1
BOÄ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH (cid:70) (cid:9) (cid:71) Nguyeãn Thanh Haø
BAØI TOAÙN CAUCHY CAÁP HAI TRONG
THANG CAÙC KHOÂNG GIAN BANACH
Chuyeân ngaønh : Toaùn Giaûi tích
Maõ soá : 60 46 01
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ TOAÙN HOÏC
Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc:
PGS.TS. NGUYEÃN BÍCH HUY
Thaønh phoá Hoà Chí Minh - Naêm 2005
2
LÔØI CAÛM ÔN
Toâi xin chaân thaønh baøy toû loøng toân kính vaø bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi
PGS.TS. Nguyeãn Bích Huy, ngöôøi thaày ñaõ taän tình giaûng daïy, höôùng daãn toâi
suoát quaù trình hoïc taäp vaø thöïc hieän luaän vaên.
Toâi xin baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi PGS.TS. Leâ Hoaøn Hoaù, TS. Nguyeãn
Anh Tuaán, PGS.TS. Döông Minh Ñöùc, TS. Nguyeãn Thaønh Long, quyù thaày
ñaõ tröïc tieáp trang bò cho toâi kieán thöùc cô baûn laøm neàn taûng cho quaù trình
nghieân cöùu. Ñoàng thôøi, thoâng qua giaûng daïy, quyù thaày ñaõ giuùp toâi quen daàn
vôùi coâng vieäc nghieân cöùu.
Toâi voâ cuøng caùm ôn BGH, quyù thaày coâ trong khoa Toaùn, trong phoøng
KHCN Sau Ñaïi hoïc cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh;
UBND cuøng vôùi Sôû Giaùo duïc Ñaøo taïo tænh Beán Tre, quyù thaày coâ tröôøng
THPT Bình Ñaïi A, ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho toâi hoïc taäp vaø nghieân
cöùu.
Toâi raát bieát ôn gia ñình, quyù ñoàng nghieäp vaø baïn beø gaàn xa ñaõ giuùp ñôõ,
hoå trôï tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát cho toâi trong thôøi gian qua.
Thaønh phoá Hoà Chí Minh, thaùng 9 naêm 2005.
Nguyeãn Thanh Haø.
3
CHÖÔNG 1
MÔÛ ÑAÀU
Nhieàu baøi toaùn töø caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa khoa hoïc, daãn ñeán vieäc
khaûo saùt söï toàn taïi vaø tính duy nhaát nghieäm cho phöông trình vi phaân trong
khoâng gian Banach vôùi ñieàu kieän ñaàu (baøi toaùn Cauchy). Coù nhieàu lôùp
phöông trình vi phaân ñöôïc khaûo saùt, moãi lôùp phöông trình laïi coù phöông
phaùp nghieân cöùu rieâng.
Baøi toaùn Cauchy trong thang caùc khoâng gian Banach coù nhieàu öùng
duïng khi nghieân cöùu caùc baøi toaùn chöùa kyø dò.
Ovsjannikov, Treves, Nirenberg, Nishida, Deimling vaø moät soá taùc giaû
khaùc ñaõ nghieân cöùu söï toàn taïi vaø duy nhaát nghieäm cho baøi toaùn Cauchy caáp
moät trong thang caùc khoâng gian Banach vaø tìm ra nhieàu öùng duïng khaùc cho
Phöông trình Vi phaân, Vaät lyù vaø Cô khí. Sau ñoù, Barkova vaø Zabreik ñaõ tìm
ra moät keát quaû töông töï cho baøi toaùn Cauchy caáp hai thoaû ñieàu kieän
Lipschitz.
ÔÛ luaän vaên naøy chuùng toâi ñaëc bieät quan taâm caùc ñeán baøi toaùn Cauchy
f
t u ( , )
u
u
′′ = (0)
u
,
u
′ (0)
=
=
0
u 1
caáp hai trong thang caùc khoâng gian Banach daïng
f
t u ñöôïc xeùt caùc daïng khaùc nhau öùng vôùi
vaø cuøng vôùi caùc keát quaû ñoù laø moät vaøi öùng duïng ñôn giaûn.
Trong suoát luaän vaên, haøm ( , )
E
,
a b ,
0,
λ∈
⊂
+∞
(
)
[
]
)
, . λ λ
laø caùc ñieàu kieän khaùc nhau, vaø ta giaû thieát (
4
'λ λ<
u , vôùi moïi
E vaø
λ∈u E .
