Kinh tế vĩ mô chương 4: Tiền tệ ngân hàng và chính sách tiền tệ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Caùc chöùc naêng cuûa tieàn

(cid:57)Trung gian trao ñoåi

(cid:57)Phöông tieän thanh toaùn

Chöông 4 TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ

(cid:57)Ñôn vò haïch toaùn

(cid:57)Döï tröõ giaù trò

GV: ThS NGUYỄN NGỌC HÀ TRÂN nnhatran@gmail.com Email:nnhatran@gmail.com

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

2

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Caùc hình thaùi cuûa tieàn

(cid:57)Tieàn baèng haøng hoaù

Cô sôû cuûa tieàn (löôïng tieàn maïnh – Money Base (MB)– High powered Money (H)) MB = H = C+R

(cid:57)Tieàn giaáy coù theå chuyeån ñoåi

(cid:57)Tieàn ñöôïc baûo ñaûm baèng saéc leänh

Tiền dự trữ (Reserves)

löôïng tieàn trong löu thoâng (Currency)

(cid:57)Tieàn döôùi hình thöùc nôï tö

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

3

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

4

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Cung tieàn teä (money supply)

Cung tieàn teä (money supply)

M1 = C +D

M2= M1 + SD

Khoái tieàn teä

Chuaån tieàn

Tieàn tieát kieäm (Tieàn gôûi coù kyø haïn) Saving deposits (Time deposits)

löôïng tieàn trong löu thoâng (Currency)

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

5

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

6

1

Soá tieàn gôûi trong ngaân haøng (Demand Deposits)

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

C = $1000, D = $0, MS = $1000.

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Trường hợp 2:  Ngân hàng để dự trữ 100% • Ban đầu

TRƯỜNG HỢP 1  KHÔNG CÓ NGÂN HÀNG

• Hộ gia đình quyết định gởi $1000 vào Ngân

hàng 1

Tiền gởi ngân hàng D= 0

NGÂN HÀNG 1 balance sheet

Tiền trong lưu thông C = $1000

Assets (Có)

Liabilities (nợ)

(cid:121) Sau khi gởi,  C = $0,   D = $1000,    Ms = $1000.

→Cung tiền MS = $1000

Dự trữ $1000 Tiền gởi $1000

(cid:121) Ngân hàng để dự

trữ 100%

→ không tác động đến cung tiền

8

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

7

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TRƯỜNG HỢP 3: NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

Trường hợp 3: NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN

• Giả sử ngân hàng để lại dự trữ 10%,

(cid:57)Cô cheá taïo ra tieàn baèng vieäc cho vay

Các giả định:

và cho vay hết phần còn lại • Ngân hàng 1 sẽ cho vay $900

(cid:131)Dự trữ bắt buộc là 10% trên các khoản gửi

NGÂN HÀNG 1 balance sheet

(cid:131)Các NHTM đều cho vay hết 90%.

Liabilities (nợ)

Tiền gởi $1000

Assets (Có) Dự trữ $100 reserves $1000 Cho vay $900

(cid:131)Mọi khoản vay sau chi tiêu đều được gửi lại về hệ thống NHTM. Không có tình trạng sử dụng tiền mặt trong lưu thông.

Cung tiền = $1900: + Tiền gởi trong ngân hàng $1000 + và người đi vay đang giữ tiền mặt $900

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

9

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

10

→Khảo sát một khoản tiền 1.000 gửi vào hệ thống NHTM.

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TRƯỜNG HỢP 3:  NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

TRƯỜNG HỢP 3:  NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

Người đi vay gởi $900 vào NH 2

Như vậy, đối với ngân hàng dự trữ một phần, Ngân hàng sẽ tạo ra tiền

(cid:121) Sau đó, NH2 cho vay 90% tiền gởi.

