Luận văn: PHÂN TÍCH HỆ THỐNG CHẤM ĐIỂM TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM

______________

ÑOÃ TROÏNG HOAØI

PHAÂN TÍCH HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM

TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP TAÏI

CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI QUOÁC

DOANH TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH LAÂM ÑOÀNG

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ

TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2007

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM

______________

ÑOÃ TROÏNG HOAØI

PHAÂN TÍCH HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM

TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP TAÏI

CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI QUOÁC

DOANH TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH LAÂM ÑOÀNG

Chuyeân ngaønh: Kinh teá taøi chính – Ngaân haøng

Maõ soá: 60.31.12

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ

Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: PGS.TS. TRAÀN NGOÏC THÔ

TP.Hoà Chí Minh – Naêm 2007

MUÏC LUÏC

Trang

Lôøi cam ñoan

Muïc luïc

Danh muïc caùc kyù hieäu, chöõ vieát taét

Danh muïc caùc baûng, bieåu, ñoà thò

Lôøi môû ñaàu………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

Chöông 1: Khaùi quaùt veà quaûn trò ruûi ro cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi

1.1. Ñaëc tröng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi………………………. 3

1.2.1. Ruûi ro tín duïng --------------------------------------------------------------5

1.2.2. Ruûi ro laõi suaát ---------------------------------------------------------------6

1.2.3. Ruûi ro thanh toaùn -----------------------------------------------------------6

1.2.4. Ruûi ro hoái ñoaùi --------------------------------------------------------------7

1.2.5. Caùc ruûi ro khaùc--------------------------------------------------------------8

1.2. Caùc loaïi ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng…………………………………………………………………………….. 4

1.3. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng …………………………………………………………..8

1.4.1. Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng ----------------------------------------- 10

1.4.2. Phaân tích tín duïng -------------------------------------------------------- 11

1.4.3. Quyeát ñònh vaø kyù hôïp ñoàng tín duïng----------------------------------- 11

1.4.4. Giaûi ngaân ------------------------------------------------------------------ 12

1.4.5. Giaùm saùt tín duïng--------------------------------------------------------- 12

1.4.6. Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng --------------------------------------------- 13

1.4. Quy trình tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi ………………………………………………………….10

1.5. Hoà sô tín duïng…………………….................................................................................................13

1.6. Quy trình phaân loaïi tín duïng ………………………………………………………………………………………………………..14

1.7.1. Khaùi nieäm ----------------------------------------------------------------- 20

1.7. Quaûn trò ruûi ro tín duïng………………………………………………………………………………………………………………………20

1.7.2. Caùc bieän phaùp quaûn lyù ruûi ro tín duïng --------------------------------- 21

1.8. YÙ nghóa cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp………………………………………………….24

Chöông II: Phaân tích heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp taïi caùc ngaân haøng thöông maïi

quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng

2.1. Phaïm vi vaø muïc ñích cuûa vieäc chaám ñieåm tín duïng caùc doanh nghieäp………….............26

2.2. Caùc caên cöù ñeå chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp…………………………………………………………….…..26

2.3.1. Böôùc 1: thu thaäp thoâng tin ----------------------------------------------- 31

2.3.2. Böôùc 2: xaùc ñònh ngaønh ngheà, lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa

doanh nghieäp --------------------------------------------------------------------- 32

2.3.3. Böôùc 3: chaám ñieåm quy moâ cuûa doanh nghieäp ----------------------- 32

2.3.4. Böôùc 4: chaám ñieåm caùc chæ soá taøi chính ------------------------------- 34

2.3.5. Böôùc 5: chaám ñieåm caùc tieâu chí phi taøi chính------------------------- 37

2.3.6. Böôùc 6: toång hôïp ñieåm vaø xeáp haïng doanh nghieäp ------------------ 45

2.3.7. Böôùc 7: trình pheâ duyeät keát quaû chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng

khaùch haøng------------------------------------------------------------------------ 48

2.3. Quy trình chaám ñieåm tín duïng taïi caùc NHTM quoác doanh Laâm Ñoàng………................27

2.4. AÙp duïng keát quaû xeáp haïng trong chính saùch tín duïng………………………………………………………….49

2.5. Ñaùnh giaù laïi ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng doanh nghieäp……………………………………………………….55

2.6. Nhaän xeùt chung……………………………………………………………………………………………………………………………………..55

Chöông III: Moät soá ñeà xuaát goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp taïi

caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng

3.1. Veà heä thoáng tieâu chí ñaùnh giaù vaø thang ñieåm söû duïng………………………………………………….………58

3.2. Veà troïng soá cuûa caùc tieâu chí vaø caùc chæ tieâu ñaùnh giaù…………………………………………………………..62

3.3. Moät soá ñeà xuaát khaùc………………………………………………………………………………………………………………………………64

Taøi lieäu tham khaûo ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

Phuï luïc ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….68

DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CHÖÕ VIEÁT TAÉT

- NHNN: Ngaân haøng Nhaø nöôùc

- NHTM: Ngaân haøng thöông maïi

- NHNN&PTNT: Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân

- NHCT: Ngaân haøng Coâng thöông

- NHÑT&PT: Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, BIEÅU, SÔ ÑOÀ

1. Baûng 1: Tyû leä ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn ñaûm baûo trong tính döï

phoøng

2. Baûng 2: Phaân haïng doanh nghieäp (NHNN&PTNT)

3. Baûng 3: Chaám ñieåm quy moâ doanh nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

4. Baûng 4: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí löu chuyeån tieàn teä

(NHNN&PTNT vaø NHCT)

5. Baûng 5: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí naêng löïc vaø kinh nghieäm

quaûn lyù (NHNN&PTNT vaø NHCT)

6. Baûng 6: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch

vôùi NH (NHNN&PTNT)

7. Baûng 7: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch

vôùi ngaân haøng (NHCT)

8. Baûng 8: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí moâi tröôøng kinh doanh

(NHNN&PTNT vaø NHCT)

9. Baûng 9: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí caùc ñaëc ñieåm khaùc

(NHNN&PTNT)

10. Baûng 10: Tieâu chí thöù 5 cuûa NHCT veà caùc ñaëc ñieåm khaùc

11. Baûng 11: Baûng troïng soá aùp duïng cho caùc tieâu chí phi taøi chính

(NHNN&PTNT vaø NHCT)

12. Baûng 12: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu phi taøi chính

(NHÑT&PT)

13. Baûng 13: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính

(NHNN&PTNT)

14. Baûng 14: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính (NHCT)

15. Baûng 15: Xeáp haïng doanh nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

16. Baûng 16: Xeáp haïng doanh nghieäp (NHÑT&PT)

17. Baûng 17: Xeáp haïng doanh nghieäp chöa coù quan heä vôùi ngaân haøng

(NHÑT&PT)

18. Baûng 18: Chính saùch caáp tín duïng (NHNN&PTNT vaø NHCT)

19. Baûng 19: Phaân loaïi doanh nghieäp theo ngaønh ngheà

20. Baûng 20: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp

ngaønh noâng, laâm, ngö nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

21. Baûng 21: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp

ngaønh thöông maïi, dòch vuï (NHNN&PTNT vaø NHCT)

22. Baûng 22: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp

ngaønh xaây döïng (NHNN&PTNT vaø NHCT)

23. Baûng 23: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp

ngaønh coâng nghieäp NN&PTNT vaø NHCT)

24. Baûng 24: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp

ngaønh noâng, laâm ngö nghieäp (NHÑT&PT)

25. Baûng 25: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp

ngaønh thöông maïi, dòch vuï (NHÑT&PT)

26. Baûng 26: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp

ngaønh xaây döïng (NHÑT&PT)

27. Baûng 27: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp

ngaønh coâng nghieäp (NHÑT&PT)

28. Baûng 28: Giaûi thích caùc tieâu chí phi taøi chính cuûa NHÑT&PT

29. Sô ñoà 1: Quy trình tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

Vieät Nam ñaõ chính thöùc trôû thaønh thaønh vieân cuûa WTO, moät trong nhöõng

cam keát quan troïng cuûa Vieät Nam khi gia nhaäp WTO laø ngaønh ngaân haøng Vieät

Nam seõ phaûi môû cöûa roäng hôn theo ñuùng loä trình. Ngaân haøng laø lónh vöïc hoaøn

toaøn môû cöûa trong cam keát gia nhaäp WTO cuûa Vieät Nam, ñeán naêm 2010 lónh vöïc

ngaân haøng seõ môû cöûa hoaøn toaøn caùc dòch vuï cho khoái ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Beân

caïnh vieäc gia nhaäp WTO, Vieät Nam vaãn tieáp tuïc trieån khai loä trình thöïc hieän

Hieäp ñònh cam keát veà öu ñaõi thueá quan coù hieäu löïc chung (CEFT/AFTA), tieán

trình thöïc hieän Hieäp ñònh song phöông Vieät – Myõ. Töø 2006-2010 Vieät Nam phaûi

thöïc hieän caùc cam keát trong khuoân khoå hieäp ñònh khung veà hôïp taùc thöông maïi

vaø dòch vuï cuûa ASEAN vaø Hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ nhö xaây döïng moâi

tröôøng phaùp lyù cho heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá,

khoâng haïn cheá soá löôïng caùc nhaø cung caáp dòch vuï ngaân haøng treân laõnh thoå Vieät

Nam, khoâng haïn cheá veà soá löôïng dòch vuï ngaân haøng, khoâng haïn cheá vieäc tham

gia goùp voán cuûa phía nöôùc ngoaøi döôùi hình thöùc tyû leä phaàn traêm toái ña trong soá

coå phaàn nöôùc ngoaøi naém giöõ.

Nhö vaäy, beân caïnh nhöõng cô hoäi coù theå coù ñöôïc, thì heä thoáng ngaân haøng

Vieät Nam, ñaëc bieät laø caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, cuõng seõ phaûi

ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc heát söùc to lôùn: Vieät Nam phaûi chaáp nhaän söï gia

taêng nhanh choùng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi nöôùc ngoaøi coù nhieàu kinh

nghieäm vaø coù tieàm löïc taøi chính; Vieät Nam cuõng seõ phaûi baét buoäc thöïc hieän

chính saùch khoâng phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc.

Thöïc teá ñoù daãn ñeán hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc ngaân haøng trôû neân phöùc

taïp hôn, caïnh tranh trong lónh vöïc ngaân haøng caøng trôû neân quyeát lieät hôn trong

cuoäc ñua ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa neàn kinh teá vaø cuøng vôùi noù laø möùc

ñoä ruûi ro cuõng taêng leân.

Trong boái caûnh ñoù, yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong

nöôùc laø nhanh choùng caûi tieán, ñoåi môùi quy trình hoaït ñoäng, quy trình quaûn lyù sao cho

phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä quoác teá nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Moät trong

nhöõng ñònh höôùng maø caùc ngaân haøng caàn thöïc hieän laø naâng cao chaát löôïng caùc coâng

cuï ño löôøng ruûi ro vaø tieáp tuïc aùp duïng caùc coâng cuï ño löôøng ruûi ro môùi. Taêng cöôøng

khaû naêng döï baùo vaø ño löôøng ruûi ro giuùp cho caùc ngaân haøng chuû ñoäng trong vieäc tieáp

caän khaùch haøng vöøa ñaûm baûo hieäu quaû kinh doanh vöøa ñaûm baûo an toaøn voán. Ñaây laø

lyù do toâi choïn ñeà taøi “Phaân tích heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp taïi caùc

ngaân haøng thöông maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng”.

Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän nhaèm phaân tích vaø ñaùnh giaù nhöõng öu ñieåm vaø haïn

cheá cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp cuûa caùc ngaân haøng thöông

maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng, qua ñoù coù nhöõng ñoùng goùp nhaèm

hoaøn thieän heä thoáng naøy vaø goùp phaàn naâng cao hieäu quaû coâng taùc quaûn trò ruûi ro

tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh tænh Laâm Ñoàng.

Ñeå thöïc hieän ñeà taøi naøy, taùc giaû ñaõ thu thaäp caùc soá lieäu sô caáp vaø thöù caáp

töø caùc ngaân haøng ñoàng thôøi cuõng nhö töø caùc taøi lieäu, caùc taïp chí coù lieân quan.

Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu ñöôïc söû duïng laø phöông phaùp so saùnh ñoái

chieáu. Do hieän nay caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh Laâm Ñoàng chöa aùp

duïng heä thoáng naøy vaøo thöïc tieãn maø chæ ñang trong giai ñoaïn chuaån bò neân chöa

coù caùc soá lieäu thöïc teá ñeå tieán haønh xaây döïng caùc moâ hình phaân tích ñònh löôïng

maø chæ söû duïng caùc phaân tích ñònh tính.

Veà boá cuïc, ñeà taøi ñöôïc chia thaønh ba chöông:

Chöông I: Khaùi quaùt veà quaûn trò ruûi ro cuûa ngaân haøng thöông maïi;

Chöông II: Phaân tích heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp taïi caùc

ngaân haøng thöông maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng;

Chöông III: Moät soá ñeà xuaát goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng chaám ñieåm tín duïng

doanh nghieäp taïi caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng.

Xin chaân thaønh caûm ôn Quyù Thaày Coâ tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh teá TP. Hoà Chí

Minh, caûm ôn PGS. TS. Trần Ngọc Thơ ñaõ truyeàn ñaït kieán thöùc quyù baùu vaø taïo

ñieàu kieän thuaän lôïi cho taùc giaû hoaøn thaønh luaän vaên naøy.

CHÖÔNG I

KHAÙI QUAÙT VEÀ QUAÛN TRÒ RUÛI RO

CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

1.1. Ñaëc tröng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi

Ngaân haøng laø moät loaïi hình doanh nghieäp ñaëc bieät, hoaït ñoäng kinh doanh

cuûa ngaân haøng thöông maïi coù caùc ñaëc tröng cô baûn:

- Ngaân haøng thöông maïi laø ngaân haøng kinh doanh tieàn göûi.

Treân thò tröôøng taøi chính, ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc trung gian taøi

chính quan troïng nhaát, ñoùng vai troø dòch chuyeån nhöõng khoaûn voán huy ñoäng ñöôïc töø

caùc nguoàn khaùc nhau trong xaõ hoäi ñeán nhöõng ñoái töôïng coù nhu caàu vay voán ñeå tieâu

duøng vaø ñaàu tö. Vôùi chöùc naêng ban ñaàu laø nhaän tieàn göûi cuûa xaõ hoäi, sau ñoù ngaân

haøng thöông maïi ñaõ trôû thaønh caùc chuû theå chuyeân mua baùn quyeàn söû duïng voán.

- Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi coù tính nhaïy caûm cao vaø luoân

chòu söï giaùm saùt chaët cheõ cuûa phaùp luaät.

Kinh doanh ngaân haøng döïa treân nieàm tin, vì vaäy tính nhaïy caûm trong kinh

doanh raát cao. Chæ caàn moät bieán ñoäng nhoû, moät thoâng tin nhaïy caûm cuõng coù theå

gaây taùc ñoäng xaáu ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng.

Neáu ngaân haøng hoaït ñoäng toát seõ goùp phaàn tieát kieäm caùc nguoàn löïc, giaûm

thieåu chi phí cho xaõ hoäi, taïo ñieàu kieän cho neàn kinh teá phaùt trieån. Ngöôïc laïi khi

ngaân haøng phaù saûn seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nhöõng ngöôøi göûi tieàn vaø söï phaù

saûn cuûa ngaân haøng luoân coù hieäu öùng daây chuyeàn, laây lan raát lôùn vaø taùc ñoäng xaáu

ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Do tính nhaïy caûm naøy neân hoaït ñoäng kinh doanh

ngaân haøng phaûi ñöôïc giaùm saùt chaët cheõ, thöôøng xuyeân baèng caùc luaät ñònh. Nhöõng

quy cheá giaùm saùt phoå bieán laø: quy cheá veà an toaøn trong hoaït ñoäng kinh doanh

ngaân haøng, quy cheá veà phaân phoái tín duïng, quy cheá veà baûo veä nhaø ñaàu tö, quy

cheá veà thaønh laäp vaø caáp giaáy pheùp kinh doanh cho caùc ngaân haøng thöông maïi,…

- Caùc saûn phaåm cuûa ngaân haøng coù tính töông ñoàng, deã bò baét chöôùc.

Caùc saûn phaåm vaø dòch vuï maø ngaân haøng thöông maïi cung caáp cho khaùch

haøng raát ña daïng. Nhöng phaàn lôùn caùc saûn phaåm maø moãi ngaân haøng cung öùng laïi

töông ñoàng vôùi caùc saûn phaåm cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi khaùc, ñaëc bieät laø

caùc saûn phaåm truyeàn thoáng nhö huy ñoäng voán, cho vay, thanh toaùn,… Neáu moät

ngaân haøng thöông maïi vöøa thöïc hieän moät loaïi hình dòch vuï naøo ñoù coù hieäu quaû

thì seõ deã daøng bò caùc ngaân haøng khaùc thöïc hieän theo.

- Khaùch haøng cuûa ngaân haøng raát ña daïng

Khaùch haøng cuûa ngaân haøng thöông maïi ñoâng ñaûo vaø ña daïng, ñoøi hoûi cuûa moãi

nhoùm khaùch haøng ñoái vôùi saûn phaåm vaø dòch vuï cuûa ngaân haøng cuõng raát khaùc nhau. Vì vaäy,

moãi ngaân haøng thöông maïi phaûi nghieân cöùu xaây döïng chieán löôïc khaùch haøng phuø hôïp.

- Kinh doanh ngaân haøng gaén lieàn vôùi yeáu toá ruûi ro.

Ruûi ro coù theå xaûy ra vôùi baát kyø loaïi hình hay lónh vöïc kinh doanh naøo. Tuy

nhieân ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng coù nhöõng ñieåm khaùc bieät vôùi caùc lónh

vöïc kinh doanh khaùc veà möùc ñoä vaø nguyeân nhaân. Ruûi ro trong kinh doanh ngaân

haøng coù tính lan truyeàn vaø ñeå laïi haäu quaû to lôùn, khoâng chæ bao goàm ruûi ro noäi taïi

cuûa ngaønh maø coøn cuûa taát caû caùc ngaønh khaùc trong neàn kinh teá, khoâng chæ trong

phaïm vi moät quoác gia maø coøn aûnh höôûng ñeán nhieàu quoác gia khaùc.

1.2. Caùc loaïi ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng

Ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng ñöôïc hieåu laø nhöõng söï kieän xaûy ra ngoaøi yù

muoán vaø aûnh höôûng xaáu ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi.

Do ñaëc ñieåm veà ñoái töôïng kinh doanh vaø tính heä thoáng neân kinh doanh trong

kónh vöïc ngaân haøng chòu ruûi ro cao hôn nhieàu laàn so vôùi kinh doanh trong caùc lónh

vöïc khaùc. Nhöõng ruûi ro taøi chính maø ngaân haøng thöông maïi thöôøng gaëp bao goàm:

1.2.1. Ruûi ro tín duïng

Ruûi ro tín duïng laø ruûi ro phaùt sinh khi moät hoaëc caùc beân tham gia hôïp ñoàng tín duïng

khoâng coù khaû naêng thanh toaùn cho caùc beân coøn laïi. Ñoái vôùi ngaân haøng thöông maïi, ruûi ro

tín duïng phaùt sinh trong tröôøng hôïp ngaân haøng khoâng thu ñöôïc ñaày ñuû caû goác vaø laõi cuûa

caùc khoaûn cho vay, hoaëc laø vieäc thanh toaùn nôï goác vaø laõi vay khoâng ñuùng thôøi haïn.

Ruûi ro tín duïng khoâng chæ giôùi haïn ôû hoaït ñoäng cho vay maø coøn bao goàm

nhieàu hoaït ñoäng mang tính chaát tín duïng khaùc cuûa ngaân haøng thöông maïi nhö:

hoaït ñoäng baûo laõnh, taøi trôï ngoaïi thöông, cho thueâ taøi chính,…

Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro cô baûn nhaát cuûa ngaân haøng thöông maïi,

nguyeân nhaân gaây neân ruûi ro tín duïng thöôøng do:

- Ngöôøi vay voán laâm vaøo tình traïng khoù khaên veà taøi chính neân khoâng coù

ñuû khaû naêng traû nôï cho ngaân haøng.

- Do thieáu thoâng tin veà khaùch haøng neân ngaân haøng ñaõ cho nhöõng khaùch

haøng kinh doanh keùm hieäu quaû vay voán, vì theá vieäc thu nôï gaëp khoù khaên.

- Caùn boä ngaân haøng baát caäp veà trình ñoä hoaëc vi phaïm ñaïo ñöùc trong kinh

doanh, daãn ñeán cho vay khoáng, cho vay khoâng ñuùng muïc ñích, thaåm ñònh döï aùn

ñaàu tö, phöông aùn kinh doanh khoâng chính xaùc.

- Giaù trò taøi saûn ñaûm baûo tieàn vay khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thu nôï

cuûa ngaân haøng.

- Quaù chuù troïng veà lôïi töùc, ñaët kyø voïng veà lôïi töùc cao hôn khoaûn cho vay

laønh maïnh.

- Caùc nguyeân nhaân khaùc nhö ngöôøi vay coá yù khoâng traû nôï hoaëc caùc lyù do

baát khaû khaùng nhö ngöôøi vay cheát hoaëc maát tích.

Möùc ñoä ruûi ro tín duïng ñöôïc ñaùnh giaù qua caùc chæ tieâu: tyû leä nôï quaù haïn/toång dö

nôï, tyû leä nôï khoù ñoøi/toång dö nôï quaù haïn. Caùc chæ tieâu naøy coù keát quaû caøng nhoû theå hieän

chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng cao vaø ruûi ro tín duïng cuûa ngaân haøng thaáp.

1.2.2. Ruûi ro laõi suaát

Laõi suaát laø giaù caû cuûa san phaåm ngaân haøng do ñoù coù taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán

giaù trò taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï cuûa ngaân haøng. Moïi söï thay ñoåi cuûa laõi suaát ñeàu

taùc ñoäng ñeán vieäc taêng, giaûm chi phí, thu nhaäp vaø lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng. Neáu

thu nhaäp töø laõi khoâng lôùn hôn chi phí veà laõi thì ngaân haøng seõ gaëp ruûi ro veà laõi suaát.

Nhö vaäy, ruûi ro laõi suaát laø ruûi ro do söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát gaây neân.

Neáu ngaân haøng coù taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát lôùn hôn taøi saûn Coù nhaïy caûm

vôùi laõi suaát thì khi laõi suaát taêng lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng seõ giaûm vaø ngöôïc laïi,

laõi suaát giaûm seõ laøm taêng lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng.

Nguyeân nhaân chính gaây ruûi ro laõi suaát laø do söï khoâng caân xöùng giöõa caùc

kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï vaø taøi saûn Coù. Neáu ngaân haøng duøng taøi saûn Nôï ngaén haïn

ñaàu tö vaøo taøi saûn Coù daøi haïn thì khi laõi suaát ngaén haïn taêng leân, trong khi laõi suaát

ñaàu tö khoâng ñoåi, ngaân haøng seõ gaëp ruûi ro. Ngöôïc laïi, neáu ngaân haøng duøng taøi

saûn Nôï daøi haïn ñeå ñaàu tö vaøo taøi saûn Coù ngaén haïn thì khi laõi suaát ñaàu tö giaûm,

ngaân haøng cuõng coù nguy cô bò ruûi ro.