λ⊂E
'λ
≤u λ
' λ
thang caùc khoâng gian Banach cho tröôùc thoaõ maõn: neáu thì
f
,
f
, t u
t u ñöôïc thay theá bôûi ( , )
Trong chöông hai, chuùng toâi trình baøy baøi toaùn Cauchy caáp hai vôùi
du dt
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
thoaûñieàu kieän Lipschitz. Ñaây laø moät
f
A t u ( )
f
t u ( , )
keát quaû töông töï vôùi baøi toaùn Cauchy caáp moät.
t ( )
+
( ),
A Bu t u , caùc giaû thieát cuõng ñöôïc thay ñoåi theo nhaèm ñuû cho vieäc
laàn löôït ñöôïc thay bôûi haøm roài Khi
)
haøm (
nghieân cöùu söï toàn taïi vaø ñaùnh giaù nghieäm cuûa baøi toaùn ñoù. Keát quaû naøy
ñöôïc trình baøy ôû chöông ba.
ÔÛ chöông boán, ñieàu kieän nhieãu compact ñöôïc xeùt ñeán thay cho ñieàu
kieän Lipschitz. Keát quaû thu ñöôïc cho baøi toaùn caáp hai töông töï vôùi keát quaû
cuûa K. Deimling veà baøi toaùn Cauchy caáp moät.
Keát thuùc luaän vaên laø moät vaøi öùng duïng cho phöông trình Kirchhoff.
5
CHÖÔNG 2
PHÖÔNG TRÌNH CAÁP HAI VÔÙI ÑIEÀU KIEÄN LIPSCHITZ
Trong chöông naøy, ta seõ chöùng minh moät keát quaû veà söï toàn taïi nghieäm
cuûa phöông trình caáp hai, töông töï vôùi ñònh lyù Nishida-Nirenberg.
E
,
λ∈
[
] 0,1
)
, . λ λ
vaø aùnh xaï f taùc duïng Tröôùc heát, giaû söû ta coù thang (
T E E vaøo ×
×
'λ λ<
]0,
'λE vôùi moãi caëp
λ
λ
vaø thoaû ñieàu kieän lieân tuïc töø [
( ,
,
)
( ,
,
)
a
u
b
−
≤
( , ') λλ
−
+
( , ') λλ
−
f t u v 1
1
f t u v 2
2
u 1
v 1
v 2
2
λ
' λ
λ
( ,
'),
a
b
')
; (2.1)
λλ λλ khoâng aâm, khoâng phuï thuoäc ,
t u v . ,i
i
trong ñoù caùc haøm ( ,
′
f
,
t u u (2.2) ,
′′ =u
(
)
u
(0)
′ (0)
=
=
u u , 0
u . (2.3) 1
Ta xeùt baøi toaùn
1E .
vôùi ñieàu kieän (2.3) thuoäc
a
( ,
'),
b
( , ') λλ λλ laø toång quaùt.
2.1. Phöông trình caáp hai vôùi ñieàu kieän Lipschitz vôùi caùc haøm
Ta caàn moät soá xaây döïng boå trôï. Ta xeùt caùc aùnh xaï töø khoâng gian
C
0,
T
, (cid:92)
[
]
(
)
t
c
w t ( )
a
b
w d ( )
')
'
( , ') λλ
=
( , t ')( ) λλ τ
−
+
<
vaøo chính noù nhö sau:
) ( , λλ τ τ λ λ
(
]
[
0
∫
n
c
,...,
,
)
w t ( )
c
w t ) ( );
=
... > >
λ (2.5)
)
0
( λ λ > 1
0
( λ λ λ 1 n
i
n
( , λ λ 1 i −
∏
i
1 =
(2.4)
6
w t ( )
inf
c
,...,
,
)
w t
( ); (
( , ') λλ
=
) ' < λ λ
(trong (2.5) , ∏ hieåu laø hôïp cuûa caùc aùnh xaï)
c n
( λ λ λ n 2
1
,...,
,
)
(2.6)
1n + soá
( λ λ λn
0
1
trong (2.6) inf ñöôïc laáy treân taäp taát caû caùc boä thoaû
'
=
>
... > >
λ λ .