(cid:121) Tài khỏan của NH2 mới:

Liabilities (nợ)

Assets (Có)

Liabilities (nợ)

Tiền gởi $1000

Tiền gởi $900

Assets (Có) Dự trữ $100 Cho vay $900

Cung tiền = $1900: + Tiền gởi trong ngân hàng $1000 + và người đi vay đang giữ tiền mặt $900

reserves $900 Dự trữ $90 loans $0 Cho vay $810

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

11

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

12

2

NGÂN HÀNG 1 balance sheet NGÂN HÀNG 2 balance sheet

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TRƯỜNG HỢP 3: NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

TRƯỜNG HỢP 3:  NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

Ngân hàng 1

• Nếu $810 gởi vào ngân hàng 3,

Có

Nợ

• Sau đó, NH 3 để lại dự trữ 10% và cho vay hết phần

D: 1000

Ngân hàng 2

còn lại:

Có R: 90

R: 100 L: 900

Ngân hàng 3

Nợ D: 900

Nợ

Có

L: 810

D: 810

L: 729

Liabilities (nợ) Tiền gởi $810

NGÂN HÀNG 3 balance sheet R: 81

Ngân hàng 4

Có

Nợ

Assets (Có) reserves $810 Dự trữ $81 loans $0 Cho vay $729

D: 729

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

13

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

14

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ TRƯỜNG HỢP 3: NGÂN HÀNG DỰ TRỮ MỘT PHẦN (tt)

R: 72,9 L: 656,1

Quan heä giöõa MS vaø MB

Thay ñoåi cuûa cung tieàn trong neàn kinh teá

Ms = C+D →Ms=D. (C/D+1) MB = H = C+R MB = H = C+R

∆MS = 1000 + 900 + 810 + 729 + 656,1 + … + 0 = 1000 + 1000(90%) + 1000(90%)(90%) +

1000(90%)(90%)(90%)+1000(90%)(90%)(90%)(90%)+…+0

MB

×

M =→

→MB=D. (C/D+R/D) 1 + /

/ DC DRDC / +

∆MS = 1000[1 + (90%) + (90%)2+ (90%)3+ (90%)4+…+0].

1

1

+

= 1000 x

= 10.000

∆MS = 1000 x

mm =→

: soá nhaân tieàn teä:

1 – (90%)

10%

1 /

/ DC / DRDC +

000.10

M S

MB

1000

∆→

∆=

×

=

×

=

→phaûn aùnh soá löôïng tieàn cung öùng (MS) ñöôïc sinh ra töø 1 ñôn vò tieàn phaùt haønh

1 %10

1 / DR

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

15

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

16

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Cung tieàn

Cung tieàn

(cid:121)Cung tieàn danh nghóa (Norminal money

supply)

→ NHTW taùc ñoäng ñeán cung tieàn thoâng qua caùc coâng cuï cuûa

NHTW goàm:

MS = C+D

(cid:121) Cung tieàn thöïc (Real money Supply) (M/P)S

(cid:121) Tæ leä döï tröõ baét buoäc (cid:121) Laõi suaát chieát khaáu (cid:121) Ñieàu haønh hoaït ñoäng treân thò tröôøng môû

r

(Open market operation)

(M/P)S

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

17

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

18

M/P

3

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Tæ leä döï tröõ baét buoäc (R/D)

Laõi suaát chieát khaáu

Cho vay

(cid:121)R/D: tæ leä giöõa löôïng tieàn döï tröõ vaø löôïng

NH trung öông

NH thöông maïi

tieàn gôûi

laõi suaát chieát khaáu

Khi tæ leä döï tröõ baét buoäc ↑ → thieáu huït döï tröõ trong heä thoáng NHTM → giaûm toång soá cho vay cuûa caùc ngaân haøng → MS↓

laõi suaát chieát khaáu ↑→ vay tieàn töø NHTW ñeå döï tröõ cuûa NHTM toán keùm→ NHTM giaûm cho vay ñeå khoûi thieáu huït döï tröõ