Ngoaøi ra, ruûi ro laõi suaát coøn coù theå xaûy ra do caùc nguyeân nhaân khaùc nhö:

do baát lôïi trong caïnh tranh, buoäc ngaân haøng phaûi taêng laõi suaát huy ñoäng vaø haï laõi

suaát cho vay ñeå thu huùt khaùch haøng, do ñoù laøm taêng chi phí vaø giaûm thu nhaäp cuûa

ngaân haøng; do cung tieàn teä nhoû hôn caàu tieàn teä neân ngaân haøng phaûi taêng laõi suaát

ñeå huy ñoäng voán; do chính saùch öu ñaõi trong cho vay cuûa nhaø nöôùc neân ngaân

haøng phaûi giaûm laõi suaát cho vay.

1.2.3. Ruûi ro thanh toaùn

Ruûi ro thanh toaùn laø loaïi ruûi ro nguy hieåm nhaát cuûa ngaân haøng, lieân quan ñeán

söï soáng coøn cuûa ngaân haøng. Moät ngaân haøng hoaït ñoäng bình thöôøng phaûi ñaûm baûo

ñöôïc khaû naêng thanh toaùn, töùc laø phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu thanh toaùn trong

hieän taïi, töông lai vaø caùc nhu caàu thanh toaùn ñoät xuaát. Neáu khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc

yeâu caàu ñoù ngaân haøng seõ coù theå bò maát khaû naêng thanh toaùn vaø coù nguy cô phaù saûn.

Ñaëc tröng cô baûn cuûa ruûi ro thanh toaùn laø tính loûng cuûa taøi saûn Coù thaáp

hôn so vôùi taøi saûn Nôï, neân ngaân haøng coù theå khoâng ñaùp öùng ñöôïc ñaày ñuû caùc nhu

caàu thanh toaùn. Ruûi ro thanh toaùn xuaát hieän do hai nguyeân nhaân chính: nguyeân

nhaân töø phía taøi saûn Nôï vaø töø phía taøi saûn Coù.

Nguyeân nhaân töø phía taøi saûn Nôï phaùt sinh do ngaân haøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc

nhu caàu thanh toaùn buoäc phaûi nhöôïng baùn caùc taøi saûn khaùc vôùi giaù thaáp hôn giaù thò

tröôøng. Ñeå coù thu nhaäp cao, haàu heát caùc ngaân haøng ñeàu giaûm döï tröõ tieàn maët vaø taêng

ñaàu tö vaøo nhöõng taøi saûn coù tính thanh khoaûn thaáp vaø coù thôøi haïn daøi, do vaäy khi nhöõng

ngöôøi göûi tieàn ñoàng thôøi coù nhu caàu ruùt tieàn ngay laäp töùc thì ngaân haøng deã bò ruûi ro.

Nguyeân nhaân töø phía taøi saûn Coù phaùt sinh trong tröôøng hôïp moät soá khoaûn tín

duïng ñaõ caáp khoâng ñöôïc hoaøn traû ñuùng haïn, trong khi voán huy ñoäng ñaõ ñeán haïn thanh

toaùn vaø caùc hôïp ñoàng tín duïng ñaõ ñeán kyø giaûi ngaân. Trong tröôøng hôïp naøy, ngaân haøng

phaûi tìm ñeán nhöõng nguoàn voán khaùc ñeå taøi trôï. Ñeå ñaùp öùng kòp thôøi caùc nhu caàu thanh

toaùn phaùt sinh buoäc ngaân haøng phaûi söû duïng tieàn maët döï tröõ, hoaëc baùn taøi saûn Coù khaùc,

hoaëc ñi vay töø beân ngoaøi. Ñieàu ñoù coù theå daãn ñeán nhöõng ruûi ro veà taøi saûn Nôï cho ngaân

haøng, hoaëc laøm giam thu nhaäp, hoaëc laøm taêng chi phí cuûa ngaân haøng.

1.2.4. Ruûi ro hoái ñoaùi

Ruûi ro hoái ñoaùi laø ruûi ro do bieán ñoäng cuûa tyû giaù hoái ñoaùi gaây neân. Nhöõng

ruûi ro naøy coù theå phaùt sinh trong taát caû caùc nghieäp vuï coù lieân quan ñeán ngoaïi teä

cuûa ngaân haøng nhö: cho vay, huy ñoäng voán baèng ngoaïi teä, mua baùn ngoaïi teä, ñaàu

tö chöùng khoaùn baèng ngoaïi teä,…

Trong caùc giao dòch ngoaïi hoái vaø trong caân ñoái taøi saûn baèng ngoaïi teä cuûa

ngaân haøng, baát cöù moät traïng thaùi ngoaïi hoái “tröôøng” hay “ñoaûn” ñeàu coù theå gaëp

ruûi ro khi tyû giaù thay ñoåi. Neáu ngaân haøng ôû traïng thaùi ngoaïi teä tröôøng thì khi

ngoaïi teä taêng giaù, ngaân haøng seõ coù laõi, ngöôïc laïi ngaân haøng seõ loã khi ngoaïi teä ñoù

xuoáng giaù. Neáu ngaân haøng ôû traïng thaùi ñoaûn veà moät loaïi ngoaïi teä naøo ñoù, khi

ngoaïi teä leân giaù ngaân haøng seõ bò loã vaø ngöôïc laïi.

Nhö vaäy, vieäc taïo ra traïng thaùi ngoaïi teä “tröôøng” hay “ñoaûn” chính laø

nguyeân nhaân gaây ruûi ro hoái ñoaùi cho ngaân haøng. Ñaây chính laø keát quaû cuûa vieäc

ngaân haøng thöïc hieän caù giao dòch ngoaïi teä phuïc vuï cho khaùch haøng vaø cho chính

baûn thaân mình, hoaëc ngaân haøng huy ñoäng voán baèng ngoaïi teä vaø ñaàu tö vaøo caùc

taøi saûn Coù baèng ngoaïi teä.

1.2.5. Caùc ruûi ro khaùc

Ngoaøi caùc ruûi ro cô baûn neâu treân, hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng coøn

chòu nhöõng ruûi ro khaùc nhö:

- Ruûi ro moâi tröôøng: laø ruûi ro do moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng gaây

neân, bao goàm: ruûi ro do bieán ñoäng cuûa ñieàu kieän töï nhieân (luõ luït, ñoäng ñaát, haïn haùn,…),

ruûi ro veà kinh teá (khuûng hoaûng, suy thoaùi cuûa neàn kinh teá,…), ruûi ro chính saùch (do söï

thay ñoåi chính saùch, phaùp luaät cuûa nhaø nöôùc gaây baát lôïi cho ngaân haøng),…

Ruûi ro moâi tröôøng laø nhöõng ruûi ro maø ngaân haøng khoù kieåm soaùt ñöôïc,

chuùng coù theå laøm suy yeáu khaû naêng chòu ñöïng ruûi ro cuûa ngaân haøng hoaëc gaây cho

ngaân haøng nhöõng thieät haïi veà taøi chính.

- Ruûi ro veà coâng ngheä: loaïi ruûi ro naøy thöôøng xaûy ra trong tröôøng hôïp

ngaân haøng ñaõ ñaàu tö raát lôùn vaøo coâng ngheä nhöng hieäu quaû söû duïng laïi khoâng

cao, khoâng tieát kieäm chi phí cho ngaân haøng theo nhö döï tính, hoaëc heä thoáng coâng

ngheä cuûa ngaân haøng truïc traëc laøm aûnh höôûng ñeán vieäc ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh

doanh cuûa ngaân haøng gaây ra nhöõng toån thaát nhaát ñònh.

1.3. AÛnh höôûng cuûa ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng

Cuõng nhö moïi doanh nghieäp trong caùc lónh vöïc khaùc, ngaân haøng coù theå

gaëp nhieàu loaïi ruûi ro vaø bò maát voán hay phaù saûn. Tuy nhieân, do laø moät lónh vöïc

kinh doanh ñaëc bieät neân ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng khoâng chæ taùc ñoäng

ñeán baûn thaân ngaân haøng thöông maïi maø coøn gaây taùc ñoäng xaáu ñeán ñôøi soáng kinh

teá – xaõ hoäi. Cuï theå:

- Ruûi ro xaûy ra gaây toån thaát cho ngaân haøng veà maët taøi chính.

Baát kyø moät ruûi ro naøo xaûy ra cuõng gaây ra toån thaát veà taøi chính cho ngaân haøng:

hoaëc laøm taêng chi phí hoaït ñoäng, hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng. Neáu thu

khoâng ñuû chi ngaân haøng seõ bò thua loã, nghieâm troïng hôn ngaân haøng coù theå bò phaù saûn.

Ruûi ro vaø toån thaát taøi chính laø ñieàu khoù traùnh khoûi trong hoaït ñoäng kinh

doanh, vaán ñeà laø ngaân haøng caàn caân nhaéc löïa choïn phöông aùn kinh doanh nhaèm

ñaït ñöôïc söï caân baèng hôïp lyù giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro.

- Ruûi ro xaûy ra laøm giaûm uy tín cuûa ngaân haøng.

Nhöõng thieät haïi veà uy tín cuûa ngaân haøng laøm maát loøng tin cuûa coâng chuùng

laø nhöõng toån thaát lôùn vaø laâu daøi hôn nhieàu so vôùi nhöõng toån thaát veà taøi chính. Caùc

thua loã trong hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng luoân coù aûnh höôûng baát lôïi ñeán nieàm tin cuûa

coâng chuùng. Khi daân chuùng thieáu tin töôûng vaøo khaû naêng kinh doanh cuûa ngaân

haøng, hoaëc nghi ngôø ngaân haøng maát khaû naêng thanh toaùn, hoï seõ ñoàng loaït ruùt tieàn

göûi ra khoûi ngaân haøng daãn ñeán ñoå beå taøi chính hoaëc phaù saûn cuûa ngaân haøng.

- Ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng coøn taùc ñoäng xaáu ñeán neàn kinh teá vaø

ñôøi soáng xaõ hoäi.

Caùc thua loã cuûa ngaân haøng neáu nghieâm troïng coù theå laøm coå ñoâng maát voán

ñaàu tö, nhöõng ngöôøi göûi tieàn maát ñi nhöõng khoaûn tieát kieäm maø coù theå hoï phaûi

daønh duïm suoát ñôøi môùi coù ñöôïc. Tình traïng taøi chính xaáu cuûa moät ngaân haøng coøn

taïo ra söï nghi ngôø cuûa nhöõng ngöôøi göûi tieàn veà söï oån ñònh vaø khaû naêng thanh

toaùn cuûa caû heä thoáng ngaân haøng, gaây taùc ñoäng xaáu ñeán tình hình taøi chính cuûa

caùc ngaân haøng khaùc, keùo theo phaûn öùng daây chuyeàn vaø phaù vôõ tính oån ñònh cuûa

thò tröôøng taøi chính.

1.4. Quy trình tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi

Quy trình tín duïng moâ taû caùc böôùc ñi cuï theå töø khi ngaân haøng tieáp nhaän

nhu caàu vay voán cuûa khaùch haøng cho ñeán khi ngaân haøng ra quyeát ñònh cho khaùch

haøng vay, giaûi ngaân vaø thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng.

Vieäc thieát laäp vaø khoâng ngöøng hoaøn thieän quy trình tín duïng coù yù nghóa

quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Moät quy trình tín duïng hôïp

lyù seõ goùp phaàn naâng cao chaát löôïng vaø giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Quy trình tín

duïng coù caùc taùc duïng sau:

- Quy trình tín duïng laøm cô sôû cho vieäc phaân ñònh traùch nhieäm vaø quyeàn

haïn cuûa töøng boä phaän lieân quan trong hoaït ñoäng tín duïng.

- Quy trình tín duïng laøm cô sôû cho vieäc thieát laäp caùc hoà sô vaø thuû tuïc vay

voán veà maët haønh chính.

- Quy trình tín duïng seõ chæ roõ moái quan heä giöõa caùc boä phaän lieân quan

trong hoaït ñoäng tín duïng.

Tuyø theo ñaëc ñieåm toå chöùc vaø quaûn trò cuûa moãi ngaân haøng maø quy trình tín

duïng cuûa caùc ngaân haøng coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng. Tuy nhieân, moät quy trình tín

duïng cô baûn bao goàm nhöõng böôùc sau:

1.4.1. Laäp hoà sô ñeà nghò caáp tín duïng

Laäp hoà sô tín duïng laø khaâu ñaàu tieân, ñöôïc thöïc hieän ngay sau khi caùn boä

tín duïng tieáp xuùc vôùi khaùch haøng coù nhu caàu vay voán. Ñaây laø giai ñoaïn quan

troïng vì noù laø khaâu thu thaäp thoâng tin laøm cô sôû cho caùc giai ñoaïn tieáp theo, ñaëc

bieät laø khaâu phaân tích vaø ra quyeát ñònh cho vay.

Tuyø theo loaïi tín duïng yeâu caàu, quy moâ tín duïng vaø quan heä giöõa khaùch

haøng vôùi ngaân haøng, caùn boä tín duïng höôùng daãn khaùch haøng laäp hoà sô vôùi nhöõng

thoâng tin yeâu caàu khaùc nhau. Moät boä hoà sô tín duïng caàn thu thaäp töø khaùch haøng

nhöõng thoâng tin sau:

- Thoâng tin veà naêng löïc phaùp lyù vaø naêng löïc haønh vi cuûa khaùch haøng.

- Thoâng tin veà khaû naêng söû duïng vaø hoaøn traû voán vay cuûa khaùch haøng.

- Thoâng tin veà ñaûm baûo tín duïng.

Ñeå thu thaäp ñöôïc nhöõng thoâng tin treân, ngaân haøng thöôøng yeâu caàu khaùch

haøng phaûi laäp vaø noäp cho ngaân haøng caùc loaïi giaáy tôø sau:

- Giaáy ñeà nghò vay voán.

- Giaáy tôø chöùng minh tö caùch phaùp nhaân cuûa khaùch haøng nhö giaáy pheùp

thaønh laäp, ñaêng kyù kinh doanh, quyeát ñònh boå nhieäm giaùm ñoác, ñieàu leä

hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp.

- Phöông aùn saûn xuaát kinh doanh vaø keá hoaïch traû nôï hoaëc döï aùn ñaàu tö.

- Baùo caùo taøi chính thôøi kyø gaàn nhaát.

- Caùc giaáy tôø lieân quan ñeán taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo laõnh nôï vay.

- Caùc giaáy tôø lieân quan khaùc trong tröôøng hôïp caàn thieát.

1.4.2. Phaân tích tín duïng

Phaân tích tín duïng laø quaù trình ñaùnh giaù khaû naêng cuûa khaùch haøng veà söû

duïng voán tín duïng, khaû naêng hoaøn traû goác vaø laõi vay. Muïc tieâu cuûa phaân tích tín

duïng laø phaân tích nhöõng tình huoáng coù theå daãn ñeán ruûi ro cho ngaân haøng, tieân

löôïng khaû naêng kieåm soaùt nhöõng ruûi ro ñoù vaø döï kieán caùc bieän phaùp phoøng ngöøa,

haïn cheá thieät haïi coù theå xaûy ra. Ngoaøi ra, phaân tích tín duïng coøn kieåm tra tính

chaân thöïc cuûa hoà sô vay voán maø khaùch haøng cung caáp, qua ñoù nhaän ñònh veà thaùi

ñoä traû nôï cua khaùch haøng laøm cô sôû ñeå quyeát ñònh cho vay.

1.4.3. Quyeát ñònh vaø kyù hôïp ñoàng tín duïng

Quyeát ñònh tín duïng laø quyeát ñònh chaáp nhaän hoaëc töø choái cho vay. Neáu

chaáp thuaän cho vay, caùn boä tín duïng seõ höôùng daãn khaùch haøng kyù keát hôïp ñoàng

tín duïng vaø thöïc hieän caùc böôùc tieáp theo. Neáu töø choái cho vay, ngaân haøng seõ coù

vaên baûn traû lôøi vaø giaûi thích lyù do töø choái cho khaùch haøng bieát.

Ra quyeát ñònh tín duïng laø khaâu raát quan troïng vì noù aûnh höôûng ñeán uy tín vaø

hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Coù hai loaïi sai laàm trong khaâu naøy:

- Quyeát ñònh chaáp nhaän cho vay ñoái vôùi moät khaùch haøng khoâng toát.

- Töø choái cho vay moät khaùch haøng khoâng toát.

Loaïi sai laàm thöù nhaát seõ daãn ñeán thieät haïi do nôï quaù haïn hoaëc nôï khoâng

theå thu hoài, töùc laø thieät haïi veà taøi chính. Sai laàm loaïi thöù hai daãn ñeán thieät haïi veà

uy tín vaø ñaùnh maát cô hoäi cuûa ngaân haøng.

Nhaèm haïn cheá sai laàm, trong khaâu ra quyeát ñònh tín duïng ngaân haøng

thöôøng chuù troïng hai vaán ñeà: thöù nhaát laø thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin moät caùch

ñaày ñuû vaø chính xaùc laøm cô sôû ñeå ra quyeát ñònh, thöù hai laø trao quyeàn quyeát ñònh

cho moät hoäi ñoàng hoaëc nhöõng ngöôøi coù naêng löïc phaân tích vaø ra quyeát ñònh.

1.4.4. Giaûi ngaân

Giaûi ngaân laø hoaït ñoäng phaùt tieàn vay cho khaùch haøng treân côû sôû möùc tín

duïng ñaõ cam keát trong hôïp ñoàng. Quaù trình giaûi ngaân coù theå goùp phaàn phaùt hieän

vaø chaán chænh kòp thôøi neáu coù sai soùt ôû caùc khaâu tröôùc. Ngoaøi ra thì caùch thöùc

giaûi ngaân cuõng goùp phaàn kieåm tra vaø kieåm soaùt xem voán tín duïng coù ñöôïc söû

duïng ñuùng muïc ñích cam keát hay khoâng. Nguyeân taéc giaûi ngaân laø luoân luoân gaén

lieàn vaän ñoäng tieàn teä vôùi vaän ñoäng haøng hoaù vaø dòch vuï ñoái öùng nhaèm ñaûm baûo

khaû naêng thu hoài nôï sau naøy. Tuy nhieân, giaûi ngaân cuõng phaûi tuaân thuû nguyeân

taéc ñaûm baûo thuaän lôïi traùnh gaây phieàn haø cho khaùch haøng.

1.4.5. Giaùm saùt tín duïng

Giaùm saùt tín duïng laø moät trong nhöõng khaâu quan troïng nhaèm muïc tieâu ñaûm

baûo cho tieàn vay ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích ñaõ cam keát, kieåm soaùt ruûi ro tín duïng,

phaùt hieän vaø chaán chænh kòp thôøi nhöõng sai phaïm coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng thu

hoài nôï sau naøy. Caùc phöông phaùp giaùm saùt tín duïng coù theå aùp duïng bao goàm:

- Giaùm saùt hoaït ñoäng taøi khoaûn cuûa khaùch haøng taïi ngaân haøng.

- Phaân tích caùc baùo caùo taøi chính cuûa khaùch haøng theo ñònh kyø.

- Giaùm saùt khaùch haøng thoâng qua vieäc traû laõi ñònh kyø.

- Tham quan vaø kieåm soaùt ñòa ñieåm hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh hoaëc

nôi cö nguï cuûa khaùch haøng ñöùng teân vay voán.

- Kieåm tra caùc hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay.

- Giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng thoâng qua moái quan heä vôùi khaùch

haøng khaùc.

- Giaùm saùt khaùch haøng thoâng qua nhöõng thoâng tin khaùc thu thaäp ñöôïc.

1.4.6. Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng

Ñaây laø khaâu keát thuùc cuûa quy trình tính duïng. Caùc coâng vieäc quan troïng

caàn giaûi quyeát laø thu nôï caû goác vaø laõi, taùi xeùt hôïp ñoàng tín duïng vaø thanh lyù hôïp

ñoàng tín duïng.

Ngaân haøng tieán haønh thu nôï khaùch haøng theo ñuùng nhöõng cam keát trong hôïp

ñoàng tín duïng. Neáu ñeán haïn traû nôï maø khaùch haøng khoâng coù khaû naêng traû nôï thì

ngaân haøng coù theå xem xeùt cho gia haïn nôï hoaëc chuyeån sang nôï quaù haïn ñeå sau

naøy coù bieän phaùp xöû lyù thích hôïp nhaèm ñaûm baûo thu hoài nôï.

Vieäc taùi xeùt hôïp ñoàng tín duïng thöïc chaát laø tieán haønh phaân tích tín duïng

trong ñieàu kieän khoaûn tín duïng ñaõ ñöôïc caáp nhaèm muïc tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng

tín duïng, phaùt hieän ruûi ro ñeå coù höôùng xöû lyù kòp thôøi.

Neáu heát thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng tín duïng vaø khaùch haøng ñaõ hoaøn taát caùc nghóa

vuï traû ñuû nôï goác vaø laõi thì ngaân haøng vaø khaùch haøng laøm thuû tuïc thanh lyù hôïp ñoàng tín

duïng, giaûi chaáp taøi saûn neáu coù vaø löu hoà sô vay voán cuûa khaùch haøng vaøo kho löu tröõ.

1.5. Hoà sô tín duïng

Khi coù nhu caàu vay voán, khaùch haøng göûi cho toå chöùc tín duïng giaáy ñeà nghò

vay voán vaø caùc taøi lieäu caàn thieát chöùng minh ñuû ñieàu kieän vay voán. Khaùch haøng

phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà tính chính xaùc vaø hôïp phaùp cuûa caùc taøi

lieäu göûi cho toå chöùc tín duïng. Ngaân haøng höôùng daãn caùc loaïi taøi lieäu maø khaùch

haøng caàn phaûi göûi phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuï theå cuûa töøng loaïi khaùch haøng, loaïi

cho vay vaø khoaûn vay. Thoâng thöôøng hoà sô tín duïng goàm coù: giaáy ñeà nghò vay

voán, tôø trình thaåm ñònh, pheâ duyeät tín duïng, hôïp ñoàng tín duïng, giaáy tôø chöùng

minh tö caùch phaùp nhaân cuûa khaùch haøng (chaúng haïn nhö giaáy pheùp thaønh laäp,

giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh, quyeát ñònh boå nhieäm giaùm ñoác, boå nhieäm

keá toaùn tröôûng, ñieàu leä hoaït ñoäng,…), phöông aùn saûn xuaát kinh doanh vaø keá

hoaïch traû nôï hoaëc döï aùn ñaàu tö, baùo caùo taøi chính cuûa nhöõng naêm gaàn nhaát

(thöôøng laø 03 naêm), caùc giaáy tôø lieân quan ñeán taøi saûn theá chaáp, caàm coá hoaëc baûo

laõnh nôï vay (giaáy chöùng nhaän quyeàn sôû höõu cuûa taøi saûn ñaûm baûo, giaáy chöùng

nhaän baûo hieåm, phieáu ñaùnh giaù taøi saûn/haøng hoaù theá chaáp, caàm coá, chöùng thö

baûo laõnh, cam keát baûo laõnh,…) vaø caùc giaáy tôø lieân quan khaùc neáu caàn thieát.

1.6. Quy trình phaân loaïi tín duïng

Quy trình phaân loaïi tín duïng ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû ñaùnh giaù caùc khoaûn

cho vay vaø phaân boå chuùng vaøo caùc nhoùm (hoaëc haïng) döïa treân möùc ruûi ro ñaùnh

giaù vaø caùc ñaëc ñieåm coù lieân quan khaùc. Quaù trình lieân tuïc ñaùnh giaù vaø phaân loaïi

caùc khoaûn cho vay cho pheùp ngaân haøng giaùm saùt ñöôïc chaát löôïng cuûa khoaûn cho

vay vaø khi caàn coù theå tieán haønh caùc bieän phaùp söûa chöõa kòp thôøi nhaèm ngaên chaën

söï suy giaûm chaát löôïng cuûa caùc danh muïc cho vay cuûa ngaân haøng.