=n
λ λ λ 0 1
ñieàu kieän
'λ λ<
n
′
′
T
T
0,
T
0,
T
t ')1( ) 1,
t
=
∈
< ∀ ∈
( , ') λλ
( , λλ
[
[
c n
Cuoái cuøng ta ñònh nghóa vôùi moãi caëp taäp hôïp
{
} ]
] : lim n →∞
1≡t
. trong ñoù ( )1
t
T
f
,0)
')λλ ( ,
′∈T
=
( , τ
d τ
Ñònh lyù.
bò chaën trong
h t ( ) 0
u 1
u 0
0
+ ∫
u
T
[ : 0,
] ′ →
λE thì baøi toaùn (4.2)-(4.3) coù nghieäm
E ' λ
vaø haøm Neáu soá
′
Chöùng minh.
C
C
0,
0,
,
=
[
[
]
F C : λ
] ′ T E , λ
C → = ' λ
' λ
(
)
(
) T E ñònh bôûi
t
τ
(
Fv t )( )
f
u
v
d v
d
=
+
+
( ) , ( ) ξ ξ τ τ
u 1
0
0
0
∫
∫
⎡ , τ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎦
Ta xeùt aùnh xaï
t
(cid:4) u t ( )
v
=
dτ τ ( )
u 0
0
+ ∫
Ta nhaän thaáy raèng, neáu v laø ñieåm baát ñoäng cuûa F thì haøm
laø nghieäm cuûa (4.2) – (4.3).
t
τ
v t ( )
Fv
t ( )
f
u
v
d v
d
=
=
+
, τ
+
( ) , ( ) ξ ξ τ τ
(
)
u 1
0
0
0
∫
∫
Thaät vaäy, neáu v laø ñieåm baát ñoäng cuûa F thì
)
(
t
(cid:4) u t ( )
v
=
dτ τ ( )
(0)
(cid:4) u t '( )
(cid:4) v t u ( ),
=
=
u 0
u . 0
0
+ ∫
, ta coù: Töø
7
t
(cid:4) u t '( )
f
(cid:4) , ( ), ( ) u
d
=
( v τ τ τ τ
)
u 1
0
+ ∫
Neân
(cid:4)
(cid:4) u t "( )
f
(cid:4) t u t v t , ( ), ( )
f
(cid:4) ( )′ t u t u t , ( ),
(cid:4) u
(0)
'(0)
Do ñoù, ta coù
=
=
=
=
(
)
(
)
(cid:4) u u , 0
u 1
vaø
Khaúng ñònh treân ñöôïc chöùng minh.
,
t ( )
t ( )
c
−
≤
−
∈
( , ') λλ
)
(
)
(
)
Fv 1
Fv 2
v t ( ) 1
v t ( ) 2
v v C (2.7) 1
2
λ
(
) ( ;
λ
' λ
Tieáp theo, ta seõ chöùng minh
−
≤
Fv t ( ) 1
Fv t ( ) 2
' λ
t
τ
τ
f
u
f
u
≤
+
−
+
, τ
, τ
d τ
0
v 1
( ) , ( ) d v ξ ξ τ 1
0
v 2
( ) , ( ) d v ξ ξ τ 2
0
0
0
∫
∫
∫
)
)
(
(
' λ
t
τ
( ,
')
a
d
≤
−
+
−
( , ') λλ
( ) ξ
( ) ( ) b ξ ξ λλ τ
( ) τ
d τ
v 1
v 2
v 1
v 2
λ
λ
0
0
∫
∫
⎡ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎦
Töø ñònh nghóa aùnh xaï F vaø ñieàu kieän (2.1) ta coù
t
τ
a
d d .
( , ') λλ
( ) ξ
−
( ) ξ ξ τ
v 1
v 2
λ
0
0
∫
∫
t
τ
( ,
a
d
a
d
−
−
−
=
( ) ξ
v 1
v 2
v 1
v 2
( ) τ τ λ
t ′ ) ( ) τ λλ τ 0
0
∫
∫
⎡ ( , ') τ λλ ⎢ ⎣
⎤ ( ) ξ ξ ⎥ ⎦ λ
0
t
a
t ')(
)
d
−
=
( , ( ) − λλ τ τ
v 1
v 2
( ) τ τ λ
0
∫
Theo coâng thöùc tích phaân töøng phaàn thì
−
≤
Fv t ( ) 1
Fv t ( ) 2
' λ
t
t
a
t ')(
)
d
b
d
( , ( ) ') λλ τ
≤
( , ( ) λλ τ τ −
−
+
−
v 1
v 2
v 1
v 2
( ) τ τ λ
( ) τ τ λ
0
0
∫
∫
Suy ra,
Nhö vaäy, ta coù (2.7).
=
>
... > >
' λ λ =n
λ λ λ λ > 2
0
1
Vôùi moãi boä soá , ta aùp duïng (2.7) vaø coù
8
n
n
c
)
1 − F v t ( )
1 − F v t ( )
...
