MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN CÁ TRA
Bệnh là nguyên nhân gây thất thoát cá nuôi. Nếu không điều trị kịp
thời, bệnh sẽ lây lan nhanh chóng và dẫn đến kết quả không như mong
muốn. Hiện nay, do quy định sử dụng kháng sinh trên cá rất khắt khe
nên người nuôi sử dụng phương pháp phòng bệnh là chính, hạn chế tối
đa việc sử dụng kháng sinh và đặc biệt không sử dụng thuốc, hóa chất
trong danh mục cấm của Bộ Thủy Sản.
[http://agriviet.com]Bệnh Nhiễm Khuẩn
Nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn
Aeromonas
Tác nhân gây bệnh
Nhóm vi khuẩn gây bệnh chủ yếu thuộc giống
Aeromonas
:
A.
hyrophila, A. caviae, A. sobria.
Vi khuẩn có mặt trong nước có nhiều chất hữu cơ. Cá con dễ mẫn
cảm hơn cá trưởng thành, có thể gây chết đến 80%.
Dấu hiệu bệnh lý
Cá bị bệnh sẫm màu từng vùng ở bụng, xuất hiện từng mảng đỏ
trên cơ thể, hoại tử đuôi, vây, xuất hiện các vết thương trên lưng,
các khối u trên bề mặt cơ thể, mắt lồi, mờ đục và sưng phù, xoang
bụng chứa dịch, nội tạng hoại tử.
Phòng trị
Để phòng bệnh cho cá, người dân thường tạo môi trường sống
tốt cho cá, nuôi mật độ vừa phải, tránh làm cá bị sây xát.
Người nuôi thường dùng thuốc tím (KMnO4) tắm cho cá, liều
dùng là 4 ppm (4g/m3 nước). Xử lý lặp lại sau 3 ngày. Định kỳ tắm cá
1 tuần, 2 tuần hay 1 tháng/lần tuỳ thuộc vào tình trạng cá.
Nhiễm khuẩn do
Pseudomonas
(Bệnh đốm đỏ)
Tác nhân gây bệnh
Pseudomonas fluorescens, P. anguilliseptica, P. chlororaphis
Dấu hiệu bệnh lý
Xuất huyết từng đốm nhỏ trên da, xung quanh miệng và nắp
mang, phía mặt bụng, bề mặt cơ thể có thể chảy máu, tuột nhớt
nhưng không xuất huyết vây và hậu môn. Pseudomonas spp gây
nhiễm khuẩn huyết thường xâm nhập vào cơ thể cá qua các thương
tổn ở mang, da, vẩy.
Phòng trị
Giảm mật độ nuôi, cung cấp nguồn nước tốt.
Tắm KMnO4 3 – 5ppm
Nhiễm khuẩn huyết do
Edwardsiella
( Edwarsiellosis)
Tác nhân gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn
Edwardsiella tarda
gây ra
Dấu hiệu bệnh lý
Xuất hiện những vết thương nhỏ trên da (phía mặt lưng),
đường kính khoảng 3 – 5 m. Những vết thương này sẽ phát triển
thành những khối u rỗng bên trong cơ và da bị mất sắc tố. Cá mắc
bệnh sẽ mất chức năng vận động do vây đuôi bị rách, gẫy. Có thể
xuất hiện những vết thương bên dưới biểu bì, cơ, khi ấn vào sẽ phát
ra khí có mùi hôi. Các vết thương này sẽ gây hoại tử vùng cơ xung
quanh.
Bệnh xuất hiện khi chất lượng nước trong môi trường nuôi xấu,
nuôi với mật độ dày. Nhiệt độ thích hợp để bệnh phát triển khoảng
300C.
Phòng trị
Người nuôi phòng trị bằng các biện pháp như giữ sạch môi trường
nước nuôi, giảm mật độ nuôi. Định kỳ 7 – 10 ngày/ lần dùng các loại
thuốc như BKC (Benzal Konium Chloride), Formol, vôi, muối ăn để
tắm cho cá.
Dùng thuốc trộn vào thức ăn theo hướng dẫn của khuyến ngư địa
phương
Oxytetracyline: 55 – 77 mg/kg thể trọng cá nuôi, cho ăn 7 – 10
ngày.