Thöôøng thì caùc ngaân haøng caàn söû duïng heä thoáng phaân loaïi noäi boä phöùc taïp

hôn so vôùi heä thoáng chuaån maø caùc cô quan quaûn lyù yeâu caàu phuïc vuï cho muïc ñích

baùo caùo vaø taïo ñieàu kieän giaùm saùt, so saùnh giöõa caùc ngaân haøng. Theo Quyeát ñònh soá

493/2005/QÑ/NHNN ngaøy 22/4/2005 ban haønh quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp

vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa caùc toå

chöùc tín duïng thì theo phöông phaùp “ñònh löôïng” nôï ñöôïc phaân loaïi thaønh 05 nhoùm:

- Nhoùm 1: nôï ñuû tieâu chuaån, bao goàm:

o Caùc khoaûn nôï trong haïn maø toå chöùc tín duïng ñaùnh giaù laø coù ñuû

khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn;

o Tröôøng hôïp khaùch haøng traû ñaày ñuû nôï goác vaø laõi theo kyø haïn ñaõ

ñöôïc cô caáu laïi toái thieåu trong voøng moät (01) naêm ñoái vôùi caùc

khoaûn nôï trung vaø daøi haïn, ba (03) thaùng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï

ngaén haïn vaø ñöôïc toå chöùc tín duïng ñaùnh giaù laø coù khaû naêng traû ñaày

ñuû nôï goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi, toå

chöùc tín duïng coù theå phaân loaïi laïi khoaûn nôï ñoù vaøo nhoùm 1.

- Nhoùm 2: nôï caàn chuù yù, bao goàm:

o Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy;

o Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn

nôï ñaõ cô caáu laïi;

- Nhoùm 3: nôï döôùi tieâu chuaån, bao goàm:

o Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 90 ñeán 180 ngaøy;

o Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn döôùi 90 ngaøy

theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi;

- Nhoùm 4: nôï nghi ngôø, bao goàm:

o Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 181 ñeán 360 ngaøy;

o Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn töø 90 ngaøy ñeán

180 ngaøy theo thôøi haïn ñaõ cô caáu laïi;

- Nhoùm 5: nôï coù khaû naêng maát voán, bao goàm:

o Caùc khoaûn nôï quaù haïn treân 360 ngaøy;

o Caùc khoaûn nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù;

o Caùc khoaûn nôï ñaõ cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï quaù haïn treân 180

ngaøy theo thôøi haïn ñaõ ñöôïc cô caáu laïi.

Tröôøng hôïp moät khaùch haøng coù nhieàu hôn moät (01) khoaûn nôï vôùi toå chöùc

tín duïng maø coù baát kyø khoaûn nôï bò chuyeån sang nhoùm nôï ruûi ro cao hôn thì toå

chöùc tín duïng baét buoäc phaûi phaân loaïi caùc khoaûn nôï coøn laïi cuûa khaùch haøng ñoù

vaøo caùc nhoùm nôï ruûi ro cao hôn töông öùng vôùi möùc ñoä ruûi ro.

Tröôøng hôïp caùc khoaûn nôï (keå caû caùc khoaûn nôï trong haïn vaø caùc khoaûn nôï

cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï trong haïn theo thôøi haïn nôï ñaõ cô caáu laïi) maø toå chöùc tín

duïng coù ñuû cô sôû ñeå ñaùnh giaù laø khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng bò suy giaûm thì

toå chöùc tín duïng chuû ñoäng töï quyeát ñònh phaân loaïi caùc khoaûn nôï ñoù vaøo caùc

nhoùm nôï ruûi ro cao hôn töông öùng vôùi möùc ñoä ruûi ro.

Cuõng theo quyeát ñònh 493 thì phöông phaùp “ñònh tính” laàn ñaàu tieân ñöôïc

aùp duïng ñoái vôùi caùc toå chöùc tín duïng ñuû ñieàu kieän. Theo phöông phaùp naøy, nôï

cuõng ñöôïc phaân thaønh 05 nhoùm töông öùng nhö 05 nhoùm nôï theo caùch phaân loaïi

nôï theo phöông phaùp ñònh löôïng, nhöng khoâng nhaát thieát caên cöù vaøo soá ngaøy quaù

haïn maø caên cöù treân heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä vaø chính saùch döï phoøng

ruûi ro cuûa toå chöùc tín duïng ñöôïc (NHNN) chaáp thuaän. Caùc nhoùm nôï bao goàm:

- Nhoùm 1: nôï ñuû tieâu chuaån, bao goàm caùc khoaûn nôï ñöôïc toå chöùc tín

duïng ñaùnh giaù coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû nôï goác vaø laõi ñuùng haïn.

- Nhoùm 2: nôï caàn chuù yù, bao goàm caùc khoaûn nôï ñöôïc toå chöùc tín duïng

ñaùnh giaù coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû nôï goác vaø laõi nhöng coù daáu

hieäu khaùch haøng suy giaûm khaû naêng traû nôï.

- Nhoùm 3: nôï döôùi tieâu chuaån, bao goàm caùc khoaûn nôï ñöôïc toå chöùc tín

duïng ñaùnh giaù laø khoâng coù khaû naêng thu hoài nôï goác vaø laõi khi ñeán haïn.

Caùc khoaûn nôï naøy ñöôïc toå chöùc tín duïng ñaùnh giaù laø coù khaû naêng toån

thaát moät phaàn nôï goác vaø laõi.

- Nhoùm 4: nôï nghi ngôø, bao goàm caùc khoaûn nôï ñöôïc ñaùnh giaù laø coù khaû

naêng toån thaát cao.

- Nhoùm 5: nôï coù khaû naêng maát voán, bao goàm caùc khoaûn nôï ñöôïc ñaùnh

giaù laø khoâng coøn khaû naêng thu hoài, maát voán.

Duø ñöôïc phaân loaïi theo caùch naøo thì tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå ñoái

vôùi caùc nhoùm nôï 1, 2, 3, 4, 5 laø 0%, 5%, 20%, 50% vaø 100%; rieâng ñoái vôùi caùc

khoaûn nôï khoanh chôø Chính phuû xöû lyù thì ñöôïc trích laäp döï phoøng cuï theå theo

khaû naêng taøi chính cuûa toå chöùc tín duïng. Quyeát ñònh 493 ñöa ra caùch tính soá tieàn

döï phoøng baèng coâng thöùc hoaøn toaøn môùi khaùc vôùi caùch tính döï phoøng quy ñònh

taïi caùc quy ñònh tröôùc ñaây. Theo quy ñònh tröôùc ñaây, soá tieàn döï phoøng ñöôïc tính

baèng caùch laáy tyû leä trích döï phoøng nhaân vôùi taøi saûn coù töøng nhoùm. Trong khi ñoù

Quyeát ñònh 493 ñöa ra coâng thöùc tính soá tieàn döï phoøng nhö sau:

R = max {0, (A - C)} x r

Trong ñoù: R: soá tieàn döï phoøng cuï theå phaûi trích

A: giaù trò cuûa khoaûn nôï

C: giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm

r: tyû leä trích laäp döï phoøng cuï theå

Giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm (C) ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû tích soá giöõa tyû leä

aùp duïng vôùi:

- Giaù trò thò tröôøng cuûa vaøng;

- Meänh giaù cuûa traùi phieáu Chính phuû, tín phieáu Kho baïc, vaø caùc loaïi

giaáy tôø coù giaù cuûa caùc toå chöùc tín duïng;

- Giaù trò thò tröôøng cuûa chöùng khoaùn cuûa doanh nghieäp vaø cuûa toå chöùc tín

duïng khaùc;

- Giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm laø ñoäng saûn, baát ñoäng saûn vaø caùc taøi saûn baûo

ñaûm khaùc ghi treân hôïp ñoàng baûo ñaûm, hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính.

Tyû leä toái ña aùp duïng ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn baûo ñaûm (C) quy ñònh

theo tính thanh khoaûn cuûa loaïi taøi saûn ñaûm baûo nhö sau:

Baûng 1: Tyû leä ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa taøi saûn ñaûm baûo trong tính döï phoøng

Loaïi taøi saûn baûo ñaûm Tyû leä toái ña (%)

Soá dö treân taøi khoaûn tieàn göûi, soå tieát kieäm baèng Ñoàng Vieät Nam taïi

toå chöùc tín duïng 100%

Tín phieáu kho baïc, vaøng, soá dö treân taøi khoaûn tieàn göûi, soå tieát kieäm

baèng ngoaïi teä taïi toå chöùc tín duïng 95%

Traùi phieáu Chính phuû:

- Coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm trôû xuoáng 95%

- Coù thôøi haïn coøn laïi töø 1 naêm ñeán 5 naêm 85%

- Coù thôøi haïn coøn laïi treân 5 naêm 80%

Thöông phieáu, giaáy tôø coù giaù cuûa toå chöùc tín duïng khaùc 75%

Chöùng khoaùn cuûa caùc toå chöùc tín duïng khaùc 70%

Chöùng khoaùn cuûa doanh nghieäp 65%

Baát ñoäng saûn (goàm: nhaø ôû cuûa daân cö coù giaáy tôø hôïp phaùp vaø/hoaëc

baát ñoäng saûn gaén lieàn vôùi quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp) 50%

Caùc loaïi taøi saûn baûo ñaûm khaùc 30%

Döï phoøng ruûi ro laø khoaûn tieàn ñöôïc trích laäp ñeå döï phoøng cho nhöõng toån thaát

coù theå xaûy ra do khaùch haøng cuûa toå chöùc tín duïng khoâng thöïc hieän nghóa vuï theo

(Nguoàn: Quyeát ñònh 493/2005/QÑ/NHNN)

cam keát. Döï phoøng ruûi ro ñöôïc tính theo dö nôï goác vaø haïch toaùn vaøo chi phí hoaït

ñoäng cuûa toå chöùc tín duïng. Döï phoøng ruûi ro bao goàm hai loaïi: döï phoøng cuï theå vaø döï

phoøng chung. Döï phoøng cuï theå laø khoaûn tieàn ñöôïc trích laäp treân cô sôû phaân loaïi cuï

theå caùc khoaûn nôï ñeå döï phoøng cho nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra, noù gaén lieàn vôùi moät

khoaûn cho vay cuï theå. Döï phoøng chung laø khoaûn tieàn ñöôïc trích laäp ñeå döï phoøng cho

nhöõng toån thaát tieàm taøng chöa xaùc ñònh ñöôïc (chaúng haïn nhöõng thay ñoåi trong caùc

quy ñònh cuûa chính phuû aûnh höôûng ñeán moät ngaønh kinh doanh naøo ñoù) trong quaù

trình phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng cuï theå vaø trong caùc tröôøng hôïp khoù khaên veà

taøi chính cuûa caùc toå chöùc tín duïng khi chaát löôïng caùc khoaûn nôï suy giaûm.

Ngaân haøng söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng ñoái vôùi caùc khoaûn nôï

trong caùc tröôøng hôïp: khaùch haøng laø toå chöùc, doanh nghieäp bò giaûi theå, phaù saûn theo

quy ñònh cuûa phaùp luaät, caù nhaân bò cheát hoaëc maát tích, caùc khoaûn nôï thuoäc nhoùm 05.

Rieâng caùc khoaûn nôï khoanh chôø chính phuû xöû lyù, ngaân haøng ñöôïc söû duïng döï phoøng

(neáu coù) ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng. vieäc phaùt maïi taøi saûn ñaûm baûo ñeå thu hoài nôï, neáu

khoâng ñuû buø ñaép thì ñöôïc söû duïng döï phoøng chung ñeå xöû lyù thu hoài ñuû nôï vay. Ngaân

haøng söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng khoâng phaûi laø xoaù nôï cho khaùch

haøng. Ngaân haøng vaø caùc caù nhaân lieân quan khoâng ñöôïc pheùp thoâng baùo döôùi moïi

hình thöùc cho khaùch haøng bieát veà vieäc xöû lyù ruûi ro tín duïng. Sau khi ñaõ söû duïng döï

phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng, ngaân haøng phaûi chuyeån caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù

töø haïch toaùn noäi baûng ra haïch toaùn ngoaïi baûng ñeå tieáp tuïc theo doõi vaø coù caùc bieän

phaùp thu hoài nôï trieät ñeå. Sau naêm naêm keå töø ngaøy söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro

tín duïng, ngaân haøng ñöôïc xuaát toaùn caùc khoaûn nôï ñaõ ñöôïc xöû lyù ruûi ro tín duïng ra

khoûi ngoaïi baûng ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp khaùch haøng laø toå chöùc, doanh nghieäp bò giaûi

theå, phaù saûn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, caù nhaân bò cheát hoaëc maát tích. Rieâng ñoái

vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, vieäc xuaát toaùn chæ ñöôïc pheùp thöïc hieän

sau khi ñöôïc Boä Taøi chính vaø NHNN chaáp nhaän.

Caùc khoaûn cho vay ñöôïc phaân loaïi laø “coù khaû naêng maát voán” seõ ñöôïc xoaù

soå khi ngaân haøng ñaõ thöïc hieän caùc bieän phaùp hôïp lyù nhaèm thu hoài nôï nhöng khoâng

coù moät khaû naêng naøo veà vieäc khoaûn nôï seõ ñöôïc thu hoài. Caùc tieâu chí ñöôïc xem xeùt

bao goàm: ngöôøi vay ñaõ cheát hoaëc ñöôïc phaùn quyeát laø maát tích, hoaëc coù moät daáu

hieäu naøo ñoù laø ñaõ maát tích, ngöôøi vay bò caàm tuø treân moät naêm vaø khoâng coù taøi saûn

naøo ñeå hoaøn traû khoaûn nôï; ngöôøi vay ñaõ giaûi theå vaø ñang trong tình traïng nôï naàn

vôùi caùc chuû nôï khaùc, caùc chuû nôï naøy coù quyeàn öu tieân ñoøi nôï töø toaøn boä taøi saûn cuûa

ngöôøi cuûa ngöôøi vay cao hôn quyeàn cuûa ngaân haøng vaø soá nôï cuûa caùc chuû nôï naøy

cao hôn giaù trò taøi saûn cuûa con nôï; ngaân haøng ñaõ kieän ngöôøi vay hoaëc ñaõ yeâu caàu

ñöôïc chia phaàn taøi saûn cuûa ngöôøi vay khi trong tröôøng hôïp caùc chuû nôï khaùc ñaõ

kieän ngöôøi vay vaø toaø aùn ñaõ quy ñònh raèng ngöôøi vay khoâng coù taøi saûn ñeå hoaøn traû

nôï vaø ngaân haøng ñaõ ñeä trình vaên kieän yeâu caàu xöû lyù phaù saûn ngöôøi vay; hoaëc khi

caùc quyeàn ñoøi nôï khoâng thu hoài ñöôïc do tính chaát voán coù hoaëc do hoaøn caûnh; hoaëc

khi caùc taøi saûn khaùc ñaõ bò phaù huyû hoaëc trôû neân khoâng coù giaù trò; hoaëc khi toån thaát

do cô caáu laïi nôï theo caùc quy ñònh vaø höôùng daãn cuûa NHNN.

Ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay ñöôïc cô caáu laïi, ngaân haøng seõ thöïc hieän quy trình

phaân loaïi nhö sau: nhöõng khoaûn vay ban ñaàu ñöôïc phaân loaïi laø “coù khaû naêng maát

voán” hoaëc “nghi ngôø” seõ ñöôïc phaân loaïi laïi laø “döôùi tieâu chuaån”; nhöõng khoaûn vay

ban ñaàu ñöôïc phaân loaïi laø “döôùi tieâu chuaån” hoaëc “nôï caàn chuù yù” seõ giöõ nguyeân möùc

phaân loaïi. Ngöôøi vay tuaân thuû hoaøn toaøn vôùi caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng cô caáu laïi

nôï vaø hoaøn traû theo ñuùng hôïp ñoàng trong suoát moät giai ñoaïn ít nhaát laø ba thaùng lieân

tuïc hoaëc ba khoaûn thanh toaùn lieân tuïc thì khoaûn nôï seõ ñöôïc phaân loaïi laïi laø “ñuû tieâu

chuaån”. Trong tröôøng hôïp ngöôøi vay khoâng theå tuaân thuû ñuùng caùc ñieàu kieän cuûa hôïp

ñoàng cô caáu laïi nôï, ngaân haøng seõ coäng thôøi gian quaù haïn theo hôïp ñoàng cô caáu laïi vaø

theo hôïp ñoàng ban ñaàu laïi vôùi nhau, phaân loaïi laïi ngöôøi vay vaø laäp döï phoøng phuø hôïp.

Ñoái vôùi ngöôøi vay coù nhieàu khoaûn vay thì taát caû caùc khoaûn vay vaø cam keát vôùi ngöôøi

vay ñoù seõ ñöôïc phaân loaïi töông töï nhau theo möùc phaân loaïi thaáp nhaát, tröø khi ngaân

haøng coù theå chöùng minh ñöôïc raèng vieäc söû duïng moùn vay cho moät döï aùn cuï theå roõ

raøng taùch rôøi khoûi caùc moùn vay khaùc veà maët söû duïng voán vaø tình hình traû nôï.

1.7. Quaûn trò ruûi ro tín duïng

1.7.1. Khaùi nieäm

Quaûn trò ruûi ro luoân laø hoaït ñoäng trung taâm ñoái vôùi caùc toå chöùc taøi chính –

ngaân haøng, bôûi kieåm soaùt vaø quaûn lyù ruûi ro chaët cheõ ñoàng nghóa vôùi vieäc söû duïng

moät caùch coù hieäu quaû nguoàn voán hoaït ñoäng. Maët khaùc, trong neàn kinh teá thò

tröôøng, neáu khoâng chaáp nhaän ruûi ro thì khoâng theå taïo ra caùc cô hoäi ñaàu tö vaø kinh

doanh môùi. Do ñoù quaûn trò ruûi ro laø yeâu caàu taát yeáu ñaët ra trong quaù trình toàn taïi

vaø phaùt trieån cuûa ngaân haøng thöông maïi. Tuy vaäy, quaûn trò ruûi ro trong caùc ngaân

haøng thöông maïi luoân laø coâng vieäc khoù khaên, phöùc taïp.

Trong quaûn trò caùc loaïi ruûi ro cuûa ngaân haøng thì quaûn trò ruûi ro tín duïng

ñoùng moät vai troø quan troïng bôûi vì tín duïng laø nghieäp vuï sinh lôøi chuû yeáu cuûa

ngaân haøng. Quaûn trò ruûi ro tín duïng laø quaù trình xaây döïng vaø thöïc thi caùc chính

saùch vaø bieän phaùp quaûn lyù tín duïng nhaèm ñaït muïc tieâu an toaøn vaø hieäu quaû trong

hoaït ñoäng tín duïng.

1.7.2. Caùc bieän phaùp quaûn lyù ruûi ro tín duïng

- Saøng loïc, löïa choïn khaùch haøng.

Söï löïa choïn ñoái nghòch trong thò tröôøng cho vay ñoøi hoûi ngaân haøng phaûi

saøng loïc vaø löïa choïn khaùch haøng. Ñeå haïn cheá ruûi ro tín duïng, ngaân haøng phaûi löïa

choïn ñöôïc nhöõng khaùch haøng vay coù trieån voïng toát trong soá nhöõng khaùch haøng

ñeán vôùi ngaân haøng.

Muoán saøng loïc khaùch haøng vay coù hieäu quaû, ngaân haøng caàn taäp hôïp thoâng

tin tin caäy veà nhöõng ngöôøi vay tieàn. Treân cô sôû caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc tieán

haønh tính ñieåm tín duïng, ñaùnh giaù xeáp loaïi khaùch haøng coù trieån voïng toát hay xaáu

ñeå quyeát ñònh cho vay.

Ñoái vôùi caùc khaùch haøng laø caù nhaân, ngaân haøng caàn taäp hôïp caùc thoâng tin

veà tuoåi taùc, thu nhaäp, taøi saûn, tình traïng hoân nhaân, thôøi gian laøm vieäc, nhöõng

khoaûn tieàn ñaõ vay vaø moùn vay coøn toàn ñoïng,… baèng caùch phoûng vaán tröïc tieáp

ngöôøi vay, hoaëc nhöõng ngöôøi lieân quan do khaùch haøng cung caáp.

Ñoái vôùi caùc moùn vay daønh cho caùc doanh nghieäp, ngoaøi caùc thoâng tin veà

tình hình taøi chính, khaû naêng saûn xuaát kinh doanh,… ngaân haøng cuõng caàn tìm hieåu

veà khaû naêng caïnh tranh, caùch thöùc söû duïng tieàn vay cuõng nhö keá hoaïch trong

töông lai cuûa doanh nghieäp.

- Theo doõi vaø giaùm saùt vieäc söû duïng voán vay.

Ñeå haïn cheá khaùch haøng söû duïng voán vay sai muïc ñích hoaëc söû duïng vaøo

caùc hoaït ñoäng kinh doanh coù möùc ñoä ruûi ro cao. Trong quaù trình cho vay, nhaân

vieân tín duïng phaûi thöôøng xuyeân phaûi kieåm tra ñaùnh giaù tình hình söû duïng voán

vay cuûa khaùch haøng. Kieåm tra vaán ñeà tuaân thuû theo caùc ñieàu khoaûn ñaõ ghi trong

hôïp ñoàng tín duïng, neáu hoï khoâng tuaân theo coù theå söû duïng caùc bieän phaùp cöôõng

cheá thi haønh nhöõng quy ñònh cuûa hôïp ñoàng. Ñieàu naøy ñoøi hoûi vieäc soaïn thao hôïp

ñoàng tín duïng caàn phaûi roõ raøng, chính xaùc, ñaày ñuû vaø chaët cheõ.

- Xaây döïng moái quan heä laâu daøi vôùi khaùch haøng.

Xaây döïng moái quan heä laâu daøi vôùi khaùch haøng laø moät trong nhöõng nguyeân

lyù quan troïng trong quaûn lyù ruûi ro tín duïng. Neáu moät khaùch haøng ñaõ coù quan heä

laâu daøi vôùi ngaân haøng trong caùc hoaït ñoäng göûi hoaëc vay tieàn thì thoâng qua caùc

giao dòch phaùt sinh treân caùc taøi khoaûn tieàn göûi, tieàn vay, nhaân vieân tín duïng coù

theå bieát ñöôïc nhu caàu vaø khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng, bieát ñöôïc khi naøo

khaùch haøng caàn vay tieàn vaø lòch söû tín duïng cuûa khaùch haøng,… Qua ñoù giuùp ngaân

haøng giaûm thieåu ñöôïc caùc chi phí lieân quan ñeán vieäc thu thaäp thoâng tin, ñaùnh giaù

tieàm naêng vaø ruûi ro tín duïng cuûa khaùch haøng. Vieäc phaân loaïi khaùch haøng theo

möùc ñoä ruûi ro tín duïng seõ deã daøng vaø chính xaùc hôn.

Ñoái vôùi khaùch haøng, moái quan heä laâu daøi vôùi ngaân haøng cuõng giuùp hoï deã

ñöôïc vay cuûa ngaân haøng vôùi laõi suaát thaáp, vì ngaân haøng phaûi boû ít chi phí hôn

trong vieäc thu thaäp thoâng tin ñaùnh giaù khaùch haøng.