−
≤
−
≤
n F v t ( ) 1
n F v t ( ) 2
n
1
2
( , λ λ n 1 −
' λ
)
λ n
1 −
(
...
c
,
,
c )... (
)
≤
−
2
, λ λ 0 1
v t ( ) 1
v t ( ) 2
c ) ( ( λ λ λ λ n
n
n
n
1 −
−
1 −
(
)
λ
2,
v v C : λ∈
c
,
,
c )... (
−
≤
−
c ) ( ( λ λ λ λ n
n
n
n
n F v t ( ) 1
n F v t ( ) 2
2
) , λ λ 0 1
v t ( ) 1
v t ( ) 2
1 −
−
1 −
λ
' λ
Suy ra, vôùi moïi 1
i
1,2,...,
n
=
t
c
) (
t )( )
a
,
b
(
−
=
−
+
−
)( ) τ
d τ
[
i
( t )( ) λ λ τ i
i
i
v 1
v 2
v 1
v 2
( , λ λ i 1 −
1 −
( ) , λ λ i 1 −
](
)
λ
λ
0
∫
t
a
,
b
,
≤
−
−
+
[
( t )( ) λ λ τ i
i
] ( d ) .1 λ λ τ i
i
v 1
v 2
1 −
1 −
C
λ
0
∫
Maø vôùi moïi , ta coù
c
) (
t )( )
c
t )1( ),
1,2,...,
n .
−
≤
−
i ∀ =
i
v 1
v 2
v 1
v 2
i
( , λ λ i 1 −
( , λ λ i 1 −
C
λ
λ
töùc laø ta coù
c
,
,
c )... (
−
≤
−
(
) ) 1( ).
c ) ( ( λ λ λ λ n
n
n
n
n F v t ( ) 1
n F v t ( ) 2
2
, λ λ 0 1
t v 1
v 2
1 −
−
1 −
C
λ
' λ
Neân
Do ñoù, ta coù
')1(
T
').
−
≤
( , λλ
−
c n
n F v 1
n F v 2
v 1
v 2
C
λ
C
' λ
t ( )
( ), (
n
0,1,...)
( ) 0, =
=
=
(2.8)
v t 0
v n
Fv t n
1 +
Neáu ta xaây döïng daõy laëp thì do
(2.8) seõ coù ñaùnh giaù
')1( ).
=
−
≤
( , λλ
−
v n
v n
c n
1
n F v 1
n F v 0
t v 1
v 0
+ −
C
C
' λ
λ
C
' λ
t
v t ( )
f
,0)
−
=
+
( , τ
d τ
(2.9)
v t ( ) 0
u 1
u 0
h t ( ) = 0
0
∫
Do 1 laø haøm thuoäc λC neân töø (2.9)
')λλT ( ,
'λC tôùi haøm v naøo ñoù
seõ hoäi tuï trong vaø ñònh nghóa taäp , daõy { }nv
laø ñieåm baát ñoäng cuûa F .
9
a
( ,
'),
b
')
( , λλ λλ trong tröôøng hôïp ñaëc bieät .
2.2. Phöông trình caáp hai vôùi ñieàu kieän Lipschitz vôùi caùc haøm
Söû duïng ñònh lyù toång quaùt treân ta seõ chæ ra caùch ñaùnh giaù caùc taäp
( 'λλT ,
)
t
t
τ
t
2 J w t ( )
d
trong moät tröôøng hôïp rieâng quan troïng.
=
( ) Jw d τ τ
=
( ) w d ξ ξ τ
Jw t ( )
w dτ τ ( )
0
0
0
∫
∫
∫
Vôùi , ta coù:
)
(
0
= ∫
t
t
t
τ
d
t (
( ) w d ξ ξ τ
=
( ) τ τ
−
=
−
). ( ) w d τ τ τ
0
0
0
t . ( ) w d τ τ τ 0
0
∫
∫
∫ t w d
∫
∫
Aùp duïng coâng thöùc tích phaân töøng phaàn, ta coù
)
(
t
2 J w t ( )
t (
)
=
−
( ) w d τ τ τ
0
∫
Do ñoù,
t
2
Jw t ( )
w dτ τ ( )
c
a
J
b
J , vôùi
( , ') λλ
=
( , ') λλ
+
( , ') λλ
0
= ∫
Keát hôïp (2.4), ta ñöôïc
⊆D
{ 1,2,...,
} n , ta thöïc hieän pheùp nhaân phaân phoái veá vôùi veá n ñaúng
Goïi
2
c
w t ( )
a
)
J
b
)
J
=
+
2
c
)
w t ( )
a
)
J
b
)
J
=
+
( ) , λ λ 0 1 , ( λ λ 1 2
( , λ λ 0 1 , ( λ λ 1 2
( , λ λ 0 1 ( , λ λ 1 2
...
