KINH DOANH B O HI M VI T NAM: TH C
TR NG VÀ GI I PHÁP
TS. HOÀNG VĂN HOAN – H c vi n Chính tr – Hành chính khu v c 1
B o hi m là m t lĩnh v c r t quan tr ng đ i v i các qu c gia nói chung và v i Vi t
Nam nói riêng. Không ch là m t bi n pháp di chuy n r i ro, b o hi m ngày nay đã tr
thành m t trong nh ng kênh huy đ ng v n hi u qu cho n n kinh t . Th c t ho t ế ế
đ ng kinh doanh b o hi m th i gian qua đã cho th y s l n m nh không ng ng c a
ngành b o hi m và nhi u ti m năng phát tri n trong t ng lai. Tuy nhiên, th tr ng ươ ườ
b o hi m Vi t Nam đang đ c đa d ng hóa v i t c đ cao, s c ép m c a th tr ng ượ ườ
và thách th c h i nh p ngày càng l n. Ngành b o hi m Vi t Nam s ph i làm gì đ đáp
ng yêu c u phát tri n kinh t – xã h i c a đ t n c và đáp ng yêu c u c a ti n trình ế ướ ế
h i nh p?
Kinh doanh b o hi m là kinh doanh r i ro, chia s t n th t v i khách hàng, s n ph m b o
hi m là nh ng d ch v mang tính đ c thù, riêng có, tr u t ng nh ng l i r t c th , và th c ượ ư
t h n t t c nh ng s n ph m khác trên th tr ng m t khi nh ng đi u kho n trong h pế ơ ườ
đ ng b o hi m đ c th c thi k p th i, hi u qu . ượ
Đ i v i khách hàng, đóng phí b o hi m là đ mua l y s yên tâm trong công vi c, chia s lo
ng i v nh ng m m m ng r i ro có th x y ra trong cu c s ng. Đ i v i c ng đ ng, b o
hi m góp ph n to l n trong vi c đi u hòa cán cân thu nh p, đi u ti t l i ích và n đ nh xã ế
h i….
Th tr ng b o hi m n c ta trong nh ng năm g n đây đã r t sôi đ ng, đa d ng. S l ng ườ ướ ượ
công ty ho t đ ng kinh doanh b o hi m ngày càng tăng; các lo i hình s h u đa d ng c
b o hi m nhân th và phi nhân th , thu c c ba lĩnh v c b o hi m con ng i, b o hi m tài ườ
s n và b o hi m trách nhi m dân s ; tính c nh tranh c a các công ty đã và đang t ng b c ướ
tho mãn t t h n nhu c u c a các khách hàng. ơ
Trên th tr ng b o hi m đã xu t hi n nhi u s n ph m m i và khá đ c đáo trên c s k t ườ ơ ế
h p gi a các y u t ti t ki m – đ u t b o v , đ c công lu n đánh giá cao nh s n ph m ế ế ư ượ ư
b o hi m tai n n cá nhân cho ng i s d ng th ATM, b o hi m trách nhi m s n ph m c a ườ
ng i chăn nuôi và s n xu t th c ăn gia c m, b o hi m b nh hi m nghèo… T c đ tăngườ
doanh thu phí c a b o hi m Vi t Nam m c khá cao so v i th gi i và khu v c. M t s ế
công ty b o hi m tuy m i đi vào ho t đ ng nh ng cũng đã đ t đ c t c đ tăng tr ng cao ư ượ ưở
nh B o Minh, Prudential, PJICO… V n đ u t cho ho t đ ng kinh doanh b o hi m tăng lênư ư
và theo đó kh năng gi l i phí b o hi m trong n c cũng đ c nâng lên t ng ng. Qui đ nh ướ ượ ươ
c a nhà n c v tái b o hi m b t bu c qua VINARE đã giúp m c phí gi l i c a toàn th ướ
tr ng tăng đ u qua các năm. T ng m c phí gi l i chi m kho ng 70% t ng phí b o hi mườ ế
g c, gi m đ c m t l ng không nh phí b o hi m ch y ra n c ngoài. Theo đánh giá c a ượ ượ ướ
HHBHVN, hi n nay doanh thu phí b o hi m c a th tr ng m i đ t m c trên 2% GDP trong ườ
khi các n c phát tri n trong khu v c th ng đ t m c 8-10% GDP (bình quân th gi iướ ườ ế
kho ng 8%) do đó, ti m năng phát tri n c a các DN b o hi m v n còn r t l n.
