhiều vốn huy động đang trong tình trạng “ứ

vốn” do khả năng hấp thụ vốn thấp của nhiều DN. Tuy nhiên, tính thanh khoản

của hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung không bền vững, trong khi vốn huy

động chủ yếu ngắn hạn, các ngân hàng cho vay trung và dài hạn vượt xa mức 30%

(trên tổng số nguồn vốn ngắn hạn) theo quy định của NHNN. Tình trạng “lấy ngắn

nuôi dài” đã đẩy nhiều ngân hàng vào tình thế mất cân bằng về thanh khoản và

buộc các ngân hàng này huy động lãi suất rất cao, ngay cả phải vượt trần lãi suất

quy định của NHNN.

Bên cạnh đó, lãi suất tiền gửi đã được NHNN điều chỉnh liên tục trong những

tháng đầu năm 2012 xuống 9%/năm cho những kỳ hạn duới 12 tháng như hiện

nay. Điều này giúp các ngân hàng kéo lãi suất cho vay xuống một mức thấp hơn

để hỗ trợ các DN, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ. Tuy nhiên, việc hạ lãi suất trần

cho tiền gửi đã làm tăng sự khó khăn cho các ngân hàng nhỏ và yếu thanh khoản

dẫn đến tình trạng nhiều ngân hàng phải sử dụng những chương trình khuyến mại

đặc biệt để thu hút tiền gửi từ dân chúng và làm tăng chi phí huy động vốn.

Chủ tịch HĐQT một NHTMCP cho rằng, ngân hàng lớn thường được nhìn nhận là

uy tín nên huy động được nguồn vốn dồi dào và dễ dàng. Còn với những ngân

hàng nhỏ, việc huy động khó khăn hơn nên họ sẵn sàng hy sinh lợi nhuận để giữ

chân khách hàng. Tuy nhiên, việc tìm mọi cách lách quy định của NHNN, rõ ràng

các NHTM đã vi phạm.

“Việc niêm yết công khai các mức lãi suất áp dụng đối với tiền gửi rút trước hạn,

các mức phí phạt (nếu có) đối với tiền gửi rút trước hạn không thể hạn chế được

tình trạng lách luật. NHNN cần thanh tra giám sát thật chặt chẽ và xử lý nghiêm

lãnh đạo ngân hàng vi phạm luật, thay vì chỉ sử dụng những biện pháp xử phạt

hành chính