2
c
)
w t ( )
a
)
J
b
)
J
=
+
n
n
n
( , λ λ n 1 −
( , λ λ n 1 −
( , λ λ n 1 −
thöùc
2
a
)
J
b
J
)
,
ta ñöôïc ñaúng thöùc môùi coù veá phaûi laø moät toång maø moãi soá haïng coù daïng
j
n l λ λ − ( j
j
( , λ λ j 1 −
1 −
∏
∏l .
j D ∈
j D ∉
, trong ñoù l laø soá phaàn töû cuûa D, vôùi 2l
+(n-l)=k vaø k=n,n+1,…,2n.
Ta thaáy soá phaàn töû cuûa D laø l=k-n
10
⊂D
kM laø taäp caùc taäp con
{ 1, 2,...,
} n thì do ñònh nghóa ( 2.5), ta coùù
2
n
k
c
,...,
,
)
d
,...,
,
)
J
k
( λ λ λ n 1
0
( λ λ λ n 1
0
= ∑
k n =
Goïi
d
,...,
,
)
a
b
)
k
( λ λ λ n 1
0
j
j
( , λ λ j 1 −
( , λ λ j 1 −
= ∑ ∏
∏ )
∈
∈
j D ∉
D M j D k
k
k
J
1( ) t
=
trong ñoù
!
t k
k
2
n
c
d
,...,
,
,...,
,
, neân ta coù Vì
) .
) ( ) t 1
0
0
( λ λ λ 1 n
k
( λ λ λ 1 n
= ∑
t k
!
k n =
( ,
'),
a
(2.10)
b ') λλ λλ
thoõa maõn ñieàu kieän sau Giaû söû caùc haøm ( ,
( ,
'),
'), (
n
1,2...)
=
Ñieàu kieän λ( ).
a n
b ( , λλ λλ n
Toàn taïi caùc haøm sao cho vôùi moãi caëp
'λ λ<
>
=
... > >
λ λ λ 0 1
' λ λ =n
a
)
'),
,
)
') (
j
1,..., )
n .
( , λλ
=
=
=
j
a n
b ( , ( λλ λ λ j
j
b n
( , λ λ j 1 −
1 −
toàn taïi boä soá sao cho
kd laø moät toång goàm caùc soá haïng (trong tröôøng hôïp naøy) baèng nhau;
Do
=A
{ 1, 2,...,
} n , töùc
−k n
toång soá caùc soá haïng ñoù baèng toång soá caùc taäp con D cuûa
nC .
laø baèng
−
n k −
Neân vôùi ñieàu kieän ( )λ nhö vaäy, ta coù
d
,...,
'),
=
( , λλ
)
k
( λ λ λ n
k n k n − C a n n
2 ( , ') b λλ n
1,
0
(2.11)
2 −
1 −
a
0,
b
0
Ta xeùt tröôøng hôïp
>
>
a
a .(
,
b
b .(
( , ') λλ
( , ') λλ
=
') − λ λ
=
') − λ λ
laø caùc haèng soá),
(
laø moät söï môû roäng töï nhieân cuûa ñieàu kieän daïng Lipshitz cho phöông trình
caáp moät. Khi ñoù ñieàu kieän λ( ) ñöôïc thoûa vôùi
11
2
2
2
2
−
−
−
)
)
)
,
a
a
.( a
.( a
an
( , ') λλ
=
=
=
=
( ') λ λ −
n
j
j
( , λ λ 1 j −
λ λ − 1 j −
' − λ λ n
1
−
bn
( , ') λλ
=
( ') λ λ −
b n
',λ λ laøm n phaàn baèng nhau.
]
jλ laø caùc ñieåm chia [
vaø vôùi caùch choïn
k
2
n
c
c
d
t ')1( )
inf
,...,
,
t )1( )
,...,
,
)
( , λ λ
=
≤
0
0
n
( λ λ λ 1 n
k
( λ λ λ 1 n
∑
t k
!
k n =
k
2
n
2
k n −
n k −
b
≤
( ') , λλ
( ') , λλ
k n − C a n
∑
′ T ) ( k !
k n =
k
n
2
k
k
2
k n −
n k −
−
0,
T
t ∀ ∈
b
n
;
=
( ') − λ λ
[
] '
k n − C a n
∑
′ ) T ( k !
k n =
Trong tröôøng hôïp naøy töø ( 2.10) – (2.11), ta coù
k
n
k
n
(
n
1)(
n
k 2)...
