BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TẠ NGỌC THÚY
VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC
TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHỨNG
KHOÁN PHÁI SINH TẠI CÁC CÔNG TY
NIÊM YẾT VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TẠ NGỌC THÚY
VẬN DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC
TẾ ĐỂ HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHỨNG
KHOÁN PHÁI SINH TẠI CÁC CÔNG TY
NIÊM YẾT VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế Toán
Mã số: 60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ KIM CÚC
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Vận dụng Chuẩn mực kế toán Quốc tế để hoàn
thiện kế toán chứng khoán phái sinh tại các công ty niêm yết Việt Nam” là công
trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi và được sự cố vấn của người hướng dẫn
khoa học là TS. Nguyễn Thị Kim Cúc. Đây là đề tài luận văn Thạc sĩ kinh tế,
chuyên ngành Kế toán. Luận văn này chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức
nào. Tất cả các nguồn tài liệu tham khảo đã được trích dẫn đầy đủ.
Tác giả: Tạ Ngọc Thúy
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các hình, bảng, sơ đồ, phụ lục
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH VÀ KẾ
TOÁN CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH ..................................................................... 9
1.1 Tổng quan về chứng khoán phái sinh và TTCK phái sinh............................... 9
1.1.1 Một số khái niệm ........................................................................................ 9
1.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của TTCK phái sinh ............................. 11
1.2 Phân loại chứng khoán phái sinh ................................................................... 12
1.2.1 Căn cứ theo phương thức giao dịch ......................................................... 12
1.2.1.1 Chứng khoán phái sinh trên thị trường phi tập trung ........................ 12
1.2.1.2 Chứng khoán phái sinh trên thị trường tập trung .............................. 12
1.2.2 Căn cứ theo loại sản phẩm giao dịch trên TTCK phái sinh ..................... 12
1.2.2.1 Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract) ............................................... 12
1.2.2.2 Hợp đồng tương lai (Future Contract) .............................................. 13
1.2.2.3 Hợp đồng quyền chọn (Option Contract) ......................................... 14
1.2.2.4 Hợp đồng hoán đổi (Swap Contract) ................................................ 16
1.3 Kế toán chứng khoán phái sinh theo quy định của CMKT Quốc tế .............. 17
1.3.1 Khái quát giai đoạn hình thành CMKT Quốc tế về công cụ tài chính ..... 17
1.3.2 Mục tiêu và phạm vi điều chỉnh ............................................................... 18
1.3.3 Các định nghĩa ......................................................................................... 20
1.3.4 Phân loại công cụ tài chính ...................................................................... 20
1.3.4.1 Công cụ tài chính cơ bản ................................................................... 20
1.3.4.2 Công cụ tài chính phái sinh ............................................................... 25
1.3.5 Ghi nhận và đo lường công cụ tài chính .................................................. 26
1.3.5.1 Nguyên tắc ghi nhận ......................................................................... 26
1.3.5.2 Nguyên tắc đo lường ......................................................................... 26
1.3. tr tài sản tài ch nh và nợ tài ch nh .................................................... 31
1.3.7 Kế toán phòng ng a ................................................................................. 32
1.3.8 Thuyết minh công cụ tài chính
............................................................... 34
1.3.8.1 Thuyết minh thông tin về mức độ quan trọng của công cụ tài chính
....................................................................................................................... 34
1.3.8.2 Thuyết minh thông tin về
rủi ro của công cụ tài chính.................... 35
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................... 36
CHƯƠNG 2
: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH TẠI
CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT VIỆT NAM
............................................................ 37
2.1
Thực trạng TTCK Việt Nam .......................................................................... 37
2.1.1 Quá trình hình thành TTCK Việt Nam .................................................... 37
2.1.2 Thực trạng TTCK Việt Nam .................................................................... 38
2.1.3 Thực trạng vận dụng công cụ tài chính phái sinh tại Việt Nam .............. 41
2.1.3.1 Đối với Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai ............................. 41
2.1.3.2 Đối với Hợp đồng quyền chọn .......................................................... 41
2.1.3.3 Đối với Hợp đồng hoán đổi............................................................... 42
2.2 Hệ thống các văn bản pháp luật về kế toán công cụ tài chính ....................... 42
2.2.1 Hệ thống các văn bản quy định về kế toán công cụ tài chính .................. 43
2.2.2 So sánh quy định kế toán về công cụ tài chính theo CMKT Quốc tế và
Việt Nam ........................................................................................................... 45
2.2.2.1 Nhận diện công cụ tài chính .............................................................. 45
2.2.2.2 Phân loại và tái phân loại công cụ tài chính ...................................... 47
2.2.2.3 Ghi nhận và đo lường công cụ tài chính ........................................... 48
2.2.2.4 Trình bày công cụ tài chính ............................................................... 49
2.2.2.5 Công bố công cụ tài chính ................................................................. 52