Nguyên nhân gây bệnh sỏi mật

Nguyên nhân gây bệnh

sỏi mật

Sỏi mật do gan tạo ra và được dự trữ trong túi mật. Những thành phần

cơ bản trong mật là muối mật, bilirubin, và cholesterol.

Sỏi mật được hình thành là do mất cân bằng các thành phần này. Cholesterol

được giữ giới hạn bình thường là do nó hòa tan trong muối mật. Một sự gia

tăng số lượng cholesterol trong mật làm quá khả năng hòa tan của muối mật

sẽ dẫn tới hình thành sỏi cholesterol. Tương tự vậy, sự giảm số lượng muối

mật cũng thúc đẩy việc hình thành sỏi cholesterol. Sự giảm co bóp và túi

mật rỗng, thường gặp ở thai kỳ, là một yếu tố quan trọng khác để hình thành

sỏi cholesterol.

Sỏi sắc tố mật thường liên quan tới tình trạng nhiễm trùng mạn tính ở đường

mật. Điều này thường thấy nhất ở các quốc gia Châu Á, nơi mà tình trạng

nhiễm ký sinh trùng đường mật thường gặp. Những bệnh nhân mắc bệnh về

máu có thể gây ra phá hủy hồng cầu nhiều làm gia tăng số lượng bilirubin

trong mật, do đó gây ra hình thành sỏi sắc tố mật.

Ai là người có nguy cơ bị sỏi mật ?

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ đã được xác định trong việc hình thành nên sỏi

cholesterol. Trước tuổi thanh thiếu niên sỏi mật rất ít gặp, còn sau tuổi 40 tỉ

lệ này gia tăng rõ rệt. Những yếu tố nguy cơ khác để hình thành nên sỏi mật

bao gồm : nữ , sanh đẻ nhiều, uống thuốc ngừa thai, chế độ ăn nhiều chất

béo và ít chất sợi, béo bệu, sụt cân nhanh, một vài loại thuốc, bệnh đường

ruột làm mất muối mật như là bệnh Crohn và do yếu tố di truyền nữa.

Nguy cơ sỏi cholesterol đặc biệt cao ở những phụ nữ sanh đẻ nhiều. Hormon

estrogen của nữ làm gia tăng nồng độ cholesterol trong mật và giảm sự co

bóp của túi mật. Tác dụng của estrogen cũng được chứng minh ở những

người dùng thuốc ngừa thai và phụ nữ dùng liệu pháp estrogen thay thế thì

nguy cơ sỏi mật gia tăng.

Vai trò của chế ăn trong việc hình thành nên sỏi mật thì không rõ ràng. Tuy

nhiên, chế độ ăn có calorie cao, nhiều béo, ít sợi đã cho thấy có liên quan

đến nguy cơ của sự hình thành nên sỏi cholesterol. Điều đáng chú ý là nồng

độ cholesterol huyết thanh cao có thể không là nguy cơ cao của sỏi

cholesterol nhưng trái lại nồng độ triglyceride cao lại có thể là yếu tố nguy

cơ. Béo bệu thường kèm với sự gia tăng bài tiết cholesterol trong mật, vì vậy

làm gia tăng nguy cơ bị sỏi cholesterol. Khi người béo bệu trãi qua thời kỳ

sụt cân nhanh chóng thì nguy cơ bị sỏi mật lại tăng hơn nữa. Điều này xảy ra

là do hậu quả của sự gia tăng cholesterol và giảm muối mật ở những bệnh

nhân có chương trình giảm cân nhanh.

Những bệnh có ảnh hưởng lên ruột có thể làm mất muối trong cơ thể và dẫn

tới sự hình thành sỏi cholesterol. Đây là điều quan trọng cần để ý những

bệnh nhân bị bệnh Crohn, một bệnh viêm ruột non, nguy cơ cao bị sỏi mật

hơn. Để biết thêm, xin vui lòng đọc phần bệnh Crohn.

Những thuốc làm hạ thấp lipid trong cơ thể như là clofibrate có thể làm gia

tăng cholesterol trong mật và dẫn tới làm gia tăng nguy cơ cao bị sỏi mật .

Yếu tố di truyền đóng vai trò khá quan trọng. Sỏi mật thường gặp ở nhiều

thành viên trong gia đình. Một ví dụ khá rõ ràng cho vấn đề này là ở những

người Pima Indian sống ở Tây Nam Mỹ, nơi bệnh sỏi mật ở phụ nữ trẻ có

thể tới 80%.

Những yếu tố nguy cơ của sỏi sắc tố mật là vệ sinh ăn uống kém thường liên

quan tới sự gia tăng sắc tố bilirubin trong mật. Điều này được thấy rõ ở

những bệnh có sự phá hủy hồng cầu như bệnh hồng cầu hình liềm, sốt rét

hoặc trên nền bệnh gan như xơ gan.