Nguyên lý hoạt động của cơ cấu điều khiển ly hợp
Bộ ly hợp các loại trên ôtô được điều khiển ngắt truyền động giữa động cơ và hộp
số nhờ vào bộ cơ cấu dẫn động ngắt ly hợp. Có năm loại cơ cấu dẫn động cho
công tác ngắt ly hợp.
- Cơ cấu dẫn động cơ khí.
- Cơ cấu dẫn động cơ khí trợ lực khí nén.
- Cơ cấu dẫn động thủy lực.
- Cơ cấu dẫn động thủy lực có trợ lực áp thấp.
- Cơ cấu dẫn động thủy lực có trợ lực khí nén.
1. Cơ cấu dẫn động cơ khí sử dụng thanh và cần :
Thường sử dụng trên những ôtô du lịch và xe có công suất thấp. Không tiện lợi
cho những ôtô tải nặng nhất là các trường hợp được bố trí xa người lái.
Hình 1 : Các bộ phận của cơ cấu dẫn động thanh và cần.
Khi đạp pedal thì cần đẩy tác dụng lên ống dẫn hướng, ống dẫn hướng sẽ đi ngược
lại so với chuyển động của pedal. Dầu của ống chuyển hướng sẽ nối với các cần
nhả ly hợp, cần nhả ly hợp này sẽ tác dụng và tỳ lên bạc đạn chà kéo mâm ép ra xa
làm cho đĩa ly hợp tách khỏi bề mặt bánh đà. Khi nhấc chân lên khỏi pedal. Lò xo
hoàn lực sẽ kéo pedal trở về vị trí ban đầu làm cho các bộ phận sau đó trở về vị trí
cũ và mâm ép sẽ ép đĩa ly hợp trở lại bánh đà. Ly hợp được kết nối lại.
2. Cơ cấu dẫn động cơ khí sử dụng cáp:
Cơ cấu điều khiển ly hợp bằng cáp cấu tạo gồm một sợi cáp dây bằng thép và bên
ngoài được bọc bởi một vỏ bao dùng để truyền chuyển động của pedal đến càng
tách ly hợp.
Khi người tài xế đạp lên pedal, ly hợp nhả ra, tách rời đĩa ma sát với bánh đà. Khi
pedal được buông ra thì lò xo hoàn lực được gắn ở pedal trở về vị trí ban dầu và
sợi cáp cũng bị kéo trở lại, lúc này càng ly hợp sẽ nhả ra dẫn đến ly hợp đóng lại.
Hình 2 : Các bộ phận của cơ cấu dẫn động sử dụng cáp.
- Bộ điều chỉnh cáp tự động trên bàn đạp:
Loại cơ cấu điều khiển bằng cáp thiết kế có thể tự động điều chỉnh lực căng sợi
cáp. Trên pedal có một bánh cóc hình quạt răng và một con cóc.
Một lò xo được gắn bên trong quạt răng và con cóc. Khi tác dụng lực lên pedal
làm căng cáp và tách ly hợp. Lúc này bánh cóc ăn khớp với quạt răng. Khi buông
pedal ly hợp đóng. Lò xo kéo căng sợi cáp và được ăn khớp. Nếu cáp còn trùng thì
cóc sẽ dịch chuyển về hướng kéo của lò xo, cóc sẽ dịch chuyển sang bánh răng
khác.
Hình 3: Thiết bịđiều chỉnh cáp tựđộng.
3. Cơ cấu điều khiển dẫn động bằng thủy lực:
Cấu tạo bao gồm ba bộ phận cơ bản: Một xylanh làm việc như bơm tạo áp suất
(xylanh chính), một xylanh tạo lực đẩy cho đòn mở (xylanh phụ) và đường ống
dẫn dầu chịu áp suất ( ~ 100KG/cm2)
Hình 4 : Xylanh chính ly hợp
Xilanh chính cung cấp áp suất thủy lực cho hệ thống. Gồm một piston gắn vào
xilanh chính, piston có cuppen bằng cao su ở hai đầu. Cuppen làm kín giữa piston
và thành xilanh. Một bình chứa dầu được gắn ở bên trên xilanh chính dùng để
chứa dầu thắng. Đường ống cấu tạo bằng kim loại bên ngoài bọc cao su. Xilanh
phụ gồm một bộ piston bên trong xilanh và một đòn nối với càng ly hợp.
- Nguyên lý hoạt động:
Khi ấn pedal xuống, hệ thống sẽ đẩy piston trong xilanh chính, dòng dầu chảy vào
đường ống và đến xilanh phụ, áp lực hình thành trong xilanh phụ để đẩy piston và
đòn nối tác động lên càng mở ly hợp làm tách ly hợp.
Khi pedal được buông một lò xo trên pedal kéo pedal trở về vị trí đầu, các lò xo
khác ở bên trong hai xilanh sẽ đẩy piston về vị trí ban đầu, dầu chạy ngược về
bình.
Hình 5: Điều khiển ly hợp bằng thủy lực
4. Cơ cấu điều khiển ly hợp bằng thủy lực có trợ lực khí nén :
Hệ thống này có cơ cấu điều khiển giống như cơ cấu điều khiển bằng thủy lực.
Nhưng trên xylanh phụ của hệ thống trang bị bộ trợ lực khí nén.
- Nguyên lý hoạt động:
Khi chưa đạp pedal thì các buồng C, D, A ,B có áp lực bằng nhau và bằng với áp