336
KỸ THUẬT CHĂM SÓC RỐN
1. MỤC TIÊU
-
Nêu được mục đích, chỉ đnh nguyên tắc chung của chăm sóc rốn.
- Thực hiện thành thạo các bước của chăm sóc rốn.
- Trình bày được dấu hiệu, nguyên nhân, cách xử trí và phòng
ngừa khi xảy ra các tai biến.
2. MỤC ĐCH
- Gi cho rốn sạch và khỏe mạnh.
- Phòng ngừa phát hiện sớm nhiễm trng rốn.
3. CHỈ ĐỊNH
- Rốn chưa rụng.
- Rốn đã rụng nhưng còn tiết dch hoặc nhiễm trng.
4. NGUYÊN TẮC CHUNG
- Rốn cần gi khô, sạch và rụng tự nhiên, không cần can thiệp
trừ khi có dơ bẩn hoặc nhiễm trng.
- Gi sạch, lau khô rốn bằng nước sạch hoặc xà phòng trung tính
khi dính phân, nước tiểu. Chỉ dng chất sát trng khi có dấu
hiệu nhiễm trng.
- Không đắp hay băng rốn, tã không che phủ rốn, quần áo không
ôm chặt.
337
- Quan sát vng rốn mỗi khi thay tã, hướng dẫn thân nhân cách
chăm sóc và dấu hiệu nhiễm trng.
5. CÁC BƯỚC TIẾN HNH
5.1. Dng c
5.1.1. Dụng cụ vô khuẩn
- Que gòn vô khuẩn.
- Chén chung.
- Gạc.
5.1.2. Dụng cụ sạch
Găng sạch.
5.1.3. Dụng cụ khác
- Thng đựng chất thải thông thường.
- Thng đựng chất thải lây nhiễm.
5.1.4. Thuốc và dung dch sát khuẩn
- Natriclorid 0,9%: trong trường hợp rốn sạch.
- Chlohexidin: trong trường hợp rốn b nhiễm trng.
- Dung dch sát khuẩn tay nhanh.
5.2. Tiến hành kỹ thuật
BƯỚC CÁC BƯỚC KỸ THUẬT Ý NGHĨA
1Chào bệnh nhân, thân nhân.
G i ớ i t h i ệ u t ê n đ i ề u d ư ỡ n g .
Văn hóa giao tiếp.
Tôn trọng.
Tạo sự thân thiện.
2
Kiểm tra họ tên bệnh nhân,
ngày sinh, giới tính, địa chỉ,
kiểm tra thông tin bệnh nhân với
vòng đeo tay và hồ sơ bệnh án.
Đảm bảo xác định đúng bệnh
nhân.
3
Nhận định tình trạng rốn:
- Quan sát rốn.
- Quan sát vùng da xung
quanh rốn.
Dự liệu những tình huống có
thể xảy ra cho bệnh nhân,
chuẩn bị dụng cụ cho phù
hợp.
4Mang khẩu trang, rửa tay
thường quy.
Phòng ngừa chuẩn, giảm sự
lây lan của vi sinh vật gây bệnh.
5Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ, để
trong tầm tay.
Tổ chức sắp xếp hợp lý, khoa học.
Quản lý thời gian hiệu quả.
6
Đối chiếu lại bệnh nhân.
Báo và giải thích lại cho bệnh
nhân và thân nhân.
Tránh nhầm lẫn bệnh nhân.
Giúp bệnh nhân và thân nhân
an tâm, hợp tác tốt.
Kỹ thuật chăm sóc rốn
338
KỸ THUẬT ĐIỀU DƯỠNG NHI KHOA 2020
7Rửa tay nhanh, mang găng
sạch.
Phòng ngừa chuẩn, giảm sự
lây lan của các vi sinh vật gây
bệnh.
8
Tháo bỏ băng rốn hoặc kẹp rốn
(nếu có).
Tháo găng dơ.
Lưu ý: chỉ tháo bỏ kẹp rốn
khi mặt cắt rốn khô.
Bộc lộ vùng rốn thuận tiện cho
việc thực hiện kỹ thuật.
Giảm sự lây lan của vi sinh vật
gây bệnh.
Tránh nguy cơ chảy máu rốn.
9Rửa tay nhanh, mang găng
sạch.
Phòng ngừa chuẩn, giảm sự
lây lan của các vi sinh vật gây
bệnh.
10
Dùng gạc vô khuẩn nâng cuống
rốn.
Dùng que gòn vô khuẩn tẩm
dung dịch sát khuẩn rửa theo
thứ tự: chân rốn, thân rốn, kẹp
rốn (nếu có), mặt cắt cuống rốn.
Sát khuẩn da xung quanh rốn từ
trong ra ngoài rộng ra khoảng
5cm.
Để hở rốn hoặc băng gạc mỏng
nếu rốn còn tươi.