Söï gaén boù chaët cheõ giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ñem laïi lôïi ích cho caû hai

bean. Ñeå taïo söï gaén boù naøy ngaân haøng coù theå naém giöõ coå phaàn trong doanh nghieäp

maø hoï cho vay tieàn; hoaëc ñöa ra moät haïn möùc tín duïng cho khaùch haøng, theo ñoù

ngaân haøng cam keát cho khaùch haøng vay moät löôïng voán nhaát ñònh trong töông lai, ñoåi

laïi, khaùch haøng phaûi ñònh kyø cung caáp cho ngaân haøng caùc thoâng tin veà tình hình thu

nhaäp, veà hoaït ñoäng kinh doanh, taøi saûn Coù vaø taøi saûn Nôï,… Nhöõng cam keát naøy seõ coù

lôïi cho caû hai phía: khaùch haøng yeân taâm veà khoaûn tín duïng khi caàn ñeán, coøn ngaân

haøng coù theå giaûm thieåu ñöôïc chi phí thu thaäp thoâng tin ñaùnh giaù khaùch haøng. Ñoàng

thôøi vieäc quaûn lyù ruûi ro tín duïng cuõng trôû neân deã daøng vaø coù hieäu quaû hôn.

- Baûo ñaûm tieàn vay.

Ñaûm baûo tieàn vay laø moät trong nhöõng coâng cuï quan troïng ñeå quaûn lyù ruûi

ro tín duïng. Bieän phaùp ñaûm baûo tieàn vay höõu hieäu nhaát laø söû duïng taøi saûn theá

chaáp. Trong tröôøng hôïp khaùch haøng khoâng hoaøn traû ñöôïc voán vay vaø laõi, ngaân

haøng coù theå baùn taøi saûn ñaûm baûo ñeå buø laïi toån that do moùn vay gaây neân.

Ngoaøi ra ngaân haøng coù theå yeâu caàu khaùch haøng môû taøi khoaûn taïi chính ngaân

haøng mình vaø giöõ laïi moät khoaûn voán vay toái thieåu, chaúng haïn 5% giaù trò moùn vay ñeå

döï phoøng. Baèng caùch naøy ngaân haøng coù theå giaùm saùt khaùch haøng moät caùch hieäu quaû

hôn, ñoàng thôøi giuùp taêng khaû naêng hoaøn traû tieàn vay. Trong tröôøng hôïp ngöôøi vay vôõ

nôï, ngaân haøng laáy phaàn ñoù ñeå buø ñaép moät phaàn moùn vay bò toån thaát.

- Baûo hieåm tín duïng.

Trong hoaït ñoäng tín duïng, coù nhöõng khaùch haøng vay coù nhieàu ruûi ro nhöng

laïi laø nhöõng khaùch haøng tieàm naêng. Ñeå coù theå haïn cheá ñöôïc ruûi ro maø vaãn giöõ

ñöôïc khaùch haøng, ngaân haøng coù theå chuyeån ruûi ro cho caùc chuû theå khaùc coù khaû

naêng chòu ñöïng ruûi ro baèng caùch thöïc hieän baûo hieåm tín duïng.

- Haïn cheá cho vay.

Ñeå haïn cheá ruûi ro tín duïng, ñoâi khi ngaân haøng cuõng caàn phaûi töø choái cung

caáp tín duïng cho nhöõng khaùch haøng coù nhu caàu vay vaø saün saøng traû laõi suaát cao,

hoaëc chæ ñaùp öùng moät phaàn trong toaøn boä nhu caàu cuûa khaùch haøng.

Vieäc töø choái cho vay ñoái vôùi khaùch haøng nhaèm ngaên ngöøa hieän töôïng löïa

choïn ñoái nghòch trong cho vay vì nhöõng khaùch haøng coù khaû naêng vay voán vôùi laõi

suaát cao thöôøng söû duïng voán vaøo nhöõng döï aùn coù möùc ñoä ruûi ro cao.

- Laäp quyõ döï phoøng ruûi ro.

Quyõ döï phoøng ruûi ro taïo ra nguoàn buø ñaép toån thaát cho ngaân haøng khi coù ruûi ro

xaûy ra. Do vaäy, laäp quyõ döï phoøng ñöôïc coi laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng

ñeå taêng khaû naêng choáng chòu ruûi ro cuûa ngaân haøng, giuùp ngaân haøng coù theå oån ñònh

ñöôïc hoaït ñoäng kinh doanh trong tröôøng hôïp coù ruûi ro xaûy ra. Moãi ngaân haøng thöông

maïi caàn phaûi trích vaø laäp quyõ döï phoøng ruûi ro theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät.

1.8. YÙ nghóa cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp

Vieäc ñaùnh giaù, chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng doanh nghieäp laø moät

coâng taùc ñaëc bieät quan troïng, noù laø moät coâng cuï quaûn lyù höõu hieäu nhaèm ñaùnh giaù

möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc khoaûn cho vay, noù giuùp ngaân haøng trong vieäc:

- Ra quyeát ñònh caáp tín duïng: xaùc ñònh haïn möùc tín duïng cuûa moät khaùch

haøng, soá tieàn cho vay/baûo laõnh, thôøi haïn cho vay, möùc laõi suaát aùp

duïng, caùc bieän phaùp caàn thieát baûo ñaûm cho khoaûn tín duïng.

- Giaùm saùt vaø ñaùnh giaù khaùch haøng tín duïng khi khoaûn tín duïng ñang

coøn dö nôï. Vieäc phaân haïng khaùch haøng cho pheùp ngaân haøng cho vay

löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng daáu hieäu xaáu veà chaát löôïng khoaûn vay vaø coù

nhöõng bieän phaùp ñoái phoù kòp thôøi.

Xeùt treân phaïm vi toaøn boä danh muïc cho vay, heä thoáng chaám ñieåm vaø xeáp

haïng khaùch haøng coøn giuùp ngaân haøng trong caùc vaán ñeà sau:

- Phaùt trieån chieán löôïc marketing nhaèm höôùng tôùi caùc khaùch haøng coù ít

ruûi ro hôn.

- Öôùc löôïng möùc voán ñaõ cho vay khoâng thu hoài ñöôïc ñeå trích laäp döï

phoøng ruûi ro tín duïng.

Ñeå tieán haønh chaám ñieåm tín duïng caàn phaûi coù caùc döõ lieäu ñaàu vaøo, ñoù laø caùc

thoâng tin veà ngöôøi vay vaø keát quaû cuûa hoaït ñoäng naøy laïi laø ñaàu vaøo cho vieäc ra

quyeát ñònh tín duïng (chaáp thuaän hay töø choái) vaø xaùc ñònh caùc ñieàu kieän cho khoaûn

vay, tính giaù khoaûn vay vaø noù cuõng caàn thieát cho vieäc quaûn lyù cô caáu cho vay, ñaàu tö

cuûa ngaân haøng. Vieäc xeáp loaïi doanh nghieäp ñeå coù caùch thöùc öùng xöû phuø hôïp coøn taïo

söï haáp daãn vaø thu huùt ngaøy caøng nhieàu khaùch haøng coù uy tín gaén boù laâu daøi vôùi ngaân

haøng, giuùp cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thuaän lôïi vaø phaùt trieån oån ñònh trong moâi

tröôøng kinh doanh ngaân haøng ngaøy caøng coù tính caïnh tranh cao hôn.

Chaám ñieåm tín duïng laø hoaït ñoäng ñoøi hoûi tính lieân tuïc vaø caàn phaûi thöôøng

xuyeân hoaøn thieän, do ñoù noù laø cô sôû ñeå naâng cao naêng löïc quaûn lyù, naêng löïc

thaåm ñònh cho caùn boä tín duïng. Chaám ñieåm tín duïng chính xaùc laø neàn taûng cho

moâ hình quaûn lyù ruûi ro tín duïng hieäu quaû, noù laø chìa khoaù cho vieäc ra quyeát ñònh

möùc döï phoøng phuø hôïp, laøcô sôû ñeå phaân boå voán vay hôïp lyù, noù giuùp ngaân haøng

ñaùnh giaù moät caùch ñònh löôïng hoã trôï cho caùc phaân tích ñònh tính. Tuy nhieân, cuõng

caàn thaáy raèng chaám ñieåm tín duïng seõ khoâng theå thay theá cho caùc ñaùnh giaù cuûa

caùc chuyeân gia giaøu kinh nghieäm maø noù chæ laø phaàn cô baûn quan troïng cuûa quaù

trình ra quyeát ñònh tín duïng vaø quaûn lyù ruûi ro tín duïng./.

PHAÀN II

PHAÂN TÍCH HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP TAÏI CAÙC NHTM QUOÁC DOANH TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH LAÂM ÑOÀNG

2.1. Phaïm vi vaø muïc ñích cuûa vieäc chaám ñieåm tín duïng caùc doanh nghieäp

Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi ñoái

töôïng khaùch haøng laø caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc sau: noâng

laâm vaø ngö nghieäp, thöông maïi vaø dòch vuï, xaây döïng, coâng nghieäp.

Muïc ñích cuûa vieäc xaây döïng heä thoáng chaám ñieåm tín duïng cuûa caùc ngaân

haøng thöông maïi quoác doanh laø ñeå taïo ra moät coâng cuï giaùm saùt, kieåm tra vaø

quaûn lyù ruûi ro tín duïng quan troïng nhaèm hoã trôï cho ngaân haøng trong vieäc ra

quyeát ñònh tín duïng. Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng seõ giuùp caùc ngaân haøng theo

doõi ñöôïc nhöõng daáu hieäu ruûi ro cuûa khaùch haøng vay ñeå coù nhöõng quyeát ñònh thích

öùng nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng. Cuõng treân cô sôû ñoù, caùc ngaân haøng coù

theå ñöa ra caùc chính saùch khaùch haøng phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån kinh

doanh chung theo ñònh höôùng chieán löôïc cuûa mình.

2.2. Caùc caên cöù ñeå chaám ñieåm tín duïng doanh nghieäp

Ñeå thöïc hieän quy trình chaám ñieåm tín duïng, treân cô sôû xaùc ñònh lónh vöïc

hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ngöôøi thöïc hieän coâng taùc chaám ñieåm (caùn boä tín

duïng) seõ thu thaäp caùc thoâng tin veà quy moâ cuûa doanh nghieäp (xaùc ñònh theo soá

voán kinh doanh, soá lao ñoäng söû duïng, doanh thu thuaàn vaø nghóa vuï ñoái vôùi ngaân

saùch nhaø nöôùc), caùc soá lieäu taøi chính vaø caùc döõ lieäu phi taøi chính cuûa doanh

nghieäp; sau ñoù caên cöù vaøo baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc tieâu chí ñeå chaám ñieåm

tín duïng vaø baûng caùc chæ soá taøi chính chuaån ñeå thöïc hieän chaám ñieåm sô boä. Baûng

tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc tieâu chí ñeå chaám ñieåm tín duïng cuûa moãi khaùch haøng döïa

treân caùc tieâu chuaån ñònh tính (phi taøi chính) nhö naêng löïc vaø kinh nghieäm cuûa

ban laõnh ñaïo, vò trí treân thò tröôøng, quan heä vôùi khaùch haøng, vôùi ngaân haøng,.. coøn

baûng caùc chæ soá taøi chính chuaån ñöôïc xaùc ñònh döïa treân moät soá chæ soá taøi chính

caên baûn nhö khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn, khaû naêng thanh toaùn nhanh, voøng

quay haøng toàn kho, kyø thu tieàn bình quaân, nôï phaûi traû/toång taøi saûn,…

Sau khi ñaõ coù ñieåm sô boä, caùn boä tín duïng seõ nhaân vôùi troïng soá cuûa töøng

tieâu chí ñeå tính ñieåm toång hôïp. Töông öùng vôùi soá ñieåm ñaït ñöôïc, doanh nghieäp

seõ ñöôïc xeáp vaøo caùc nhoùm khaùc nhau (tuyø quy öôùc cuûa moãi ngaân haøng maø coù theå

laø caùc nhoùm nhö AAA, AA,… hay A, B, C,…). Vôùi moãi nhoùm khaùch haøng doanh

nghieäp, ngaân haøng seõ aùp duïng caùc chính saùch tín duïng vaø caùc bieän phaùp kieåm

soaùt, theo doõi tín duïng phuø hôïp.

2.3. Quy trình chaám ñieåm tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi quoác

doanh Laâm Ñoàng

Veà maët nguyeân taéc, quy trình chaám ñieåm tín duïng cuûa caùc ngaân haøng thöông

maïi cô baûn laø gioáng nhau, tuy nhieân moãi ngaân haøng coù nhöõng ñaëc ñieåm cuï theå khaùc

nhau veà caùc tieâu chí, veà thang ñieåm, veà troïng soá aùp duïng cho moãi tieâu chí,…

Khaùch haøng doanh nghieäp cuûa NHNN&PTNT ñöôïc phaân thaønh 10 haïng

coù möùc ñoä ruûi ro töø thaáp leân cao goàm: AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C,

D. Ñaëc ñieåm cuûa moãi haïng khaùch haøng ñöôïc moâ taû trong baûng sau:

Baûng 2: Phaân haïng doanh nghieäp (NHNN&PTNT)

Haïng Ñaëc ñieåm Möùc ñoä ruûi ro

- Tình hình taøi chính maïnh Thaáp nhaát AAA: Loaïi

- Naêng löïc quaûn trò cao toái öu

- Hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû cao

- Trieån voïng phaùt trieån laâu daøi

- Raát vöõng vaøng tröôùc nhöõng taùc ñoäng

cuûa moâi tröôøng kinh doanh

- Ñaïo ñöùc tín duïng cao

- Khaû naêng sinh lôøi toát Thaáp nhöng veà daøi haïn cao hôn AA: Loaïi öu

- Hoaït ñoäng hieäu quaû vaø oån ñònh khaùch haøng loaïi AAA

- Quaûn trò toát

- Trieån voïng phaùt trieån laâu daøi

- Ñaïo ñöùc tín duïng toát

- Tình hình taøi chính oån ñònh nhöng coù Thaáp A: Loaïi toát

nhöõng haïn cheá nhaát ñònh

- Hoaït ñoäng hieäu quaû nhöng khoâng oån

ñònh nhö khaùch haøng loaïi AA

- Quaûn trò toát

- Trieån voïng phaùt trieån toát

- Ñaïo ñöùc tín duïng toát

Trung bình - Hoaït ñoäng hieäu quaû vaø coù trieån voïng BBB: Loaïi

trong ngaén haïn khaù

- Tình hình taøi chính oån ñònh trong

ngaén haïn do coù moät soá haïn cheá veà taøi

chính vaø naêng löïc quaûn lyù vaø coù theå

bò taùc ñoäng maïnh bôûi caùc ñieàu kieän

kinh teá, taøi chính trong moâi tröôøng

kinh doanh

- Tieàm löïc taøi chính trung bình, coù Trung bình, khaû naêng traû nôï goác BB: Loaïi

nhöõng nguy cô tieàm aån vaø laõi trong töông lai ít ñöôïc ñaûm trung bình

- Hoaït ñoäng kinh doanh toát trong hieän baûo hôn khaùch haøng loaïi BBB khaù

taïi nhöng deã bò toån thöông bôûi nhöõng

bieán ñoäng lôùn trong kinh doanh do

söùc eùp caïnh tranh vaø söùc eùp töø neàn

kinh teá noùi chung

- Khaû naêng töï chuû taøi chính thaáp, doøng Cao, do khaû naêng töï chuû taøi chính B: Loaïi trung

tieàn bieán ñoäng thaáp. Ngaân haøng chöa coù nguy cô bình

- Hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh maát voán ngay nhöng veà laâu daøi seõ

khoâng cao, chòu nhieàu söùc eùp caïnh khoù khaên neáu tình hình hoaït ñoäng

tranh maïnh meõ hôn, deã bò taùc ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng

lôùn töø nhöõng bieán ñoäng kinh teá nhoû khoâng ñöôïc caûi thieän

- Hieäu quaû hoaït ñoäng thaáp, keát quaû Cao, laø möùc cao nhaát coù theå CCC: Loaïi

kinh doanh nhieàu bieán ñoäng chaáp nhaän, xaùc suaát vi phaïm hôïp döôùi trung

- Naêng löïc taøi chính yeáu, bò thua loã ñoàng tín duïng cao, neáu khoâng coù bình

trong moät hay moät soá naêm taøi chính nhöõng bieän phaùp kòp thôøi ngaân

gaàn ñaây vaø hieän ñang vaät loän ñeå duy haøng coù nguy cô maát voán trong

trì khaû naêng sinh lôøi ngaén haïn

- Naêng löïc quaûn lyù keùm

- Hieäu quaû hoaït ñoäng thaáp Raát cao, khaû naêng traû nôï ngaân CC: Loaïi xa

- Naêng löïc taøi chính yeáu keùm, ñaõ coù nôï haøng keùm, neáu khoâng coù nhöõng döôùi trung

quaù haïn (döôùi 90 ngaøy) bieän phaùp kòp thôøi ngaân haøng coù bình

- Naêng löïc quaûn lyù keùm nguy cô maát voán trong ngaén haïn

- Hieäu quaû hoaït ñoäng raát thaáp, bò thua Raát cao, ngaân haøng seõ phaûi maát C: Loaïi yeáu

loã, khoâng coù trieån voïng phuïc hoài nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc ñeå keùm

- Naêng löïc taøi chính yeáu keùm, ñaõ coù nôï thu hoài voán cho vay

quaù haïn (döôùi 90 ngaøy)

- Naêng löïc quaûn lyù keùm

- Caùc khaùch haøng naøy bò thua loã keùo daøi, Ñaëc bieät cao, ngaân haøng haàu nhö D: Loaïi raát

taøi chính yeáu keùm, coù nôï khoù ñoøi, naêng seõ khoâng theå thu hoài ñöôïc voán yeáu keùm

löïc quaûn lyù keùm cho vay

NHCT cuõng chia khaùch haøng doanh nghieäp thaønh 10 haïng coù möùc ñoä ruûi

ro töø thaáp leân cao töông töï nhö NHNN&PTNT nhöng maõ hieäu cuûa caùc haïng

töông öùng laàn löôït laø: AA+, AA, AA-, BB+, BB, BB-, CC+, CC, CC-, C.

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04)

Theo heä thoáng xeáp haïng doanh nghieäp cuûa NHÑT&PT thì caùc doanh

nghieäp ñöôïc phaân thaønh 07 nhoùm, laàn löôït laø: A*, A, B, C, D, E, F vôùi caùc ñaëc

ñieåm cuûa töøng nhoùm nhö sau:

• Khaùch haøng nhoùm A*:

- Tình hình taøi chính laønh maïnh, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh raát khaû

quan, coù khaû naêng môû roäng vaø phaùt trieån. Doanh nghieäp coù vò theá vöõng

maïnh trong moät ngaønh oån ñònh, beàn vöõng. Doanh nghieäp ñöôïc ñoäc

quyeàn kinh doanh moät hoaëc moät soá saûn phaåm. Caùc saûn phaåm cuûa

doanh nghieäp coù tính caïnh tranh cao

- Nhöõng thoâng tin phi taøi chính lieân quan khaùc raát toát, coù trieån voïng phaùt

trieån oån ñònh, beàn vöõng, laâu daøi.

- Ñaây laø nhoùm khaùch haøng ñaùng tin caäy nhaát, raát coù tín nhieäm trong

quan heä vôùi ngaân haøng.

• Khaùch haøng nhoùm A:

- Tình hình taøi chính, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh toát, saûn phaåm coù

tính caïnh tranh cao.

- Nhöõng thoâng tin phi taøi chính lieân quan khaùc toát, ñaûm baûo cho phaùt

trieån oån ñònh.

- Coù tín nhieäm trong quan heä vôùi ngaân haøng.

• Khaùch haøng nhoùm B:

- Tình hình taøi chính, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh hieän taïi cuûa khaùch

haøng bình thöôøng, tuy nhieân coù moät soá chæ tieâu chöa ñaït nhö möùc

khaùch haøng nhoùm A.

- Caùc khoaûn cho vay hieän nay chöa xuaát hieän ruûi ro nhöng ñaõ baét ñaàu coù

nhöõng daáu hieäu khoâng toát caàn coù bieän phaùp khaéc phuïc kòp thôøi.

• Khaùch haøng nhoùm C:

- Tình hình taøi chính, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khoâng toát.

- Caùc khoaûn cho vay coù ruûi ro tín duïng hoaëc xuaát hieän nhöõng yeáu toá baát

lôïi daãn ñeán nguy cô khoâng traû ñöôïc nôï ñuùng haïn, phaûi gia haïn nôï,

khoaûn vay khoâng ñöôïc baûo ñaûm ñaày ñuû.

• Khaùch haøng nhoùm D:

- Tình hình taøi chính, keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ôû möùc baùo ñoäng.

- Ñaõ phaùt sinh nôï quaù haïn, hoaëc ñaõ phaûi gia haïn nôï nhieàu laàn, xuaát hieän

nhöõng yeáu toá baát lôïi daãn ñeán nguy cô khoâng hoaøn traû ñöôïc nôï, khoaûn

vay khoâng ñöôïc ñaûm baûo ñaày ñuû.

• Khaùch haøng nhoùm E:

- Tình hình taøi chính coù vaán ñeà nghieâm troïng, keát quaû kinh doanh lieân

tuïc thua loã, nôï vay chuû yeáu laø khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn.

- Khaùch haøng coù phaùt sinh nhöõng khoaûn nôï quaù haïn khoù thu hoài, coù khaû

naêng xaûy ra tình traïng maát voán ñoái vôùi ngaân haøng.

• Khaùch haøng nhoùm F:

- Tình hình taøi chính coù vaán ñeà nghieâm troïng, keát quaû kinh doanh lieân

tuïc thua loã trong thôøi gian daøi, doanh nghieäp coù nguy cô hoaëc ñang

trong quaù trình giaûi theå, phaù saûn, taøi saûn ñaûm baûo khoâng coù hoaëc coù

khoâng ñaùng keå, khaû naêng xöû lyù khoù.

- Khaùch haøng coù phaùt sinh nhöõng khoaûn nôï khoù ñoøi, ngaân haøng khoâng

coù khaû naêng thu hoài voán ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï ñaõ cho vay.

Quy trình chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng khaùch haøng doanh nghieäp

ñöôïc thöïc hieän theo caùc böôùc sau:

2.3.1. Böôùc 1: thu thaäp thoâng tin

Caùn boä tín duïng tieán haønh ñieàu tra, thu thaäp vaø toång hôïp thoâng tin veà khaùch

haøng vaø phöông aùn saûn xuaát kinh doanh/döï aùn ñaàu tö cuûa doanh nghieäp töø caùc nguoàn:

- Hoà sô do khaùch haøng cung caáp: caùc giaáy tôø phaùp lyù vaø caùc baùo caùo taøi chính.

- Phoûng vaán tröïc tieáp khaùch haøng.

- Ñi kieåm tra thöïc ñòa khaùch haøng.

- Baùo chí vaø caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng khaùc.

- Baùo caùo nghieân cöùu thò tröôøng cuûa caùc toå chöùc chuyeân nghieäp.

- Caùc nguoàn khaùc.

2.3.2. Böôùc 2: xaùc ñònh ngaønh ngheà, lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp

Do nhöõng ñaëc thuø rieâng cuûa töøng lónh vöïc kinh doanh, caùc ngaân haøng aùp

duïng bieåu ñieåm khaùc nhau cho 4 lónh vöïc/ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh goàm:

noâng, laâm vaø ngö nghieäp; thöông maïi vaø dòch vuï; xaây döïng; coâng nghieäp.

Vieäc phaân loaïi doanh nghieäp theo lónh vöïc/ngaønh ngheà kinh doanh caên cöù

vaøo lónh vöïc/ngaønh ngheà saûn xuaát kinh doanh chính ñaêng kyù treân giaáy pheùp ñaêng

kyù kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp hoaït ñoäng ña

ngaønh ngheà thì phaân loaïi döïa vaøo lónh vöïc/ngaønh ngheà naøo chieám tyû troïng doanh

thu lôùn nhaát cuûa doanh nghieäp.

