VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN NGỌC ĐỨC
ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ CƠ KHÍ
TRONG TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT
Ngành: Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu
Mã số: 9 22 20 24
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Hùng Việt
HÀ NỘI -2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận án tiến sĩ “Đối chiếu thuật ngữ cơ khí trong
tiếng Anh và tiếng Việt” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu của riêng
tôi.
Các số liệu được sử dụng trong luận án hoàn toàn được thu thập từ thực
tế, chính xác, đáng tin cậy, có nguồn gốc rõ ràng, được xử lý trung thực khách
quan, chưa từng được ai công bố ở đâu và trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận án
Trần Ngọc Đức
i
LỜI CẢM ƠN
Luận án được nghiên cứu sinh (NCS) thực hiện tại Khoa Ngôn ngữ học,
Học viện Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam dưới sự
hướng dẫn của PGS.TS. Phạm Hùng Việt.
NCS xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Hùng Việt
đã tận tình chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm trong quá trình hướng dẫn NCS
hoàn thành nội dung luận án ngày hôm nay.
NCS xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, các thầy cô giáo Khoa Ngôn
ngữ học của Học viện Khoa học xã hội đã giúp đỡ và tạo điều kiện để NCS
hoàn thành luận án.
NCS xin chân thành cảm ơn các Nhà khoa học trong và ngoài Học viện
đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp NCS kịp thời bổ sung, hoàn thiện nội
dung luận án.
NCS xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình từ các cá nhân,
tổ chức đã tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình thu thập số liệu, tài liệu phục
vụ cho mục đích nghiên cứu.
NCS xin chân thành cảm ơn gia đình và đồng nghiệp là những người
luôn ở bên cạnh, hỗ trợ về mặt tinh thần và chia sẻ những lúc khó khăn trong
quá trình học tập, nghiên cứu.
Một lần nữa, nghiên cứu sinh xin trân trọng cảm ơn!
ii
DANH MỤC VIẾT TẮT
KHXH&NV
: Khoa học xã hội & Nhân Văn
ĐH
: Đại học
ĐHQG
: Đại học Quốc gia
KHXH
: Khoa học xã hội
H
: Hà Nội
HCM
: Hồ Chí Minh
Nxb
: Nhà xuất bản
T
: Thành tố
THCN
: Trung học Chuyên nghiệp
TNCK
: Thuật ngữ cơ khí
TP
: Thành phố
VKHXHVN
: Viện Khoa học xã hội Việt Nam
iii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN ..................................................................................................................... 9
1.1. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ ......................................................... 9
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ trên thế giới ..................................... 9
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về thuật ngữ ở Việt Nam .................................... 13
1.1.3. Tình hình nghiên cứu thuật ngữ cơ khí trong tiếng Anh ....................... 24
1.1.4. Tình hình nghiên cứu thuật ngữ cơ khí trong tiếng Việt ....................... 25
1.2. Cơ sở lý luận về thuật ngữ ...................................................................... 27
1.2.1. Quan niệm về “thuật ngữ” ..................................................................... 27
1.2.2. Phân biệt thuật ngữ và một số khái niệm liên quan ............................... 29
1.2.3. Tiêu chuẩn của thuật ngữ ....................................................................... 32
1.2.4. Đơn vị cấu tạo thuật ngữ ........................................................................ 38
1.2.5. Khái quát về cơ khí và thuật ngữ cơ khí ................................................ 40
1.3. Về nghiên cứu đối chiếu ngôn ngữ ........................................................ 45
1.4. Tiểu kết ..................................................................................................... 48
CHƢƠNG 2: ĐỐI CHIẾU ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA THUẬT NGỮ
CƠ KHÍ TRONG TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT ........................................ 51
2.1. Đặc điểm về phương thức cấu tạo thuật ngữ cơ khí tiếng Anh
và tiếng Việt ................................................................................................... 52
2.1.1. Phương thức cấu tạo thuật ngữ cơ khí tiếng Anh .................................. 52
2.1.2. Phương thức cấu tạo thuật ngữ cơ khí tiếng Việt .................................. 56
2.2. Đặc điểm số lƣợng thành tố cấu tạo thuật ngữ cơ khí tiếng Anh và
tiếng Việt ......................................................................................................... 59
2.3. Đặc điểm về từ loại của thuật ngữ cơ khí tiếng Anh và tiếng Việt ..... 60
2.3.1. Thuật ngữ cơ khí có cấu tạo một thành tố ............................................. 60
2.3.2. Thuật ngữ cơ khí có cấu tạo hai thành tố ............................................... 63
2.3.3. Thuật ngữ cơ khí có cấu tạo ba thành tố ................................................ 69