→ MS↓

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

19

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

20

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Caàu Tieàn Teä (Money demand)

Ñieàu haønh hoaït ñoäng treân thò tröôøng môû (open market operation)

Caàu tieàn teä danh nghóa

OMOP (mua)

MS↑

+ - + Md = L(P, i, Y)

r

NHTW

OMO (trái phieáu)

OMOS (baùn)

MS↓

Caàu tieàn thöïc

- +

GDP thöïc möùc giaù laõi suaát danh nghóa tính thanh khoaûn (Liquidity)

(M/P)d = L (r, Y)

M/P

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

21

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

22

(M/P)d

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Laõi suaát thöïc

Chính saùch tieàn teä (monetary policy)

Caân baèng treân thò tröôøng tieàn teä

(cid:121)Mục tiêu: ổn định nền kinh tế và ổn định

r

(M/P)S

giá trị tiền tệ

(cid:121)Công cụ: NHTW thay đổi lượng cung tiền

Caân baèng

rCB

(M/P)d

trong nền kinh tế bằng 3 công cụ của NHTW - tỉ lệ dự trữ bắt buộc - Lãi suất chiết khấu - điều hành hoạt động trên thị trường mở

M/P

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

24

23

4

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Chính saùch tieàn teä môû roäng

→ r↓ →I↑ → AD↑ → Y↑ → …

Ms↑

( P khoâng ñoåi)

r r AD (M/P)S 1 (M/P)S 2 450

Các loại CS tiền tệ (cid:121)CS tiền tệ mở rộng (expasion monetary

AD2

policy): MS↑

(cid:121)CS tiền tệ thu hẹp (thắt chặt ‐

I= I(r)

r1 AD1 r2

(M/P)d

Contraction monetary Policy): MS↓ Cơ chế tác động -

+

+

+

-

+ ∆Ms -

+

-

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

25

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

26

→ ∆ r → ∆ I→ ∆AD → ∆ Y→ … - ( P khoâng ñoåi)

MS ↑

r

I ( do Md naèm ngang)

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Chính saùch taøi khoaù môû roäng

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Chính saùch tieàn teä thu heïp

→AD↑ →Y↑ (→Md↑→r↑→ I↓ → AD↓ → Y↓ )

G↑

→ r↑ →I ↓→ AD ↓ → Y ↓ → …

Ms ↓

I M Y I2 Y2 I1 Y1 “Liquidity trap”: Baãy tieàn – baãy thanh khoaûn:

( P khoâng ñoåi)

I= I(r)

I= I(r)

1

2

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

27

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

28

“Crowding out”: hieän töôïng thaát ra hay hieän töôïng söï laán aùt: khi chính phuû taêng chi tieâu G: G↑ → r↑ → I↓

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Chính saùch taøi khoaù thu heïp

G↓

→AD↓ →Y↓ (→Md ↓ →r↓ →I↑ → AD ↑ → Y ↑)

r r 450 AD (M/P)S 1 AD2 r r AD (M/P)S 2 (M/P)S 1 450 AD3 AD1 r2 AD1 r2 AD2 r1 r1 (M/P)d (M/P)d (M/P)d I Y M I2 I1 Y2 Y1 Y3 I M Y I1 I2 Y2 Y1

MOÂ HÌNH IS – LM

Investment equals savings – LM:

(IS: Liquidity Preference equals Money Supply)

r 450 r AE (M/P)S 1 AD1

AD3 r1

Ñöôøng IS → taäp hôïp caùc ñieåm (r, Y) sao cho thò

AD2

tröôøng haøng hoùa caân baèng

→ Thò tröôøng haøng hoaù caân baèng:

I= I(r)

r2

Y = AD

2

1

→ (IS): Y = f(r)

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

30

5

(M/P)d (M/P)d Y I M I1 I2 Y1 29 Y2 Y3

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Hình thành đường IS

AD

450 AD1

r↓ AD0

Dịch chuyển đường IS

-

-

-

→ ∆ I→ ∆AD→ ∆Y → …

+ …→ ∆r

-

+

+

+

Y Y0 Y1 r

r0

IS

r1

(cid:121)Các yếu tố (trừ lãi suất) làm tăng tổng cầu sẽ làm đường IS dịch chuyển sang phải. (cid:121)Các yếu tố (trừ lãi suất) làm giảm tổng cầu sẽ làm đường IS dịch chuyển sang trái.