2.3.3. Böôùc 3: chaám ñieåm quy moâ cuûa doanh nghieäp

Quy moâ cuûa doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo 4 tieâu chí: voán kinh

doanh, soá lao ñoäng, doanh thu thuaàn vaø giaù trò noäp ngaân saùch nhaø nöôùc, cuï theå

nhö sau:

Baûng 3: Chaám ñieåm quy moâ doanh nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

STT Tieâu chí Giaù trò Ñieåm

1 Voán kinh doanh Töø 50 tyû ñoàng trôû leân 30

Töø 40 tyû ñoàng ñeán döôùi 50 tyû ñoàng 25

Töø 30 tyû ñoàng ñeán döôùi 40 tyû ñoàng 20

Töø 20 tyû ñoàng ñeán döôùi 30 tyû ñoàng 15

Töø 10 tyû ñoàng ñeán döôùi 20 tyû ñoàng 10

Döôùi 10 tyû ñoàng 5

2 Lao ñoäng Töø 1500 ngöôøi trôû leân 15

Töø 1000 ngöôøi ñeán döôùi 1500 ngöôøi 12

Töø 500 ngöôøi ñeán döôùi 1000 ngöôøi 9

Töø 100 ngöôøi ñeán döôùi 500 ngöôøi 6

Töø 50 ngöôøi ñeán döôùi 100 ngöôøi 3

Döôùi 50 ngöôøi 1

3 Doanh thu thuaàn Töø 200 tyû ñoàng trôû leân 40

Töø 100 tyû ñoàng ñeán döôùi 200 tyû ñoàng 30

Töø 50 tyû ñoàng ñeán döôùi 100 tyû ñoàng 20

Töø 20 tyû ñoàng ñeán döôùi 50 tyû ñoàng 10

Töø 5 tyû ñoàng ñeán döôùi 20 tyû ñoàng 5

Döôùi 5 tyû ñoàng 2

4 Noäp ngaân saùch Töø 10 tyû ñoàng trôû leân 15

Töø 7 tyû ñoàng ñeán döôùi 10 tyû ñoàng 12

Töø 5 tyû ñoàng ñeán döôùi 7 tyû ñoàng 9

Töø 3 tyû ñoàng ñeán döôùi 5 tyû ñoàng 6

Töø 1 tyû ñoàng ñeán döôùi 3 tyû ñoàng 3

Döôùi 1 tyû ñoàng 1

Döïa vaøo thang ñieåm treân, sau khi thu thaäp ñaày ñuû caùc soá lieäu caàn thieát,

ngaân haøng seõ chia caùc doanh nghieäp thaønh ba loaïi laø quy moâ lôùn, vöøa vaø nhoû:

- Doanh nghieäp coù quy moâ lôùn: töø 70 ñeán 100 ñieåm.

- Doanh nghieäp coù quy moâ vöøa: töø 30 ñeán 69 ñieåm.

- Doanh nghieäp coù quy moâ nhoû: döôùi 30 ñieåm.

Treân ñaây laø phöông phaùp cho ñieåm vaø phaân loaïi quy moâ doanh nghieäp cuûa

NHNN&PTNT vaø NHCT. Heä thoáng phaân loaïi cuûa NHÑT&PT coù söï khaùc bieät:

- Doanh nghieäp coù quy moâ lôùn: voán chuû sôû höõu töø 10 tyû ñoàng trôû leân

hoaëc coù soá lao ñoäng töø 300 ngöôøi trôû leân.

- Doanh nghieäp coù quy moâ vöøa: voán chuû sôû höõu töø 5 tyû ñoàng trôû leân

hoaëc coù soá lao ñoäng töø 200 ngöôøi trôû leân.

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

- Doanh nghieäp coù quy moâ nhoû: voán chuû sôû höõu nhoû hôn 5 tyû ñoàng vaø soá

lao ñoäng ít hôn 200 ngöôøi.

2.3.4. Böôùc 4: chaám ñieåm caùc chæ soá taøi chính

Treân cô sôû xaùc ñònh quy moâ vaø lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh

nghieäp, caùn boä tín duïng tieán haønh chaám ñieåm caùc chæ soá taøi chính. Caùc chæ soá taøi

chính ñöôïc NHNN&PTNT vaø NHCT xaùc ñònh ñeå chaám ñieåm bao goàm:

• Chæ tieâu thanh khoaûn:

Khaû

naêng thanh toaùn ngaén haïn

Taøi saûn löu ngaén haïn

ñoäng phaûi traû

Nôï

Taøi

saûn

kho

Khaû

naêng thanh toaùn nhanh

löu ñoäng - ngaén haïn

Haøng toàn phaûi traû

Nôï

• Chæ tieâu hoaït ñoäng:

voán

Voøng quay haøng

toàn

kho =

Giaù Haøng

haøng baùn kho bình quaân

toàn

Khoaûn

quaân

365

ngaøy

thu Kyø tieàn bình quaân =

phaûi Doanh

thu bình thuaàn thu

Doanh

thu thuaàn/toå

taøi

saûn =

thu Doanh Toång taøi

thuaàn saûn

• Chæ tieâu ñoøn caân nôï:

Nôï

phaûi traû/toång taøi

saûn =

Nôï phaûi Toång taøi

traû saûn

Nôï

phaûi traû/nguoà

voán n chuû sôû

höõu =

Nôï Nguoàn

phaûi traû voán chuû sôû

höõu

Nôï

phaûi traû/toång

dö

nôï

ngaân haøng =

Nôï dö

phaûi nôï

traû ngaân haøng

Toång

• Chæ tieâu thu nhaäp:

Toång

thu nhaäp tröôùc thueá/doan

thu h thuaàn =

thu Doanh

thueá nhaäp tröôùc thu thuaàn

Toång

thu nhaäp tröôùc thueá/toån

taøi

saûn =

10.

thu nhaäp Toång taøi

thueá tröôùc saûn

Toång

thu nhaäp tröôùc thueá/nguo

voán àn chuû sôû

höõu

11.

thu nhaäp tröôùc Nguoàn voán chuû sôû

thueá höõu

Giaù trò cuûa caùc chæ soá taøi chính vaø ñieåm quy ñoåi töông öùng xem baûng 2, 3,

4, 5 phaàn phuï luïc.

Heä thoáng tieâu chí taøi chính chaám ñieåm xeáp haïng doanh nghieäp cuûa

NHÑT&PT coù nhieàu ñieåm khaùc so vôùi NHNN&PTNT cuõng nhö NHCT, cuï theå

caùc tieâu chí taøi chính cuûa NHÑT&PT bao goàm:

• Khaû naêng thanh toaùn

Cuõng goàm hai chæ tieâu khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn vaø khaû naêng thanh

toaùn nhanh nhö NHNN&PTNT vaø NHCT.

• Chæ tieâu hoaït ñoäng:

Goàm 4 chæ tieâu laø voøng quay haøng toàn kho, voøng quay khoaûn phaûi thu, voøng

quay voán löu ñoäng vaø hieäu quaûn söû duïng taøi saûn.

Voøng quay khoaûn

phaûi

thu =

Doanh phaûi Khoaûn

thu thuaàn thu bình quaân

(Caùc khoaûn phaûi thu khoâng tính khoaûn phaûi thu khoù ñoøi doanh nghieäp chöa

trích laäp döï phoøng).

Voøng quay

voán

löu ñoäng =

Doanh thu thuaàn ñoäng löu bình quaân

saûn Taøi

Hieäu

quaû

söû

duïng taøi

saûn =

Doanh thu Toång taøi

thuaàn saûn

• Khaû naêng töï taøi trôï:

Chæ goàm moät chæ tieâu laø heä soá töï taøi trôï:

höõu

Voán

Heä

soá

töï

taøi trôï =

sôû chuû saûn Toång taøi

• Khaû naêng sinh lôøi:

Goàm 5 chæ tieâu laø tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu, tyû suaát lôïi nhuaän treân

taøi saûn, tyû suaát lôïi nhuaän treân voán, toác ñoä taêng tröôûng doanh thu vaø toác ñoä taêng

tröôûng lôïi nhuaän.

Thu

thueá

100%

Tyû

suaát

lôïi nhuaän treân taøi

saûn =

nhaäp sau taøi Toång

saûn

Thu

Tyû

suaát

lôïi nhuaän treân

voán chuû sôû

100%

höõu =

nhaäp sau chuû sôû

thueá höõu

Voán

Neáu goïi L laø chæ tieâu taøi chính caàn ñaùnh giaù chaám ñieåm thì caùc chæ tieâu töø

1-3 vaø töø 5-9 ñöôïc cho ñieåm nhö sau (thang ñieåm söû duïng laø 5):

5 ñieåm

L ≥ α

β ≤ L < α

4 ñieåm

3 ñieåm

γ ≤ L < β

2 ñieåm

λ ≤ L < γ

1 ñieåm

0 ≤ L < λ

L < 0

0 ñieåm

- Thang ñieåm cuûa chæ tieâu 4:

5 ñieåm

L ≥ α

β ≤ L < α

4 ñieåm

3 ñieåm

γ ≤ L < β

2 ñieåm

λ ≤ L < γ

1 ñieåm

L < λ

- Thang ñieåm cuûa chæ tieâu 11, 12:

5 ñieåm

L ≥ α

β ≤ L < α

4 ñieåm

3 ñieåm

γ ≤ L < β

2 ñieåm

λ ≤ L < γ

1 ñieåm

-10 ≤ L < λ :

L < -10

0 ñieåm

(Nguoàn: Soå tay tín duïng ban haønh keøm theo quyeát ñònh soá 5645/QÑ-TDDV2 ngaøy 31/12/2003 cuûa Toång Giaùm ñoác NHÑT&PT Vieät Nam vaø Quyeát ñònh soá 2090/QÑ-TDDV3 ngaøy 26/4/2005 veà vieäc söûa ñoåi, boå sung Soå tay tín duïng)

2.3.5. Böôùc 5: chaám ñieåm caùc tieâu chí phi taøi chính

Caùc tieâu chí phi taøi chính ñöôïc chaám ñieåm bao goàm: löu chuyeån tieàn teä;

naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn lyù; uy tín trong giao dòch; moâi tröôøng kinh doanh

vaø caùc ñaëc ñieåm hoaït ñoäng khaùc. Caùc tieâu chuaån ñaùnh giaù:

Baûng 4: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí löu chuyeån tieàn teä (NHNN&PTNT vaø NHCT)

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

1 Heä soá khaû naêng traû laõi > 4 laàn > 3 laàn > 2 laàn > 1 laàn < 1 laàn

hoaëc aâm

AÂm 2 Heä soá khaû naêng traû nôï goác > 2 laàn > 1.5 laàn > 1 laàn < 1 laàn

AÂm 3 Xu höôùng cuûa löu chuyeån Taêng nhanh Taêng OÅn ñònh Giaûm

tieàn teä thuaàn trong quaù khöù

> lôïi nhuaän = lôïi nhuaän < lôïi nhuaän Gaàn ñieåm AÂm 4 Traïng thaùi löu chuyeån tieàn

teä thuaàn töø hoaït ñoäng thuaàn hoaø voán thuaàn thuaàn

5 Tieàn vaø caùc khoaûn töông > 2.0 > 0.5 Gaàn baèng 0 > 1.5 > 1.0

ñöông tieàn/voán chuû sôû höõu

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 5: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn lyù

(NHNN&PTNT vaø NHCT)

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

1 Kinh nghieäm trong > 20 naêm > 10 naêm > 5 naêm > 1 naêm Môùi thaønh

ngaønh cuûa Ban laäp

quaûn lyù lieân quan

tröïc tieáp ñeán döï aùn

ñeà xuaát

2 Kinh nghieäm cuûa > 10 naêm > 5 naêm > 2 naêm > 1 naêm Môùi ñöôïc boå

Ban quaûn lyù trong nhieäm

hoaït ñoäng ñieàu haønh

3 Moâi tröôøng kieåm Ñöôïc xaây Ñaõ ñöôïc thieát Toàn taïi nhöng Kieåm soaùt Kieåm soaùt

soaùt noäi boä döïng, ghi laäp moät caùch khoâng chính noäi boä haïn noäi boä ñaõ thaát

cheùp vaø kieåm chính thoáng thoáng vaø chöa cheá baïi

tra thöôøng xaây döïng quy

xuyeân cheá baèng vaên

baûn cuï theå

4 Caùc thaønh töïu ñaït Ñang xaây döïng Ñaõ coù uy Raát ít/khoâng Roõ raøng coù Roõ raøng coù

ñöôïc vaø nhöõng thaát uy tín/coù tieàm tín/thaønh töïu coù kinh thaát baïi trong thaát baïi trong

baïi tröôùc cuûa Ban naêng thaønh cuï theå trong nghieäm/thaønh lónh vöïc lieân coâng taùc

quaûn lyù coâng trong lónh lónh vöïc lieân töïu quan ñeán döï quaûn lyù

vöïc döï aùn hoaëc quan ñeán döï aùn trong quaù

ngaønh lieân aùn khöù

quan

5 Tính khaû thi cuûa Raát cuï theå vaø Phöông aùn Coù phöông aùn Chæ coù moät Khoâng coù

phöông aùn kinh roõ raøng vôùi kinh doanh vaø kinh doanh vaø trong hai: phöông aùn

doanh vaø döï toaùn caùc döï toaùn döï toaùn taøi döï toaùn taøi phöông aùn kinh doanh

taøi chính taøi chính caån chính töông chính nhöng kinh doanh vaø döï toaùn taøi

troïng ñoái cuï theå vaø khoâng cuï theå hoaëc döï toaùn chính

roõ raøng vaø roõ raøng taøi chính

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 6: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch vôùi NH (NHNN&PTNT)

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

1 Traû nôï ñuùng haïn (traû Luoân traû Luoân traû ñuùng Luoân traû Khaùch haøng Khoâng traû

nôï goác) ñuùng haïn haïn trong ñuùng haïn môùi, chöa coù ñuùng haïn

trong hôn 36 khoaûng töø 12 trong khoaûng quan heä tín

thaùng vöøa ñeán 36 thaùng 12 thaùng vöøa duïng

qua vöøa qua qua

2 Soá laàn giaõn nôï hoaëc Khoâng coù 1 laàn trong 36 1 laàn trong 2 laàn trong 3 laàn trôû leân

gia haïn nôï thaùng vöøa qua 12 thaùng vöøa 12 thaùng vöøa trong 12

qua qua thaùng vöøa

qua

3 Nôï quaù haïn trong Khoâng coù quaù khöù 1x30 ngaøy quaù haïn trong voøng 36 thaùng qua

2x30 ngaøy quaù haïn trong voøng 12 thaùng qua, hoaëc 1x90 ngaøy quaù haïn trong 36 thaùng qua 1x30 ngaøy quaù haïn trong voøng 12 thaùng qua, hoaëc 2x30 ngaøy quaù haïn trong 36 thaùng qua

Chöa töøng coù Khoâng maát khaû naêng thanh toaùn trong voøng 24 thaùng qua Ñaõ töøng bò maát khaû naêng thanh toaùn trong voøng 24 thaùng qua Khoâng maát khaû naêng thanh toaùn trong voøng 12 thaùng qua 4 Soá laàn caùc cam keát maát khaû naêng thanh toaùn (thö tín duïng, baûo laõnh, caùc cam keát khaùc,…)

5 Soá laàn chaäm traû laõi Khoâng 3x30 ngaøy quaù haïn trong voøng 12 thaùng qua, hoaëc 2x90 ngaøy quaù haïn trong 36 thaùng qua Ñaõ töøng bò maát khaû naêng thanh toaùn trong voøng 12 thaùng qua Khoâng traû ñöôïc laõi vay 1 laàn trong 12 thaùng 2 laàn trong 12 thaùng

> 5 naêm 3-5 naêm 1-3 naêm 2 laàn trôû leân trong 12 thaùng < 1 naêm

6 Thôøi gian duy trì taøi khoaûn vôùi ngaân haøng cho vay > 100 laàn 60-100 30-60 15-30 Chöa môû taøi khoaûn vôùi ngaân haøng >15

7 Soá löôïng giao dòch trung bình haøng thaùng vôùi taøi khoaûn taïi ngaân haøng cho vay > 6 5-6 3-4 1-2

Chöa coù giao dòch naøo

Ñoái vôùi NHCT thì tieâu chí thöù 9 coù khaùc veà quy moâ soá dö tieàn göûi vaø coù

boå sung theâm tieâu chí thöù 10:

100-300 tyû 50-100 tyû 15-50 tyû <15 tyû > 300 tyû VND 8 Soá löôïng caùc loaïi giao dòch vôùi ngaân haøng cho vay (tieàn göûi, thanh toaùn, ngoaïi hoái, L/C,…) 9 Soá dö tieàn göûi trung bình haøng thaùng taïi ngaân haøng cho vay (Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam)

Baûng 7: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch vôùi ngaân haøng (NHCT)

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

9 Soá dö tieàn göûi trung > 100 tyû 60-100 tyû 30-60 tyû 10-30 tyû <10 tyû

bình thaùng taïi ngaân VND

haøng cho vay

10 Soá löôïng ngaân haøng Khoâng 1 2-3 4-5 >5

khaùc maø khaùch haøng

duy trì taøi khoaûn

(Nguoàn: Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 8: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí moâi tröôøng kinh doanh (NHNN&PTNT vaø NHCT)

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

1 Trieån voïng ngaønh Thuaän lôïi OÅn ñònh Phaùt trieån Baõo hoaø Suy thoaùi

keùm hoaëc

khoâng phaùt

trieån

2 Ñöôïc bieát ñeán Coù, treân toaøn Coù, trong caû Coù, nhöng chæ Ít ñöôïc bieát Khoâng ñöôïc

(veà thöông hieäu cuûa caàu nöôùc ôû ñòa phöông ñeán bieát ñeán

coâng ty)

3 Vò theá caïnh tranh Cao, chieám Bình thöôøng, Bình thöôøng, Thaáp, ñang Raát thaáp

(cuûa doanh nghieäp) öu theá ñang phaùt ñang suït suït giaûm

trieån giaûm

4 Soá löôïng ñoái thuû Khoâng coù, Ít Ít, soá löôïng Nhieàu Nhieàu, soá

caïnh tranh ñoäc quyeàn ñang taêng löôïng ñang

taêng

5 Thu nhaäp cuûa ngöôøi Khoâng Ít Nhieàu, thu Nhieàu, thu Nhieàu, seõ loã

ñi vay chòu aûnh nhaäp seõ oån nhaäp seõ giaûm

höôûng cuûa quaù trình ñònh xuoáng

ñoåi môùi, caûi caùch

caùc DNNN

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 9: Chaám ñieåm tín duïng theo tieâu chí caùc ñaëc ñieåm khaùc (NHNN&PTNT)

STT 4 Ñieåm chuaån 1 Ña daïng hoaù caùc 16 Chæ coù 2 trong 3 12 Chæ coù 1 trong 3 8 Khoâng, ñang phaùt trieån Khoâng ña daïng hoaù 20 Ña daïng hoaù cao ñoä (caû 3 tröôøng hôïp) hoaït ñoäng theo: 1) ngaønh, 2)thò tröôøng, 3) vò trí

2 Thu nhaäp töø hoaït Chieám hôn Chieám ít hôn Chieám hôn Chieám döôùi Khoâng coù thu

ñoäng xuaát khaåu 70% thu nhaäp 70% thu nhaäp 20% thu nhaäp 20% thu nhaäp nhaäp töø hoaït

ñoäng xuaát

khaåu

3 Söï phuï thuoäc vaøo Khoâng coù Ít Phuï thuoäc Phuï thuoäc Phuï thuoäc

caùc ñoái taùc (ñaàu vaøo, nhieàu vaøo caùc nhieàu vaøo caùc nhieàu vaøo caùc

ñaàu ra) ñoái taùc ñang ñoái taùc oån ñoái taùc ñang

phaùt trieån ñònh bò suy thoaùi

Taêng tröôûng Coù taêng OÅn ñònh Giaûm daàn Loã 4 Lôïi nhuaän (sau thueá)

maïnh tröôûng cuûa coâng ty trong

nhöõng naêm gaàn ñaây

5 Vò theá cuûa coâng ty

+ Ñoái vôùi DNNN Ñoäc quyeàn Ñoäc quyeàn Tröïc thuoäc Tröïc thuoäc Tröïc thuoäc

quoác gia - lôùn quoác gia - UBND ñòa UBND ñòa UBND ñòa

nhoû phöông - lôùn phöông – phöông - nhoû

trung bình

+ Caùc chuû theå khaùc Coâng ty lôùn, Coâng ty trung Coâng ty lôùn Coâng ty nhoû, Coâng ty nhoû,

nieâm yeát bình, nieâm hoaëc trung nieâm yeát khoâng nieâm

yeát hoaëc coâng bình khoâng yeát

ty lôùn, khoâng nieâm yeát

nieâm yeát

Tieâu chí thöù 5 trong nhoùm chæ tieâu naøy cuûa NHCT laø tieâu chí lieân quan

ñeán taøi saûn ñaûm baûo, khaùc vôùi NHNN&PTNT laøtieâu chí vò theá cuûa coâng ty:

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam)

Baûng 10: Tieâu chí thöù 5 cuûa NHCT veà caùc ñaëc ñieåm khaùc

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

5 Taøi saûn ñaûm Coù khaû naêng Coù khaû naêng Coù khaû naêng Coù khaû naêng Coù khaû naêng thanh

baûo thanh khoaûn thanh khoaûn thanh khoaûn thanh khoaûn khoaûn thaáp, ruûi ro

cao, ruûi ro trung bình, thaáp, ruûi ro thaáp, ruûi ro cao hoaëc khoâng coù

thaáp ruûi ro thaáp thaáp trung bình baûo ñaûm baèng taøi

saûn

Sau khi hoaøn taát vieäc chaám ñieåm doanh nghieäp theo caùc baûng treân, caùn boä tín

duïng toång hôïp ñieåm caùc tieâu chí phi taøi chính döïa treân keát quaû chaám ñieåm ôû caùc baûng

5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 vaø baûng 12: “Baûng troïng soá aùp duïng cho caùc tieâu chí phi taøi chính”.

(Nguoàn: Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 11: Baûng troïng soá aùp duïng cho caùc tieâu chí phi taøi chính (NHNN&PTNT vaø NHCT)

DN ngoaøi DN STT Tieâu chí DNNN quoác doanh ÑTNN (trong nöôùc)

27% 1 Löu chuyeån tieàn teä 20% 20%

27% 2 Naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn lyù 27% 33%

31% 3 Tình hình vaø uy tín giao dòch vôùi ngaân haøng 33% 33%

7% 4 Moâi tröôøng kinh doanh 7% 7%

8% Caùc ñaëc ñieåm hoaït ñoäng khaùc 5 13% 7%

TOÅNG COÄNG 100% 100% 100%

Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu phi taøi chính cuûa NHÑT&PT cuï theå nhö sau:

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 12: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu phi taøi chính (NHÑT&PT)

Tieâu chuaån veà caùc chæ tieâu phaûn aùnh uy tín

STT Chæ tieâu trong quan heä vôùi ngaân haøng

α β γ λ

1 Nôï quaù haïn

2 Tyû leä nôï goác gia haïn (%) 70 50 30 10

3 Tyû leä laõi quaù haïn (%) 70 50 30 10

4 Söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích

5 Voøng quay voán tín duïng ngaén haïn 2.0 1.5 1.0 0.5

6 Tyû leä dö nôï coù taøi saûn ñaûm baûo (%) 95 70 50 30

7 Möùc ñoä quan heä tín duïng vôùi BIDV (%) 90 70 50 30

8 Tyû leä chuyeån doanh thu qua BIDV (%) 90 7 50 30

9 Soá dö tieàn göûi bình quaân (tyû ñoàng) 5 3 2 1

10 Lôïi nhuaän mang laïi cho BIDV, möùc ñoä söû

duïng caùc dòch vuï khaùc qua BIDV

Vieäc chaám ñieåm caùc chæ tieâu phi taøi chính cuõng söû duïng thang ñieåm 5.

