H c vi n Ngân hàngọ ệ Nghi p v th tr ng mệ ụ ị ườ ở
NGHI P V TH TR NG MỆ Ụ Ị ƯỜ Ở
Ch ng 1ươ : Lý lu n chung v nghi p v th tr ng mậ ề ệ ụ ị ườ ở
1.1. Khái quát nghi p v th tr ng m :ệ ụ ị ườ ở
1.1.1. Khái ni m nghi p v th tr ng m :ệ ệ ụ ị ườ ở
Theo nghĩa g c, “Nghi p v th tr ng m ” (Open Market Operations - OMO) là cácố ệ ụ ị ườ ở
ho t đ ng giao d ch ch ng khoán c a NHTW trên th tr ng m . Qua đó, NHTW có thạ ộ ị ứ ủ ị ườ ở ể
tác đ ng tr c ti p đ n d tr c a HTNH và tác đ ng gián ti p đ n lãi su t th tr ng,ộ ự ế ế ự ữ ủ ộ ế ế ấ ị ườ
nh h ng đ n l ng ti n cung ng thông qua tác đ ng c v m t l ng và v m tả ưở ế ượ ề ứ ộ ả ề ặ ượ ề ặ
giá. V m t th c t , OMO là hành vi giao d ch c a NHTW trên th tr ng m . Xét về ặ ự ế ị ủ ị ườ ở ề
hình th c, th tr ng m là th tr ng giao d ch các ch ng khoán n ng n và dài h n.ứ ị ườ ở ị ườ ị ứ ợ ắ ạ
Tuy nhiên, th tr ng m các n c có s khác nhau v ph m vi, lo i hình công cị ườ ở ở ướ ự ề ạ ạ ụ
và th i h n c a các công c giao d ch trên th tr ng. Ch ng h n, th tr ng m c aờ ạ ủ ụ ị ị ườ ẳ ạ ị ườ ở ủ
Nh t B n ch bao g m các ch ng khoán n ng n h n và nh ng ng i tham gia ch g mậ ả ỉ ồ ứ ợ ắ ạ ữ ườ ỉ ồ
các t ch c tín d ng. Còn M ho c Đ c cho phép giao d ch c các ch ng khoán dàiổ ứ ụ ở ỹ ặ ứ ị ả ứ
h n trên th tr ng m . S khác nhau v đ i t ng và ch th giao d ch s quy t đ nhạ ị ườ ở ự ề ố ượ ủ ể ị ẽ ế ị
khái ni m c th v th tr ng m t ng n c.ệ ụ ể ề ị ườ ở ở ừ ướ
Theo Lu t NHNN Vi t Nam,ậ ệ OMO là vi c mua bán gi y t có giá (GTCG) ng n h nệ ấ ờ ắ ạ
nh tín phi u kho b c, ch ng ch ti n g i, tín phi u NHNN và các GTCG ng n h nư ế ạ ứ ỉ ề ử ế ắ ạ
khác.
