M T S N I DUNG C B N TRONG QUAN ĐI M, Đ NG L I, CHÍNH Ơ ƯỜ
SÁCH C A Đ NG VÀ NHÀ N C TA V KINH T , VĂN HÓA, Đ I NGO I. ƯỚ
Bài 2: Kinh t th tr ng đ nh h ng XHCN VNế ườ ướ
(Câu h i. Phân tích nh ng đ c tr ng gi i pháp đ phát tri n kinh t th tr ng đ nh ư ế ườ
h ng xã h i ch nghĩa Vi t Nam. Liên h đ a ph ng.)ướ ươ
* Khái ni m:
Th tr ng là t ng th các quan h th c hi n hàng hóa, đó có hàng hóa, có k mua ườ
ng i bán, di n ra hành vi mua bán, có giá c ti n t , có ph ng th c thanh toán.ườ ươ
Kinh t th tr ng m t ki u t ch c kinh t giai đo n phát tri n cao c a kinhế ườ ế
t hàng hóa, trong đó các y u t đ u vào đ u ra c a s n xu t đ u th c hiên thông qua thế ế
tr ng. ườ
Xét v m t l ch s : kinh t hàng hóa có tr c kinh t th t ng, quan h hàng hóa phát ế ướ ế ườ
tri n trình đ cao s đ t đ n kinh t th tr ng ế ế ườ
Trong n n kinh t th tr ng, thái đ c x c u các thành viên tham gia th tr ng ế ườ ườ
h ng vào săn tìm l i nhu n cho chính mình theo s d n d t c a giá c th tr ngướ ườ
Kinh t th tr ng m t y u t khách quan không th thi u đ c trong n n kinh tế ườ ế ế ượ ế
hàng hóa và là thành t u c a văn minh nhân lo i. Vì v y các qu c gai không phân bi t ch ế
đ chính tr v n có theersd nó vào công cu c phát tri n kinh t xh. ế
* Nh ng đ c tr ng có tính ph bi n c a n n kinh t th tr ng: ư ế ế ườ
Th nh t : Các ch th kinh t . ế
Các ch th kinh t t n t i đ c l p cùng h p tác c nh tranh v i nhau đ cùng phát ế
tri n.
Các ch th kinh t đ c t ch v m t tài chính, l a ch n hình th c s h u, ch n ế ượ
ngành ngh kinh doanh và ch u trách nhi m v k t qu sxkd theo pháp lu t. ế
Th hai: Các lo i th tr ng c a n n kinh t th tr ng hoàn ch nh ườ ế ườ
H th ng th tr ng đ ng b th ng nh t ngày càng hi n đ i g n v i th tr ng khu ườ ườ
v c và th gi i. ế
M i n n kinh t th tr ng đ u ra bao g m các lo i th tr ng b ph n đ u ra (hàng ế ư ườ
hóa, d ch v ), th tr ng đ u Vào (vón, lao đ ng, công ngh thông tin, b t đ ng ườ
s n…)Các th tr ng là ti n đ , đi u ki n cho s phát tri n c a n n kinh t th tr ng. ườ ế ườ
Th ba: Giá c th tr ng ườ
Giá c th tr ng tín hi u quan tr ng c a n n kinh t th tr ng, y u t c t lõi ườ ế ườ ế
c a n n kinh t th tr ng. Giá c th tr ng ph thu c giá tr th tr ng c a hàng hóa; ế ườ ườ ườ
giá tr c a ti n t , quan h cung c u, quan h c nh tranh. Giá c th tr ng ch c năng ườ
ch y u đó ch c năng thông tin, ch c năng đi u ti t s n xu t l u thông; ch c năng ế ế ư
phân b các ngu n l c phát tri n c a n n kinh t ; ch c năng thúc đ y vi c ng d ng ti n ế ế
b khoa h c k thu t tiên ti n vào s n xu t, l u thông. ế ư
Th t ư: C ch th tr ngơ ế ườ
C ch v n hành c a n n kinh t c ch th tr ng nh ng quy lu t v n c aơ ế ế ơ ế ườ
nó: qu lu t giá tr , quy lu t cung c u, quy lu t c nh trang.