Goïi N laø chæ tieâu phi taøi chính caàn chaám ñieåm khi ñoù caùc chæ tieâu ñöôïc cho

ñieåm nhö sau:

- Chæ tieâu 1: neáu khoâng coù nôï quaù haïn ñöôïc 5 ñieåm; coù nôï quaù haïn ñöôïc

0 ñieåm.

- Chæ tieâu 2, 3:

N ≥ α

: 0 ñieåm

β ≤ N < α

: 1 ñieåm

γ ≤ N < β

: 2 ñieåm

λ ≤ N < γ

: 3 ñieåm

0 < N < λ

: 4 ñieåm

N = 0

: 5 ñieåm

- Chæ tieâu 4: neáu söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích ñöôïc 5 ñieåm; coù tröôøng

hôïp söû duïng voán vay sai muïc ñích (ñaõ kieåm tra phaùt hieän vaø laäp bieân

baûn) ñöôïc 0 ñieåm.

- Chæ tieâu töø 5 ñeán 9:

N ≥ α

: 5 ñieåm

β ≤ N < α

: 4 ñieåm

γ ≤ N < β

: 3 ñieåm

10)

λ ≤ N < γ

: 2 ñieåm

11)

0 ≤ N < λ

: 1 ñieåm

- Chæ tieâu 10: caùc chi nhaùnh caên cöù vaøo lôïi nhuaän khaùch haøng mang laïi,

möùc ñoä thöïc hieän caùc dòch vuï tieàn teä, ngaân haøng cuûa khaùch haøng qua

BIDV ñeå cho ñieåm töø 1 ñeán 5.

Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp chöa coù quan heä tín duïng, ñang trong giai ñoaïn

tieáp thò, caùc chi nhaùnh caên cöù vaøo caùc thoâng tin (tình hình taøi chính, saûn xuaát kinh

doanh, quan heä vôùi caùc toå chöùc tín duïng khaùc, baïn haøng,… ñeå ñaùnh giaù, cho ñieåm

caùc tieâu chí phi taøi chính.

Tröôøng hôïp doanh nghieäp coù kheá öôùc phaûi gia haïn nôï ñeán laàn thöù hai trôû

leân thì cho ñieåm 0 ñoái vôùi chæ tieâu soá 2 “Tyû leä gia haïn nôï goác”.

Ñoái vôùi NHÑT&PT, sau khi ñaõ chaám ñieåm xong cho caùc chæ tieâu taøi chính

vaø phi taøi chính, doanh nghieäp seõ ñöôïc xem xeùt ñeå coäng ñieåm thöôûng (toái ña 20

ñieåm) hoaëc tröø ñi ñieåm phaït (toái ña 10 ñieåm) vaøo toång soá ñieåm sau khi ñaùnh giaù.

Ñieåm thöôûng (phaït) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

- Baùo caùo taøi chính cuûa kyø xeáp haïng ñöôïc kieåm toaùn hoaëc ñöôïc cô

quan thueá, cô quan chuû quaûn kieåm tra xaùc nhaän vaø khaùch haøng göûi

ñaày ñuû baùo caùo taøi chính theo ñònh kyø quy ñònh: thöôûng toái ña 5 ñieåm.

Trong ñoù:

o Göûi ñaày ñuû, chính xaùc baùo caùo taøi chính (baûng caân ñoái keá toaùn,

baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh, baùo caùo löu chuyeån

tieàn teä (neáu coù) theo ñònh kyø haøng quyù, naêm tôùi ngaân haøng: 3

ñieåm.

o Baùo caùo taøi chính cuûa kyø xeáp loaïi ñöôïc kieåm toaùn hoaëc cô quan

thueá, cô quan chuû quaûn kieåm tra xaùc nhaän: 2 ñieåm.

- Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø coâng taùc ñieàu haønh quaûn trò

taïi doanh nghieäp: thöôûng toái ña 5 ñieåm.

o Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ≥ 10 naêm: thöôûng 2

ñieåm; ≥ 5 naêm: thöôûng 1 ñieåm.

o Coâng taùc ñieàu haønh quaûn trò cuûa doanh nghieäp, trong ñoù coù keá

hoaïch kinh doanh, baùo caùo toång keát,… (theo ñaùnh giaù chuû quan

cuûa caùn boä tín duïng chaám ñieåm): thöôûng toái ña 3 ñieåm.

- Thöôûng ñieåm khi khaùch haøng coù maët haøng ñöôïc coâng nhaän laø

Haøng Vieät Nam chaát löôïng cao, ñöôïc caáp chöùng chæ ISO, ñöôïc

chöùng nhaän Sao Vaøng Ñaát Vieät hoaëc caùc tieâu chuaån quoác teá khaùc

cuûa doanh nghieäp xuaát khaåu ñöôïc chaáp thuaän bôûi caùc quoác gia

nhaäp khaåu,… (neáu coâng ty kinh doanh nhieàu maët haøng thì xem xeùt

theo saûn phaåm chính cuûa coâng ty, coù tyû troïng lôùn nhaát trong toång

doanh thu): toái ña 5 ñieåm.

- Heä soá töï taøi trôï:

o Heä soá töï taøi trôï ≥ 50%: coäng 5 ñieåm.

o Heä soá töï taøi trôï ≥ 30%: coäng 3 ñieåm.

o Heä soá töï taøi trôï ≥ 10%: coäng 1 ñieåm.

Nhö vaäy, moät doanh nghieäp ñaït möùc toái ña seõ ñöôïc 130 ñieåm (12 tieâu

chí taøi chính x 5 ñieåm/tieâu chí + 10 tieâu chí phi taøi chính x 5 ñieåm/tieâu chí + 20

ñieåm thöôûng).

2.3.6. Böôùc 6: toång hôïp ñieåm vaø xeáp haïng doanh nghieäp

ÔÛ böôùc naøy, caùn boä tín duïng coäng toång soá ñieåm taøi chính vaø phi taøi chính

vaø nhaân vôùi troïng soá cuûa töøng loaïi tieâu chí ñeå xaùc ñònh ñieåm toång hôïp.

Baûng 13: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính (NHNN&PTNT)

Thoâng tin taøi chính Thoâng tin taøi chính

khoâng ñöôïc kieåm toaùn ñöôïc kieåm toaùn

DN ngoaøi DN DN ngoaøi DN DNNN DNNN quoác doanh ÑTNN quoác doanh ÑTNN

Caùc chæ soá taøi chính 25% 35% 45% 35% 45% 55%

Caùc chæ soá phi taøi chính 75% 65% 55% 65% 55% 45%

Trong khi troïng soá cho caùc tieâu chí taøi chính vaø phi taøi chính cuûa

NHNN&PTNT coù khaùc nhau giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá thì troïng soá cuûa NHCT

khoâng coù söï phaân bieät:

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04)

Baûng 14: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính (NHCT)

Thoâng tin taøi chính Thoâng tin taøi chính

khoâng ñöôïc kieåm toaùn ñöôïc kieåm toaùn

Caùc chæ soá taøi chính 40% 55%

Caùc chæ soá phi taøi chính 60% 45%

Sau khi ñaõ coù ñieåm toång hôïp, caùc doanh nghieäp seõ ñöôïc xeáp haïng nhö sau:

(Nguoàn: Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 15: Xeáp haïng doanh nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

Haïng Soá ñieåm ñaït ñöôïc

AAA (hoaëc AA+) 92.4 – 100

AA 84.8 – 92.3

A (hoaëc AA-) 77.2 – 84.7

BBB (hoaëc BB+) 69.6 – 77.1

BB 62.0 – 69.5

B (hoaëc BB-) 54.4 – 61.9

CCC (hoaëc CC+) 46.8 – 54.3

CC 39.2 – 46.7

C (hoaëc CC-) 31.6 – 39.1

D (hoaëc C) < 31.6

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04 vaø Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng phaân haïng doanh nghieäp cuûa NHÑT&PT döïa treân toång soá ñieåm ñaït

ñöôïc nhö sau:

Baûng 16: Xeáp haïng doanh nghieäp (NHÑT&PT) Soá ñieåm ñaït ñöôïc Haïng (NHÑT&PT)

A* ≥ 100

A 85 – 99

B 65 – 84

C 55 – 64

D 40 – 54

E 25 – 39

F < 25

Ñoái vôùi caùc khaùch haøng chöa coù quan heä, NHÑT&PT chæ tieán haønh chaám

ñieåm caùc chæ tieâu taøi chính (12 tieâu chí – toång soá ñieåm toái ña laø 60 töông töï nhö

nhöõng khaùch haøng ñaõ coù quan heä). Ngoaøi ra thì doanh nghieäp seõ ñöôïc coäng theâm

ñieåm trong 05 tröôøng hôïp sau:

- Baùo caùo taøi chính cuûa kyø xeáp loaïi ñöôïc kieåm toaùn hoaëc ñöôïc cô quan

thueá, cô quan chuû quaûn kieåm tra xaùc nhaän: coäng toái ña 3 ñieåm.

- Thôøi gian hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp:

o ≥ 10 naêm: coäng 2 ñieåm.

o ≥ 5 naêm: coäng 1 ñieåm.

- Coâng taùc quaûn trò ñieàu haønh doanh nghieäp (theo ñaùnh giaù chuû quan cuûa

ngaân haøng (chi nhaùnh)): coäng toái ña 3 ñieåm.

- Doanh nghieäp coù maët haøng ñaït haøng Vieät Nam chaát löôïng cao, chöùng chæ

ISO, Sao Vaøng Ñaát Vieät hoaëc caùc giaûi thöôûng trong nöôùc vaø quoác teá khaùc

(neáu khaùch haøng saûn xuaát kinh doanh nhieàu maët haøng thì xem xeùt theo

saûn phaåm chính, coù tyû troïng doanh thu lôùn nhaát): coäng toái ña 5 ñieåm.

- Heä soá töï taøi trôï:

o ≥ 50%: coäng 5 ñieåm.

o ≥ 30%: coäng 3 ñieåm.

o ≥ 10%: coäng 1 ñieåm.

Ñieåm giaûm tröø toái ña laø 5 ñieåm. Toång ñieåm toái ña laø 78 ñieåm. Sau khi

chaám ñieåm, doanh nghieäp seõ ñöôïc phaân thaønh 4 nhoùm:

Baûng 17: Xeáp haïng doanh nghieäp chöa coù quan heä (NHÑT&PT)

Haïng (NHÑT&PT) Soá ñieåm ñaït ñöôïc

A* ≥ 60

A 50 – 55

B 40 – 49

C < 40

Ngaân haøng chæ tieáp thò, ñaët quan heä vôùi khaùch haøng xeáp haïng A*, A vaø B.

Ngoaøi ra caàn keát hôïp vôùi caùc thoâng tin töø caùc nguoàn khaùc ñeå coù ñaùnh giaù veà

khaùch haøng chaúng haïn coù nôï quaù haïn, ban laõnh ñaïo doanh nghieäp bò khôûi toá,… thì

khoâng tieáp thò, keå caû ñöôïc xeáp loaïi A*. Trong tröôøng hôïp ñaëc bieät do Toång Giaùm

ñoác NHÑT&PT Vieät Nam quyeát ñònh.

2.3.7. Böôùc 7: trình pheâ duyeät keát quaû chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng khaùch haøng

Sau khi hoaøn taát vieäc xeáp haïng doanh nghieäp, caùn boä tín duïng laäp tôø trình

ñeà nghò giaùn ñoác ngaân haøng pheâ duyeät. Tröôùc khi trình giaùm ñoác, tröôûng phoøng

tín duïng phaûi kieåm tra laïi. Tôø trình coù nhöõng noäi dung cô baûn sau:

- Giôùi thieäu nhöõng thoâng tin cô baûn veà doanh nghieäp.

- Phöông phaùp (moâ hình) aùp duïng ñeå chaám ñieåm.

- Taøi lieäu laøm caên cöù ñeå chaám ñieåm tín duïng.

- Nhaän xeùt/ñaùnh giaù cuûa caùn boä tín duïng daãn ñeán keát quaû chaám ñieåm vaø

xeáp haïng khaùch haøng.

Sau khi chaám ñieåm vaø xeáp haïng, taát caû nhöõng thoâng tin veà doanh

nghieäp vaø keát quaû xeáp haïng seõ ñöôïc löu giöõ trong heä thoáng thoâng tin löu tröõ

cuûa ngaân haøng.

2.4. AÙp duïng keát quaû xeáp haïng trong chính saùch tín duïng

Keát quaû chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng doanh nghieäp seõ giuùp ngaân

haøng trong vieäc aùp duïng caùc chính saùch tín duïng phuø hôïp, vöøa thu huùt vaø duy trì

ñöôïc nhöõng khaùch haøng toát, ñoàng thôøi giaûm thieåu ruûi ro tín duïng cho ngaân haøng.

Caùc chính saùch cuï theå nhö sau:

Baûng 18: Chính saùch caáp tín duïng (NHNN&PTNT vaø NHCT)

Haïng Caáp tín duïng Giaùm saùt sau khi cho vay

AAA Öu tieân ñaùp öùng toái ña nhu caàu tín duïng vôùi möùc Kieåm tra khaùch haøng ñònh kyø

(hoaëc öu ñaõi veà laõi suaát, phí, thôøi haïn vaø bieän phaùp nhaèm caäp nhaät thoâng tin vaø

AA+) baûo ñaûm tieàn vay (coù theå cho vay khoâng coù taøi taêng cöôøng moái quan heä vôùi

saûn ñaûm baûo) khaùch haøng

AA Öu tieân ñaùp öùng nhu caàu tín duïng vôùi möùc öu ñaõi veà Kieåm tra khaùch haøng ñònh kyø

laõi suaát, phí, thôøi haïn vaø bieän phaùp baûo ñaûm tieàn nhaèm caäp nhaät thoâng tin vaø taêng

vay (coù theå cho vay khoâng coù taøi saûn ñaûm baûo) cöôøng moái quan heä vôùi khaùch haøng

A Öu tieân ñaùp öùng nhu caàu tín duïng ñaëc bieät laø Kieåm tra khaùch haøng ñònh kyø

(AA-) caùc khoaûn tín duïng töø trung haïn trôû xuoáng. ñeå caäp nhaät thoâng tin

Khoâng yeâu caàu cao veà bieän phaùp baûo ñaûm

tieàn vay (coù theå cho vay khoâng coù taøi saûn

ñaûm baûo)

BBB Coù theå môû roäng tín duïng, khoâng hoaëc haïn cheá Kieåm tra khaùch haøng ñònh kyø

(BB+) aùp duïng caùc ñieàu kieän öu ñaõi ñeå caäp nhaät thoâng tin

Ñaùnh giaù kyõ veà chu kyø kinh teá vaø tính hieäu quaû

khi cho vay daøi haïn

BB Haïn cheá môû roäng tín duïng, chæ taäp trung vaøo caùc Chuù troïng kieåm tra vieäc söû

khoaûn tín duïng ngaén haïn vôùi caùc bieän phaùp baûo duïng voán vay, tình hình taøi

ñaûm tieàn vay hieäu quaû saûn baûo ñaûm

Vieäc cho vay môùi hoaëc caùc khoaûn cho vay daøi

haïn chæ thöïc hieän vôùi caùc ñaùnh giaù kyõ veà chu kyø

kinh teá vaø tính hieäu quaû, khaû naêng traû nôï cuûa

phöông aùn vay voán

B Haïn cheá môû roäng tín duïng vaø taäp trung thu hoài Taêng cöôøng kieåm tra khaùch

(BB-) voán cho vay haøng ñeå thu nôï vaø giaùm saùt

Caùc khoaûn cho vay môùi chæ ñöôïc thöïc hieän trong hoaït ñoäng

caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät vôùi vieäc ñaùnh giaù kyõ

caøng khaû naêng phuïc hoài cuûa khaùch haøng vaø caùc

phöông aùn baûo ñaûm tieàn vay

CCC Haïn cheá toái ña môû roäng tín duïng, caùc bieän phaùp Taêng cöôøng kieåm tra khaùch

(hoaëc giaõn nôï, gia haïn nôï chæ thöïc hieän khi coù phöông haøng, tìm caùch boå sung taøi saûn

CC+) aùn khaéc phuïc khaû thi baûo ñaûm

CC Khoâng môû roäng tín duïng. Tìm moïi bieän phaùp ñeå Taêng cöôøng kieåm tra khaùch

thu hoài nôï, keå caû vieäc gia haïn nôï chæ thöïc hieän haøng

neáu coù phöông aùn khaéc phuïc khaû thi

C Khoâng môû roäng tín duïng, tìm moïi bieän phaùp ñeå Xem xeùt phöông aùn phaûi ñöa

(CC-) thu hoài nôï, keå caû vieäc xöû lyù sôùm taøi saûn baûo ñaûm ra toaø kinh teá

D Khoâng môû roäng tín duïng, tìm moïi bieän phaùp ñeå Xem xeùt phöông aùn phaûi ñöa

(hoaëc C) thu hoài nôï, keå caû vieäc xöû lyù sôùm taøi saûn baûo ñaûm ra toaø kinh teá

Chính saùch tín duïng vaø caùc chính saùch khaùc cuûa NHÑT&PT ñoái vôùi moãi haïng

doanh nghieäp ñöôïc xaùc ñònh moät caùch töông ñoái chi tieát:

• Khaùch haøng nhoùm A*:

- Muïc tieâu cuûa NHÑT&PT ñoái vôùi khaùch haøng:

o Ñoái vôùi khaùch haøng ñaõ coù quan heä vôùi ngaân haøng: thöôøng xuyeân

ñoåi môùi vaø cung caáp caùc saûn phaåm tín duïng ña daïng, saûn phaåm

dòch vuï hieän ñaïi phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa khaùch haøng ñeå môû

roäng quan heä vôùi khaùch haøng trong caùc hoaït ñoäng tín duïng, tieàn

göûi vaø caùc dòch vuï ngaân haøng.

o Vôùi caùc khaùch haøng chöa coù quan heä vôùi ngaân haøng: xaây döïng

caùc chính saùch veà laõi suaát tieàn göûi, tieàn vay ñuû söùc caïnh tranh,

cung caáp caùc saûn phaåm tín duïng, dòch vuï vaø caùc tieän ích thuaän

lôïi khaùc trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñeå tieáp

thò khaùch haøng quan heä vôùi ngaân haøng.

- Chính saùch laõi suaát: ñaây laø nhoùm khaùch haøng toát nhaát cuûa ngaân haøng,

söû duïng voán vay coù hieäu quaû, möùc buø ñaép ruûi ro ñeà nghò laø x%/naêm.

- Chính saùch phí dòch vuï: ñoái vôùi khaùch haøng nhoùm A*, aùp duïng möùc phí

dòch vuï öu ñaõi loaïi 1 trong bieåu phí cuûa ngaân haøng (chi nhaùnh).

- Baûo ñaûm tieàn vay: ñoái vôùi khaùch haøng nhoùm A*, ngaân haøng seõ xem

xeùt quyeát ñònh cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn ñeán möùc toái ña

ñöôïc pheùp theo quy ñònh hieän haønh veà cho vay vaø baûo ñaûm tieàn vay.

- Chính saùch saûn phaåm tín duïng:

o AÙp duïng cho vay ngaén haïn theo haïn möùc.

o Cho vay trung, daøi haïn ñaàu tö môû roäng vaø ñaàu tö chieàu saâu.

o Cho vay taøi trôï xuaát nhaäp khaåu.

o Cho thueâ taøi chính.

o Theû tín duïng: thöïc chaát ñaây laø moät hình thöùc caáp tín duïng ñoái

vôùi nhoùm khaùch haøng ñöôïc ñaùnh giaù laø toát. Chuû theû seõ ñöôïc caáp

moät haïn möùc tín duïng. Vieäc thanh toaùn haøng hoaù vaø dòch vuï coù

theå ñöôïc thöïc hieän baèng theû tín duïng.

o Baûo laõnh vay voán.

o Baûo laõnh thanh toaùn.

o Baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng.

o Caùc saûn phaåm tín duïng khaùc.

- Chính saùch saûn phaåm dòch vuï:

o Thöïc hieän caùc giao dòch tröïc tuyeán ñoái vôùi khaùch haøng.

o Cung caáp noäi, ngoaïi teä vôùi möùc giaù thoaû thuaän öu ñaõi ñeå ñaùp

öùng nhu caàu giao dòch cuûa khaùch haøng.

o Tö vaán ñaàu tö, thu xeáp taøi chính.

o Dòch vuï ngaân haøng taïi nhaø (homebanking).

o Baûo laõnh phaùt haønh traùi phieáu coâng ty.

o Cung caáp dòch vuï hoã trôï ñieàu hoaø voán giöõa caùc ñôn vò thaønh vieân.

o Cung caáp caùc dòch vuï veà thanh toaùn, chuyeån tieàn trong vaø ngoaøi

nöôùc moät caùch thuaän lôïi vôùi chi phí thaáp.

o Nhaän tieàn göûi caùc loaïi vôùi möùc laõi suaát linh hoaït.

o Cung caáp caùc dòch vuï vaán tin haøng ngaøy, thoâng tin tyû giaù hoái

ñoaùi, laõi suaát tieàn göûi, tieàn vay.

o Caùc saûn phaåm dòch vuï khaùc.

• Khaùch haøng nhoùm A:

- Muïc tieâu cuûa NHÑT&PT ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng naøy:

- Vôùi khaùch haøng ñaõ coù quan heä vôùi ngaân haøng: tieáp tuïc duy trì vaø môû

roäng quan heä vôùi khaùch haøng trong caùc hoaït ñoäng tín duïng, tieàn göûi vaø

caùc dòch vuï ngaân haøng.

- Vôùi caùc khaùch haøng chöa coù quan heä vôùi ngaân haøng: aùp duïng nhö

khaùch haøng nhoùm A*.

- Chính saùch laõi suaát: ñaây laø nhoùm khaùch haøng toát cuûa ngaân haøng, söû

duïng voán vay coù hieäu quaû, möùc buø ñaép ruûi ro ñeà nghò laø y%/naêm.

- Chính saùch phí dòch vuï: aùp duïng möùc phí dòch vuï öu ñaõi loaïi 2 trong

bieåu phí cuûa ngaân haøng (chi nhaùnh).

- Baûo ñaûm tieàn vay: ngaân haøng seõ xem xeùt quyeát ñònh cho vay khoâng coù

baûo ñaûm baèng taøi saûn ñeán möùc toái ña ñöôïc pheùp theo quy ñònh hieän

haønh veà cho vay vaø baûo ñaûm tieàn vay.

- Chính saùch saûn phaåm tín duïng: gioáng nhö khaùch haøng nhoùm A*.

- Chính saùch saûn phaåm dòch vuï: gioáng nhö khaùch haøng nhoùm A*.

• Khaùch haøng nhoùm B:

- Muïc tieâu cuûa NHÑT&PT ñoái vôùi khaùch haøng: hoã trôï, tö vaán khaùch

haøng trong vieäc giaûi quyeát caùc khoù khaên taïm thôøi ñeå naâng cao hieäu

quaû söû duïng voán vay cuûa khaùch haøng.

- Chính saùch laõi suaát: ñaây laø nhoùm khaùch haøng veà cô baûn ñöôïc ñaùnh giaù

laø toát, möùc buø ñaép ruûi ro ñeà nghò laø z%/naêm.