1.1.2. S ra đ i và phát tri n nghi p v th tr ng m :ự ờ ể ệ ụ ị ườ ở
Nghi p v th tr ng m đ c áp d ng đ u tiên b i Ngân hàng Anh t nh ngệ ụ ị ườ ở ượ ụ ầ ở ừ ữ
năm 30 c a TK19, khi mà lãi su t tái chi t kh u đ c s d ng nh m t công c chủ ấ ế ấ ượ ử ụ ư ộ ụ ủ
y u ki m soát l ng ti n cung ng. Tuy nhiên, công c này t ra kém hi u l c khi lãiế ể ượ ề ứ ụ ỏ ệ ự
su t th tr ng ti n t gi m liên t c v t kh i s chi ph i c a lãi su t tái chi t kh u.ấ ị ườ ề ệ ả ụ ượ ỏ ự ố ủ ấ ế ấ
Đi u này thúc đ y Ngân hàng Anh tìm ki m công c hi u qu h n đ đi u ch nh lãiề ẩ ế ụ ệ ả ơ ể ề ỉ
su t th tr ng theo mong mu n. Cách th c đ u tiên đ c áp d ng nh m tăng lãi su tấ ị ườ ố ứ ầ ượ ụ ằ ấ
th tr ng là:ị ườ
-Bán ch ng khoán chính ph và h a mua l i vào m t ngày xác đ nh trong t ng lai.ứ ủ ứ ạ ộ ị ươ
[Type text] Page 1
H c vi n Ngân hàngọ ệ Nghi p v th tr ng mệ ụ ị ườ ở
-Vay trên th tr ng - th c ch t là m t kho n vay t ng i chi t kh u ho c tị ườ ự ấ ộ ả ừ ườ ế ấ ặ ừ
ng i môi gi i v i đ m b o b ng ch ng khoán chính ph .ườ ớ ớ ả ả ằ ứ ủ
- Bán h n các ch ng khoán chính ph .ẳ ứ ủ
- Vay t các Ngân hàng th ng m i.ừ ươ ạ
- Vay t ng i g i ti n đ c bi t.ừ ườ ử ề ặ ệ
Cùng th i gian này, NHTW Th y S cũng s d ng nghi p v bán ch ng khoánờ ụ ỹ ử ụ ệ ụ ứ
Chính ph nh m thu hút l ng v n kh d ng d th a. Vào năm 1913, Ngân hàng d trủ ằ ượ ố ả ụ ư ừ ự ữ
liên bang M cũng s d ng OMO nh m t công c b sung cho chính sách tái chi tỹ ử ụ ư ộ ụ ổ ế
kh u. Theo đó, l ng ch ng khoán chính ph n m trong tay các NHTW tăng lên đ cấ ượ ứ ủ ằ ặ
bi t sau CTTC I khi OMO đ c s d ng nh công c đ tài tr cho các chi phí chi nệ ượ ử ụ ư ụ ể ợ ế
tranh và các ho t đ ng đi u ch nh kinh t sau chi n tranh.ạ ộ ề ỉ ế ế
Đ n năm 1920, hi u qu và t m quan tr ng c a OMO ngày càng tăng, tr thànhế ệ ả ầ ọ ủ ở
xu h ng h u h t NHTW các n c. Đi u này xu t phát t : h n ch chính sách táiướ ở ầ ế ướ ề ấ ừ ạ ế
chi t kh u, s m r ng và hoàn thi n c a h th ng th tr ng tài chính, s tăng lên c aế ấ ự ở ộ ệ ủ ệ ố ị ườ ự ủ
l ng ch ng khoán chính ph và các ch ng khoán có tính thanh kho n cao.ượ ứ ủ ứ ả
Cho đ n nay OMO đ c s d ng nh m t công c CSTT hi u qu nh t h u h tế ượ ử ụ ư ộ ụ ệ ả ấ ở ầ ế
các NHTW c a các n c.ủ ướ
1.2. N i dung nghi p v th tr ng m :ộ ệ ụ ị ườ ở
1.2.1. C ch tác đ ng c a nghi p v th tr ng m :ơ ế ộ ủ ệ ụ ị ườ ở
1.2.1.1. V m t l ng - Tác đ ng vào d tr c a h th ng ngân hàngề ặ ượ ộ ự ữ ủ ệ ố