Streptomycin: 50 – 75 mg/kg thể trọng cá nuôi, cho ăn 5 – 7
ngày
Kanamycin: 50 mg/kg thể trọng cá, cho ăn 7 ngày.
Nhóm Sulfamid: 150 – 200 mg/kg thể trọng cá, cho ăn 7 – 10
ngày
Bệnh Ký Sinh Trùng
Bệnh do nguyên sinh động vật
a/ Bệnh trùng bánh xe ( Trichodinosis)
Dấu hiệu bệnh lý
Thân cá có lớp nhớt màu trắng hơi đục, mang cá đầy nhớt.
Cá thường nổi đầu và tập trung nơi có nước chảy, đôi khi nhô
đầu lên mặt nước lắc mạnh đầu. Cá bệnh nặng thường lờ đờ, đảo lộn
vài vòng, chìm xuống đáy rồi chết.
Trùng bánh xe ký sinh chủ yếu trên da, mang, các gốc vây.
Phòng và trị bệnh
Giữ môi trường luôn sạch.
Dùng CuSO4 ngâm cá với nồng độ 0,5 – 0,7 g/m3 nước hay
tắm cá bệnh với nồng độ 2 – 5g/m3 nước trong thời gian 5 15 phút.
Dùng muối ăn (NaCl) 2 – 3% tắm cho cá trong thời gian 5 –
15 phút
b/ Bệnh trùng quả dưa (Ichthyopthisiosis)
Dấu hiệu bệnh lý
Trùng quả dưa ký sinh trên da, mang và vây. Trùng bám
thành các hạt lấm tấm rất nhỏ, đường kính lớn nhất bằng 0,5 –
1mm, có thể thấy được bằng mắt thường
Da và mang cá có nhiều nhớt, màu sắc nhợt nhạt. Cá nổi đầu
từng đàn trên mặt nước, bơi lờ đờ do trùng bám nhiều ở mang, phá
hoại biểu mô mang làm cá ngạt thở.
Phòng trị
Định kỳ vệ sinh ao
Không thả với mật độ dày
Dùng hỗn hợp muối ăn (NaCl) và KMnO4 với liều lượng 7 kg
muối ăn và 4 g thuốc tím/ m3 tắm cho cá.
Bệnh do giáp xác ký sinh
a/ Bệnh trùng mỏ neo
Trùng gây bệnh có tên
Lernaea
, có dạng giống mỏ neo, cơ thể có
chiều dài 8 – 16mm, giống như cái que, đầu có mấu cứng giống mỏ
neo cắm sâu vào cơ thể cá.
Dấu hiệu bệnh lý
Cá kém ăn, gầy yếu, ở xung quanh vị trí trùng bám có hiện
tượng viêm và xuất huyết, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh
khác như : nấm, ký sinh trùng, vi khuẩn xâm nhập.
Trùng thường ký sinh ở da, mang, vây, mắt cá.
Phòng trị
Giảm bớt chất hữu cơ chìm dưới đáy ao.
Dùng NaCl 2 – 3% tắm cá trong 5 – 15 phút.
Dùng CuSO4 0,5 – 0,7 ppm cho xuống ao.
b/ Bệnh rận cá (Argulosis)
Trùng gây bệnh thuộc giống
Argulus
, màu trắng ngà, có hình dạng
giống con rệp nên còn gọi là rận cá hay bọ cá, bọ vè, nhìn thấy được
bằng mắt thường.
Dấu hiệu bệnh lý
Trùng ký sinh trên da, vây, mang cá hút máu đồng thời phá hủy da
làm viêm loét tạo điều kiện cho các sinh vật khác tấn công.
Cá bệnh vùng vẫy, nhảy lên khỏi mặt nước, ngứa ngáy, bơi lội
mạnh mẽ
Phòng trị
Giảm bớt chất hữu cơ chìm dưới đáy ao
Dùng thuốc tím (KMnO4) với nồng độ 10 g/ m3 trong 1 giờ.
c/ Bệnh nấm thủy mi ( Saprolegiosis)
Do 2 giống nấm
Saprolegnia
và
Achlya
gây ra gồm có
Saprolegnia
parasitica, S. ferox. Achlya
spp.
Sợi nấm dài và trong, chiều dài bằng hoặc hơn 3 cm, đường
kính 6 – 14 µm có hay không có phân nhánh, có cấu tạo đa bào.