Kiểm toán nội bộ: “Bảo vệ giá trị”
doanh nghiệp
Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên tăng trưởng và đầu tư
chưa từng có. Làn sóng đầu tư ngày càng mạnh mẽ thì nhu
cầu kiểm soát tại các doanh nghiệp cũng ngày càng gia tăng,
về hình thức cũng như thực chất, về số lượng cũng như
chất lượng.
Ban lãnh đạo, ban kiểm soát, phòng kiểm toán nội bộ của hàng
trăm ngàn doanh nghiệp cả nước ngày càng đối diện với thách
thức. Họ không ngừng phải nâng cao kỹ năng và nghiệp vụ,
chuẩn hóa quy trình chuyên môn để đáp ứng yêu cầu xây dựng
hệ thống kiểm soát hoàn chỉnh, vững mạnh.
Kiểm toán viên nội bộ là ai?
Quyết định 832/TC/QĐ/TCKT ngày 28-10-1997 của Bộ trưởng
BTC (một trong những văn bản pháp lý cao nhất điều chỉnh hoạt
động kiểm toán nội bộ tại các DNNN ở Việt Nam) không định
nghĩa nhưng có quy định chức năng của kiểm toán nội bộ là kiểm
toán báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ và kiểm toán hoạt
động.
Theo IIA, Viện Kiểm toán Nội bộ: “Kiểm toán nội bộ là hoạt động
đánh giá và tư vấn độc lập trong nội bộ tổ chức, được thiết kế
nhằm cải tiến và làm tăng giá trị cho các hoạt động của tổ chức
đó. Giúp tổ chức đạt được các mục tiêu bằng việc đánh giá và cải
tiến một cách hệ thống và chuẩn tắc tính hiệu lực của quy trình
quản trị, kiểm soát và quản lý rủi ro.” IIA là tổ chức nghề nghiệp
dành cho kiểm toán viên nội bộ thành lập năm 1941 có trụ sở
chính tại Hoa Kỳ và hơn 122.000 hội viên trên toàn cầu.
Cần kiểm toán viên nội bộ?
Là công cụ giúp phát hiện và cải tiến những điểm yếu của hệ
thống quản lý doanh nghiệp, rõ ràng kiểm toán nội bộ đem lại cho
doanh nghiệp rất nhiều lợi ích. Nhờ nó mà Ban giám đốc và Hội
đồng quản trị có thể kiểm soát hoạt động và quản lý rủi ro tốt hơn
một khi quy mô và độ phức tạp của doanh nghiệp vượt quá tầm
kiểm soát trực tiếp của một nhóm người. Có kiểm toán nội bộ
như thêm “tai, mắt” cho Hội đồng quản trị và Ban giám đốc. Điều
này làm tăng niềm tin của cổ đông vào chất lượng quản lý và
kiểm soát nội bộ, tăng giá trị doanh nghiệp.
Thực tiễn trên thế giới cho thấy, các công ty có kiểm toán nội bộ
thì thường khả năng gian lận thấp và hiệu quả sản xuất kinh
doanh cao hơn.
Đặc thù và vị trí của kiểm toán nội bộ trong công ty
Là nghề đầy áp lực, thách thức, đòi hỏi tính chuyên nghiệp
nhưng có thu nhập tương đối cao, được tôn trọng trong xã hội. Là
nghề “kiểm tra và tư vấn cho các nghề khác” (trong cùng công ty).
Theo quan điểm trước đây, kiểm toán nội bộ tập trung vào công
tác kiểm tra kế toán, thông tin tài chính của công ty. Ngày nay, đối
tượng của kiểm toán nội bộ gần như là toàn bộ các hoạt động
của doanh nghiệp.
Có nhiều ý kiến khác nhau về vị trí của kiểm toán nội bộ, nhưng
có hai quan điểm chính là: Một là Kiểm toán nội bộ thuộc Ủy ban
Kiểm toán do Đại hội đồng cổ đông bầu chọn, có trách nhiệm
giám sát cả hoạt động của hội đồng quản trị và ban giám đốc.
Hai là Kiểm toán nội bộ do tổng giám đốc bổ nhiệm sau khi được
phê chuẩn của hội đồng quản trị, có trách nhiệm kiểm toán mọi
hoạt động công ty theo chỉ đạo của tổng giám đốc. Như vậy, dù
theo quan điểm nào thì kiểm toán nội bộ cũng là một trong những
cấp kiểm soát cao nhất công ty, báo cáo trực tiếp cho ban kiểm
soát, hội đồng quản trị và tổng giám đốc.