; (
k
n n ,
n 1,...,2 )
≤
≤
+
+
=
+
Ta coù
!
!
k n ⇒ ≤ n n
k n
! !
n k
n n
hay
k
n
2
n
2
k n −
n k −
t ')1( )
b
( , λλ
≤
c n
k n − C a n
∑
n n
!
k n =
T ' ⎡ ⎢ ' λ λ −⎣
⎤ ⎥ ⎦
2(
)
2
k n −
n k −
n
2
n
2
k n −
n k −
b
,
0,
T
≤
t ∀ ∈
[
] '
k n − C a n
∑
n n
!
T ' ' − λ λ
′ T ' − λ λ
k n =
⎡ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎦
⎡ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎦
Suy ra
n
n
2 −
1 −
2 ' (
Nhö vaäy
n
n
n
C ')1( ) t aT bT ( , λλ ≤ ') λ λ − + '( ') λ λ − ⎤ ⎦ (2.12) ⎡ ⎣ ! n n
n
e neân töø (2.12), ta coù = Ta bieát lim →∞ ! n n
12
2
n
b
t ')1( )
( , λλ
≤
+
c n
lim n →∞
′ T ' λ λ −
′ T ' λ λ −
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
⎡ e a ⎢ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎥ ⎦
2
λλ
λ λ ⎛ ' − ⎜ a 2 ⎝
T b B t ')1( ) 0 ' Ñaët . Vôùi T ′thoaû , < < b − + + = c lim ( , n n n →∞ a 4 e ⎞ ⎟ ⎠
2
2
2
4 /
4 /
b
a e
b
a e
b − +
+
b − +
+
)
)
(
(
' − λ λ 2 a
' − λ λ 2 a
b
B e a ≤
+
' λ λ −
' λ λ −
⎛ ⎜ ⎜ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠
⎛ ⎜ ⎜ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠
⎡ ⎢ ⎢ ⎢ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎥ ⎥ ⎥ ⎦
2
2
ta coù
)
(
2
2
)
(
4 / b a e b − + + 4 / b a e + b − + + = 4 a b 2 a
⎤ ⎥ ⎥ ⎥ ⎦
1 = = ⎡ ⎢ e a ⎢ ⎢ ⎣ 4 a ee . 4 a
T
'
( 'λλT ,
)
( T λλ ' ,
Theo ñònh nghóa cuûa taäp , ta coù: . ∈ )
2
0,(
b
2
a
T
b − +
+
⊂
') − λ λ
( , ') λλ
.
4 a e
⎡ ⎢ ⎣
⎤ ⎥ ⎦
⎛ ⎜ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎟ ⎠
Vaäy ta ñaõ chöùng minh ñöôïc heä quaû sau
Do ñoù, ta coù
Heä quaû.
Giaû söû aùnh xaï
vaø
[ : 0,
]
thoõa maõn ñieàu kieän
f
f
u
,
−
≤
−
+
−
(
)
(
)
, , t u v 1 1
, t u v 2 2
u 1
2
v 1
v 2
2
λ
λ
a −
( ') λ λ λ '
b ' λ λ −
f T × × → lieân tuïc vôùi moãi caëp 'λ λ< E λ E λ E ' λ
13
vaø haøm
0( )h t bò chaën trong λE thì baøi toaùn (2.2) vôùi ñieàu kieän (2.3) coù
nghieäm
u
T
[ : 0,
] ′ →
'
Eλ neáu T ′thoaõ ñieàu kieän
2
0 b a 2 . ′< T < b − + + ( ') λ λ − 4 a e ⎛ ⎜ ⎝ ⎞ ⎟ ⎠
14
CHÖÔNG 3
PHÖÔNG TRÌNH CAÁP HAI VÔÙI ÑIEÀU KIEÄN COMPACT
Khoù khaên chuû yeáu trong vieäc nghieân cöùu caùc baøi toaùn Cauchy laø ôû choã
caùc toaùn töû ñöôïc xeùt ñi töø moät khoâng gian λE naøo ñoù khoâng vaøo chính noù,
maø vaøo khoâng gian roäng hôn
trong hoï caùc khoâng gian Banach.
