Nghệ thuật Việt Nam thời Lê sơ (1)

Nghệ thuật Việt Nam thời Lê sơ 1<br /> <br /> <br /> <br /> Nghệ thuật Việt Nam thời Lê sơ<br /> Nghệ thuật Đại Việt thời Lê Sơ phản ánh các loại hình nghệ thuật của nước Đại Việt từ năm 1428 đến năm 1527,<br /> chủ yếu trên lĩnh vực kiến trúc, điêu khắc và âm nhạc.<br /> <br /> <br /> Kiến trúc và điêu khắc<br /> Những công trình tiêu biểu thời Lê sơ là điện Kính Thiên, điện<br /> Cần Chánh, điện Vạn Thọ tại Đông Đô (Hà Nội) và Lam Kinh tại<br /> Tây Đô (Thanh Hóa).<br /> Điện Kính Thiên là nơi thiết triều trong cung cấm, xây dựng từ<br /> thời Lê Thái Tổ; sang thời Lê Thánh Tông được sửa sang thêm vào<br /> năm 1465. Ngày nay phần lớn công trình này bị phá hủy và vùi<br /> sâu, chỉ còn 4 bậc cửa bằng đá với dấu tích điêu khắc đương<br /> thời[1].<br /> Công trình Lam Kinh được xây dựng từ năm 1433 sau khi Lê Thái<br /> Tổ qua đời, bao gồm khu quần thể kiến trúc các cung điện (điện<br /> Quang Đức, điện Sùng Hiếu, điện Diễn Khánh…) và miếu, lăng<br /> mộ các vua Lê. Ngày nay khu vực này bị phá huỷ gần hết, chỉ còn<br /> Đĩa gốm<br /> lại một ít phế tích tượng ngựa đá, voi đá, nghê đá, hổ đá và bia<br /> Vĩnh Lăng, bia Hựu Lăng, bia Chiêu Lăng.<br /> <br /> Ngoài các cung điện, các công trình khác gồm có Quốc Tử Giám,<br /> nhà Thái học được mở rộng đáng kể. Văn bia tiến sĩ ở Văn Miếu<br /> cũng là di tích về điêu khắc thời kỳ này còn để lại đến ngày nay.<br /> Việc xây cất các chùa, quán mới bị hạn chế nhưng việc tu bổ các<br /> chùa, quán sẵn có được coi trọng. Từ thời Lê Thái Tông đến Lê<br /> Chiêu Tông, nhà Lê cho trùng tu nhiều chùa như chùa Minh Độ ở<br /> Thanh Hà (Hải Dương), chùa Thiên Phúc (chùa Thày) ở Quốc Oai<br /> (Hà Nội), chùa Kim Liên (Hà Nội), chùa Thuý Lai (Thạch Thất,<br /> Hà Nội), chùa Đại Bi (huyện Gia Lương, Bắc Ninh). Tháp chùa<br /> Hoa Yên xây thời Trần Nhân Tông bị đổ cũng được sửa chữa đầu<br /> thời Lê.<br /> <br /> <br /> Âm nhạc<br /> <br /> Âm nhạc cung đình<br /> Âm nhạc cung đình chỉ chính thức xuất hiện từ thời Lê Thái Tông.<br /> Giữa ý kiến của Nguyễn Trãi và Lương Đăng, vua Thái Tông chấp<br /> nhận ý kiến của Lương Đăng. Lương Đăng được lệnh thiết kế dàn Bình gốm<br /> nhạc khí để sử dụng trong những dịp lễ.<br /> Bộ nhạc khí cung đình được Lương Đăng thiết kế mô phỏng theo cách của nhà Minh, gồm có[2]:<br /> • Trống cái<br /> • Bộ khánh có 16 chiếc khánh<br /> • Bộ chuông có 16 chiếc chuông<br /> Nghệ thuật Việt Nam thời Lê sơ 2<br /> <br /> <br /> • Đàn cầm<br /> • Đàn sắt<br /> • Sinh tiêu<br /> • Quản<br /> • Thược: Sáo ngắn, có 3 lỗ<br /> • Chúc: Đồ để gõ<br /> • Ngữ: Gõ bằng dùi<br /> • Huân: đồ nặn bằng đất, có lỗ để thổi<br /> • Trì: thổi hoà phối với huân<br /> • Phương hưởng: bộ 15 tấm kim loại, gõ bằng dùi đồng<br /> • Không hầu: loại đàn cổ<br /> • Đàn tì bà<br /> • Quản địch: sáo cổ, dài hơn 1 thước<br /> Nổi tiếng nhất trong các bản nhạc cung đình thời Lê sơ là bản vũ "Bình Ngô phá trận".<br /> <br /> <br /> Âm nhạc dân gian<br /> Từ đầu thời Hậu Lê đến trước năm 1437, hát chèo vẫn được biểu diễn trong sinh hoạt cung đình. Từ năm 1437, khi<br /> âm nhạc cung đình của Lương Đăng chính thức được áp dụng thì Lê Thái Tông ra lệnh bãi bỏ trò hát chèo và thôi<br /> không tấu các loại nhạc thông tục dân gian - những loại nhạc này bị triều đình gọi là "dâm nhạc"[3].<br /> Tuy ra khỏi cung đình, hát chèo vẫn là thể loại âm nhạc phổ cập nhất trong đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân<br /> thời Lê sơ. Nhà Lê đã có những chính sách quy định khắc nghiệt với người chuyên làm nghề ca xướng như:<br /> • Không cho con nhà ca xướng đi thi;<br /> • Con gái nhà ca xướng không được lấy con nhà quan;<br /> • Nếu quan chức lấy con nhà ca xướng thì sẽ bị đánh gậy và giáng chức;<br /> • Con cháu nhà quan lại lấy con nhà ca xướng sẽ bị đánh và bị buộc phải ly hôn<br /> <br /> <br /> Tham khảo<br /> • Viện sử học (2007), Lịch sử Việt Nam, tập 3, NXB Khoa học xã hội<br /> <br /> <br /> Chú thích<br /> [1] Viện Sử học, sách đã dẫn, tr 367<br /> [2] Viện Sử học, sách đã dẫn, tr 372<br /> [3] Viện Sử học, sách đã dẫn, tr 373<br /> Nguồn và người đóng góp vào bài 3<br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn và người đóng góp vào bài<br /> Nghệ thuật Việt Nam thời Lê sơ  Nguồn: http://vi.wikipedia.org/w/index.php?oldid=18117145  Người đóng góp: ASM, Ashitagaarusa, Khyem, Porcupine, Trungda, 1 sửa đổi vô danh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nguồn, giấy phép, và người đóng góp vào hình<br /> Tập tin:Vietnamese dish, Annam, 15th century, stoneware with underglazed blue design, Honolulu Academy of Arts.jpg  Nguồn:<br /> http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tập_tin:Vietnamese_dish,_Annam,_15th_century,_stoneware_with_underglazed_blue_design,_Honolulu_Academy_of_Arts.jpg  Giấy phép: Public<br /> Domain  Người đóng góp: Bohème, Haa900, Hiart, Wmpearl<br /> Tập tin:Vietnamese stoneware vase.jpg  Nguồn: http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tập_tin:Vietnamese_stoneware_vase.jpg  Giấy phép: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0<br />  Người đóng góp: Original uploader was PericlesofAthens at en.wikipedia<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giấy phép<br /> Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0<br /> //creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/<br />