C ch th tr ng canh tranh t do và bình đ ng, là c ch t đi u ch nh (bàn tayơ ế ườ ơ ế
hình). Vì v y c ch v a có tác đ ng tích c c v a có tác đ ng tiêu c c. ơ ế
Th năm: Vai trò c a Nhà n c ướ
1
Trong n n kinh t th tr ng, c ch th tr ng th d n đ n nh ng th t b i c a th ế ườ ơ ế ườ ế
tr ng, đ kh c ph c Nhà n c ph i tham gia vào vi c qu n lý, đi u ti t s v n hànhườ ướ ế
c a n n kinh t . Vai trò c a Nhà n c trong n n kinh t th tr ng đ phát huy m t ế ướ ế ư
tích c c h n ch m t tiêu c c c a c ch th tr ng: Nhà n c t o l p môi tr ng ế ơ ế ườ ướ ườ
pháp lý thu n l i, môi tr ng kinh t - xã h i n đ nh cho s phát tri n kinh t th tr ng; ườ ế ế ư
Nhà n c t ch c, đ nh h ng, ki m soát đi u ti t s phát tri n kinh t th tr ng;ướ ướ ế ế ườ
phân ph i, tái phân ph i ngu n l c; gi i quy t các v n đ h i, b o v môi tr ng ế ườ
b o đ m phát tri n b n v ng.
* N n kinh t th tr ng đ nh h ng h i ch nghĩa n c ta, ngoài nh ng đ c ế ườ ướ ướ
tr ng tính ph bi n c a n n kinh t th tr ng, còn nh ng đ c thù c a đ như ế ế ườ
h ng xã h i ch nghĩa trong n n kinh t th tr ng:ướ ế ườ
Th nh t , v m c tiêu phát tri n kinh t th tr ng: “Dân giàu, n c m nh, dân ế ườ ướ
ch , công b ng, văn minh.”
Gi i phóng m nh m không ng ng phát tri n s c sx, nâng cao đ i s ng nhân
dân.
Tăng tr ng kinh t g n li n v i ti n b công b ng h i. C th , đ y m nhưở ế ế
xóa đói gi m nghèo, khuy n khích v n lên làm giàu chính đáng. ế ươ
M c tiêu phát tri n kinh t n c ta con ng i, do con ng i, làm cho m i ế ướ ườ ườ
ng i đ u h ng đ c thành qu c a s phát tri n, đi u ki n phát tri n toàn di n ườ ưở ượ
tr thành ch th c a đ t n c. ướ
Th hai, v ch đ s h u và các thành ph n kinh t ế ế
N n kinh t nhi u thành ph n, đa hình th c s h u, nh ng ch đ công h u v t ế ư ế ư
li u s n xu t ch y u, trong đó kinh t nhà n c gi vai trò ch đ o, cùng v i kinh t ế ế ướ ế
t p th tr thành n n t ng v ng ch c c a n n kinh t qu c dân. Đi u đó ý nghĩa đ n ế ế
s phát tri n c a đ t n c theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa. ướ ướ
Th ba, v ch đ phân ph i ế
K h p ch t ch nh ng nguyên t c phân ph i c a ch nghĩa h i nguyên t cế
phân ph i c a n n kinh t th tr ng nh phân ph i theo lao đ ng, theo v n, theo tài năng, ế ườ ư
thông qua các phúc l i xã h i, trong đó phân ph i theo lao đ ng là ch y u và là đ c tr ng ế ư
b n ch t kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i ch nghĩa, cũng là hình th c phân ph i ch ế ườ ướ
y u trong th i kỳ quá đ lên CNXH n c ta. Đi u ch nh phân ph i theo thu nh p. K tế ướ ế
h p v n đ l i nhu n v i v n đ xã h i
Th t , v vai trò qu n lý c a Nhà n c ư ướ
C ch qu n v n hành n n kinh t c ch th tr ng s qu n c aơ ế ế ơ ế ườ
