Trang 1
Kinh nghiệm thiết kế các trò chơi trong PowerPoint để
dạy tiếng Anh hiệu quả
Trang 2
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Khi xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu mở rộng quan hệ quốc tế ngày càng mạnh mẽ
và học ngôn ngữ là một yếu tố tất yếu. Do đó mà giáo dục Việt Nam đã đưa Tiếng anh (T.A) vào
các trường phổ thông như một bộ môn chính được khuyến khích từ bậc mầm non, tiểu học cho
đến bắt buộc ở bậc phổ thông, đại học. Do đó việc tạo ra một môi trường học tập sinh động và
thú vị đóng một vai trò quan trọng trong việc giảng dạy và học tập tại trường phổ thông. Môi
trường này là phương tiện cũng là mục đích của quá trình dạy học nói chung. Bởi vì không phải
người học T.A nào cũng yêu thích và có khả năng tự học tốt T.A.
Vậy làm thế nào để một giáo viên T.A có thể mang lại cho học trò những bài học thật
thú vị, luôn mới mẻ, kích thích học sinh ham học…? Mỗi bài học không chỉ khắc sâu kiến
thức mà còn giúp học sinh (hs) luôn ấn tượng và nhớ mãi về màu sắc hình ảnh và âm thanh
sinh động của nó, từ đó học sinh sẽ dễ dàng nhớ bài học khi được khơi gợi?... Có nhiều cách
để thể hiện hình thức này, tuy nhiên cách để lại ấn tượng nhiều nhất phải chăng chính là việc
thiết kế trò chơi (games) lồng ghép vào bài học là điều thiết yếu mà từ lâu đã được các giáo
viên ứng dụng một cách thuần thục.
Tuy nhiên để đáp ứng được với nhu cầu thực tiễn thì việc giáo viên (gv) chuyển hoặc
lồng ghép một bài giảng từ phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp dạy học
hiện đại ứng dụng CNTT như hiện nay là điều mà nhiều giáo viên còn trăn trở. Mặc dù từ khi
có cuộc vận động của Bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo về việc ứng dụng CNTT trong soạn
giảng đã tạo ra một phong trào học tập và thi đua trong tất cả các giáo viên nhưng đến nay
hầu hết giáo viên chỉ có thể soạn được giáo án điện tử nhờ bộ công cụ của MicroSoft Office
mà cụ thể bằng Microsoft Powerpoint (PPT) một cách cơ bản chứ chưa trở thành kỹ năng kỹ
xảo được vì thế giáo viên còn gặp nhiều khó khăn là điều không thể tránh khỏi.
Bởi lẽ giáo viên không chỉ có thiết kế những nội dung ẩn hiện của một bài học đơn giản
để thay cho bảng đen truyền thống mà các giáo viên T.A còn làm thế nào để thiết kế những
bài học có âm thanh sôi động của những đoạn nhạc, đoạn phim minh họa, những audio hay
các trò chơi trong PPT lôi cuốn, hấp dẫn để kích thích hs tham gia cũng là điều mà nhiều giáo
viên còn đang nghiên cứu. Phải chăng, giáo viên dạy T.A gặp khó khăn trong việc sử dụng
các hiệu ứng nâng cao trong PPT như kỹ thuật dùng trigger hay lập trình đối tượng…?
Nói cách khác, tất cả giáo viên T.A muốn sử dụng PPT để soạn giảng đều bắt nguồn từ
quá trình tự học và tự nghiên cứu chứ thường không theo học một lớp soạn giảng PPT
chuyên nghiệp nào. Hoặc thậm chí là có lớp do các giáo viên tin học trực tiếp hướng dẫn
giảng dạy thì đôi khi không cùng chuyên môn nên khó giải đáp mọi thắc mắc của giáo viên
T.A.