Ñeå khaéc phuïc khoù khaên naøy, ta aùp duïng phöông phaùp laëp thoâng thöôøng vaø
laäp luaän cuûa Ovsjannikov, Nirenberg, Nishida vaø Barkova, Zabreiko.
Tröôùc heát, ta nghieân cöùu söï toàn taïi vaø ñaùnh giaù nghieäm cuûa baøi toaùn
Cauchy tuyeán tính sau ñaây:
u
f
( ) A t u
( ) t
(3.1)
′′ =
+
u
(0)
′ (0)
.
=
=
u u , 0
u (3.2) 1
E ( ) β β λ<
Giaû söû caùc giaûû thieát sau ñaây ñöôïc thoaõ maõn:
1) Vôùi moãi caëp ( ,
a
b ,
A I :
0,
T
≤
),λβ
λ β≤ <
=
→
[
]
,β λ
) ( L E E laø toaùn
,
töû lieân tuïc vaø toàn taïi moät soá
t λβ, sao cho:
Ñònh lyù 3.1.
A t u ( )
≤
u , vôùi moïi
β∈u E .
2
λ
β
M ( ) − β λ
( ,
)
2)
E f C I E .
∈
1, u u 0
; ∈b
b
b
min
,
=
( , )
sao cho
Khi ñoù, vôùi moãi
λ∈ a b , toàn taïi moät soá
T λ
⎧ T ⎨ ⎩
λ− ⎫ ⎬ Me ⎭
baøi toaùn (1) coù duy nhaát nghieäm
u
E , thoaõ maõn
)
[ T : 0, λ
λ→
0M > , khoâng phuï thuoäc vaøo ,
15
, (3.3)
λ
K t b 2 ( )(
−
(3.4)
u t '( )
Tg t ( )
−
≤
+
+
u 1
2
λ
t Me
c − − λ
b
t Me
− − λ
(
) λ )
⎛ M 4 ⎜ ⎜ Me b ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠
vôùi
T , trong ñoù
∈t
)
[
0, λ
u t ( )
u
;
c
sup
u t ( )
:
t
0,
T
;
=
+
=
∈
[
tu 1
0
} ]
{
b
2
(3.5)
(
b
−
) λ
g t ( )
sup
f s ( )
:
s
0,
t
K t ( )
;
g t ( )
=
∈
c = +
[
{
} ]
b
Me
2
( ) u t ( ) u t − ≤ ) ) λ − t Me ( )( K t b 2( b λ − −
Chöùng minh.
Coá ñònh
λ∈ a b . Ta thay baøi toaùn (3.1)-(3.2) bôûi phöông trình tích
phaân töông ñöông sau
t
s
u t ( )
u t ( )
A r u r ( ) ( )
( )
ds
=
+
+
: f r dr Fu t ( ) =
. (3.6)
)
(
0
0
∫
∫
u t
Fu
( ),
( ) t
=
=
Xeùt caùc pheùp xaáp xæ lieân tieáp
.
( ) u t 0
( ) u t n
n
1 −
( , )
( ,
,
Vì
∈
[ ),β λ∈ b .
u f C I E , neân ta coù ) b
Ta seõ chöùng minh baèng qui naïp raèng
n
2
(3.7)
u
t ( )
K t ( )
−
≤
u t ( ) n
n
1 −
2
β
Met b ( ) β −
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
f r ( )
f r ( )
Vôùi n=1 thì do giaû töø thieát 1) vaø töø
), ta coù
b β< ⇒
≤
b
β
t
s
u t ( )
u t ( )
A r u r ( )
( )
f r ( )
dr
ds
−
=
−
≤
+
u t ( ) 1
Fu t ( ) 0
0
β
β
β
β
(
)
0
0
∫
∫
t
s
ds
dr
u r ( )
f r ( )
≤
+
2
b
b
o
0
∫
∫
M b β ( ) −
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
( , ∈nu C I E vôùi moïi n vaø moïi )β
16
Keát hôïp ñònh nghóa soá c , haøm
g t K t vaø baèng tính toaùn cuï theå ta coù
( ),
( )
ñaùnh giaù
t
s
ds
( ) u r
( ) f r
dr
+
2
b
b
0
o
∫
∫
( b
) β
M −
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
2
2
2
2
) β
−
g t ( )
+
≤
2
b (
t 2
t 2
Mc ) β −
Mce g t b ( )( + 2 b ( ) β −
⎞ ⎟ ⎠
⎛ ⎜ ⎝
⎛ ≤ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
2
2
2
) λ
−
2
Mce g t b ( )( + 2
b (
) β
t −
⎞ ⎟ ⎠
⎛ ≤ ⎜ ⎝
2
2
) λ
c
K t ( )
=
+
=
2
2
− Me
g t b ( )( 2
2 t Me b ) ( β −
Met b ) ( β −
⎞ ⎟ ⎠
⎛ ⎜ ⎝
1 ⎞ ⎟ ⎠
⎛ ⎜ ⎝
Vaäy (3.7) ñuùng vôùi n =1.