Các doanh nghi p b o hi m Vi t Nam đã có đ kh năng ph c v các ngành kinh t , các t ng ế
l p nhân dân v i vi c tham gia vào nhi u h p đ ng có m c trách nhi m l n t i hàng t USD
nh b o hi m trong các lĩnh v c hàng không; d u khí; Nhà máy xi măng Chinfon, Nhà máyư
đi n Phú M , các toà nhà, khách s n l n cùng v i hàng nghìn nhà x ng, văn phòng… Ho t ưở
đ ng đ u t c a các công ty đang t o ra m t ngu n v n l n cho xã h i. ư
Các công ty b o hi m Vi t Nam đang tích c c h p tác, giúp đ nhau cùng có l i. Các công ty
b o hi m đã có đ c b n đ ng tho thu n v khai thác b o hi m cháy và các r i ro đ c bi t. ượ
Đ c bi t, s ra đ i c a Hi p h i b o hi m Vi t Nam đ i di n cho các doanh nghi p cũng
th hi n nh ng b c ti n tích c c c a b o hi m Vi tNam. ướ ế
Tuy nhiên, cũng c n ph i nh n th y r ng, th tr ng b o hi m Vi t Nam v n ch a th c s ườ ư
đáp ng đ c yêu c u c a quá trình phát tri n kinh t – xã h i. Năng l c ho t đ ng c a các ượ ế
doanh nghi p b o hi m và môi gi i b o hi m còn khá nhi u h n ch . Vi c c nh tranh không ế
lành m nh gi a các DN b o hi m đang tình tr nh báo đ ng. Do c nh tranh gay g t, các DN
b o hi m đã h phí b o hi m, tăng ph n tr c p cho các đ i lý, làm gi m hi u qu kinh
doanh. Công tác gi i quy t b i th ng ch a đ c th c hi n t t, ch a đ m b o t i đa quy n ế ườ ư ượ ư
l i c a khách hàng khi g p thi t h i. Các s n ph m b o hi m tuy đã đa d ng h n tr c, ơ ướ
nh ng v n còn h n ch , ch a phát tri n trong nhi u lĩnh v c quan tr ng nh thiên tai, nôngư ế ư ư
nghi p, tín d ng và r i ro tài chính, ho t đ ng hành ngh y d c, lu t s , d ch v k toán, ượ ư ế
ki m toán… B o hi m cháy và các r i ro đ c bi t ch a th c s đ c đ y m nh trong khi ư ượ
hàng năm, n c ta, tai n n do cháy n v n gia tăng v i t c đ cao m t cách đáng báo đ ng. ướ
Bên c nh y u t ch quan t các công ty, có th th y s thi u hoàn thi n c a h th ng văn ế ế
b n pháp lu t và công tác qu n lý Nhà n c cũng đang nh h ng không nh t i s phát ướ ưở
tri n lành m nh c a nnh b o hi m.
Vi c m c a th tr ng s v a t o ra c h i và thách th c đ i v i s phát tri n c a ngành ườ ơ
b o hi m Vi t Nam nói chung và b n thân các công ty b o hi m trong n c nói riêng. B t ướ
đ u t ngày 1/1/2008, theo cam k t WTO, th tr ng b o hi m c a Vi t Nam s th c s m ế ườ
c a hoàn toàn, v i vi c cho phép công ty b o hi m có v n đ u t n c ngoài đ c cung c p ư ướ ượ
d ch v b o hi m b t bu c. Lúc đó, các doanh nghi p b o hi m trong n c s ph i ch u áp ướ
l c c nh tranh l n h n, khi s tham gia c a các nhà đ u t n c ngoài vào th tr ng b o ơ ư ướ ườ
hi m Vi t Nam nhi u h n, sâu h n và r ng h n. Đi u này đòi h i s n l c t r t nhi u ơ ơ ơ
phía: các c quan Nhà n c, các công ty b o hi m trên th tr ng, cũng nh nh ng cá nhân, tơ ướ ườ ư
ch c khác có lên quan.