- Baûo ñaûm tieàn vay: ñoái vôùi khaùch haøng nhoùm B, ngoaøi vieäc tuaân thuû

caùc quy ñònh hieän haønh veà cho vay vaø baûo ñaûm tieàn vay, ngaân haøng seõ

chæ cho vay khoâng coù baûo ñaûm baèng taøi saûn ñeán möùc toái ña 50% dö nôï

vay taïi ngaân haøng.

- Chính saùch saûn phaåm tín duïng: töông töï nhö nhoùm A* vaø A nhöng

khoâng cung caáp dòch vuï theû tín duïng.

- Chính saùch saûn phaåm dòch vuï:

o Cung caáp noäi, ngoaïi teä vôùi möùc giaù thoaû thuaän öu ñaõi ñeå ñaùp

öùng nhu caàu giao dòch cuûa khaùch haøng.

o Tö vaán taøi chính.

o Cung caáp caùc dòch vuï veà thanh toaùn trong vaø ngoaøi nöôùc moät

caùch thuaän lôïi.

o Nhaän tieàn göûi caùc loaïi vôùi möùc laõi suaát linh hoaït.

o Cung caáp caùc dòch vuï vaán tin haøng ngaøy, thoâng tin tyû giaù hoái

ñoaùi, laõi suaát tieàn göûi, tieàn vay.

o Caùc saûn phaåm dòch vuï khaùc.

• Khaùch haøng nhoùm C:

- Muïc tieâu cuûa NHÑT&PT ñoái vôùi khaùch haøng: thöïc hieän ñaùnh giaù thöôøng

xuyeân ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng naøy. Duy trì quan heä tín duïng vôùi nhoùm

naøy ôû möùc caàn thieát toái thieåu ñeå hoã trôï khaùch haøng hoaït ñoäng taïo nguoàn

thu traû nôï ñoái vôùi caùc khoaûn dö nôï hieän taïi. Kieåm soaùt taêng tröôûng dö

nôï, kieåm soaùt ruûi ro tín duïng treân cô sôû aùp duïng taêng cöôøng caùc ñieàu

kieän tín duïng, ñaëc bieät laø caùc ñieàu kieän veà baûo ñaûm tieàn vay.

- Chính saùch laõi suaát: ñaây laø nhoùm khaùch haøng hieän ñang gaëp moät soá

khoù khaên taïm thôøi, möùc buø ñaép ruûi ro ñeà nghò laø g%/naêm.

- Ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng C, ngaân haøng aùp duïng chieán löôïc “duy trì”:

treân côû sôû kieåm soaùt phöông aùn, keá hoaïch kinh doanh cuûa khaùch haøng,

ngaân haøng cho vay ngaén haïn vôùi nhoùm khaùch haøng treân cô sôû khaû

naêng thu hoài nôï cuõ, soá tieàn cho vay ngaén haïn khoâng vöôït quaù soá thu nôï

vaø 100% dö nôï cho vay môùi phaûi ñöôïc baûo ñaûm baèng taøi saûn. Khoâng

khuyeán khích cho vay trung daøi haïn ñaàu tö döï aùn. Vieäc cho vay ngaén

haïn ñöôïc aùp duïng theo hình thöùc cho vay theo moùn.

• Khaùch haøng nhoùm D:

- Muïc tieâu: thöïc hieän ñaùnh giaù thöôøng xuyeân ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng.

Quan heä tín duïng vôùi nhoùm khaùch haøng naøy treân cô sôû giaùm saùt ñöôïc

luoàng tieàn vaø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeå ruùt daàn dö nôï. Kieåm soaùt

taêng tröôûng dö nôï, kieåm soaùt ruûi ro tín duïng treân cô sôû aùp duïng taêng cöôøng

caùc ñieàu kieän tín duïng, ñaëc bieät laø caùc ñieàu kieän veà baûo ñaûm tieàn vay.

- Chính saùch laõi suaát: ñaây laø nhoùm khaùch haøng ñang gaëp khoù khaên lôùn

veà taøi chính, möùc buø ñaép ruûi ro ñeà nghò laø h%/naêm.

- Treân côû sôû kieåm soaùt phöông aùn, keá hoaïch kinh doanh cuûa khaùch haøng,

ngaân haøng cho vay ngaén haïn vôùi nhoùm khaùch haøng naøy khoâng vöôït

quaù 70% soá thu nôï vaø 100% dö nôï cho vay môùi phaûi ñöôïc baûo ñaûm

baèng taøi saûn.

• Khaùch haøng nhoùm E, F:

- Ñoái vôùi nhoùm khaùch haøng E, F, ngaân haøng aùp duïng chieán löôïc “ruùt lui”

vôùi noäi dung chính laø khoâng môû roäng quan heä tín duïng (khoâng cho vay

môùi) vaø tìm moïi bieän phaùp ñeå thu hoài nôï, keå caû vieäc xöû lyù sôùm taøi saûn

ñaûm baûo.

(Möùc buø ñaép ruûi ro x, y, z, g, h ñöôïc xaùc ñònh döïa treân chính saùch tín duïng

cuûa NHÑT&PT trong töøng thôøi kyø).

2.5. Ñaùnh giaù laïi ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng doanh nghieäp

Ñieåm tín duïng vaø haïng cuûa doanh nghieäp phaûi phaûn aùnh ñöôïc chính xaùc

tình traïng ruûi ro thöïc teá cuûa khaùch haøng, do ñoù coâng taùc chaám ñieåm vaø xeáp haïng

phaûi ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân. Theo quy ñònh hieän haønh thì caùc ngaân haøng

seõ tieán haønh ñaùnh giaù ñònh kyø haøng naêm vaø trong tröôøng hôïp xaûy ra nhöõng söï

kieän coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng thì caùn boä tín

duïng phaûi chaám ñieåm laïi doanh nghieäp ñeå ñieàu chænh kòp thôøi.

2.6. Nhaän xeùt chung

Heä thoáng chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp haïng doanh nghieäp cuûa caùc ngaân

haøng thöông maïi quoác doanh treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng hieän ñang trong quaù

trình baét ñaàu trieån khai. NHÑT&PT ñaõ aùp duïng trong moät thôøi gian ngaén

(khoaûng gaàn 2 naêm), trong khi ñoù thì taïi NHNN&PTNT vaø NHCT hieän vaãn

chöa thöïc hieän chaám ñieåm theo heä thoáng naøy. NHNN&PTNT ñang söû duïng

heä thoáng xeáp haïng doanh nghieäp heát söùc ñôn giaûn vôùi ba haïng khaùch haøng laø

A, B vaø C. Caùc tieâu chí ñeå xeáp haïng cuï theå nhö sau:

• Chæ tieâu 1: doanh thu so vôùi naêm tröôùc lieàn keà:

Ngaønh LOAÏI A LOAÏI B LOAÏI C

1 Ngaønh noâng, laâm, thuyû saûn, coâng Taêng töø 5% Taêng döôùi 5% vaø Giaûm töø 3%

nghieäp khai thaùc moû (tröø daàu khí), trôû leân giaûm khoâng quaù 3% trôû leân

coâng nghieäp cô khí

Taêng töø 7% Taêng döôùi 7% vaø Giaûm töø 3% 2 Ngaønh coâng nghieäp cheá bieán, saûn

trôû leân giaûm khoâng quaù 3% trôû leân xuaát vaø phaân phoái ñieän, khí ñoát,

nöôùc saïch, xaây döïng, khai thaùc

daàu khí, vaän taûi, kho baõi, thoâng tin

lieân laïc, thöông nghieäp, du lòch,

• Chæ tieâu 2: lôïi nhuaän thöïc hieän vaø tyû suaát lôïi nhuaän thöïc hieän treân voán

khaùch saïn vaø caùc ngaønh khaùc

chuû sôû höõu:

LOAÏI A LOAÏI B LOAÏI C

- Doanh nghieäp coù laõi - Doanh nghieäp coù laõi - Doanh nghieäp

- Tyû suaát lôïi nhuaän thöïc hieän - Tyû suaát lôïi nhuaän thöïc hieän treân loã

treân voán chuû sôû höõu taêng hôn voán chuû sôû höõu baèng hoaëc thaáp

Ñoái vôùi doanh nghieäp coù loã keá hoaïch:

- Doanh nghieäp thöïc hieän saûn xuaát theo chæ ñaïo cuûa Chính phuû, coù cô cheá

taøi chính xöû lyù toaøn boä soá loã töø nguoàn voán ngaân saùch theo quy ñònh cuûa

Chính phuû, boä Taøi chính thì ñöôïc tính xeáp loaïi nhö doanh nghieäp coù laõi.

- Doanh nghieäp môùi thaønh laäp, môùi baét ñaàu saûn xuaát kinh doanh coù soá loã

thöïc teá nhoû hôn soá loã keá hoaïch ñöôïc xeáp loaïi B.

• Chæ tieâu 3: tyû suaát töï taøi trôï:

so vôùi naêm tröôùc lieàn keà hôn so vôùi naêm tröôùc lieàn keà

LOAÏI A LOAÏI B LOAÏI C

• Chæ tieâu 4: nôï quaù haïn (chæ tính nôï quaù haïn cuûa caùc toå chöùc tín duïng)

Tyû suaát töï taøi trôï > 8% 8% ≥ tyû suaát töï taøi trôï ≥ 3% Tyû suaát töï taøi trôï < 8%

vaø khaû naêng thanh toaùn nôï ñeán haïn:

Khaû

naêng

thanh

toaùn

ñeán nôï

haïn

Toång nôï

ngaén

TSLÑ haïn

vaø vaø

ñaàu nôï

tö daøi

ngaén haïn

ñeán

haïn

Toång

haïn

traû

LOAÏI A LOAÏI B LOAÏI C

Thoaû maõn 1 trong 2 ñieàu kieän: Thoaû maõn ñuû hai ñieàu kieän: Thoaû maõn ñuû hai ñieàu kieän:

- Coù nôï quaù haïn treân 181 ngaøy - Nôï quaù haïn döôùi 181 ngaøy - Khoâng coù nôï quaù haïn

- Heä soá khaû naêng thanh toaùn - Heä soá khaû naêng thanh toaùn - Heä soá khaû naêng thanh

• Chæ tieâu 5: tình hình chaáp haønh caùc quy ñònh phaùp luaät hieän haønh:

nôï ñeán haïn < 0.5 nôï ñeán haïn töø 0.5 ñeán 1 toaùn nôï ñeán haïn > 1

LOAÏI A LOAÏI B LOAÏI C

Doanh nghieäp bò xöû phaït vi phaïm haønh chính Doanh nghieäp coù keát luaän Khoâng vi phaïm

trong vieäc chaáp haønh caùc quy ñònh cuûa phaùp cuûa cô quan coù thaåm phaùp luaät hieän

luaät hoaëc ngöôøi quaûn lyù, ñieàu haønh doanh quyeàn veà vi phaïm caùc haønh

nghieäp coù haønh vi vi phaïm phaùp luaät trong quaù quy ñònh cuûa phaùp luaät

trình thöïc thi nhieäm vuï cuûa doanh nghieäp ñeán hieän haønh nhöng chöa

möùc bò truy cöùu traùch nhieäm hình söï ñeán möùc xöû phaït haønh

Vieäc phaân loaïi doanh nghieäp nhö sau:

chính

Doanh nghieäp loaïi A Doanh nghieäp loaïi B Doanh nghieäp loaïi C

Caû 5 chæ tieâu ñeàu xeáp Laø doanh nghieäp khoâng Chæ caàn xaûy ra moät trong caùc ñieàu kieän

loaïi A xeáp loaïi A hoaëc C sau:

- Coù töø 3 chæ tieâu xeáp loaïi C trôû leân

Maëc duø caùc quy ñònh ñaõ ñöôïc ban haønh töø naêm 2004 nhöng hieän nay

NHNN&PTNT vaø NHCT vaãn chöa theå aùp duïng vaøo thöïc teá; NHÑT&PT hieän ñaõ aùp duïng

nhöng keát quaû chæ coù tính tham khaûo, quyeát ñònh caáp tín duïng vaãn chuû yeáu döïa treân keát

quaû thaåm ñònh phöông aùn saûn xuaát kinh doanh/döï aùn ñaàu tö vaø giaù trò caùc taøi saûn baûo ñaûm.

Nhö vaäy, yù nghóa cuûa heä thoáng chaám ñieåm xeáp haïng doanh nghieäp seõ bò haïn cheá, khoâng

ñuùng vôùi muïc ñích ban ñaàu khi ban haønh quy ñònh cuûa ngaân haøng veà heä thoáng naøy./.

- Chæ tieâu thöù 2 xeáp loaïi C

PHAÀN III

MOÄT SOÁ ÑEÀ XUAÁT GOÙP PHAÀN HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG CHAÁM ÑIEÅM TÍN DUÏNG DOANH NGHIEÄP TAÏI CAÙC NHTM QUOÁC DOANH TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH LAÂM ÑOÀNG

3.1. Veà heä thoáng tieâu chí ñaùnh giaù vaø thang ñieåm söû duïng

Veà cô baûn thì heä thoáng tieâu chí ñaùnh giaù cuûa caû ba ngaân haøng maø ñeà taøi

quan taâm ñeàu töông töï nhau. Beân caïnh ñoù thì cuõng coù moät vaøi ñieåm khaùc bieät.

Heä thoáng tieâu chí chaám ñieåm xeáp haïng doanh nghieäp goàm coù caùc tieâu chí

taøi chính vaø tieâu chí phi taøi chính laø hôïp lyù, ñieàu naøy seõ goùp phaàn ñaùnh giaù doanh

nghieäp moät caùch toaøn dieän hôn. Trong ñoù thì caùc tieâu chí phi taøi chính ñoâi khi laïi

coù yù nghóa quan troïng hôn laø caùc tieâu chí taøi chính bôûi caùc baùo caùo taøi chính, nhaát

laø caùc baùo caùo taøi chính khoâng ñöôïc kieåm toaùn trong ñieàu kieän Vieät Nam thöôøng

khoâng coù tính xaùc thöïc cao. Caùc doanh nghieäp thöôøng coá gaéng “taïo ra” caùc con

soá “ñeïp ñeõ” nhaèm thuyeát phuïc ngaân haøng caáp voán cho mình.

Vieäc caùc ngaân haøng ñöa ra caùc chæ soá ñònh chuaån cho caùc lónh vöïc saûn

xuaát kinh doanh khaùc nhau khoâng gioáng nhau laø phuø hôïp. Do ñaëc thuø cuûa moãi

ngaønh kinh doanh maø tyû suaát lôïi nhuaän, cô caáu nguoàn voán, cô caáu taøi saûn cuûa caùc

doanh nghieäp trong moãi ngaønh khoâng gioáng nhau. Chaúng haïn khaû naêng thanh

toaùn ngaén haïn vaø khaû naêng thanh toaùn nhanh cuûa caùc doanh nghieäp ngaønh xaây

döïng thöôøng thaáp hôn so vôùi doanh nghieäp trong caùc ngaønh khaùc,…

Tuy nhieân, trong nhoùm chæ tieâu taøi chính veà ñoøn caân nôï cuûa doanh nghieäp

thì NHNN&PTNT vaø NHCT ñöa ra hai chæ tieâu laø nôï phaûi traû/toång taøi saûn vaø nôï

phaûi traû/voán chuû sôû höõu, hai chæ tieâu naøy veà baûn chaát laø gioáng nhau, noù phaûn aùnh

cô caáu nguoàn voán cuûa doanh nghieäp. Nhö vaäy, chæ caàn ñöa vaøo heä thoáng tieâu chí

ñaùnh giaù moät trong hai chæ tieâu treân laø ñuû. ÔÛ nhoùm chæ tieâu naøy NHÑT&PT chæ ñöa

ra moät chæ tieâu laø heä soá töï taøi trôï (voán chæ sôû höõu/toång taøi saûn), nhö vaäy laø hôïp lyù.

Trong khi nôï quaù haïn ñöôïc NHNN&PTNT vaø NHCT xeáp vaøo nhoùm caùc

chæ tieâu taøi chính (tyû leä nôï quaù haïn/toång dö nôï ngaân haøng) thì NHÑT&PT laïi xeáp

vaøo nhoùm caùc chæ tieâu phi taøi chính, neáu doanh nghieäp coù phaùt sinh nôï quaù haïn

thì bò ñieåm 0, neáu khoâng coù nôï quaù haïn ñöôïc 5 ñieåm. Caùch cho ñieåm nhö vaäy

theo quan ñieåm cuûa toâi laø khoâng thaät söï hôïp lyù. Bôûi vì chaúng haïn vaøo moät thôøi

ñieåm naøo ñoù, do nhöõng yeáu toá khaùch quan maø doanh nghieäp khoâng traû ñöôïc nôï

ñeán haïn thì seõ bò cho ñieåm 0, trong khi lòch söû chi traû cuûa doanh nghieäp laø raát toát

vaø nguyeân nhaân daãn ñeán doanh nghieäp khoâng traû ñöôïc nôï laø nguyeân nhaân coù

tính khaùch quan. Ñoái vôùi tieâu chí naøy, NHÑT&PT neân söû duïng tieâu chí gioáng

nhö NHNN&PTNT vaø NHCT.

Veà thang ñieåm ñaùnh giaù, ôû caùc tieâu chí 1-3 vaø 5-9, NHÑT&PT ñöa ra

thang ñieåm nhö sau (thang ñieåm 5):

5 ñieåm

L ≥ α

β ≤ L < α

4 ñieåm

3 ñieåm

γ ≤ L < β

2 ñieåm

10) λ ≤ L < γ

11)

1 ñieåm

0 ≤ L < λ

12)

L < 0

0 ñieåm

Chæ tieâu thöù 8 vaø 9 coù theå nhaän giaù trò aâm nhöng caùc chæ tieâu coøn laïi khoâng

theå coù giaù trò aâm, vieäc NHÑT&PT ñöa ra thang ñieåm quy ñoåi neáu L < 0 thì doanh

nghieäp ñöôïc 0 ñieåm ôû tieâu chí naøy laø baát hôïp lyù. Vì vaäy, caàn phaûi boû ñieåm quy

ñoåi naøy. Thang ñieåm quy ñoåi caàn ñöôïc quy ñònh laïi nhö sau:

5 ñieåm

L ≥ α

β ≤ L < α

4 ñieåm

3 ñieåm

γ ≤ L < β

2 ñieåm

λ ≤ L < γ

10)

1 ñieåm

L < λ

Thang ñieåm cuûa NHNN&PTNT vaø NHCT ñöa ra 5 möùc ñieåm quy ñoåi laø

100, 80, 60, 40, 20, vôùi caùc chæ tieâu khoâng nhaän giaù trò aâm thì hôïp lyù nhöng vôùi

caùc chæ tieâu coù theå nhaän giaù trò aâm (Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu, Toång thu

nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn, Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn voán chuû sôû höõu) thì

neân boå sung möùc ñieåm 0 khi caùc chæ tieâu naøy nhaän giaù trò ≤ 0.

Tieâu chuaån thöù 9 trong nhoùm tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch vôùi

ngaân haøng coù söï khaùc bieät giöõa NHNN&PTNT vaø NHCT

Baûng ñieåm quy ñoåi cuûa NHNN&PTNT nhö sau:

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

9 Soá dö tieàn göûi > 300 tyû 100-300 50-100 tyû 15-50 tyû <15 tyû

trung bình haøng VND tyû

thaùng taïi ngaân

Baûng ñieåm quy ñoåi cuûa NHCT nhö sau:

haøng cho vay

STT Ñieåm chuaån 20 16 12 8 4

9 Soá dö tieàn göûi > 100 tyû 60-100 tyû 30-60 tyû 10-30 tyû <10 tyû

trung bình thaùng VND

taïi ngaân haøng

Ñaây laø quy ñònh chung aùp duïng cho toaøn boä heä thoáng NHNN&PTNT cuõng

nhö NHCT. Tuy nhieân, do ñaëc thuø cuûa ñòa phöông Laâm Ñoàng chuû yeáu laø caùc

doanh nghieäp vöøa, nhoû vaø thaäm chí raát nhoû hoaït ñoäng chuû yeáu trong lónh vöïc

noâng nghieäp, dòch vuï vaø thöông maïi (tröø moät vaøi doanh nghieäp nhaø nöôùc coù quy

moâ töông ñoái lôùn), do ñoù neáu aùp duïng theo ñuùng chuaån chung thì haàu heát chæ ñaït

cho vay

ñöôïc möùc ñieåm toái thieåu laø 4. Vì vaäy, caàn xem xeùt ñieàu kieän thöïc teá döïa treân caùc

soá lieäu thoáng keâ ñeå ñieàu chænh giaûm caùc möùc chuaån noùi treân cho phuø hôïp vôùi ñaëc

thuø cuûa ñòa phöông.

Thang ñieåm toái ña cuûa NHNN&PTNT vaø NHCT laø 100, trong nhoùm caùc

tieâu chí phi taøi chính coù 5 nhoùm nhoû goàm: löu chuyeån tieàn teä; naêng löïc vaø

kinh nghieäm quaûn lyù; tình hình vaø uy tín trong giao dòch vôùi ngaân haøng; moâi

tröôøng kinh doanh vaø caùc ñaëc ñieåm hoaït ñoäng khaùc. Moãi moät nhoùm nhoû seõ coù

5 chæ tieâu ñeå ñaùnh giaù, ñieåm toái ña cuûa moãi chæ tieâu laø 20. Tuy nhieân, trong

nhoùm tieâu chí tình hình vaø uy tín giao dòch vôùi ngaân haøng thì NHNN&PTNT

coù 9 chæ tieâu vaø NHCT coù 10 chæ tieâu, neáu moät doanh nghieäp ñaït ñieåm toái ña

ôû taát caû caùc chæ tieâu thì seõ ñöôïc töông öùng laø 180 ñieåm quy ñoåi (ñoái vôùi

NHNN&PTNT) vaø 200 ñieåm quy ñoåi (NHCT). Roõ raøng ñaây laø ñieåm baát hôïp

lyù trong quaù trình xaây döïng heä thoáng thang ñieåm ñaùnh giaù cuûa NHNN&PTNT

vaø NHCT. Hai ngaân haøng naøy caàn xem xeùt ñeå ñieàu chænh laïi thang ñieåm cuûa

nhoùm naøy. Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn tröôùc, hieän NHNN&PTNT vaø NHCT chi

nhaùnh tænh Laâm Ñoàng chöa trieån khai heä thoáng chaám ñieåm xeáp haïng doanh

nghieäp maø chæ ñang trong giai ñoaïn chuaån bò, coù leõ vì theá maø hoï chöa phaùt

hieän ra ñieåm baát hôïp lyù naøy.

Heä thoáng caùc tieâu chí phi taøi chính cuûa NHÑT&PT töông ñoái ñôn giaûn vaø

sô saøi. Beân caïnh ñoù thì NHÑT&PT coøn söû duïng theâm heä thoáng ñieåm thöôûng vaø

ñieåm phaït. Theo quan ñieåm caù nhaân thì NHÑT&PT khoâng neân söû duïng ñieåm

thöôûng, phaït maø neân ñöa toaøn boä caùc chæ tieâu ñoùvaøo heä thoáng coù tính chuaån möïc,

ñoàng thôøi cuõng caàn boå sung theâm caùc tieâu chí phi taøi chính. Thöïc söï thì heä thoáng

chaám ñieåm tín duïng xeáp haïng doanh nghieäp cuûa NHÑT&PT deã aùp duïng nhöng

ñieåm haïn cheá laø khaù ñôn giaûn, khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû möùc ñoä ruûi ro tín duïng

cuûa doanh nghieäp.