Vì thế, để gv có thể thiết kế những game bắt mắt, sôi động trên những slide trình chiếu
có tính tương tác giữa học sinh và giáo viên một cách chuyên nghiệp nhằm thu hút học trò
cùng tham gia như những show game trên truyền hình, hay một số trò chơi nhanh như trên
các trang web online phải cần đến sự chuẩn bị kỹ lưỡng cũng như một chút kỹ thuật nâng cao
thì không phải giáo viên Tiếng Anh nào cũng có thể làm được. Một số gv có thể làm ở mức
độ đơn giản thì đôi khi lỗi kỹ thuật cũng gây đến sự nhàm chán hay tranh cãi cho hs…
Là một giáo viên T.A, bản thân tôi cũng từng gặp rất nhiều khó khăn khi ứng dụng
CNTT trong soạn giáo án điện tử có tính tương tác. Song với lòng say mê và tinh thần ham
học hỏi nên từ một gv chưa có nhiều kinh nghiệm trong soạn giáo án điện tử, tôi đã không
ngừng tự nghiên cứu, học tập, trao đổi nâng cao trình độ CNTT từ sách vở, bạn bè, Internet
và cả các chuyên gia CNTT trên các diễn đàn. Đến nay việc soạn giáo án điện tử bằng PPT
Trang 3
đã trở thành kỹ năng với nhiều kỹ xảo phong phú, tạo ra được những bài giảng với nội dung
đa dạng có lồng ghép các trò chơi sinh động, đẹp mắt thu hút sự quan tâm của học trò và
được các đồng nghiệp tham gia góp ý, đánh giá cao trong thời gian qua.
Từ những nhận định trên, với mong muốn được chia sẻ những kinh nghiệm mà tôi có
được khi soạn giáo án điện tử bằng PPT, đặc biệt là những vấn đề khó khăn khi thiết kế các
trò chơi để dạy Tiếng Anh hiệu quả mà tôi đã tự học và tích lũy trong những năm qua đến tất
cả các bạn đồng nghiệp, những người đang bắt đầu nghiên cứu hoặc chưa thành thạo như tôi
ở các năm trước, nhằm phần nào có thể giúp quí đồng nghiệp giảm bớt thời gian tự học và
nghiên cứu. Đó chính là lý do tôi chọn đề tài: “Kinh nghiệm thiết kế các trò chơi trong
power point để dạy Tiếng Anh hiệu quả.”
Trang 4
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
Ứng dụng CNTT vào giảng dạy đã được đề cập rất lâu và rất cụ thể trong các Chỉ thị
về giáo dục như: Chỉ thị 29 về việc"Ứng dụng và phát triển CNTT trong giáo dục và đào tạo
sẽ tạo ra một bước chuyển cơ bản trong quá trình đổi mới nội dung, chương trình, phương
pháp giảng dạy, học tập và quản lí giáo dục" . Hay “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo
dục đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng dẫn học CNTT như là một
công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp dạy học ở các môn”. Đặc biệt trong
năm học 2008 – 2009 vừa qua là năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT
ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng
CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008-2012 với chủ đề “Năm học đẩy mạnh ứng dụng
CNTT, đổi mới quản lý tài chính và xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
thì năm 2009-2010 chính là năm thứ hai tiếp tục triển khai thực hiện chỉ thị trên.
Song, để thực hiện các mục tiêu trên hiệu quả và ngày càng nâng cao về chất lượng
cũng như về số lượng thì mỗi trường cần có thêm một chiếc máy chiếu (projector), một
phòng học nghe-nhìn tương đối tốt. Bên cạnh đó, cũng cần có những buổi workshop,
seminar…để bàn về việc soạn giảng thế nào cho hay, cho tốt từ đó tạo điều kiện cho giáo
viên học tập trao đổi kinh nghiệm.
Tuy nhiên, trước mắt khi những vấn đề trên chưa được đáp ứng kịp thời thì việc giáo
viên tự học và tự nghiên cứu để soạn giáo án điện tử là điều hết sức cần thiết nhằm phục vụ
cho công tác giảng dạy nói chung và cho môn Tiếng Anh nói riêng.
