i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình đào tạo Cao học tại trường Đại học Lâm
nghiệp Việt Nam, gắn việc đào tạo với thực tiễn sản xuất, tôi thực hiện đề tài:
“Nghiên cứu đặc điểm cấu trúc tổ thành và biến động tính đa dạng loài thực
vật rừng theo không gian tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng,
huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh”.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Lâm nghiệp,
Khoa sau Đại học, các thầy cô giáo, đặc biệt thầy PGS.TS. Hoàng Kim Ngũ,
người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ, truyền đạt những
kiến thức và kinh nghiệm quý báu cho tôi trong thời gian học tập cũng như
trong quá trình hoàn thành đề tài.
Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban lãnh đạo và cán bộ Khu Bảo
tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, UBND huyện Hoành Bồ, .v.v.. cùng toàn
thể các đồng nghiệp và bạn bè đã giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận văn này.
Mặc dù đã làm việc với tất cả sự nỗ lực, nhưng về trình độ và thời gian
hạn chế, nên Luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp, xây dựng quý báu của các nhà khoa học và bạn
bè đồng nghiệp.
Tôi xin cam đoan số liệu thu thập, kết quả tính toán là trung thực và được
trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin trân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 9 năm 2011
Tác giả
Triệu Đức Hương
ii
MỤC LỤC
Trang phụ bìa Trang
Lời cảm ơn ....................................................................................................................... i
Mục lục ............................................................................................................................ ii
Danh mục các từ viết tắt và ký hiệu .............................................................................. v
Danh mục các bảng ....................................................................................................... vi
Danh mục các hình ....................................................................................................... vii
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................................ 1
Chương 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................................. 3
1.1. Tình hình nghiên cứu ở trên thế giới ...................................................... 3
1.1.1. Tiến triển nghiên cứu về cấu trúc tổ thành rừng ............................. 3
1.1.2. Nghiên cứu về tính đa dạng loài trong các trạng thái rừng ............. 4
1.1.3. Nghiên cứu về biến động tính đa dạng thực vật theo không gian. . 8
1.1.4. Về nguyên nhân biến động về phân bố tính đa dạng loài. .............. 9
1.2. Tình hình nghiên cứu ở việt nam ......................................................... 12
1.2.1. Nghiên cứu về cấu trúc rừng ......................................................... 12
1.2.2. Nghiên cứu tính đa dạng thực vật trong các trạng thái rừng ........ 14
1.2.3. Biến động tính đa dạng thực vật theo đai độ cao .......................... 15
1.2.4. Nghiên cứu về tính đa dạng thực vật trong KBTTN Đồng Sơn –
Kỳ Thượng .............................................................................................. 15
Chương 2: MỤC TIÊU, GIỚI HẠN, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU .............................................................................................................................. 17
2.1. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 17
2.1.1. Mục tiêu chung .............................................................................. 17
2.1.2. Mục tiêu cụ thể .............................................................................. 17
2.2. Phạm vi, giới hạn nghiên cứu .............................................................. 17
2.2.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 17
iii
2.2.2. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................... 17
2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 17
2.3.1. Nghiên cứu đặc điểm cấu trúc tổ thành và tính đa dạng loài loài thực
vật trong các trạng thái rừng của Khu BTTN. ........................................ 17
2.3.2. Nghiên cứu đặc điểm biến động tính đa dạng loài thực vật rừng
(theo không gian, theo thời gian phục hồi rừng khác nhau). .................. 18
2.3.3. Bước đầu đề xuất giải pháp quản lý tài nguyên thực vật trong Khu
BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh .... 18
2.4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 18
2.4.1. Phương pháp kế thừa tất cả những tài liệu có liên quan đến đề tài