Nhà n c, d i s lãnh đ o c a Đ ng C ng s n VN theo ph ng châm: Nhà n c đi uướ ướ ươ ướ
ti t kinh t vĩ mô, th tr ng h ng d n doanh nghi p.ế ế ườ ư
Nhà n c qu n n n kinh t th tr ng nh m gi i quy t t t m i quan h gi aướ ế ườ ế
tăng tr ng kinh t v i ti n b công b ng h i.Vì v y, n n kinh t th tr ng đ nhưở ế ế ế ườ
h ng XHCN v a mang tính ph bi n c a m i n n kinh t th tr ng, v a đ c thùướ ế ế ườ
c a tính đ nh h ng XHCN ướ
Các gi i pháp ch y u đ phát tri n kinh t th tr ng đ nh h ng XHCN n c ta ế ế ườ ướ ướ
Gi i pháp th nh t : Th c hi n nh t quán lâu dài chính sách phát tri n n n kinh t ế
nhi u thành ph n, phát huy vai trò ch đ o c a kinh t nhà n c. ế ướ
2
Gi i pháp này nh m khai thác, huy đ ng và s d ng có hi u qu các ngu n l c c a
các thành ph n b ph n khác nhau trong n n kinh t . ế
Có chính sách đ khuy n khích, t o đi u ki n cho các thành ph n kinh t phát tri n ế ế
bình đ ng.
Ti p t c đ i m i, s p x p kinh t nhà n c kinh t nhà n c xây d ng t p đoànế ế ế ướ ế ướ
kinh t m nh trong đó h t nhân v n là kinh t nhà n c. ế ế ướ
Đa d ng hóa các hình th c t ch c kinh doanh v i nh ng quy mô thích h p v i n n
kinh t th tr ng.ế ườ
Gi i pháp th hai: Đ y m nh công nghi p hóa hi n đ i hóa.
Công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t o nh ng ti n đ v t ch t, thúc đ y phân công
lao đ ng xã h i.
Trang b k thu t công ngh tiên ti n hi n đ i cho n n kinh t qu c dân; xây d ng ế ế
đ c m t đ i ngũ lao đ ng trình đ k thu t k lu t cao đ tăng năng su t laoượ
đ ng, nâng cao ch t l ng hàng hóa và tăng s c c nh tranh c a n n kinh t qu c dân. ượ ế
Chuy n d ch c c u kinh t theo h ng t i u hóa trên c s khai thác các l i th , ơ ế ướ ư ơ ế
đ ng th i th c hi n phân công lao đ ngh i và t ng b c tham gia phân công lao đ ng ư
qu c t . ế
Công nghi p hóa, hi n đ i hóa nông nghi p nông thôn đ chuy n đ i căn b n kinh
t nông thôn sang ho t đ ng theo c ch th tr ng. ế ơ ế ườ
Gi i pháp th ba : Hình thành và phát tri n đ ng b các lo i th tr ng. ườ
Hình thành phát tri n các lo i th tr ng đ t o c h i cho các ch th kinh t ườ ơ ế
ti p c n đ c các y u t đ u vào và gi i quy t các y u t đ u ra c a quá trình s n xu t.ế ượ ế ế ế
Th tr ng hàng hóa d ch v : thu h p lĩnh v c Nhà n c đ c quy n kinh doanh, xóa ườ ướ
b đ c quy n doanh nghi p. Phát tri n m nh th ng m i trong n c, đ y m nh t do ươ ướ
hóa phù h p v i cam k t h i nh p. ế
Th tr ng tài chính: m r ng nâng cao ch t l ng ho t đ ng c a th tr ng ườ ượ ườ
v n, th tr ng ti n t . M c a th tr ng d ch v ngân hàng theo cam k t h i nh p. ư ườ ế
Th tr ng s c lao đ ng: t o đi u ki n cho th tr ng lao đ ng phát tri n c cung ườ ườ
c u; ng i lao đ ng đ c t do l a ch n vi c làm đ phát huy hi u qu năng l c ườ ượ
c a h . Đ y m nh xu t kh u lao đ ng.