Lưu ý: Cấy mủ rốn (nếu có
chỉ định).
Bộc lộ chân rốn.
Làm sạch các vi sinh vật gây
bệnh ở rốn.
Giúp rốn nhanh khô.
Tránh cọ sát làm tổn thương
da và rốn.
11
Báo thân nhân bệnh nhân việc
đã xong.
Giúp bệnh nhân tiện nghi.
Dặn dò thân nhân bệnh nhân
những điều cần thiết.
Cảm ơn bệnh nhân, thân nhân
đã hợp tác.
Lấy bệnh nhân làm trung tâm,
bệnh nhân và thân nhân phải
được biết tiến độ công việc.
Tạo sự thoải mái và an toàn.
Phát hiện, xử trí kịp thời các
tai biến.
Tôn trọng bệnh nhân, tạo sự
thân thiện.
12
Tháo găng dơ.
Dọn dẹp dụng cụ.
Rửa tay. Phòng ngừa chuẩn.
13
Ghi hồ sơ:
- Ngày, giờ chăm sóc.
- Tình trạng rốn trước, trong
và sau khi chăm sóc.
- Loại dung dịch chăm sóc.
- Tên điều dưỡng thực hiện.
Yếu tố an toàn.
Yếu tố pháp lý.
Phương tiện để theo dõi, đánh
giá và bàn giao giữa nhân
viên y tế.
339
Kỹ thuật chăm sóc rốn
6. TAI BIẾN V XỬ TR
STT DẤU HIU TAI
BIN
NGUYÊN
NHÂN CÓ
THỂ XỬ TR PHÒNG
NGỪA
1
Sưng,
nóng, đỏ,
đau vùng
da quanh
rốn.
Chân rốn
có mủ,
hôi.
Chân rốn rỉ
dịch, máu.
Nhiễm
khuẩn. Do không
chăm sóc rốn
mỗi ngày.
Chăm sóc rốn
không đúng
quy trình.
Chăm
sóc rốn
theo chỉ
định.
Báo bác
sĩ.
Vệ sinh rốn
sau khi tắm
xong.
Theo dõi
các dấu hiệu
nhiễm khuẩn
rốn để phát
hiện sớm và
xử trí kịp thời.
2Sốt.
Co gồng.
Uốn
ván
rốn.
Tự cắt rốn
tại nhà
bằng dụng
cụ không
sạch.
Báo bác
sĩ.
Xử trí
theo
phác đồ.
Nếu sanh rớt
tại nhà thì
cắt rốn bằng
dụng cụ
sạch.
BẢNG KIỂM THỰC HNH
STT NỘI DUNG ĐẠT CHƯA ĐẠT
1Chào bệnh nhân, thân nhân. Giới thiệu tên
điều dưỡng.
2
Kiểm tra họ tên bệnh nhân, ngày sinh, giới
tính, địa chỉ, kiểm tra thông tin bệnh nhân với
vòng đeo tay và hồ sơ bệnh án.
3
Nhận định tình trạng rốn:
- Quan sát rốn.
- Quan sát vùng da xung quanh rốn.
4Mang khẩu trang, rửa tay thường quy.
5Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ, để trong tầm tay.
340
KỸ THUẬT ĐIỀU DƯỠNG NHI KHOA 2020
6
Đối chiếu lại bệnh nhân.
Báo và giải thích lại cho bệnh nhân và thân
nhân.
7Rửa tay nhanh, mang găng sạch.
8
Tháo bỏ băng rốn hoặc kẹp rốn (nếu có).
Tháo găng dơ.
Lưu ý: chỉ tháo bỏ kẹp rốn khi mặt cắt rốn
khô.
9Rửa tay nhanh, mang găng sạch.
10
Dùng gạc vô khuẩn nâng cuống rốn.
Dùng que gòn vô khuẩn tẩm dung dịch sát
khuẩn rửa theo thứ tự: chân rốn, thân rốn,
kẹp rốn (nếu có), mặt cắt cuống rốn.
Sát khuẩn da xung quanh rốn từ trong ra
ngoài rộng ra khoảng 5cm.
Để hở rốn hoặc băng gạc mỏng nếu rốn còn
tươi.
Lưu ý: Cấy mủ rốn (nếu có chỉ định).
11
Báo thân nhân bệnh nhân việc đã xong.
Giúp bệnh nhân tiện nghi.
Dặn dò thân nhân bệnh nhân những điều
cần thiết.
Cảm ơn bệnh nhân, thân nhân đã hợp tác.
12
Tháo găng dơ.
Dọn dẹp dụng cụ.
Rửa tay.
13
Ghi hồ sơ:
- Ngày, giờ chăm sóc.
-
Tình trạng rốn trước, trong và sau khi chăm
sóc.
- Loại dung dịch chăm sóc.
- Tên điều dưỡng thực hiện.