................................................................................................................. 18
2.4.2. Phương pháp điều tra sơ thám và chọn địa điểm lập ÔTC ........... 18
2.4.3. Phương pháp xử lý & tính toán nội nghiệp ................................... 23
Chương 3: ĐẶC ĐIỂM KHU VỰC NGHIÊN CỨU ............................................... 28
3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................ 28
3.1.1. Vị trí địa lý và ranh giới ................................................................ 28
3.1.2. Địa hình, địa thế ............................................................................ 29
3.1.3. Địa chất và thổ nhưỡng ................................................................. 30
3.1.4. Khí hậu .......................................................................................... 31
3.1.5. Thuỷ văn ........................................................................................ 32
3.1.6. Tài nguyên rừng ............................................................................ 33
3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ..................................................................... 33
3.2.1. Dân số, dân tộc và phân bố dân cư ............................................... 33
3.2.2. Cơ sở hạ tầng ................................................................................. 34
3.2.3. Thực trạng các ngành kinh tế ........................................................ 35
3.2.4. Đánh giá chung về kinh tế xã hội trong khu vực .......................... 35
iv
Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 38
4.1. Đặc điểm cấu trúc tổ thành loài thực vật trong các trạng thái rừng ..... 38
4.1.1. Đặc điểm các trạng thái rừng trong khu vực nghiên cứu .............. 38
4.1.2. Đặc điểm cấu trúc tổ thành loài thực vật trong các trạng thái rừng
................................................................................................................. 42
4.1.3. Đặc điểm tính đa dạng loài thực vật rừng trong KBTTN ............. 54
4.1.4 Hiện trạng loài thực vật qui hiếm ở KBTTN Đồng Sơn - Kỳ
Thượng. ................................................................................................... 54
4.2. Đặc điểm biến động tính đa dạng loài thực vật rừng trong KBTTN
Đồng Sơn – Kỳ Thượng. ............................................................................. 58
4.2.1. Đặc điểm biến động tính đa dạng loài thực vật rừng theo đai độ
cao ........................................................................................................... 58
4.2.2. Biến đổi tính đa dạng loài thực vật rừng theo thời gian phục hồi 64
4.3. Đề xuất một số giải pháp trong quản lý bảo vệ rừng và tính đa dạng
loài vật theo hướng ổn định và bền vững .................................................... 72
4.3.1. Sách lược duy trì và phục hồi tự nhiên tính đa dạng loài thực vật 72
4.3.2. Về nguyên tắc quản lý KBTTN .................................................... 73
4.3.3. Về kinh tế ...................................................................................... 74
4.3.4. Về pháp luật và giáo dục ............................................................... 75
4.3.5. Về kỹ thuật lâm sinh ..................................................................... 75
KẾT LUẬN TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................... 78
1. Kết luận ................................................................................................... 78
2. Tồn tại...................................................................................................... 81
3. Khuyến nghị ............................................................................................ 82
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................
PHỤ LỤC..........................................................................................................................
v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
CTTT
Công thức tổ thành.
D1.3
Đường kính thân cây tại vị trí 1,3m.
ĐHLN
Đại học Lâm nghiệp.
ĐDSH
Đa dạng sinh học.
ĐT
Đông Tây
ĐTQHR
Điều tra quy hoạch rừng.
GPS
Máy định vị toàn cầu.
HST
Chiều cao của cây
Hvn
Hệ sinh thái.
IUCN
Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế.
KT-XH
Kinh tế xã hội.
KBTTN
Khu bảo tồn thiên nhiên.
LSNG
Lâm sản ngoài gỗ.
MH
Mô hình.
NB
Nam Bắc.
N/ha
Mật độ cây trên ha.
OTC
Ô tiêu chuẩn.
ODB
Ô dạng bản.
PHR
Phục hồi rừng.
QXTVR
Quần xã thực vật rừng.
Tb
Trung bình
TB
Tây Bắc
TRKT
Trồng rừng kinh tế.
TSTN
Tái sinh tự nhiên.
UNEP
Chương trình môi trường liên hợp quốc.
WWF
Quỹ bảo tồn thiên nhiên thế giới.
[1]
Số thứ tự tài liệu tham khảo.