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

31

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

32

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Y Y0 Y1

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Dòch chuyeån ñöôøng IS

AD

Ñöôøng LM

AD0(T0) AD T↑ AD1(G1) G↑ AD1 AD0 AD0(G0) AD1(T1)

→ taäp hôïp caùc ñieåm (Y, r) sao cho thò tröôøng tieàn teä caân baèng

AD1 AD0

Y1 Y0 Y Y0 Y1 Y r r

→ thò tröôøng tieàn teä caân baèng: (M/P)S = (M/P)d → (LM): r= f(Y)

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

34

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

→∆Md →∆r→…

r0 r0 T↑ G↑ IS1 IS0 IS0 Y 33 Y0 IS1 Y1 Y ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân Y1 Y0

Dòch chuyeån ñöôøng LM -Cung tiền thực tăng làm đường LM dịch chuyển xuống dưới -Cung tiền thực giảm làm đường LM dịch chuyển lên trên

+ -

+ …→ ∆ Y -

(M/P)S LM LM1

Hình thaønh ñöôøng LM + -

(M/P)S 1 (M/P)S 2 r r r r MS↑ r2 r2 LM2

(

M

/P

)d

( Y

2)

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

35

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

36

6

r1 r1 r1 r1 r2 r2 Y↑ (M/P)d (Y1) (M/P)d Y1 Y2 Y M/P Y1 M/P Y

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

CS taøi khoaù môû roäng

C

aân

Caân baèng ñoàng thôøi caû 2 TT LM r

b aèn g

treân

thò

trö

LM1 r

ôøn g

G↑→ AD↑→Y↑ (Y↑→ Md↑→ r↑ → I↓→AD↓→Y↓) KQ: r ↑, Y↑

h aøn g

h

o

aù

C aân b aèn g treân thò trö ôøn g tieàn teä`

A’ rcb r2 A r1

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

37

38

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ CS taøi khoaù thu heïp

IS G↑ Ycb IS2 Y IS1 Y1 Y2

CS tieàn teä môû roäng (M/P)S↑→r↓→I↑→AD↑→Y↑→…

→r↓, Y↓

A’

→r↓, Y↑

LM1 r LM2 LM1 r Ms↑ A r1 A’ A r2 r1 r2

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

39

40

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ Keát hôïp CS taøi khoaù vaø CS tieàn teä

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ CS tieàn teä thu heïp

♦Giaûm thaâm huït ngaân saùch nhöng khoâng laøm giaûm saûn löôïng

G↓ IS1 IS1 IS2 Y2 Y1 Y Y2 Y1 ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

→CS taøi khoaù thu heïp vaø CS tieàn teä môû roäng (G↓ vaø MS ↑)

A

LM1 LM2 r r LM1 MS↑ LM2 Ms ↓

→r ↑, Y ↓

A

A’

A’ r1 r2 r1 r2

41

42

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

7

IS1 G↓ IS1 IS2 Y Y Y1 Y2 ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân Y1

TIEÀN TEÄ NGAÂN HAØNG VAØ CS TIEÀN TEÄ

Keát hôïp CS taøi khoaù vaø CS tieàn teä

♦Taêng saûn löôïng vaø taêng laõi suaát

→CS taøi khoaù môû roäng vaø CS tieàn teä thu heïp

A’

r LM2 MS↓ LM1

A

r2

r1

43

ThS Nguyễn Ngọc Hà Trân

8

G↑ IS1 IS2 Y Y1 Y2