BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
LÊ THỊ YẾN OANH
ĐỀ TÀI:
KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 9.34.03.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI – 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
LÊ THỊ YẾN OANH
ĐỀ TÀI:
KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 9.34.03.01
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS, TS. NGUYỄN TRỌNG CƠ
2. TS. NGUYỄN THỊ THANH
HÀ NỘI – 2022
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG DOANH
NGHIỆP
1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG DOANH
NGHIỆP .......................................................................................................... 23
1.1.1. Khái niệm kế toán trách nhiệm ........................................................... 23
1.1.2. Vai trò của kế toán trách nhiệm .......................................................... 27
1.1.3. Đối tượng sử dụng thông tin của kế toán trách nhiệm ......................... 30
1.1.4. Mối quan hệ giữa cơ chế phân cấp, phân quyền trong quản trị doanh
nghiệp và kế toán trách nhiệm .......................................................................... 31
1.2. CÁC NỘI DUNG CHÍNH CỦA KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM ............. 36
1.2.1. Trung tâm trách nhiệm và phân loại trung tâm trách nhiệm ................ 36
1.2.2. Lập dự toán và thu nhận, xử lý, cung cấp thông tin tại các trung tâm trách
nhiệm ............................................................................................................... 42
1.2.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động của các trung tâm trách nhiệm............... 62
1.2.4. Hệ thống khen thưởng và kỷ luật ........................................................ 67
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC ĐỘ ÁP DỤNG KẾ TOÁN
TRÁCH NHIỆM ............................................................................................ 74
1.3.1. Các lý thuyết liên quan đến các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ áp dụng
kế toán trách nhiệm .......................................................................................... 74
1.3.1.1. Lý thuyết quản lý của Henri Fayol ............................................. 74
1.3.1.2. Lý thuyết dự phòng .................................................................... 76
1.3.1.3. Lý thuyết ngẫu nhiên ................................................................. 77
1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến mức độ áp dụng kế toán trách nhiệm và xây
dựng giả thuyết nghiên cứu .............................................................................. 78
1.3.2.1.Nhóm các nhân tố thuộc về phân cấp quản lý, phân quyền hạn và
trách nhiệm trong doanh nghiệp ....................................................................... 79
1.3.2.2. Nhóm các nhân tố thuộc về quy mô doanh nghiệp ..................... 80
1.3.2.3. Nhóm các nhân tố thuộc về trình độ chuyên môn trong công việc
......................................................................................................................... 80
1.3.2.4. Nhóm các nhân tố thuộc về mức độ áp dụng công nghệ thông tin
trong doanh nghiệp ........................................................................................... 81
1.3.2.5. Nhóm các nhân tố thuộc về nhu cầu thông tin của nhà quản trị trong
doanh nghiệp .................................................................................................... 82
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................. 82
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM
2.1. TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT, NHẬP KHẨU VÀ CÁC
DOANH NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM ................................ 84
2.1.1. Tổng quan về hoạt động xuất, nhập khẩu ............................................ 84
2.1.2. Tổng quan về các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu Việt Nam ................ 87
2.1.3. Tổng quan về các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu Việt Nam thuộc mẫu
nghiên cứu ........................................................................................................ 91
2.2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM ............................................... 95
2.2.1. Thực trạng thiết lập các trung tâm trách nhiệm trong doanh nghiệp xuất,
nhập khẩu Việt Nam ......................................................................................... 95
2.2.2 Thực trạng lập dự toán và thu nhận, xử lý, hệ thống hóa, cung cấp thông
tin tại các trung tâm trách nhiệm trong doanh nghiệp xuất, nhập khẩu Việt Nam
......................................................................................................................... 99
2.2.3. Thực trạng đánh giá hiệu quả hoạt động của các trung tâm trách nhiệm
trong doanh nghiệp xuất, nhập khẩu Việt Nam ............................................... 111
2.2.4. Thực trạng thiết lập hệ thống khen thưởng và kỷ luật trong doanh nghiệp
xuất, nhập khẩu Việt Nam .............................................................................. 115
2.3. THỰC TRẠNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC ĐỘ ÁP
DỤNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM .............................................................. 118
2.3.1. Tổng hợp giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu ................... 118
2.3.2. Các biến độc lập. .............................................................................. 120
2.3.3. Biến phụ thuộc.................................................................................. 122
2.3.4. Phân tích hồi quy đa biến .................................................................. 124
2.3.4.1. Kiểm định độ tin cậy của thang đo. .......................................... 124
2.3.4.2. Phân tích nhân tố khám phá (EFA). ......................................... 128
2.3.4.3. Đánh giá mức độ giải thích của mô hình .................................. 132
2.3.4.4. Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình .................................... 133
2.3.4.5. Đánh giá hệ số hồi quy ............................................................ 133
2.3.4.6. Bàn luận về kết quả phân tích .................................................. 134
2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP XUẤT, NHẬP KHẨU VIỆT NAM .............................. 136