Hành vi mua bán các GTCG trên th tr ng m c a NHTW có kh năng tác đ ng đ nị ườ ở ủ ả ộ ế
tình tr ng d tr c a các NHTM thông qua nh h ng đ n ti n g i c a các ngân hàngạ ự ữ ủ ả ưở ế ề ử ủ
t i NHTM và ti n g i c a khách hàng t i HTNH. ạ ề ử ủ ạ
S đ c ch tác đ ng c a OMO t i d tr ngân hàngơ ồ ơ ế ộ ủ ớ ự ữ
[Type text] Page 2
NHTW
bán
GTCG
D tr ự ữ
NH
gi mả
D tr ự ữ
m r ng ở ộ
cho vay
gi mả
Kh i ố
l ng ượ
TD gi mả
MS
gi mả
H c vi n Ngân hàngọ ệ Nghi p v th tr ng mệ ụ ị ườ ở
Khi NHTW th c hi n bán GTCG cho các ngân hàng thì ti n g i c a ngân hàng t iự ệ ề ử ủ ạ
NHTW s gi m xu ng t ng ng v i kh i l ng GTCG mà NHTW bán ra. Tr ngẽ ả ố ươ ứ ớ ố ượ ườ
h p ng i mua là các khách hàng c a ngân hàng thì s ti n mua GTCG s làm gi m sợ ườ ủ ố ề ẽ ả ố
d ti n g i c a h t i HTNH. K t qu là d tr c a HTNH gi m t ng ng v i kh iư ề ử ủ ọ ạ ế ả ự ữ ủ ả ươ ứ ớ ố
l ng GTCG mà NHTW bán ra. S gi m sút d tr c a HTNH s làm gi m kh năngượ ự ả ự ữ ủ ẽ ả ả
cho vay c a ngân hàng và vì th kh i l ng tín d ng gi m d n đ n cung ti n s gi m.ủ ế ố ượ ụ ả ẫ ế ề ẽ ả
Ng c l i, khi NHTW th c hi n mua GTCG trên th tr ng m , k t qu làm d tr c aượ ạ ự ệ ị ườ ở ế ả ự ữ ủ
các ngân hàng tăng lên t đó nh h ng đ n l ng ti n cung ng tăng lên.ừ ả ưở ế ượ ề ứ
1.2.1.2. V m t giá - Tác đ ng qua lãi su t ề ặ ộ ấ
Hành vi mua bán GTCG c a NHTW trên th tr ng m có th nh h ng giánủ ị ườ ở ể ả ưở
ti p đ n m c lãi su t th tr ng thông qua 2 con đ ng sau:ế ế ứ ấ ị ườ ườ
Th nh t,ứ ấ d tr c a ngân hàng b nh h ng s tác đ ng đ n cung c u v n NHTWự ữ ủ ị ả ưở ẽ ộ ế ầ ố
trên th tr ng ti n t liên ngân hàng, d n đ n lãi su t th tr ng ti n NHTW thay đ i.ị ườ ề ệ ẫ ế ấ ị ườ ề ổ
M c lãi su t ng n h n này, thông qua d đoán c a th tr ng và các ho t đ ng mua bánứ ấ ắ ạ ự ủ ị ườ ạ ộ
h ng chênh l ch giá v lãi su t, s tác đ ng t i các m c lãi su t trung và dài h n trênưở ệ ề ấ ẽ ộ ớ ứ ấ ạ
th tr ng tài chính. T đó, tác đ ng đ n t ng c u AD và s n l ng c a n n kinh t .ị ườ ừ ộ ế ổ ầ ả ượ ủ ề ế
S đ c ch tác đ ng c a OMO qua lãi su tơ ồ ơ ế ộ ủ ấ
Th hai,ứ vi c mua bán GTCG s làm nh h ng ngay đ n quan h cung c u v lo iệ ẽ ả ưở ế ệ ầ ề ạ
GTCG đó trên th tr ng và giá c c a nó. Khi giá ch ng khoán thay đ i, t l sinh l iị ườ ả ủ ứ ổ ỷ ệ ờ
c a chúng cũng thay đ i. N u kh i l ng ch ng khoán này chi m t tr ng l n trong cácủ ổ ế ố ượ ứ ế ỷ ọ ớ
[Type text] Page 3
Cung TPKB
tăng
NHTW bán
TPKB
D tr NH ự ữ
gi mả
Đ u t ầ ư
gi mả
Cung c a qu ủ ỹ
cho vay gi mả
Lãi su t ng n ấ ắ
