NHỮNG CÂU HỎI VỀ COPYWRITER
Một chuyên gia quảng cáo đã từng ví von rằng, copywriter là những
chuyên gia bán hàng sau màn hình máy tính và nhiệm vụ chính của họ là bán
hàng, bán hàng và bán hàng thông qua ngôn từ mà họ viết.
Copywriter – người viết lời quảng cáo – vốn được coi là chốn kín cổng cao
tường đối với nhiều bạn trẻ. Và mặc dù rất quan tâm, nhưng các bạn lại rất khó hình
dung được đầy đủ về nghề này. Họ được trả lương để làm sao sản phẩm/dịch vụ mà họ
đề cập đến phải được người khác biết đến, để làm sao sản phẩm đó, dịch vụ đó được
tiêu thụ không chỉ một người mà là hàng trăm, hàng nghìn, thậm chí là hàng triệu
người.
Có khá nhiều giai thoại đã đề cập đến những trường hợp các nhân viên viết lời
quảng cáo lang thang tìm ý tưởng, và rồi, trong một phút giây thăng hoa vì công việc,
họ đã cho nảy sinh ra những ý tưởng độc đáo, có thể mang lại cho doanh nghiệp hàng
triệu đô la. Vậy copywriter là ai?
- Thế nào là những người viết lời quảng cáo? Không lẽ phóng viên, nhà báo lại
không thực hiện được công việc viết lách này? Phải xem là loại bài viết như thế nào.
Nếu như đó là loại bài viết cho các tạp chí, có lẽ phóng viên, nhà báo là người thích
hợp để làm công việc đó. Nhưng nếu bài viết được đặt hàng bởi một công ty, tổ chức,
ngân hàng… thì công việc viết lách lại đòi hỏi cách tiếp cận khác cũng như các kỹ
năng chuyên môn khác. Lúc đó, copywriter sẽ là nhân vật chính của câu chuyện.
- Có gì là khác nhau giữa phóng viên và copywriter bởi công việc của cả
hai đều gắn liền với viết lách?
Khác nhau rất lớn. Trước hết, đó là môi trường làm việc. Phóng viên làm việc
cho các tòa soạn báo, còn copywriter làm việc cho khách hàng, vì khách hàng. Và anh
ta cũng chẳng phải là một “phóng viên bán hàng”, ngược lại, phóng viên cũng chẳng
thể là mẫu hình của sự liêm chính. Mỗi người có một công việc riêng với đặc thù
riêng, mục đích riêng, và bởi vậy, không thể đánh đồng công việc của họ với nhau
được.
- Làm sao để có thể được nhận vào làm việc tại các hãng quảng cáo?
Nói chung, nhiều bạn trẻ hiện nay có khả năng ngôn ngữ tốt. Họ được đào tạo
khá bài bản về chuyên ngành ngữ văn, báo chí, ngoại ngữ… và sống trong một xã hội
luôn chuyển động với sự thống soái của Internet. Tuy nhiên, theo ý kiến của các
chuyên gia quảng cáo, tại các hãng quảng cáo tên tuổi, bạn rất khó mà gây ấn tượng
với nhà tuyển dụng, nếu như bạn không có chút kinh nghiệm lận lưng. Vấn đề đặt ra
là, đối với các sinh viên mới ra trường thì kinh nghiệm làm việc là một điều không
tưởng. Vậy làm thế nào để các bạn có thể chứng minh được khả năng của mình?
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, các “tân binh” nên sử dụng “mẹo” này khi
tiếp cận nhà tuyển dụng: tập hợp danh mục một số các công ty, doanh nghiệp hoạt
động trong các lĩnh vực khác nhau, thử phác thảo ra nhiệm vụ chính (brief) cho việc
viết lời quảng cáo cho các sản phẩm/dịch vụ của các doanh nghiệp này, sau đó thử lên
kịch bản quảng cáo truyền hình hay đơn giản hơn là viết lời quảng cáo cho các sản
phẩm/dịch vụ đó. Bạn có thể tưởng tượng ra cách quảng cáo cho sản phẩm này như thế
nào, sử dụng những câu slogan ra sao. Bạn có thể sử dụng nhiều phương án khác nhau
cho một mẫu sản phẩm. Nếu nhìn thấy khả năng sáng tạo của bạn, nhà tuyển dụng
không có lý do gì mà lại từ chối bạn.
Rất nhiều chuyên gia viết lời quảng cáo thành công đã xây dựng sự nghiệp của
mình bằng cách như vậy.
- Ý tưởng thường được nảy sinh như thế nào?
