Luận văn Thạc sĩ Hoá học: Xác định thành phần hóa học và đánh giá hoạt tính của một số hợp chất hóa học từ loài Cơm cháy (Sambucus javanica Reinw)

Thế giới thực vật là nguồn tài nguyên phong phú về các hợp chất thiên nhiên có hoạt tính sinh học. Tại Việt Nam, với hệ thực vật đa dạng, việc nghiên cứu các cây thuốc dân gian để làm sáng tỏ giá trị khoa học là rất cần thiết. Loài Cơm cháy (Sambucus javanica) đã được sử dụng lâu đời trong y học cổ truyền để chữa nhiều bệnh. Gần đây, các nghiên cứu đã chỉ ra tiềm năng kháng viêm, hạ đường huyết, chống oxy hóa và kháng ung thư của chi Sambucus. Luận văn này tập trung vào việc xác định thành phần hóa học và đánh giá hoạt tính sinh học của các hợp chất từ loài Cơm cháy (Sambucus javanica Reinw) nhằm bổ sung kiến thức khoa học và làm cơ sở cho các nghiên cứu ứng dụng tiếp theo.

Nghiên cứu này hướng tới các nhà khoa học, nghiên cứu sinh trong lĩnh vực hóa hữu cơ, hóa dược, dược liệu và y học cổ truyền, đặc biệt là những người quan tâm đến việc khám phá và ứng dụng các hợp chất tự nhiên từ thực vật. Kết quả cung cấp thông tin khoa học giá trị để phát triển thuốc chữa bệnh và các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe từ cây Cơm cháy.

Luận văn này trình bày kết quả nghiên cứu về thành phần hóa học và đánh giá hoạt tính sinh học của loài Cơm cháy (Sambucus javanica Reinw), một cây thuốc dân gian có tiềm năng lớn. Mục tiêu chính là định tính các nhóm chất hữu cơ trong cao chiết cồn 90% từ lá cây, phân lập và xác định cấu trúc ít nhất ba hợp chất, đồng thời đánh giá hoạt tính chống oxy hóa và khả năng ức chế phản ứng peroxy hóa lipit não chuột của cao chiết.

Kết quả nghiên cứu đã định tính thành công các nhóm hợp chất phenolic, flavonoid, coumarin và steroid trong cao chiết etanol 90% của lá Cơm cháy, khẳng định sự hiện diện của các nhóm chất có hoạt tính sinh học quan trọng. Bằng phương pháp sắc ký cột silica gel pha thuận, ba hợp chất đã được phân lập từ cao chiết DCM và cao chiết n-butanol. Cấu trúc của ba hợp chất này đã được xác định thông qua phân tích phổ hiện đại như phổ cộng hưởng từ hạt nhân (1H-NMR, 13C-NMR, HSQC, HMBC) và phổ khối lượng (ESI-MS). Các hợp chất được xác định là β-Sitosterol, Tritriacontan-1-ol và Acid gallic, trong đó β-Sitosterol và Tritriacontan-1-ol lần đầu tiên được phân lập từ loài thực vật này.

Đặc biệt, nghiên cứu cũng đã đánh giá hoạt tính sinh học của cao chiết cồn tổng số. Kết quả cho thấy cao chiết thể hiện hoạt tính chống oxy hóa mạnh mẽ thông qua khả năng làm sạch gốc tự do DPPH và ức chế phản ứng peroxy hóa lipit não chuột. Giá trị SC50 (DPPH) là 4,25 ± 0,40 µg/ml và IC50 (ức chế peroxy hóa lipit) là 1,88 ± 0,25 µg/ml, cho thấy hoạt tính vượt trội so với một số nghiên cứu trước đây. Những phát hiện này cung cấp cơ sở khoa học vững chắc cho việc sử dụng Cơm cháy trong y học và mở ra hướng nghiên cứu sâu hơn về các hợp chất có hoạt tính sinh học từ loài cây này.