Neáu (3.7) ñuùng vôùi n thì vôùi chuù yù raèng haøm K taêng theo t, ta coù
s
t
u
t ( )
A r u r ( )
( )
A r u ( )
r ( )
dr
ds
−
≤
−
u t ( ) n
n
n
n
1 +
1 −
β
β
0
∫
t
s
ds
u
dr
r ( )
≤
−
u r ( ) n
n
1 −
β ε +
0
0
∫
∫
∫ 0 M 2 ε
n
2
t
dr
≤
2
0
s ∫ ds K r ( ) 0
∫
b (
M 2 ε
Mer ) β ε − −
⎛ ⎜ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
2
n
n
t
dr
≤
2
n
0
∫
s ∫ ds K s ( ) 0
( b (
M 2 ε
Me r ) ) β ε − −
n
2
n
1 +
t
K s ( )
ds
=
n
2
0
∫
(2
n
M 2 ε
( ) Me s ) b 1)( β ε − − + n n 2 1 +
t
K t ( )
ds
≤
n
2
0
∫
(2
n
M 2 ε
) β ε
n
+
2
≤
( K t Met ( ) 2 n
(2
n
n
2)
e
b (
2 ε
( ) Me s b 1)( + − − ) 1 1)(2 +
+
−
) β ε −
töùc laø ta coù
17
n
+
2
(3.8)
u
t ( )
−
u t ( ) n
n
1 +
( K t Met ( ) 2 n
b (
(2
n
n
2)
e
≤ 2 β ε
) 1 1)(2 +
−
) β ε −
+
, ta ñöôïc
Choïn
=
ε
b − β 2 1 n +
2
n
2
n
2
n
2
+
2
n
b (
2 ε
− −
) β ε
=
≥
2 ( n b n 2
) β 1
(2
n
2 n
1
b β − n 2 1 +
− +
b ) ( − β 1)(2 n +
+
n +
⎛ ⎜ ⎝
2 ⎞ ⎛ ⎟ ⎜ ⎠ ⎝
⎞ ⎟ ⎠
⎛ ⎜ 2) 2 ⎝
⎞ ⎟ ⎠
n
e
1
Do
neân
+
<
⎛ ⎜ ⎝
21 ⎞ ⎟ n 2 ⎠
2
n
2
+
2
n
(3.9)
(
b
2 ε
− −
) β ε
≥
) − β 1)(2 n
(2
2)
e
b ( n +
+
Keát hôïp (3.8) vaø (3.9) ta ñöôïc (3.7) ñuùng cho tröôøng hôïp n+1.
2
2
. Baát
Xeùt moät soá
t
Met
b (
E vaø choïn β λ> thoaû
∈
→
<
−
)β
)
[
T 0, λ
λ
C
0,
,
[
ñaúng thöùc (3.7) chöùng toû raèng daõy { }nu hoäi tuï trong
(
) ] t Eβ veà moät
haøm u .
Laáy giôùi haïn theo chuaån cuûa
λE khi n → ∞ trong ñaúng thöùc
ta thaáy raèng haøm thu ñöôïc
u
E thoaõ maõn (3.6) vaø
Fu
t ( )
=
)
[ T : 0, λ
λ→
u t ( ) n
n
1 −
do ñoù noù chính laø nghieäm cuûa baøi toaùn (3.1)-(3.2).
Tieáp theo, ta kieåm tra ñaùnh giaù (3.3), (3.4). Ñeå ñôn giaûn cho vieäc kyù
hieäu, ta ñaët =d
Me . Töø (3.7) ta coù
2
i
n
( ) u t
( ) K t
−
≤
( ) u t n
λ
∑
i
1 =
td ⎛ ⎜ b −⎝
⎞ ⎟ λ ⎠
b
, vôùi 0
thì
Vaø baèng caùch cho → ∞n
t ≤ <
λ− d
2
u t ( )
u t ( )
−
≤
≤
λ
2 2 d t
td
b (
b (
)
−
−
2 2 d t 2 ) λ
K t b ( )( − td b )( − − λ
) λ − + λ
18
, neân