Do vậy, để có thể ứng dụng CNTT thành công nhất, mỗi giáo viên chúng ta đều cố
gắng hết sức tự học hỏi, tìm tòi, sáng tạo, không nên ngần ngại hay rụt rè trao đổi với đồng
nghiệp khác cốt để làm sao có thể ứng dụng CNTT thật nhanh và hiệu quả vào trong từng
đơn vị bài học có chất lượng là điều tốt nhất. Từ đó phần nào đáp ứng được nhu cầu hiện nay
cũng như góp phần xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.
2. Thực trạng vấn đề
Đại đa số gv đều hiểu rõ tầm quan trọng và ích lợi của việc ứng dụng CNTT trong soạn
giảng cũng như việc lồng ghép các trò chơi khi dạy Tiếng Anh, đặc biệt là đối với hs THCS. Bộ
môn cần nhiều tranh ảnh, âm thanh, và những đoạn video clip minh hoạ đời sống thực của
ngôn ngữ được sử dụng. Nhưng đến nay cũng còn nhiều giáo viên ngại sử dụng giáo án điện
tử vì nghĩ rằng sẽ tốn thời gian để chuẩn bị một bài giảng. Việc thực hiện một bài giảng một
cách công phu bằng các dẫn chứng sống động trên các slide trong các giờ học là điều mà các
giáo viên thường hay tránh và không muốn nghĩ đến. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn nhiều ý
kiến cho rằng hs bây giờ rất lười học, nghiện internet và games online rất nhiều nên để đạt chất
lượng cao gv phải làm việc rất vất vả, hướng dẫn cho hs làm bài tập được thì chiếm hết cả thời
gian. Một số gv khác cũng lo ngại, hs chơi nhiều quá thì không ghi chép được gì, vì thế không
học được nhiều. Điều này cũng phần nào hạn chế việc thiết kế game khi dạy T.A nói chung và
thiết kế trên PPT nói riêng.
Cơ sở vật chất còn thiếu thốn cũng là một trong những vấn đề ảnh hưởng đến công
tác giảng dạy bằng máy chiếu của giáo viên. Vì hầu hết tất cả các trường hiện nay đều được
trang bị máy chiếu tuy nhiên số lượng chỉ có 1bộ/trường nên hạn chế trong việc giáo viên sử
dụng thường xuyên. Hoặc đôi khi bị trùng tiết với các giáo viên bộ môn khác. Điều đó phần
nào ảnh hưởng đến tính liên tục thực hành và giảng dạy của giáo viên.
Mặc khác, muốn “click” chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì giáo viên phải vất vả gấp
nhiều lần so với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo
Trang 5
phần mềm power point, giáo viên cần phải có niềm đam mê thật sự vì công việc thiết kế đòi hỏi
sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn. Bên cạnh đó một số
giáo viên chưa trang bị cho mình hoặc chưa biết cách truy cập Internet, đây cũng chính là lỗ hỗng
lớn nếu không kịp thời khắc phục thì rất khó cho giáo viên trong việc tìm kiếm và chia sẻ tư liệu
để soạn giảng giáo án điện tử.
Hơn nữa qua trao đổi với các bạn đồng nghiệp, hầu hết đều nói rằng mọi
người thường gặp khó khăn nhất trong thiết kế trò chơi có tính tương tác. Nghĩa là, ngoài
việc giáo viên tổ chức cho các em chơi nhưng sự lựa chọn phải tuỳ thuộc vào các em thì giáo
viên chưa làm được. Do đó những trò mà giáo viên cho các em chơi dưới sự “ấn định” của
giáo viên và thực hành theo thứ tự đôi khi cứ lặp đi lặp lại dần ra chán nản mà thay đổi thì
chưa làm được và không biết hỏi ai. Tránh né hoặc bỏ qua việc thực hiện dạy bằng CNTT
một cách thường xuyên để quay về với phương pháp truyền thống cho nhanh là điều dễ hiểu
bởi cách lựa chọn của một số giáo viên.