Th tr ng b t đ ng s n: hoàn thi n h th ng pháp cho th tr ng này. N ườ ườ
n c đi u ti t giá đ t theo các quy lu t c a kinh t th tr ng.ướ ế ế ư
Th tr ng khoa h c công ngh : đ i m i c ch chính sách đ th ng m i hóa các ườ ơ ế ươ
s n ph m khoa h c - công ngh . Đ ng th i t o môi tr ng c nh tranh đ các s n ph m ườ
công ngh phát tri n v ch t l ng và đa d ng m u mã. ượ
Gi i pháp th t ư: Nâng cao năng l c và hi u l c qu n lý vĩ mô c a Nhà n c. ướ
C i cách n n hành chính qu c gia, tinh gi n b máy, nâng cao năng l c c a các c ơ
quan l p pháp, hành pháp, t pháp. ư
Cung c p khuôn kh pháp lý rõ ràng, minh b ch, có hi u l c và phù h p v i c ch ơ ế
th tr ng và thông l qu c t . ườ ế
Ki n t o đ m b o môi tr ng vĩ mô n đ nh, có tính khuy n khích kinh doanh. ế ườ ế
Xây d ng hi n đ i hóa k t c u h t ng kinh t h i; giao thông v n t i, đi n ế ế
n c d ch v thông tin, b u chính vi n thông, d ch v tài chính, các d ch v hàng hóa côngướ ư
c ng nh giáo d c, s c kh e, b o v môi tr ng. ư ườ
3
Tăng c ng vai trò ki m tra, ki m soát trong n n kinh t đ đ m b o cho vi c sườ ế
d ng các ngu n l c qu c gia hi u qu .
Nhà n c nâng cao ch t l ng c a công tác xây d ng quy ho ch, chi n l c, kướ ượ ế ượ ế
ho ch phát tri n kinh t qu c dân. ế
S d ng hi u qu h p các công c qu n kinh t nh thu , lãi su t, t ế ư ế
giá h i đoái….
Gi i pháp thú năm: M r ng quan h kin t đ i ngo i, ch đ ng tích c c h i ế
nh p kinh t qu c t . ế ế
Đa ph ng hóa, đa d ng hóa các quan h qu c t . Ch đ ng h i nh p t ng b cươ ế ướ
tham gia vào phân công lao đ ng đ m r ng th tr ng, tăng c ng h p tác qu c t trên ườ ườ ế
các lĩnh v c khi có đi u ki n và c h i. ơ
Th c hi n nh t quán đ ng l i đ i ngo i đ c l p, t ch , hòa bình, h p tác và phát ườ
tri n; đa ph ng hóa, đa d ng hóa quan h , ch đ ng tích c c h i nh p kt qt ; nâng ướ ế ế
cao v th c a đ t n c; l i ích qu c gia dân t c, m t n c VN XHCN giàu m nh; ế ướ ướ
b n, đ i tác tin c y thành viên trách nhi m trong c ng đ ng qtees, góp ph n vào
sn hòa bình, đ c l p dân t c, dân ch ti n b ch trên th gi i ế ế (C ng lĩnh xd đát n cươ ướ
bs phát tri n 2011)
Ph n liên h g m:
- Nh ng k t qu đ t đ c ế ượ
- Nh ng h n ch ế
- Ki n nghế
*Nh ng k t qu đ t đ c 6 thang dau nam2012 t nh Qu ng Tr : ế ượ
N n kinh t c a t nh ti p t c duy trì đà tăng tr ng, t ng s n ph m trong t nh c ế ế ưở ướ
đ t 5.381 t đ ng (giá so sánh 2010), t c đ tăng tr ng đ t 7,8%, t ng đ ng 6 tháng ưở ươ ươ
đ u năm 2011. Trong đó, khu v c nông - lâm - ng nghi p tăng 8,8% (cùng kỳ năm 2011 ư
tăng 0,3%) do m t s s n ph m ch y u tăng khá m nh nh : s n l ng l ng th c có ế ư ượ ươ
