1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Lý luận Tố tụng hình sự (TTHS) chỉ ra rằng bất kỳ một hệ thống TTHS nào
cũng bao gồm những yếu tố cơ bản nằm trong mối quan hệ tổng thể, đóng vai trò là
hệ thống xương sống của TTHS, bao gồm: Mục đích của TTHS; các nguyên tắc cơ
bản của TTHS; các chức năng của TTHS, địa vị pháp lý của các chủ thể trong TTHS;
các giai đoạn TTHS; chứng cứ và chứng minh trong TTHS.
Chức năng TTHS là những phương diện hoạt động chủ yếu định hướng cho
các hoạt động TTHS nhằm giải quyết vụ án hình sự (VAHS) một cách đúng đắn,
khách quan, toàn diện, bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia vào quá trình
TTHS. Chức năng TTHS là vấn đề không chỉ có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn có ý
nghĩa lớn về mặt thực tiễn. Nhận thức đúng đắn, đầy đủ và phân định rõ ràng, hợp lý
các chức năng tố tụng (CNTT) là cơ sở để xác định vị trí, vai trò, phạm vi của từng
chức năng trong sự vận hành của TTHS, góp phần khắc phục tình trạng chồng chéo
trong việc thực hiện các CNTT, tình trạng không thực hiện đúng, không thực hiện hết
chức năng của các chủ thể trong thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Hiện nay, có nhiều quan điểm về chức năng của TTHS song nhìn chung phần
lớn các nghiên cứu đều thống nhất về những chức năng cơ bản của TTHS bao gồm 3
chức năng: Chức năng buộc tội (CNBT), chức năng gỡ tội hay chức năng bào chữa
(CNBC) và chức năng xét xử (CNXX).
Trong các CNTT, CNBT là một trong những chức năng cơ bản và có tầm quan
trọng đặc biệt, là cơ sở xuất hiện CNBC và CNXX. Tuy nhiên, dưới góc độ lý luận,
còn tồn tại nhiều quan điểm khoa học không thống nhất về CNBT: nội dung, phạm
vi, vị trí, mối quan hệ của CNBT với các chức năng khác của TTHS, cũng như các
chủ thể của CNBT. Có những quan điểm cho rằng CNBT chỉ xuất hiện trong giai
đoạn truy tố và giai đoạn xét xử, thẩm quyền thực hiện CNBT chỉ thuộc về Viện kiểm
sát (VKS), mà chưa đánh giá đúng việc thực hiện chức năng này trong giai đoạn khởi
tố, điều tra VAHS và sự tham gia của các chủ thể buộc tội (CTBT) khác như Cơ quan
