HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
LÊ HẠNH VÂN
NHÂN LỰC CHO PHÁT TRIỂN
HẢI QUAN THÔNG MINH Ở VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Mã số: 931 01 02
HÀ NỘI - 2025
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
LÊ HẠNH VÂN
NHÂN LỰC CHO PHÁT TRIỂN
HẢI QUAN THÔNG MINH Ở VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Mã số: 931 01 02
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. TS. HỒ THANH THỦY
2. TS. LÊ BÁ TÂM
HÀ NỘI - 2025
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đƣợc
trích dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Lê Hạnh Vân
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU……………………………………………………………………...1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN…………………………………………………..……...13
1.1 Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án………….13
1.2 Khái quát kết quả các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài và
những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu…………………………..32
Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ NHÂN
LỰC CHO PHÁT TRIỂN HẢI QUAN THÔNG MINH……………………37
2.1 Cơ sở lý luận về Hải quan thông minh………………………...….46
2.2 Cơ sở lý luận về nhân lực cho phát triển Hải quan thông minh..…54
2.3 Kinh nghiệm quốc tế về xây dựng nhân lực cho phát triển Hải quan
thông minh và bài học rút ra đối với Việt Nam……………………….83
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG NHÂN LỰC CHO PHÁT TRIỂN HẢI QUAN
THÔNG MINH Ở VIỆT NAM…………….……………………………....100
3.1 Khái quát về Hải quan Việt Nam ………………………...……..100
3.2 Thực trạng phát triển Hải quan thông minh ở Việt Nam……..…103
3.3 Thực trạng nhân lực cho phát triển Hải quan thông minh ở Việt
Nam……………………………………………………………….....114
3.4 Đánh giá thực trạng nhân lực cho phát triển Hải quan thông minh ở
Việt Nam trong thời gian qua…………………………….………….153
Chƣơng 4. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NHÂN LỰC
CHO PHÁT TRIỂN HẢI QUAN THÔNG MINH Ở VIỆT NAM….…......167
4.1 Bối cảnh ảnh hƣởng, quan điểm và định hƣớng xây dựng nhân lực
cho phát triển Hải quan thông minh ở Việt Nam……………………167
4.2 Giải pháp xây dựng nhân lực cho phát triển Hải quan thông minh ở
Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045…………..……....174
KẾT LUẬN………………………………………………………………...194
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN……....196
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………..197
PHỤ LỤC…………………………………………………………….…….211
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ASEAN
AI
: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
(tiếng Anh: Association of South East Asian Nations)
: Trí tuệ nhân tạo
(tiếng Anh: Artificial Inteligence)
HRMD
: Quản lý phát triển nguồn nhân lực
(tiếng Anh: Human Resource Management Development)
ILO
: Tổ chức Lao động Quốc tế
(tiếng Anh: International Labour Organization)
IMF
: Quỹ Tiền tệ Quốc tế
(tiếng Anh: International Money Fund)
TFA
: Hiệp định thuận lợi hóa Thƣơng mại
(tiếng Anh: Trade Facilitation Agreement)
USAID
: Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ
(tiếng Anh: United States Agency for International Development)
VCCI
: Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam
(tiếng Anh: Vietnam Chamber of Commerce and Industry)
WB
: Ngân hàng Thế giới
(tiếng Anh: World Bank)
WCO
: Tổ chức Hải quan Thế giới
(tiếng Anh: World Customs Organization)