Ơ
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
----------------------
KHUẤT QUANG SƠN
NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH TỔNG Cr TRONG CÁC
MẪU MÔI TRƢỜNG BẰNG PHƢƠNG PHÁP ĐO
QUANG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG TÍCH TỤ Cr
TRONG MT S NÔNG SẢN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÓA HỌC
HÀ NỘI - 2018
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI
----------------------
KHUẤT QUANG SƠN
NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH TỔNG Cr TRONG CÁC
MẪU MÔI TRƢỜNG BẰNG PHƢƠNG PHÁP ĐO
QUANG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG TÍCH TỤ Cr
TRONG MT S NÔNG SẢN
Chuyên ngành: Hóa phân tích
Mã số: 9440118
LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÓA HỌC
Người hướng dn khoa hc:
1. PGS. TS. Đào Văn Bảy
2. PGS. TS. Đào Thị Phƣơng Diệp
HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu của riêng tôi, dƣới s ng
dn của PGS.TS Đào Văn Bảy PGS.TS Đào Thị Phƣơng Dip. Các số liu,
kết qu nêu trong luận án trung thực chƣa từng đƣợc ai công bố trong bt
k công trình nào khác.
Tác giả luận án
Khuất Quang Sơn
1
Li cảm ơn
Đề tài luận án đƣợc hoàn thành ti B môn Hóa học phân tích Bộ
môn Hóa Công nghệ - Môi trƣờng khoa Hóa học, Trƣờng Đại học sƣ phạm
Hà Nội.
Em xin bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn sâu sắc đến hai ngƣời Thy:
PGS.TS Đào Văn Bảy và PGS.TS Đào Thị Phƣơng Diệp đã giao đề tài tận
tình hƣớng dn khoa hc cho em trong suốt quá trình nghiên cứu hoàn
thành Luận án.
Em xin chân thành cảm ơn các giáo, Thầy giáo Bộ môn Hóa Phân
tích, Bộ môn Hóa Công nghệ - Môi trƣờng, Khoa Hóa học; Phòng Sau Đi
học; Ban Giám Hiệu trƣờng Đại học phạm Nội. Em ng xin cảm ơn
B môn Khoa học bản trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy; Bộ môn
Hóa học trƣờng Đại học Giao thông vn ti; Viện Dinh dƣỡng B Y tế;
Viện Hóa học Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam đã to
điu kiện giúp đỡ trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Xin cảm ơn các gia đình sinh sống, canh tác tại hai bên b sông Nhuệ
(dc chiều dài 76 km đi qua 52 Xã/Phƣng ca 8 Qun/Huyn thuộc Thành
ph Nội, 9 Xã/Phƣờng ca 2 Huyện thành phố Ph thuộc Tỉnh
Nam) đã giúp đỡ tôi khi lấy mẫu, nuôi trồng th nghiệm để làm các thc
nghim khoa hc.
Đặc bit xin biết ơn những tình cảm quý giá của ngƣời thân, bạn
đồng nghiệp đã luôn động viên, chia sẻ, ng h để tôi hoàn thành luận án này!
2
MC LC
M ĐẦU ..................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN ....................................................................................... 4
1.1. KHÁI QUÁT V Cr ............................................................................................ 4
1.1.1. Cr trong t nhiên...................................................................................................... 4
1.1.2. ng dng ca Cr ..................................................................................................... 5
1.1.3. Cr trong đời sống động thc vật và con ngƣời ........................................................ 6
1.1.4. Độc tính của Cr đối với động thc vật và con ngƣời .............................................. 8
1.2. NGUYÊN NHÂN GÂY Ô NHIỄM Cr VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ Cr
MÔI TRƢNG ..................................................................................................... 10
1.2.1. Nguyên nhân gây ô nhiễm Cr ................................................................................ 10
1.2.2. Các tiêu chuẩn đánh giá Cr trong môi trƣờng ....................................................... 12
1.3. SƠ LƢỢC TÍNH CHẤT CỦA Cr VÀ HP CHT .......................................... 15
1.3.1. Tính chất vật lý Cr ................................................................................................. 15
1.3.2. Tính chất hoá học Cr ............................................................................................. 16
1.3.3. Tính chất hoá học hp cht ca Cr ........................................................................ 16
1.4. CÁC PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH XÁC ĐNH Cr ....................................... 18
1.4.1. Các phƣơng pháp phân tích hoá học...................................................................... 18
1.4.2. Phƣơng pháp phổ hp th nguyên tử (AAS) ......................................................... 19
1.4.3. Phƣơng pháp phổ phát xạ nguyên tử (AES) .......................................................... 20
1.4.4. Phƣơng pháp phổ phát xạ cm ng plasma (ICP) ................................................. 21
1.4.5. Các phƣơng pháp điện hoá .................................................................................... 22
1.4.6. Phƣơng pháp trắc quang ph hp th UV-Vis ...................................................... 23
1.5. THM ĐỊNH PHƢƠNG PHÁP VÀ X LÍ S LIU ..................................... 25
1.5.1. Thẩm định phƣơng pháp ........................................................................................ 25
1.5.2. Phân tích tƣơng quan ............................................................................................. 29
1.5.3. H s tích tụ sinh hc BAF .................................................................................... 30
1.5.4. Đánh giá rủi ro gây bệnh ca kim loi nng .......................................................... 31
1.5.5. Các phần mm h tr nghiên cứu và xử lí số liu ................................................. 33
1.6. KHÁI QUÁT NGHIÊN CỨU V XÁC ĐỊNH Cr VIỆT NAM VÀ TRÊN
TH GII ............................................................................................................. 33
1.6.1. Tình hình nghiên cứu v Cr trên thế gii .............................................................. 33
1.6.2. Tình hình nghiên cứu v Cr Vit Nam ............................................................... 34
1.6.3. Nhng tn ti v nghiên cứu Cr ............................................................................ 35
1.7. CÁC ĐỐI TƢỢNG MÔI TRƢỜNG TRONG Đ TÀI NGHIÊN CỨU........... 36
1.7.1. Nguồn nƣớc ........................................................................................................... 36
1.7.2. Rau mung ............................................................................................................. 37
1.7.3. Go ........................................................................................................................ 38
CHƢƠNG 2. THỰC NGHIỆM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CU .................. 39
2.1. DNG C, THIT B HÓA CHT ........................................................... 39
2.1.1. Dng c, thiết b .................................................................................................... 39
2.1.2. Hóa chất ................................................................................................................. 39
2.2. NGHIÊN CỨU PHƢƠNG PHÁP UV-Vis XÁC ĐỊNH TNG Cr .................. 41
2.2.1. Khảo sát phổ hp th ca h màu .......................................................................... 41
2.2.2. Khảo sát điều kin tối ƣu cho phản ng to phức màu ......................................... 41