h t, l c, cao su, h tiêu, rau các lo i, th t h i xu t chu ng, g ... Đ i v i khu v c công ơ
nghi p - xây d ng: m c dù ngành công nghi p tăng 12,3% (6 tháng đ u năm 2011 tăng
15,9%) nh ng do ngành xây d ng g p khó khăn, ch tăng 0,5% (6 tháng đ u năm 2011 tăngư
6,6%) nên tính chung khu v c công nghi p - xây d ng ch tăng 6%. Khu v c d ch v tuy
v n duy trì đ c m c tăng tr ng khá, đ t 8,6% (KH c năm tăng trên 8,5%) nh ng v n ượ ưở ư
th p h n so v i cùng kỳ năm 2011. ơ
* Nh ng t n t i, h n ch : ế
Bên c nh nh ng k t qu đ t đ c, tình hình kinh t - xã h i c a t nh trong 6 tháng đ u ế ượ ế
năm 2012 còn b c l nh ng khó khăn, t n t i sau:
- Vi c th c hi n chính sách tài khoá th t ch t, chính sách ti n t ch t ch , gi m đ u t ư
công đã góp ph n ki m ch l m phát, n đ nh kinh t vĩ mô nh ng cũng đ l i h qu ế ế ư
làm cho nhi u doanh nghi p g p khó khăn.
- Thu n i đ a đ t th p, ch b ng 84,6% so v i cùng kỳ năm 2011, trong đó, ph n ngân sách
4
t nh đ c h ng ch đ t 36,9% d toán, n u lo i tr kho n thu ti n s d ng đ t và thu ượ ưở ế
khác có đ a ch chi thì ch đ t 28,39% d toán. .
- K t qu thanh tra, ki m tra cho th y, các đ n v , t ch c, cá nhân có vi ph m chi m tế ơ ế
l r t cao trong t ng s đ n v , t ch c, cá nhân đ c ti n hành thanh tra. ơ ượ ế
* Ki n ngh ế
- Ti p t c th c hi n nh t quán ch tr ng c a Chính ph v ki m ch l m phát, đ ngế ươ ế
th i phòng ng a nguy c gi m phát có th x y ra; th c hi n chính sách ti n t ch t ch , ơ
th n tr ng, k t h p hài hòa gi a chính sách ti n t và chính sách tài khóa, b o đ m n ế
đ nh kinh t vĩ mô v ng ch c và s phát tri n nhanh và b n v ng trong trung và dài h n. ế
C n quán tri t t t ng ch đ o quan tr ng này trong hành đ ng c a m i c p, m i ư ưở
ngành .
- T p trung tháo g các khó khăn, v ng m c trong đ u t , s n xu t, kinh doanh; tăng ướ ư
c ng xúc ti n th ng m i du l ch, xúc ti n và v n đ ng đ u t ; u đãi và h tr đ u t ,ườ ế ươ ế ư ư ư
h tr phát tri n doanh nghi p và kinh t t p th . ế
- Tăng c ng các ho t đ ng xúc ti n th ng m i, có gi i pháp h tr phù h p đ i v i cácườ ế ươ
ngành hàng xu t kh u ch l c, có l i th , th tr ng n đ nh và có kh năng c nh tranh. ế ườ
- T p trung ch đ o s n xu t nông, lâm, ng nghi p. ư
- T p trung ch đ o th c hi n t t công tác phòng ch ng l t bão và gi m nh thiên tai.
- Đ y m nh các ho t đ ng văn hoá - xã h i khoa h c - công ngh và b o v tài nguyên -
môi tr ng. ườ
- Đ y m nh c i cách hành chính, ki m soát ch t ch th t c hành chính, ti p t c ng ế
d ng m nh m công ngh tin h c đ nâng cao hi u l c, hi u qu qu n lý nhà n c; tăng ướ
c ng công tác qu c phòng, an ninh và tr t t xã h i, nâng cao hi u qu công tác đ iườ
ngo i và h i nh p kinh t qu c t . ế ế
5