ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––––
NGUYỄN VĂN ĐÔNG
QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ TRONG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM
MANG TÊN ĐỊA DANH CỦA TỈNH BẮC NINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
THÁI NGUYÊN - 2025
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
–––––––––––––––––––––––––––––
NGUYỄN VĂN ĐÔNG
QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ TRONG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM
MANG TÊN ĐỊA DANH CỦA TỈNH BẮC NINH
Ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 9310110
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. ĐỖ ANH TÀI
TS. VŨ QUỲNH NAM
THÁI NGUYÊN - 2025
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC....................................................................................................................... i
DANH MỤC VIẾT TẮT ............................................................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................... 4
4. Những đóng góp mới của luận án ............................................................................... 5
5. Kết cấu của luận án ..................................................................................................... 6
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU .............................................. 8
1.1. Các nghiên cứu ngoài nước liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ ............................... 8
1.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ .......................... 17
1.3. Các nghiên cứu liên quan đến phát triển sản phẩm ................................................ 21
1.4. Khoảng trống nghiên cứu ...................................................................................... 24
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
TRONG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM MANG TÊN ĐỊA DANH ........................... 26
2.1. Cơ sở lý luận về quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang
tên địa danh ................................................................................................................ 26
2.1.1. Quyền sở hữu trí tuệ............................................................................................ 26
2.1.2. Khái niệm về phát triển ....................................................................................... 33
2.1.3. Sản phẩm mang tên địa danh .............................................................................. 34
2.1.4. Quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang tên địa danh .................. 38
2.1.5. Nội dung nghiên cứu về quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang
tên địa danh .................................................................................................................. 50
2.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm
mang tên địa danh ......................................................................................................... 58
2.2. Cơ sở thực tiễn về quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm
mang tên địa danh ..................................................................................................... 70
2.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ........................................................ 70
ii
2.2.2. Kinh nghiệm về phát huy quyền SHTT trong phát triển mang tên địa danh ở
Việt Nam ...................................................................................................................... 77
2.2.3. Bài học kinh nghiệm cho Bắc Ninh .................................................................... 88
Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 90
3.1. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 90
3.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 90
3.2.1. Phương pháp tiếp cận .......................................................................................... 90
3.2.2. Thiết kế nghiên cứu, mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ................... 91
3.2.3. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................................. 94
3.2.4. Xây dựng thang đo nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua
sản phẩm mang tên địa danh được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ .................................... 98
3.2.5. Phương pháp tổng hợp và phân tích dữ liệu ...................................................... 102
3.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................... 105
3.3.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh thực trạng sản phẩm mang tên địa danh được bảo hộ
quyền sở hữu trí tuệ .................................................................................................... 105
3.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh nội dung quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản
phẩm mang tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh ............................................................... 106
Chương 4: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM MANG TÊN
ĐỊA DANH ĐƯỢC BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ CỦA TỈNH
BẮC NINH .............................................................................................................. 108
4.1. Khái quát chung về tỉnh Bắc Ninh ....................................................................... 108
4.1.1. Vi tri đia ly ........................................................................................................ 108
4.1.2. Điê u kiê
n tư nhiên ............................................................................................. 109
4.1.3. Lich sư
- văn hoa .............................................................................................. 110
4.1.4. Đặc điểm kinh tế, xã hội ................................................................................... 111
4.2. Sản phẩm mang tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh .................................................. 113
4.2.1. Các sản phẩm làng nghề mang tên địa danh ..................................................... 113
4.2.2. Các sản phẩm nông nghiệp mang tên địa danh ................................................. 120
4.3. Quyền sở hứu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang tên địa danh của
tỉnh Bắc Ninh ........................................................................................................... 122
iii
4.3.1. Thực trạng xác lập quyền SHTT sản phẩm mang tên địa danh ......................... 122
4.3.2. Thực trạng quản lý quyền SHTT các sản phẩm mang tên địa danh
tỉnh Bắc Ninh ........................................................................................................... 131
4.3.3. Thực trạng khai thác quyền sở hữu trí tuệ sản phẩm mang tên địa danh ........... 149
4.3.4. Thực trạng thu nhập của cơ sở sản xuất sản phẩm mang tên địa danh được
bảo hộ quyền SHTT của tỉnh Bắc Ninh ...................................................................... 156
4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm
mang tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh ......................................................................... 162
4.4.1. Tác động từ các yếu tố thể chế, chính sách ....................................................... 162
4.4.2. Năng lực của tổ chức chủ sở hữu quyền SHTT sản phẩm mang tên địa danh .. 164
4.5. Kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về quyền sở
hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh ............... 178
4.5.1. Kết quả đạt được ............................................................................................... 178
4.5.2. Hạn chế trong phát triển sản phẩm mang tên địa danh được bảo hộ quyền sở
hữu trí tuệ của tỉnh Bắc Ninh ...................................................................................... 183
4.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế ...................................................................... 186
Chương 5: GIẢI PHÁP PHÁT HUY QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
TRONG PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM MANG TÊN ĐỊA DANH CỦA
TỈNH BẮC NINH .................................................................................................. 188
5.1. Quan điểm về phát huy quyền sở hữu trí tuệ trong phát triển sản phẩm mang
tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh ................................................................................... 188
5.2. Định hướng, mục tiêu về phát huy quyền SHTT trong phát triển sản phẩm
mang tên địa danh của tỉnh Bắc Ninh đến năm 2030 .................................................. 189
5.3. Giải pháp phát huy quyền SHTT trong phát triển sản phẩm mang tên địa danh
của tỉnh Bắc Ninh ....................................................................................................... 190
5.3.1. Thúc đẩy việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ các sản phẩm mang tên địa danh ... 190
5.3.2. Tăng cường quản lý quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm mang
tên địa danh .............................................................................................................. 195
5.3.3. Thúc đẩy khai thác quyền sở hữu trí tuệ sản phẩm mang tên địa danh ............. 203