1. V phía Nhà n c ướ
Nhà n c c n th c hi n t t công tác qu n lý, t o đ c môi tr ng pháp lý thu n l i, đ ngướ ượ ườ
th i có nh ng c ch , chính sách u đãi đ nnh b o hi m có đ c nh ng b c phát tri n ơ ế ư ượ ướ
n đ nh và đúng h ng; t o l p và duy trì m t môi tr ng kinh doanh an toàn, n đ nh, bình ướ ườ
đ ng và thu n l i, tr c h t vi c xây d ng m t khuôn kh pháp lý phù h p v i s v n ướ ế
đ ng c a c ch th tr ng, đ ng th i đ i m i ph ng th c và nâng cao năng l c qu n ơ ế ườ ươ
nhà n c đ i v i ho t đ ng kinh doanh b o hi m, ti n d n t i th c hi n các nguyên t c vàướ ế
chu n m c qu n lý b o hi m qu c t . ế
Trong b i c nh Vi t Nam đang tích c c h i nh p kinh t qu c t , t ng b c ph i m c a th ế ế ướ
tr ng theo các hi p đ nh và cam k t qu c t , ngành b o hi m đang đ ng tr c thách th c vàườ ế ế ướ
v n h i m i, đòi h i công tác qu n lý Nhà n c ph i có nh ng c i cách phù h p. Do v y, ướ
vi c đào t o và đào t o l i nh m nâng cao trình đ c a đ i ngũ qu n lý Nhà n c v lĩnh v c ướ
b o hi m là r t c p thi t. ế
Đ ng th i, Nhà n c c n ti p t c hoàn thi n c ch , chính sách v ho t đ ng kinh doanh ướ ế ơ ế
b o hi m đ th tr ng phát tri n lành m nh, an toàn, phù h p v i yêu c u h i nh p; b o ườ
đ m tính ch đ ng và t ch u trách nhi m c a các doanh nghi p kinh doanh b o hi m. M t
chính sách phù h p đ khuy n khích vi c tham gia b o hi m c a các cá nhân, t ch c, ế
khuy n khích vi c m r ng th tr ng, ph m vi ho t đ ng c a các công ty b o hi m là r tế ườ
c n thi t. ế
2. V phía các công ty b o hi m
Đ i v i m t công ty b o hi m, năng l c v v n, công ngh , trình đ qu n lý, kinh doanh… là
nh ng y u t r t quan tr ng t o nên s c m nh. N u không t hoàn thi n và nâng cao năng ế ế
l c, các công ty b o hi m trong n c s khó có th đ ng v ng và thành công trong đi u ki n ướ
c nh tranh ngày càng tr nên gay g t nh hi n nay. Ngay t bây gi , các công ty b o hi m ư
trong n c c n t t o cho mình m t v th v ng ch c, duy trì và m r ng th ph n, t o ni mướ ế
tin khách hàng. Các công ty b o hi m không ch ph i đa d ng hoá s n ph m, nâng cao ch t
l ng d ch v , mà còn ph i chú tr ng đ n vi c chăm sóc khách hàng, gi i quy t nhanh chóng,ượ ế ế
h p lý công tác b i th ng t n th t trong các tr ng h p x y ra r i ro đ c b o hi m. Vi c ườ ườ ượ
tăng c ng đào t o, b i d ng nghi p v , phong cách ph c v , nâng cao đ o đ c nghườ ưỡ
nghi p cho các cán b kinh doanh, đ i lý môi gi i b o hi m cũng r t c n thi t. Các công ty ế
b o hi m c n nhanh chóng n m b t và ng d ng các thành t u c a khoa h c công ngh , đ c
bi t là công ngh thông tin vào quá trình khai thác và qu n lý ho t đ ng kinh doanh nh m
nâng cao hi u qu kinh doanh, ti t ki m chi phí qu n lý, h phí b o hi m m t cách h p lý. ế
Ho t đ ng đ u t cũng c n đ c đ y m nh m t cách có hi u qu , b ng cách t n d ng t i đa ư ượ
các công c đ u t tài chính, tham gia tích c c vào th tr ng ch ng khoán. Khi tham gia đ u ư ườ
t vào các công trình, các d án có v n l n, các công ty c n chú tr ng công tác th m đ nh đư
đ m b o m c đ an toàn, tính thanh kho n cũng nh kh năng sinh l i cho đ ng v n. ư
Trong đi u ki n c nh tranh ngày càng gay g t, xúc ti n th ng m i là m t trong nh ng y u ế ươ ế
t c b n t o nên thành công c a m t doanh nghi p. Trong lĩnh v c b o hi m, y u t này có ơ ế
vai trò r t quan tr ng, đ c bi t là Vi t Nam hi n nay, khi mà nh n th c c a ng i dân v ườ
s c n thi t c a b o hi m đ i v i n n kinh t , cũng nh đ i v i đ i s ng xã h i v n còn ế ế ư
h n ch . Đây là m t c h i t t đ các doanh nghi p b o hi m nâng cao hi u bi t c a ng i ế ơ ế ườ
dân v b o hi m, đ ng th i xây d ng đ c hình nh c a công ty mình trong nh ng khách ượ
hàng ti m năng.
