VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
--------------
CAO ANH ĐỨC
PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG
MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG,
PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH
VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN TẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI – 2023
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
--------------
CAO ANH ĐỨC
PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG
MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG,
PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH
VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN TẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
Chuyên ngành : Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
Mã số : 9.38.01.05
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Ngọc Anh
HÀ NỘI – 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu
trong Luận án là khách quan, trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Cao Anh Đức
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÒNG NGỪ:A TÌNH
HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG
TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN ...................... 7
1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài.......................................................................... 7
1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước ........................................................................ 11
1.2.1 Nhóm công trình nghiên cứu cơ bản lý luận của tội phạm học và phòng ngừa tình
hình tội phạm ................................................................................................................. 11
1.2.2. Nhóm các công trình nghiên cứu liên quan đến phòng ngừa tình hình tội sử dụng
mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài
sản tại Việt Nam ............................................................................................................ 15
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu ............. 20
1.3.1. Những nội dung nghiên cứu được luận án kế thừa, phát triển ............................ 20
1.3.2. Những vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan đến luận án cần được tiếp tục
nghiên cứu làm rõ .......................................................................................................... 21
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 30
Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI
SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN
TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN .......................................... 31
2.1. Khái niệm, đặc điểm pháp lý hình sự, đặc điểm tội phạm học tội sử dụng mạng máy
tính, mạng viễn thông, phương tiện điện thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............ 31
2.1.1. Khái niệm tội sử dụng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện
hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................................................................. 31
2.1.2. Đặc điểm pháp lý hình sự của tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 35
2.2. Khái niệm, ý nghĩa, vai trò, đặc điểm, mục đích của phòng ngừa tình hình tội sử
dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm
đoạt tài sản ..................................................................................................................... 41
2.2.1. Khái niệm phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 41
2.2.2. Ý nghĩa, vai trò phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn
thông, phương tiện điện tử, thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ................................. 42
2.2.3. Mục đích của phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 44
2.2.4. Đặc điểm phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 45
2.3. Nội dung phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 48
2.4. Nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................. 52
2.5. Chủ thể phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương
tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản .......................................................... 56
2.5.1. Đảng Cộng sản Việt Nam .................................................................................... 57
2.5.2. Quốc hội, Hội đồng nhân dân .............................................................................. 58
2.5.3. Chính phủ, các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp .......................................... 59
2.5.4. Các cơ quan bảo vệ pháp luật .............................................................................. 61
2.5.5. Các tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, Mặt trận Tổ quốc, quần chúng nhân dân và
các cơ quan truyền thông báo chí .................................................................................. 64
2.6. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................ 65
2.6.1. Biện pháp phòng ngừa xã hội .............................................................................. 65
2.6.2. Biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ ........................................................................ 68
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .............................................................................................. 69
Chương 3: THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG
MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN
HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN TẠI VIỆT NAM ........................................... 71
3.1. Thực trạng tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện
tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam từ 2013 đến 2022 ...................... 72
3.1.1. Phần tội phạm hiện của tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông,
thiết bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ..................................................... 72
3.1.2. Phần tội phạm ẩn của tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết
bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản ............................................................. 91