h n tăngạ
Lãi su t th ấ ị
tr ng tăngườ
Giá TPKB
gi mả
LS th tr ng ị ườ
tăng
tăng
H c vi n Ngân hàngọ ệ Nghi p v th tr ng mệ ụ ị ườ ở
giao d ch trên th tr ng tài chính thì s thay đ i t l sinh l i c a nó s tác đ ng tr l iị ị ườ ự ổ ỷ ệ ờ ủ ẽ ộ ở ạ
lãi su t th tr ng, và vì th mà tác đ ng đ n t ng c u AD và s n l ng.ấ ị ườ ế ộ ế ổ ầ ả ượ
Ví d , khi NHTW bán tín phi u kho b c s làm gi m d tr c a HTNH. Đi uụ ế ạ ẽ ả ự ữ ủ ề
này làm gi m cung qu cho vay, khi n lãi su t ng n h n có xu h ng tăng, tác đ ngả ỹ ế ấ ắ ạ ướ ộ
làm tăng các lãi su t th tr ng. Bên c nh đó, vi c NHTW bán tín phi u kho b c trên thấ ị ườ ạ ệ ế ạ ị
tr ng m s làm tăng cung, t đó làm gi m giá tín phi u kho b c. Đi u này làm tườ ở ẽ ừ ả ế ạ ề ỷ
su t sinh l i c a tín phi u kho b c có xu h ng tăng, d n đ n s chuy n d ch v n đ uấ ờ ủ ế ạ ướ ẫ ế ự ể ị ố ầ
t sang tín phi u kho b c. Đ cân b ng lãi su t và h n ch s d ch chuy n v n đ u t ,ư ế ạ ể ằ ấ ạ ế ự ị ể ố ầ ư
lãi su t th tr ng tăng lên. Khi đó, chi phí c h i đ i v i ng i có v n d th a và giáấ ị ườ ơ ộ ố ớ ườ ố ư ừ
v n đ u t đ i v i ng i thi u h t v n tăng, làm gi m nhu c u đ u t và nhu c u tiêuố ầ ư ố ớ ườ ế ụ ố ả ầ ầ ư ầ
dùng c a xã h i, do đó gi m s n l ng, giá c và công ăn vi c làm, nh h ng đ nủ ộ ả ả ượ ả ệ ả ưở ế
cung ti n.ề
1.2.2.Các nghi p v trên th tr ng m :ệ ụ ị ườ ở
Giao d ch gi y t có giá:ị ấ ờ
-Các giao d ch không hoàn l i (hay các giao d ch mua bán h n):ị ạ ị ẳ
Các giao d ch này bao g m các nghi p v mua, bán các GTCG c a NHTW trên thị ồ ệ ụ ủ ị
tr ng theo ph ng th c mua đ t, bán đo n trên c s giá th tr ng. Hình th c giaoườ ươ ứ ứ ạ ơ ở ị ườ ứ
d ch này làm chuy n h n quy n s h u đ i v i các đ i t ng giao d ch. Vì v y nhị ể ắ ề ở ữ ố ớ ố ượ ị ậ ả
h ng c a nó đ i v i d tr các Ngân hàng là dài h n các gi y t đó ph i là các côngưở ủ ố ớ ự ữ ạ ấ ờ ả
c n có m c r i ro th p và ph i đ c phát hành b i các t ch c đ đi u ki n theo quyụ ợ ứ ủ ấ ả ượ ở ổ ứ ủ ề ệ
đ nh.ị
-Các giao d ch có hoàn l i (giao d ch có kỳ h n):ị ạ ị ạ
Ph ng pháp này ch y u đ c s d ng cho m c đích giao d ch t m th i là các h pươ ủ ế ượ ử ụ ụ ị ạ ờ ợ
đ ng mua l i. H p đ ng mua l i đ c s d ng khi NHTW th c hi n m t giao d ch theoồ ạ ợ ồ ạ ượ ử ụ ự ệ ộ ị
h p đ ng mua l i, có nghĩa là nó mua ch ng khoán t ng i môi gi i trên th tr ng -ợ ồ ạ ứ ừ ườ ớ ị ườ
ng i đ ng ý mua l i vào m t ngày trong t ng lai. Giao d ch này t n t i d i d ng:ườ ồ ạ ộ ươ ị ồ ạ ướ ạ
