ễ
ố
ể
Nhi m rotavirus: M i nguy hi m cho tr nhẻ ỏ
ạ
ộ ng gây tiêu ch y n ng
ệ ổ ế ng ru t ph bi n ườ tr nh trên ả ặ ở ẻ ỏ ậ t Nam, c 2 tr nh p ẻ
ng h p là do ệ ợ
ễ
ễ ấ
ễ tr em ch y u qua con đ ủ ế ở ẻ
ệ ệ
ồ ơ ủ ẻ
ồ ậ ế ể ệ ẽ ạ ồ
Rotavirus là lo i virút đ nh t, th ườ ấ i. T i Vi toàn th gi ứ ạ ế ớ vi n vì tiêu ch y c p, có m t tr ộ ườ ả ấ nhi m rotavirus. Rotavirus r t d lây nhi m và lây r t nhanh ấ ễ ườ ng Nhi m rotavirus ườ ng phân - mi ng và tay - mi ng. Rotavirus th i b nh và đ c th i ra ngoài theo phân c a ng ủ ườ ệ ả ượ ng, virút có th bám i r t lâu ngoài môi tr t n t ể ườ ồ ạ ấ bàn tay, trên sàn nhà, các đ v t, v t d ng ậ ụ dính ở trong gia đình, đ ch i c a tr … n u ph huynh ụ không chú ý v sinh s ch s có th là ngu n lây nhi m b nh cho tr . ẻ ệ ễ
ố ệ ễ
ị ễ ặ ế
ả ả
ễ ệ ờ ạ ị ứ ng không đ m b o v sinh vì bàn tay ấ ướ ế
ế ồ ơ
c đó. ị ồ ậ ướ
ọ ờ
c tìm
ượ ấ ủ ng hô h p c a t đ ế ườ ị
ề ẻ ị ễ
ả ấ ệ ễ
ng g p ỏ ặ
ẻ
Tr cũng d dàng b nhi m b nh do u ng ho c ăn ẻ ễ ph i th c ăn b nhi m b n trong quá trình ch ả ẩ bi n, n u n ế i làm b p b nhi m virút do s ch m vào các ng ườ b m t, các đ v t (bàn gh , đ ch i, sàn nhà…) ề ặ b nhi m b n tr ẩ ễ ị G n đây, m t s nhà khoa h c nghi ng rotavirus ộ ố ầ cũng có th truy n qua không khí vì virút đ ề ể th y nhi u trong d ch ti ấ nh ng tr b nhi m b nh. ệ ữ Tr nh d m c b nh ẻ ỏ ễ ắ ệ ẩ Tiêu ch y c p do rotavirus là b nh nhi m khu n d dày ru t c p do virút rota gây nên. B nh r t ấ ạ ứ t là l a tr em và tr nh , đ c bi th ẻ ườ 3 tháng đ n 2 tu i. Tr càng nh tu i thì tu i t ổ ổ ừ nguy c nhi m b nh n ng và ph i nh p vi n càng ặ ơ ộ ấ ặ ở ẻ ế ệ ệ ệ ỏ ổ ệ ậ ễ ả
ầ ẻ ư
3 - 17 tháng tu i; 46% s tr ổ ườ ố ườ
tr nhũ nhi d
ổ
ị ợ ượ ườ
ể ư ng h p không đ ế ữ
ng, th m chí t ậ
ễ
ả ng siêu vi r t l n đ n 10 ngàn t , nh ng ch ư ỷ
ể
ấ ớ ấ ệ ộ ượ ễ ả ườ
i. Siêu vi có th ị ể ẩ ề ễ ộ
ễ ễ ẻ ị ệ ấ
đ n 4 ngày, tr ờ ế ị ẻ
ả ệ ứ ấ
ứ
ấ
ả ể ả
ấ
ả
cao. Trong 5 năm đ u đ i, h u nh không tr nào ầ ờ tránh kh i tiêu ch y c p do rotavirus. ỏ ả ấ ặ ng g p T i Vi t Nam, tiêu ch y do rotavirus th ạ ệ ả ợ ng h p tr t nh t ấ ở ẻ ừ ở i 5 tháng tu i và 59% x y ra ướ ả ổ ở ẻ ơ tr 6 - 11 tháng tu i. Tr càng nh tu i, nguy c ỏ ổ ẻ ẻ nhi m rotavirus càng cao và m c b nh càng n ng. ặ ắ ệ ễ c đi u tr k p th i đã Nhi u tr ờ ị ề ề d n đ n nh ng bi n ch ng nguy hi m nh suy ế ứ ẫ vong. dinh d ử ưỡ Khi tr nhi m rotavirus s đào th i ra ngoài m t ộ ẽ ẻ ỉ l ế ượ c n m t l ng r t nh kho ng 10 siêu vi là có th ỏ ầ lây nhi m, gây b nh cho ng truy n đi m t cách d dàng qua tay b nhi m b n. D u hi u tr b nhi m rotavirus Sau khi b lây nhi m kho ng 12 gi ễ b t đ u xu t hi n các tri u ch ng. ệ ắ ầ Tri u ch ng đi n hình sau khi tr b nhi m ễ ẻ ị ể ệ rotavirus là nôn ói và tiêu ch y: ói xu t hi n tr ướ c ệ và có th kéo dài kho ng 2 - 3 tiêu ch y 6 - 12 gi ả ờ ớ ngày. Tr ói r t nhi u vào ngày đ u và gi m b t ả ầ ề ẻ ng đi tiêu phân khi b t đ u đi tiêu ch y. Tr th ẻ ườ ắ ầ ể c, có lúc màu xanh d a c i, có th có l ng toàn n ư ả ướ ỏ đàm, nh t nh ng không có máu. Tiêu ch y ngày ả ư ớ
