BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
DƯƠNG THỊ HỒNG VÂN
NGHIÊN CU V CÁC NHÂN T TÁC ĐNG
ĐN CƠ CU VN CA CÁC DOANH NGHIP NIÊM YẾT
TN TH TRƯNG CHNG KHOÁN VIT NAM
Chuyên nnh: Tài chính Ngân hàng
Mã s: 62340201
HÀ NỘI – 2014
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS. TS. NGUYỄN ĐÌNH THỌ
2. PGS. TS. NGUYỄN HỮU TÀI
Ph¶n biÖn1:
1: PGS.TS. Nguyễn Ngô Thị Hoài Thu
Ph¶n biÖn1:
2: TS. Đào Thị Thanh Bình
Ph¶n biÖn1:
3: TS. Hoàng Kim Huyền
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án
cấp Trường Đại học kinh tế quốc dân
Vào hồi: 9h ngày 06 tháng 12 năn 2014
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia
- Thư viện Đại học Kinh tế quốc dân
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Vấn đề xác định cấu vốn (CCV) tối ưu tại một thời điểm nhất
định một thách thức đối với mọi doanh nghiệp. Trên thực tế, ít ai
thể giải được bài toán xác định điểm CCV tối ưu. Cách thức các
doanh nghiệp thường áp dụng xác định một mức (hoặc một khoảng)
CCV mục tiêu xây dựng chính sách CCV một cách cố định hoặc linh
hoạt quanh mức mục tiêu đó. Để thể xác định được mức CCV mục
tiêu này, nhà quản trị tài chính cần đánh giá được các yếu tố xác định
(determinants) CCV của doanh nghiệp, dựa vào đó mà đưa ra mức CCV
mục tiêu trong từng thời kỳ.
Trong nhiều thập kỷ qua, đã rất nhiều công trình nghiên cứu về
CCV của doanh nghiệp. Phần lớn các nghiên cứu này đã sử dụng các
hình thuyết hiện đại để giải thích về hình CCV cung cấp
các bằng chứng thực nghiệm về khả năng giải thích của các hình
trên thực tế. Đối tượng nghiên cứu là các doanh nghiệp lớn, niêm yết cổ
phiếu nước phát triển nhiều điểm tương đồng về điều kiện mô,
điển hình các thị trường Mỹ, châu Âu, Úc, Nhật Bản v.v. Không chỉ
dừng lại việc đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố vi mô, các nghiên
cứu còn khám phá tác động của các yếu tố đặc thù của các môi trường
kinh tế khác nhau tới chính sách CCV của doanh nghiệp.
Những tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu
bắt đầu từ m 2008 đã mở đầu cho giai đoạn suy thoái nghiêm trọng
của nền kinh tế Việt Nam. Đến nay, tình hình suy thoái kinh tế trong
nước vẫn chưa hoàn toàn được cải thiện, trong những năm vừa qua, một
mặt hàng tồn kho của các doanh nghiệp tăng cao, mặt khác, các doanh
nghiệp gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân
hàng huy động vốn trên thị trường chứng khoán (TTCK). Tình trạng
này dẫn đến hậu quả hoạt động sản xuất của c doanh nghiệp bị thu
2
hẹp và đình trệ, hàng trăm ngàn doanh nghiệp phải ngừng hoạt động
phá sản. Đây chính là lúc mà các doanh nghiệp cần xem xét lại một cách
toàn diện về chính sách tài chính, trong đó có chính sách tài trợ vốn.
Từ thực tế trên, cần một đánh g tổng thể về CCV của các
doanh nghiệp tại Việt Nam nhằm xác định những đặc trưng cơ bản
trong chính sách tài trợ vốn của các doanh nghiệp, mục đích không
nhằm đánh giá CCV của các doanh nghiệp hiện đã mức tối ưu hay
chưa, thay vào đó, phân tích các nhân tố đến CCV của các doanh nghiệp
Việt Nam trong nền kinh tế trong giai đoạn vừa qua, từ đó tạo tiền đề để
xây dựng một CCV phù hợp cho các doanh nghiệp trong giai đoạn tiếp
theo. Mặc dù trên thế giới đã nhiều công trình nghiên cứu vchính
sách tài trợ vốn của doanh nghiệp các nước đang phát triển, các nền
kinh tế chuyển đổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, các
nước Trung và Đông Âu v.v., từ trước đến nay, rất ít công trình
nghiên cứu đánh giá những nhân tố ảnh hưởng đến cấu vốn của
doanh nghiệp ở Việt Nam.
Xuất phát từ thực tế đó, đề tài Nghiên cứu các nhân tc động
đến CCV của các doanh nghiệp niêm yết trên TTCK Việt Namý
nghĩa cả về luận, thực tiễn được lựa chọn làm đề tài cho Luận án
Tiến sỹ kinh tế.
2. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu tổng quát của Luận án nghiên cứu xác
định những các yếu tố tác động đến chính sách CCV của các doanh
nghiệp niêm yết (DNNY) trên Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK)
thành phố Hồ Chí Minh và SGDCK Hà Nội.
Các mục đích nghiên cứu cụ thể bao gồm: (i) Phân tích thực trạng,
đặc điểm, xu hướng thay đổi CCV của các DNNY Việt Nam; (ii) Phân
tích các nhân tố về doanh nghiệp tác động tới CCV của các DNNY; (iii)
3
Đánh giá ảnh hưởng của những yếu tố sở hữu nhà nước tới CCV của
các doanh nghiệp; (iv) Đánh giá sự tác động của việc niêm yết chứng
khoán đến chính sách CCV của doanh nghiệp; (v) So sánh cấu vốn
của các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành sản xuất doanh nghiệp
thuộc nhóm ngành phi sản xuất; (vi) Phân tích sự tác động của các yếu
tố đặc trưng về quản của các doanh nghiệp Việt Nam tới việc xây
dựng CCV; (vii) Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách CCV đối
với các DNNY một số gợi ý chính sách đối với Chính phủ và các
quan chức năng.
2.2. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được các mục đích nghiên cứu cụ thnêu trên, luận án tập
trung trả lời 05 câu hỏi nghiên cứu chính sau đây: (i) Các đặc trưng của
cấu trúc vốn của các DNNY Việt Nam gì?; (ii) Các lý thuyết CCV
thể giải thích cho chính sách CCV của các doanh nghiệp Việt Nam
hay không?; (iii) Sở hữu nhà nước tại các doanh nghiệp ảnh hưởng
như thế nào đến chính sách CCV?; (iv) Việc niêm yết chứng khoán
ảnh hưởng như thế nào đến CCV của các doanh nghiệp?; (v) Doanh
nghiệp trong các ngành sản xuất sdụng nhiều nợ vay hay không?;
(vi) Các doanh nghiệp sự điều chỉnh nthế nào về chính sách CCV
từ sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu?; (vii) Ngoài các yếu tố vdoanh
nghiệp đã được kiểm chứng bởi các thuyết, yếu tố quản tác
động như thế nào tới chính sách CCV của các doanh nghiệp?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính sách CCV các nhân tố xác định
CCV của các DNNY cổ phiếu trên TTCK Việt Nam. Các DNNY được
lựa chọn làm đối tượng nghiên cứu vì thể đại diện cho các doanh
nghiệp thuộc các ngành nghề, lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế và
môi trường để thực hiện chính sách tài chính tốt nhất.