Ý tưởng được nảy sinh thường rất tình cờ. Bạn lang thang trên phố và bất chợt
nghĩ ra một điều gì đó thú vị… Một buổi sáng nào đó bạn thức dậy, vào nhà tắm và ý
tưởng chợt nảy sinh ngay dưới vòi sen. Và nếu đã là một chuyên gia viết lời quảng cáo
chuyên nghiệp, bạn sẽ cảm nhận được ngay: đó chính là ý tưởng mà bạn đang cất công
đi tìm. Tuy nhiên, để có được ý tưởng này, bạn đã phải nghĩ rất nhiều về nhiệm vụ
chính của mình: hiểu rõ yêu cầu công việc, đề tài, chất liệu cần thiết… Copywriter
không thể là chuyên gia trong tất cả các lĩnh vực, trong khi đó họ lại phải quảng cáo
nhiều chủng loại sản phẩm khác nhau, từ xe hơi cho đến thỏi son dành cho phụ nữ.
- Cần đưa ra bao nhiêu ý tưởng cho chương trình quảng cáo để có thể
thuyết phục được khách hàng?
Đối với quảng cáo truyền hình, thông thường bạn phải đưa ra ít nhất là 3 kịch
bản, còn slogan tối thiểu cũng phải là 5, tên sản phẩm – không ít hơn 10. Tuy nhiên,
tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bạn có thể đàm phán với khách hàng. Có những
trường hợp bạn chỉ cần đưa ra một phương án và lập tức được khách hàng đồng ý chọn
lựa ngay. Có những ý tưởng tuyệt diệu mà giới quảng cáo thường gọi là “brilliant
ideas” mà theo đó, các nhân viên quảng cáo có thể khai thác đến cả hàng chục kịch
bản.
- Nghề copywriter gắn liền với việc tìm ý tưởng?
Những người làm quảng cáo luôn được hiểu là những con người sáng tạo, bởi
công việc của họ luôn gắn liền với các ý tưởng mới. Có thể bạn đã từng gặp những anh
chàng ăn mặc ngổ ngáo, tóc dài, quần áo chẳng giống ai, lang thang trên phố hoặc la
cà ở những quán cà phê Internet tốc độ cao. Có thể đó là những copywriter hay các
giám đốc sáng tạo đang đi tìm ý tưởng cho chương trình quảng cáo. Để hiểu rõ thêm
về mục đích công việc, đầu tiên họ phải làm quen với các thông tin về doanh nghiệp,
về lĩnh vực hoạt động cũng như thị trường sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Họ
cũng phải tìm hiểu kỹ hơn về tính chất của sản phẩm/dịch vụ cũng như các đặc trưng,
đặc thù của doanh nghiệp. Và như vậy, ngoài khả năng chuyên môn, anh ta phải là
những người có kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực.
- Copywriter đóng vai trò như thế nào trong bộ phận sáng tạo? Anh ta là
người tạo dựng ý tưởng hay chỉ đơn thuần là “thợ đẽo chữ”?
Nhóm sáng tạo trong các công ty quảng cáo thường có ít nhất là 2 người: nhân
viên viết lời quảng cáo và giám đốc sáng tạo – người chịu trách nhiệm chung về nội
dung và ý tưởng quảng cáo. Họ là những người làm việc với khả năng sáng tạo cao,
đối mặt với nhiều thách thức, áp lực. Lao động của họ là lao động trí não với cách suy
nghĩ “nát óc”. Người viết lời quảng cáo đóng vai trò quan trọng trong nhóm, vì nếu
thiếu anh ta, ý tưởng chỉ là ý tưởng. Anh ta là người tạo ra sợi dây mỏng manh nhưng
bền vững giữa sản phẩm của doanh nghiệp với người tiêu dùng. Cũng giống như các
thành viên khác trong nhóm, anh ta vừa phải tìm ý tưởng ngôn từ, vừa phải làm nhiệm
vụ “đẽo chữ”. Nên nhớ, công việc “đẽo chữ” ở đây không hề đơn giản như khi bạn viết
một bài báo, một đoạn văn.
- Nghề viết lời quảng cáo gắn liền với việc thuyết phục khách hàng?
Đúng, đây là nghề đòi hỏi khả năng thuyết phục của bạn, bởi bạn cần “bán” ý
tưởng của mình. Giữa rất nhiều ý tưởng, bạn cần phải đưa ra được ý kiến của mình để
thuyết phục khách hàng chọn lựa ý tưởng mà bạn cho là xứng đáng. Có những trường
hợp, khách hàng thích tất cả các ý tưởng của hãng quảng cáo đưa ra. Và như vậy,
copywriter cần phải có khả năng diễn giải “siêu đẳng’ để có thể thuyết phục được
khách hàng. Và chỉ có lúc đó, bạn mới chứng minh được tính chuyên nghiệp của mình.