ả
ơ ả ế ể ầ ầ
ả ế
ơ ẻ ẻ ẫ ắ ầ ẻ ẽ ế ể ỏ
ể
ứ ả ấ ể
ả ề ư ớ ố ầ
ộ ố ệ ư ố ừ c.ướ ừ ị ẻ ị
ễ ượ
ể ợ ạ ủ
ệ
ắ ướ ẻ ắ ầ
ệ ề
ướ ư
ị ấ ng s d ng là dung d ch oresol (n ử ụ ườ
ấ ị ng h p tiêu ch y ườ
ợ ỉ ằ ị
ề ố ể
ế ẻ ố
càng tăng trong vài ngày, sau đó gi m d n. Tiêu ch y và nôn ói có th lên đ n h n 20 l n/ngày. Đa s các tr s h t tiêu ch y sau 4 – 8 ngày. Tuy ả ố ầ nhiên có th có tr v n còn tiêu ch y đ n 2 tu n dù tr đã kh e, b t đ u ch i đùa và đòi ăn tr l i. ở ạ ệ ở ẻ tr M t s tri u ch ng khác có th xu t hi n nh : s t v a ph i, đau b ng, có th có ho và ch y ả ụ mũi n Vì v a b nôn ói và tiêu ch y v i s l n nhi u nh ấ ễ ị ấ ướ c, v y, tr b nhi m rotavirus r t d b m t n ậ c chăm sóc thích h p có th gây n u không đ ể ế nguy hi m cho s c kh e và tính m ng c a tr . ẻ ỏ ứ Nguyên t c chăm sóc và bi n pháp phòng ng a ừ c cho tr là nguyên t c hàng đ u trong Vi c bù n đi u tr tiêu ch y do rotavirus, u tiên hàng đ u là ầ ư ị ả ng đ b sung n ả ấ c và c ch t dung d ch mu i đ ể ổ ố ườ ị i (còn g i là mu i khoáng nh Na, kali, đi n gi ố ọ ả ệ chlor…) b m t qua phân và ch t nôn ói, dung d ch ị c u ng th ướ ố tr em bi n khô). 95% các tr ả ở ẻ ể c đi u tr thành công ch b ng bù d ch b ng đ ằ ượ ị ẻ ng u ng và cho ăn. Ph huynh có th cho tr đ ụ ườ u ng các lo i d ch u ng khác n u th y tr khó ố ư khăn khi u ng oresol, các d ch thay th khác nh ạ ị ố ấ ế ị
c ép c cháo, n c sôi ngu i, n ướ ướ
ẻ ộ c d a t ướ ừ ươ ẹ
ề ng n ẹ ệ ướ
ồ ẹ
ậ ọ ớ ệ ữ ẻ ữ ẻ ố ố t c cho ng quý giá giúp ệ
i
ạ
ườ ướ
ụ ư ử
ệ ệ
ề ệ
ẻ ể ệ
ứ
ỏ
ấ ể ả ủ ỏ ắ
ế
c c m, n n ướ ơ ướ i… trái cây, n Tr còn bú m nên cho bú m càng nhi u càng t ẹ vì s a m ngoài vi c cung c p đ l ấ ủ ượ tr , s a m còn là ngu n dinh d ưỡ t và mau lành b nh. tr ch ng ch i v i b nh t xung quanh Rotavirus lây lan nhanh và t n t ồ ạ ở ấ ẩ chúng ta. Đây là lo i siêu vi kháng v i các ch t t y ớ c javen... Ngoài ng nh xà bông, n r a thông th ư ử ra, b nh tiêu ch y c p này do siêu vi trùng gây ra, ả ấ ệ vì v y kháng sinh không có tác d ng đ i v i b nh. ậ ố ớ ệ Các bi n pháp thông th ẹ ng nh r a tay, bú m , ườ ng là các bi n pháp làm c i thi n v sinh môi tr ả ườ ệ ệ ả gi m lây truy n các tác nhân gây b nh tiêu ch y ả ừ khác nh ng có v không h u hi u đ phòng ng a ữ ư ấ tiêu ch y do rotavirus. Nh ng nghiên c u cho th y ữ ả t nh t đ b o v tr nh kh i tiêu ch y do cách t ệ ẻ ả ố ổ ứ rotavirus là ch ng ng a b ng v c-xin. T ch c y ừ ằ i đã khuy n cáo nên ch ng ng a cho t th gi t ấ t ừ ế ế ớ c tr nh đ phòng ng a căn b nh nguy hi m này ỏ ể ả ẻ ủ ệ ừ ể