Th nh t,ứ ấ mua bán theo h p đ ng mua l i là vi c NHTW ký h p đ ng mua cácợ ồ ạ ệ ợ ồ
GTCG t ng i giao d ch và ng i đó đ ng ý mua l i vào m t ngày xác đ nh.ừ ườ ị ườ ồ ạ ộ ị
[Type text] Page 4
H c vi n Ngân hàngọ ệ Nghi p v th tr ng mệ ụ ị ườ ở
Th hai,ứ mua bán theo h p đ ng mua l i đ o ng c, t c là NHTW bán các GTCGợ ồ ạ ả ượ ứ
cho ng i giao d ch và ng i đó đ ng ý bán l i cho NHTW vào m t ngày xác đ nh.ườ ị ườ ồ ạ ộ ị
Các giao d ch có hoàn l i đ c s d ng ch y u trong OMO. Đây là công c có hi uị ạ ượ ử ụ ủ ế ụ ệ
qu nh t đ bù đ p ho c tri t tiêu nh ng nh h ng không d tính tr c đ n d trả ấ ể ắ ặ ệ ữ ả ưở ự ướ ế ự ữ
c a Ngân hàng, chi phí giao d ch l i r h n so v i h p đ ng mua đ t bán đo n.ủ ị ạ ẻ ơ ớ ợ ồ ứ ạ
Giao d ch hoán đ i ngo i t :ị ổ ạ ệ
Khi tham gia giao d ch, NHTW đ ng th i ký hai h p đ ng và l y ngo i t làm đ iị ồ ờ ợ ồ ấ ạ ệ ố
t ng trao đ i. Có th mua bán ngo i t v i t giá giao ngay ho c v i t giá có kỳ h n.ượ ổ ể ạ ệ ớ ỷ ặ ớ ỷ ạ
Ngoài ra m t lo t các nghi p v khác cũng đ c NHTW s d ng trong OMO nh :ộ ạ ệ ụ ượ ử ụ ư
phát hành ch ng ch n c a NHTW, giao d ch hoán đ i các ch ng khoán đ n h n.ứ ỉ ợ ủ ị ổ ứ ế ạ
1.2.3. Ph ng th c ho t đ ng nghi p v th tr ng m :ươ ứ ạ ộ ệ ụ ị ườ ở
Ph ng th c giao d ch song ph ng:ươ ứ ị ươ
Là ph ng th c mà NHTW v i ng i giao d ch giao d ch th ng v i nhau ho c thôngươ ứ ớ ườ ị ị ẳ ớ ặ
qua nhà môi gi i, đ i lý ch ng khoán mà không mua bán thông qua hình th c đ u th u. ớ ạ ứ ứ ấ ầ
Ph ng th c đ u th u:ươ ứ ấ ầ
- Đ u th u kh i l ng:ấ ầ ố ượ
Là vi c NHTW cho ng i giao d ch bi t kh i l ng c n can thi p, NHTW mua hayệ ườ ị ế ố ượ ầ ệ
bán niêm y t tr c m c lãi su t, th i h n các GTCG còn l i, lo i gi y t ,… Các tế ướ ứ ấ ờ ạ ạ ạ ấ ờ ổ
ch c tham gia đ u th u ch c n đăng ký trên c s ch p nh n m c lãi su t cho tr c.ứ ấ ầ ỉ ầ ơ ở ấ ậ ứ ấ ướ
- Đ u th u lãi su t:ấ ầ ấ
Các t ch c tham gia đ u th u t đăng ký s ti n ng v i m c lãi su t mình ch n.ổ ứ ấ ầ ự ố ề ứ ớ ứ ấ ọ
Đ i v i đ u th u nh m cung ng thêm v n kh d ng, u tiên phân ph i cho các m cố ớ ấ ầ ằ ứ ố ả ụ ư ố ứ
lãi su t t cao xu ng. Có th áp d ng hình th c m t giá (ki u Hà Lan) ho c nhi u giáấ ừ ố ể ụ ứ ộ ể ặ ề
(ki u M ).ể ỹ
1.2.4. Ch th tham gia nghi p v th tr ng m :ủ ể ệ ụ ị ườ ở
Th tr ng m th c ch t là th tr ng ti n t m r ng nên các ch th tham gia thị ườ ở ự ấ ị ườ ề ệ ở ộ ủ ể ị
tr ng phong phú v i nhi u m c đích khác nhau.ườ ớ ề ụ
Ngân hàng Trung ng:ươ
[Type text] Page 5