Bên cạnh đó, một số giáo viên cho rằng việc thiết kế và thay đổi games phong phú
trong PPT bằng kỹ thuật tin học cao là rất khó, và mình là giáo viên Tiếng anh thì không thể
học được. Vì thế thông thường gv chỉ dạy và thiết kế game đơn giản với phấn trắng bảng đen
là nhiều chứ không áp dụng với phương pháp dạy bằng PPT vì vô tình sẽ làm phản tác dụng
của nó. Mặc khác, phong trào soạn giảng giáo án điện tử cũng chỉ mới tập trung ở một số gv
yêu thích CNTT chứ chưa thực sự yêu cầu bắt buộc với tất cả gv. Vì thế gv cũng chỉ làm vài
tiết thí nghiệm chứ chưa đầu tư nghiên cứu kỹ.
Các trường học và phòng giáo dục cũng chưa tổ chức được các cuộc thi trình chiếu
bài giảng điện tử soạn bằng PPT giữa các gv với nhau nên thiếu động lực học hỏi và thực
hành của gv dẫn đến việc gv còn hạn chế rất nhiều trong việc thiết kế bài giảng điện tử.
Chính vì những khó khăn trên mà các giáo viên chỉ ứng dụng CNTT khi có nhu cầu. Tức
là chỉ có thao giảng hoặc khi rãnh rỗi mới sử dụng. Tình trạng này cũng phổ biến trong các
trường phổ thông. Mục đích sử dụng máy tính, máy chiếu phục vụ cho công tác giảng dạy chỉ
được áp dụng trong các tình huống này.
Tuy nhiên, khảo sát hiệu quả từ phía học sinh cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy
học truyền thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu quả mang lại chỉ có 50%, trong khi hiệu
quả của phương pháp multêmedia (nhìn - nghe) lên đến 90%. Đặc biệt các em rất thích học
Tiếng Anh có lồng ghép vào các trò chơi mà các trò chơi được thầy cô thiết kế gần như các
trò em chơi vi tính ở nhà thì thật tuyệt. Thực tế quan sát cho thấy, các em thường không ý
thức được rằng là mình đang học. Điều này là rất tốt vì phần nào giáo viên đã làm được việc:
Chơi mà học, học mà chơi. Gv đã góp phần xây dựng mái trường thân thiện cho các em.
Song, các em cũng nói rằng thời gian các em được chơi thường không nhiều và cũng không
thường xuyên.
Bên cạnh đó các em còn cho rằng, Tiếng Anh là môn học khó, khô khan và ở tại tỉnh
Gia Lai này các em hầu như cũng không có cơ hội để thực hành ngôn ngữ ngoài đời. Việc
học ngoại ngữ của các em chỉ vì cố lấy điểm cao là chủ yếu chứ không phải vì cố học để có
thể sử dụng làm phương tiện giao tiếp sau này. Nếu giáo viên không cung cấp những bài học
sinh động và bổ ích để các em có thể liên hệ với thực tế và so sánh với Tiếng Việt thì các em
cũng chẳng biết học ở đâu vì ở Gia Lai cũng không có trung tâm ngoại ngữ nào có nhiều
người bản địa giảng dạy cả. Vả lại việc sắm trang thiết bị gia đình phục vụ công việc tự học
Tiếng anh tại gia của các em không phải ai cũng có được…
Tóm lại, giáo viên Tiếng Anh chúng ta cần nỗ lực nhiều hơn nữa mới có thể đáp ứng
nhu cầu thực tế. Giáo viên cũng cần giúp nhau và chia sẻ kinh nghiệm cho nhau nhiều hơn