Các công ty cũng c n nhanh chóng đa d ng hoá các kênh phân ph i thông qua nhi u hình th c
khác nhau. M t trong các ph ng pháp th ng g p hi n nay các công ty b o hi m là ti n ươ ườ ế
hành qua h th ng ngân hàng, qua các t ch c tài chính. Qua đây, các công ty b o hi m s
c h i ti p c n v i đông đ o các khách hàng giàu ti m năng v i kh năng tài chính cao và nhuơ ế
c u l n. Ngoài ra, vi c ti p c n khách hàng b ng th tr c ti p ho c Internet cũng có th ế ư ế
mang l i hi u qu cao. Trong xu th th ng m i đi n t đang ngày càng phát tri n nh hi n ế ươ ư
nay, vi c bán b o hi m qua m ng đang ngày càng ph bi n. H u h t các công ty b o hi m ế ế
trên th tr ng Vi t Nam đ u đã có website riêng, song m i ch có m t vài công ty cho phép ườ
khách hàng đăng ký mua b o hi m, cũng nh thanh toán tr c tuy n. Vi c tri n khai hình th c ư ế
này còn nhi u khó khăn, do h t ng thông tin n c ta còn y u kém, thanh toán b ng ti n m t ướ ế
v n r t ph bi n… Tuy nhiên, đó cũng là m t ph ng th c hi u qu mà các công ty b o ế ươ
hi m c n quan tâm tri n khai nh m đón tr c th i c trong t ng lai. ướ ơ ươ
Bên c nh vi c phát huy n i l c, các công ty b o hi m r t c n h p tác v i nhau trong nhi u
m t. Thông qua Hi p h i b o hi m, các thành viên có th có nh ng tác đ ng tích c c nh m
m r ng, đ nh h ng cho th tr ng, duy trì s c nh tranh lành m nh, ch ng tr c l i b o ướ ườ
hi m… t o đi u ki n phát tri n có l i cho toàn ngành. Không ch tăng c ng h p tác trong ườ
n c, các công ty b o hi m Vi t Nam cũng ph i đ y m nh h p tác qu c t . C n nhanhướ ế
chóng t o l p, c ng c m i quan h v i các công ty b o hi m, tái b o hi m có kinh nghi m,
uy tín trong khu v c và qu c t nh m h p tác trong các lĩnh v c đào t o chuyên môn, nghi p ế
v cho ngu n nhân l c, tr giúp v k thu t, công ngh , trao đ i thông tin… Vi c thúc đ y
h p tác qu c t cũng s m ra nh ng c h i kinh doanh m i cho c hai phía, t o thu n l i ế ơ
cho ngành b o hi m Vi t Nam v n ra v i th gi i. ươ ế
3. V phía các t ch c khác
Bên c nh các vi c nh ng n l c t phía Nhà n c, t phía các doanh nghi p b o hi m, s ướ
tham gia c a các t ch c khác có liên quan s có vai trò r t to l n. Các doanh nghi p thu c
n n kinh t đ u c n có nh n th c rõ ràng h n v t m quan tr ng c a b o hi m, đ ng th i, ế ơ
tích c c ch đ ng tham gia mua b o hi m cho tài s n, con ng i, cũng nh trách nhi m dân ườ ư
s . Nhi u lĩnh v c b o hi m thi t y u nh b o hi m cháy n , b o hi m trong nông ế ế ư
nghi p… ch a đ c các cá nhân, đ n v quan tâm m t cách đúng m c. Đ c bi t, v i nh ng ư ượ ơ
lĩnh v c có ti m năng l n nh b o hi m hàng hoá xu t nh p kh u, b o hi m hàng không… ư
các công ty b o hi m r t c n s h p tác c a các bên liên quan. Các doanh nghi p kinh doanh
xu t nh p kh u c n nh n th c ý nghĩa c a vi c giành quy n mua b o hi m, đ chuy n t
t p quán bán FOB, mua CIF sang bán CIF, mua FOB. Đ ng th i, các doanh nghi p này cũng
nên chú tr ng mua b o hi m nh ng công ty trong n c, v a ti t ki m ngo i t , v a thu n ướ ế
ti n trong giao d ch, trong gi i quy t b i th ng, l i góp ph n vào vi c phát tri n n n b o ế ườ
hi m Vi t Nam.
SOURCE: NHAQUANLY.VN
Trích d n t : http://nhaquanly.vn/news.php?id=2076