3.2. Veà troïng soá cuûa caùc tieâu chí vaø caùc chæ tieâu ñaùnh giaù

Theo phöông phaùp tính ñieåm cuûa NHÑT&PT thì taát caû caùc chæ tieâu coù

troïng soá nhö nhau, töùc laø moïi chæ tieâu ñeàu coù yù nghóa quan troïng (hoaëc keùm quan

troïng) nhö nhau trong quyeát ñònh xeáp haïng doanh nghieäp. Ñaây laø ñieàu khoâng

thöïc teá, vì trong soá caùc chæ tieâu maø ngaân haøng ñöa vaøo ñaùnh giaù seõ coù nhöõng chæ

tieâu coù yù nghóa quan troïng hôn so vôùi chæ tieâu khaùc vaø nhö vaäy thì troïng soá cuûa

caùc chæ tieâu naøy phaûi khaùc nhau. Ñaây laø ñieåm yeáu cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín

duïng cuûa NHÑT&PT. Ngaân haøng caàn phaûi xem xeùt ñeå ñieàu chænh laïi troïng soá

cho heä thoáng chaám ñieåm naøy. Ñieåm maïnh cuûa heä thoáng chaám ñieåm tín duïng cuûa

NHÑT&PT cuõng xuaát phaùt töø chính ñieåm yeáu cuûa ngaân haøng naøy, ñoù laø tính ñôn

giaûn, deã söû duïng. Tuy nhieân, vieäc xaây döïng moät moâ hình ñeå aùp duïng vaøo thöïc

tieãn ñoøi hoûi phaûi caân nhaéc giöõa tính phöùc taïp vaø tính thöïc tieãn cuûa noù. Moät moâ

hình quaù phöùc taïp ñeå hieåu vaø thöïc hieän seõ khoù thaønh coâng nhöng ngöôïc laïi, moät

moâ hình ñôn giaûn, deã söû duïng nhöng khoâng phaûn aùnh ñöôïc töông ñoái ñaày ñuû thöïc

teá cuõng seõ khoâng coù nhieàu yù nghóa thöïc tieãn. Qua thaêm doø moät soá caùn boä tín

duïng taïi ngaân haøng naøy thì “coù veû” nhö hoï cuõng khoâng “tin töôûng” laém vaøo heä

thoáng chaám ñieåm naøy. Vieäc chaám ñieåm xeáp haïng doanh nghieäp chuû yeáu chæ ñeå

tham khaûo, theo caùch noùi cuûa hoï thì troïng soá cuûa baûng ñieåm xeáp haïng naøy trong

quyeát ñònh caáp tín duïng chieám khoaûng 10%, töùc laø raát ít coù yù nghóa.

Heä thoáng chaám ñieåm xeáp haïng doanh nghieäp cuûa NHNN&PTNT vaø

NHCT coù tính “chuyeân nghieäp” hôn vôùi heä thoáng caùc troïng soá khaù chi tieát vaø

ñaày ñuû.

Thöù nhaát, troïng soá ñöôïc tính cho töøng chæ tieâu taøi chính trong nhoùm tieâu

chính taøi chính (moät soá chæ tieâu coù troïng soá 8%, moät soá coù troïng soá laø 10%). Tuy

nhieân, nhö ñaõ nhaän xeùt ôû phaàn treân, tieâu chí nôï phaûi traû/toång taøi saûn vaø nôï phaûi

traû/voán chuû sôû höõu veà baûn chaát laø gioáng nhau, khoâng caàn thieát phaûi söû duïng caû

hai cuøng moät luùc, nhöng trong baûng gaùn troïng soá, moãi chæ tieâu vaãn coù troïng soá laø

10%, trong khi ñoù thì chæ tieâu khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn vaø chæ tieâu thanh

toaùn nhanh chæ coù troïng soá laø 8%. Ngaân haøng caàn xem xeùt ñeå ñieàu chænh laïi

troïng soá caùc tieâu chí naøy.

Thöù hai, trong nhoùm caùc tieâu chí phi taøi chính, troïng soá aùp duïng cho moãi

nhoùm coù phaân bieät giöõa caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc

nhau (DNNN, doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh vaø doanh nghieäp ÑTNN). Söï khaùc

nhau laø khoâng ñaùng keå, do ñoù coù theå khoâng caàn phaân bieät ñeå giaûm bôùt söï phöùc

taïp. Hôn nöõa, trong thôøi gian tôùi, khi moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanh cuûa caùc

doanh nghieäp trôû neân coù söï töông ñoàng, bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá

thì söï phaân bieät nhö treân caøng khoâng caàn thieát.

Thöù ba, sau khi ñaõ chaám ñieåm cho taát caû caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi

chính, caùn boä tín duïng tieán haønh xaùc ñònh ñieåm toång hôïp. Ñeå tính ñieåm toång hôïp

phaûi döïa treân baûng troïng soá cuûa nhoùm chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính. NHCT

ñöa ra troïng soá aùp duïng coù söï khaùc nhau giöõa caùc doanh nghieäp coù baùo caùo taøi

chính ñöôïc kieåm toaùn vaø khoâng ñöôïc kieåm toaùn (baûng 22):

Baûng 14: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính (NHCT)

Thoâng tin taøi chính Thoâng tin taøi chính

khoâng ñöôïc kieåm toaùn ñöôïc kieåm toaùn

Caùc chæ soá taøi chính 40% 55%

Caùc chæ soá phi taøi chính 60% 45%

Khi caùc thoâng tin taøi chính ñöôïc kieåm toaùn thì troïng soá cuûa caùc tieâu chí taøi

chính seõ cao hôn so vôùi khi khoâng ñöôïc kieåm toaùn laø hôïp lyù vì khi ñöôïc kieåm

toaùn thì caùc soá lieäu taøi chính seõ ñaùng tin caäy hôn.

NHNN&PTNT aùp duïng troïng soá coù theâm söï phaân bieät thaønh phaàn kinh teá:

(Nguoàn: Soå tay tín duïng cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam, 2004)

Baûng 13: Troïng soá cuûa caùc chæ tieâu taøi chính vaø phi taøi chính (NHNN&PTNT)

Thoâng tin taøi chính Thoâng tin taøi chính

khoâng ñöôïc kieåm toaùn ñöôïc kieåm toaùn

DN ngoaøi DN DN ngoaøi DN DNNN DNNN quoác doanh ÑTNN quoác doanh ÑTNN

Caùc chæ soá taøi chính 25% 35% 45% 35% 45% 55%

Caùc chæ soá phi taøi chính 75% 65% 55% 65% 55% 45%

Theo baûng troïng soá treân thì soá lieäu taøi chính keá toaùn cuûa caùc DNNN laø

keùm tin caäy nhaát, phaûn aùnh khoâng chính xaùc nhaát tình hình taøi chính cuûa doanh

nghieäp, sau ñoù ñeán doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh vaø cuoái cuøng laø caùc doanh

nghieäp ñaàu tö nöôùc ngoaøi. ÔÛ moät chöøng möïc naøo ñoù thì söï phaân bieät nhö treân

trong thöïc teá laø phuø hôïp vaø chaáp nhaän ñöôïc. Tuy nhieân, khi caùc doanh nghieäp

Vieät Nam daàn daàn phaûi aùp duïng caùc chuaån möïc taøi chính keá toaùn theo thoâng leä

quoác teá thì söï phaân bieät treân cuõng caàn ñöôïc xoaù boû.

(Nguoàn: Soå tay tín duïng söû duïng cho toaøn heä thoáng ngaân haøng NN&PTNT Vieät Nam, thaùng 7/04)

3.3. Moät soá ñeà xuaát khaùc

Veà maët kyõ thuaät thì hieän nay heä thoáng chaám ñieåm tín duïng cuûa

NHÑT&PT ñöôïc xaây döïng treân chöông trình Excel, öu ñieåm cuûa noù laø ñôn giaûn

vaø linh hoaït nhöng nhöôïc ñieåm laø khoâng töông thích vôùi heä thoáng phaàn meàm

hieän ngaân haøng naøy ñang söû duïng, do ñoù khoâng taän duïng ñöôïc cô sôû döõ lieäu saün

coù cuõng nhö döõ lieäu vaø keát quaû chaám ñieåm tín duïng khoâng caäp nhaät ñöôïc vaøo cô

sôû döõ lieäu chung. Vì vaäy, ngaân haøng caàn ñaàu tö xaây döïng phaàn meàm chaám ñieåm

tín duïng töông thích vôùi phaàn meàm ñang söû duïng trong toaøn heä thoáng.

NHNN&PTNT vaø NHCT caàn nhanh choùng trieån khai heä thoáng chaám ñieåm

tín duïng xeáp haïng doanh nghieäp vì hieän nay hai ngaân haøng naøy chöa trieån khai

trong khi vaên baûn ñöôïc ban haønh töø naêm 2004; böôùc ñaàu coù theå chaáp nhaän keát

quaû xeáp haïng coù tính chaát tham khaûo ñeå chuaån bò cho giai ñoaïn hoaøn thieän vaø aùp

duïng toaøn dieän heä thoáng naøy. NHNN&PTNT Vieät Nam vaø NHCT Vieät Nam caàn

chæ ñaïo quyeát lieät vaø hoã trôï cho chi nhaùnh cuûa mình taïi ñòa phöông Laâm Ñoàng

tieán haønh.

Veà nghieäp vuï, ñeå coù theå thieát laäp moät heä thoáng chaám ñieåm tín duïng hieäu

quaû caàn coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc phoøng ban coù lieân quan nhö phoøng

coâng ngheä thoâng tin, phoøng nghieäp vuï phaân tích tín duïng, phoøng chính saùch,… Coù

nhö vaäy thì quaù trình thu thaäp thoâng tin ñaàu vaøo, xöû lyù soá, döõ lieäu vaø söû duïng caùc

keát quaû phaân tích môùi coù tính toaøn dieän vaø tính khaû thi cao.

Ngaân haøng caàn nhanh choùng ñaøo taïo ñöôïc ñoäi nguõ chuyeân vieân tö vaán

chuyeân nghieäp, tinh thoâng nghieäp vuï ngaân haøng vaø hieåu bieát veà phaân tích taøi

chính doanh nghieäp ñeå hoã trôï khaùch haøng trong vieäc thieát laäp heä thoáng baùo caùo

taøi chính ñaày ñuû, chính xaùc, tö vaán khaùch haøng trong vieäc xaây döïng phöông aùn,

keá hoaïch kinh doanh.

Coù theå raèng, vieäc thöïc hieän chaám ñieåm tín duïng xeáp haïng doanh nghieäp

ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc coøn khaù môùi meû. Tuy nhieân, vôùi yù

nghóa hoã trôï cho coâng taùc tín duïng, nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng, haïn cheá

ruûi ro vaø goùp phaàn naâng cao khaû naêng caïnh cho ngaân haøng phuø hôïp vôùi caùc

thoâng leä vaø yeâu caàu hoäi nhaäp quoác teá trong ngaønh ngaân haøng thì caùc ngaân haøng

thöông maïi trong nöôùc, ñaëc bieät laø caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, caàn

nhanh choùng chuû ñoäng trieån khai thöïc hieän, duy trì vaø thöôøng xuyeân caûi tieán heä

thoáng chaám ñieåm xeáp haïng tín duïng doanh nghieäp cuûa mình./.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

1. TS. Nguyeãn Minh Kieàu (2006), Tín duïng vaø thaåm ñònh tín duïng ngaân haøng,

Nhaø Xuaát baûn Taøi chính.

2. PGS.TS. Traàn Ngoïc Thô, TS. Nguyeãn Thò Ngoïc Trang, TS. Phan Thò Bích

Nguyeät, TS. Nguyeãn Thò Lieân Hoa, TS. Nguyeãn Thò Uyeân Uyeân (2005),

Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, Nhaø Xuaát baûn Thoáng keâ.

3. NHCT Vieät Nam (9/2004), Soå tay tín duïng, Haø Noäi.

4. NHÑT&PT Vieät Nam, Soå tay tín duïng (tieåu ñeà taøi chính saùch khaùch haøng)

ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 5645/QÑ-TDDV2 ngaøy 31/12/2003 cuûa

Toång Giaùm ñoác NHÑT&PT Vieät Nam.

5. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam (2005), Quyeát ñònh soá 493/2005/QÑ-

NHNN cuûa Thoáng ñoác NHNN ngaøy 22/4/2005 ban haønh quy ñònh veà phaân

loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït

ñoäng ngaân haøng cuûa toå chöùc tín duïng.

6. NHNN&PTNT Vieät Nam (7/2004), Soå tay tín duïng, Haø Noäi.

7. NHÑT&PT Vieät Nam, Quyeát ñònh soá 2090/QÑ-TDDV3 ngaøy 26/4/2005

cuûa Toång Giaùm ñoác NHÑT&PT Vieät Nam veà vieäc söûa ñoåi, boå sung Soå tay

tín duïng – Tieåu ñeà taøi chính saùch khaùch haøng ban haønh keøm theo Quyeát

ñònh soá 5645/QÑ-TDDV2 ngaøy 31/12/2003.

8. Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn Thöông Tín, Quyeát ñònh soá 303/2005/QÑ-

HÑQT veà vieäc ban haønh Quy ñònhn heä thoáng chaám ñieåm tín duïng vaø xeáp

haïng khaùch haøng ngaøy 11/8/2005 cuûa Chuû tòch HÑQT Ngaân haøng TMCP

Saøi Goøn Thöông Tín.

9. Ngaân haøng Trung öông Phaùp, hoïc vieän Ngaân haøng vaø Taøi chính Quoác teá

(12/2005) – Ñaøo taïo veà quaûn lyù ruûi ro vaø xeáp loaïi doanh nghieäp.

10. Quyeát ñònh

cuûa Thoáng ñoác NHNN

soá 493/2005/QÑ-NHNN

ngaøy 22 thaùng 4 naêm 2005 ban haønh quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø

söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng ngaân haøng cuûa

toå chöùc tín duïng.

11. Anthony Saunders, Linda Allen (2002), Credit Risk Measurement: New

Approaches to Value at Risk and other Paradigms, John Wiley & Sons, Inc.

12. Basel Committee on Banking Supervision (2000), Credit Ratings and

Complementary sources of Credit Quality

Information, Bank for

International Settlements Information, Press & Library Services, Basel,

Switzerland.

13. Basel Committee on Banking Supervision (2000), Range of Practice in

Banks’ Internal Ratings Systems, Bank for International Settlements

Information, Press & Library Services, Basel, Switzerland.

14. Basel Committee on Banking Supervision (2002), Quantitative Impact

Study 3 Technical Guidance, Bank for International Settlements

Information, Press & Library Services, Basel, Switzerland.

15. Thilo Liebig and other members of the Validation Group (2005), Study on

Validation of Internal Rating Systems, Bank for International Settlements

Information, Press & Library Services, Basel, Switzerland.

PHUÏ LUÏC

Sô ñoà 1: Quy trình tín duïng taïi caùc ngaân haøng thöông maïi

Nhaân vieân tín duïng: - Tieáp xuùc, höôùng daãn - Phoûng vaán khaùch haøng

Laäp hoà sô: - Giaáy ñeà nghò vay - Hoà sô phaùp lyù - Phöông aùn SXKD

Khaùch haøng: Cung caáp caùc taøi lieäu vaø thoâng tin

Thu thaäp thoâng tin qua phoûng vaán, vieáng thaêm, trao ñoåi

Toå chöùc phaân tích vaø thaåm ñònh: - Phaùp lyù - Baûo ñaûm nôï vay

Keát quaû ghi nhaän: - Bieân baûn, baùo caùo - Tôø trình - Giaáy tôø veà baûo ñaûm nôï

Töø choái

Giaáy baùo lyù do

Quyeát ñònh tín duïng: - Caù nhaân - Hoäi ñoàng

Caäp nhaät thoâng tin thò tröôøng, chính saùch, phaùp lyù

Chaáp thuaän

Hôïp ñoàng tín duïng: - Ñaøm phaùn - Kyù keát HÑTD - Kyù keát caùc HÑ phuï khaùc

Giaûi ngaân: - Chuyeån tieàn vaøo taøi khoaûn cuûa khaùch haøng - Traû cho nhaø cung caáp

Giaùm saùt tín duïng

Vi phaïm hôïp ñoàng

Toå chöùc giaùm saùt: - Nhaân vieân keá toaùn - Nhaân vieân tín duïng - Thanh tra, kieåm soaùt vieân

Thu nôï caû goác vaø laõi

Khoâng ñuû, khoâng ñuùng haïn

Ñaày ñuû vaø ñuùng haïn

Thanh lyù hôïp ñoàng tín duïng baét buoäc

Bieän phaùp: Caûnh baùo, taêng cöôøng kieåm soaùt, ngöøng giaûi ngaân, taùi xeùt tín duïng

Thanh lyù HÑTD maëc nhieân

Xöû lyù: - Toaø aùn - Cô quan thaåm quyeàn

Khoâng ñuû, khoâng ñuùng haïn

Baûng 19: Phaân loaïi doanh nghieäp theo ngaønh ngheà

- Chaên nuoâi Noâng, laâm

- Troàng troït: caây löông thöïc, hoa maøu, caây aên quaû, caây coâng nghieäp,… ngö nghieäp

- Troàng röøng

- Khai thaùc laâm saûn

- Ñaùnh baét, nuoâi troàng thuyû haûi saûn

- Laøm muoái

- Caûng soâng, bieån Thöông maïi,

- Khaùch saïn, nhaø haøng, giaûi trí, du lòch dòch vuï

- Sieâu thò, ñaïi lyù phaân phoái, kinh doanh baùn buoân, baùn leû caùc loaïi noâng

saûn, laâm saûn, thuyû haûi saûn, thöïc phaåm, röôïu bia, nöôùc giaûi khaùt, thuoác laù,

döôïc phaåm, thieát bò y teá, myõ phaåm, vaên hoaù phaåm, vaät lieäu xaây döïng,

haøng ñieän töû, maùy moùc, phöông tieän giao thoâng vaän taûi, hoaù chaát (bao

goàm caû phaân boùn, thuoác tröø saâu), haøng tieâu duøng, haøng myõ thuaät, myõ

ngheä, ñieän, khí ñoát

- In aán, xuaát baûn saùch, baùo chí

- Söûa chöõa nhaø cöûa, caùc loaïi maùy moùc, phöông tieän giao thoâng

- Chaêm soùc söùc khoeû, laøm ñeïp

- Tö vaán, moâi giôùi

- Thieát keá thôøi trang, gia coâng may maëc

- Böu chính vieãn thoâng

- Vaän taûi ñöôøng boä, ñöôøng soâng, ñöôøng bieån, ñöôøng saét, haøng khoâng

- Veä sinh moâi tröôøng, vaên phoøng,…

- Haï taàng giao thoâng, khu coâng nghieäp Xaây döïng

- Haï taàng ñoâ thò vaø nhaø ôû

- Xaây laép (xaây döïng cô baûn)

- Cheá bieán caùc loaïi noâng saûn, laâm saûn, thuyû haûi saûn, thöïc phaåm, röôïu bia, Coâng nghieäp

nöôùc giaûi khaùt

- Saûn xuaát thuoác laù, döôïc phaåm, thieát bò y teá, myõ phaåm, vaên hoaù phaåm, vaät

lieäu xaây döïng, hoaù chaát (bao goàm caû phaân boùn, thuoác tröø saâu), haøng tieâu

duøng, haøng myõ thuaät, myõ ngheä, nguyeân vaät lieäu cho caùc ngaønh khaùc

- Saûn xuaát, laép raùp haøng ñieän töû, maùy moùc, phöông tieän giao thoâng vaän taûi

- Saûn xuaát ñieän, khí ñoát

- Khai thaùc khoaùng saûn

- Khai thaùc than, vaät lieäu xaây döïng (caùt, ñaù,…), daàu khí

Baûng 20: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp ngaønh noâng, laâm, ngö nghieäp (NHNN&PTNT vaø NHCT)

Troïng Phaân loaïi caùc chæ tieâu taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp Chæ tieâu soá Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 100 80 60 40 20

A Chæ tieâu thanh khoaûn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 8% 2.1 1.5 1 0.7 <0.7 2.3 1.6 1.2 0.9 <0.9 2.5 2.0 1.5 1.0 <1.0

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 8% 1.1 0.8 0.6 0.2 <0.2 1.3 1.0 0.7 0.4 <0.4 1.5 1.2 1.0 0.7 <0.7

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 10% 4 3.5 3 2 <2 4.5 4 3.5 3 <3 4 3 2.5 2 <2

2 Kyø thu tieàn bình quaân 10% 40 50 60 70 >70 39 45 55 60 >60 34 38 44 55 >55

3 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 10% 3.5 2.9 2.3 1.7 <1.7 4.5 3.9 3.3 2.7 >2.7 5.5 4.9 4.3 3.7 <3.7

C Chæ tieâu ñoøn caân nôï (%)

1 Nôï phaûi traû/toång taøi saûn 39 10% 35 48 59 70 >70 30 40 50 60 >60 30 45 55 >55

2 Nôï phaûi traû/nguoàn voán CHS 64 10% 53 92 143 233 >233 42 66 108 185 >185 42 81 122 >122

3 Nôï quaù haïn /toång dö nôï ngaân haøng 0 10% 1 2 >3 3 0 3 0 1 >3 1 2 2 >3 3

D Chæ tieâu thu nhaäp (%)

1 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu 3 8% 2.5 2 1.5 <1.5 4 5 4.5 2.5 <2.5 3.5 3 4 3.5 <3.5

8% 5 6 5.5 3.5 <3.5 4.5 4 5 4.5 <4.5 2 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn 4.5 4 3.5 3 <3

8% 7 9 8 7.5 3 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn voán chuû sôû höõu 10 8.5 7.6 7.5 <7.5 10 <7 10 8.3 7.4 <7.4

TOÅNG 100%

Baûng 21: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp ngaønh thöông maïi, dòch vuï (NHNN&PTNT vaø NHCT)

Troïng Phaân loaïi caùc chæ tieâu taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp Chæ tieâu soá Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 100 80 60 40 20

A Chæ tieâu thanh khoaûn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 8% 1.6 0.8 <0.8 2.3 1.2 1.0 <1.0 2.9 2.3 1.4 <1.4 2.1 1.1 1.7 1.7

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 8% 0.9 0.4 <0.4 1.7 0.7 0.6 <0.6 2.2 1.8 0.9 <0.9 1.4 0.6 1.1 1.2

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 10% 5 4.5 4 3.5 <3.5 6 5.5 5 4.5 <4.5 7 6.5 6 5.5 <5.5

2 Kyø thu tieàn bình quaân 10% 39 45 55 60 >60 34 38 44 55 >55 32 37 43 50 >50

3 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 10% 2.5 1.5 <1.5 3.5 2.5 <2 3.5 2.5 <2.5 3 2 3 2 3 4

C Chæ tieâu ñoøn caân nôï (%)

1 Nôï phaûi traû/toång taøi saûn 10% 35 35 45 55 65 >65 30 40 50 60 >60 25 45 55 >55

2 Nôï phaûi traû/nguoàn voán CHS 10% 53 54 69 122 185 >185 42 66 100 150 >150 33 81 122 >122

3 Nôï quaù haïn /toång dö nôï ngaân haøng 10% 0 2 1 1.5 0 2 2 0 >2 1.6 1.8 >2 1.6 1.8 >2

D Chæ tieâu thu nhaäp (%)

8% 7 6.5 6 7 6 7 8 1 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu 5.5 <5.5 7.5 6.5 <6 7.5 6.5 <6.5

8% 2 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn 6.5 6 5.5 5 <5 7 6.5 6 5.5 <5.5 7.5 7 6.5 6 <5

8% 3 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn voán chuû sôû höõu 14.2 12.2 10.6 9.8 <9.8 13.7 12 10.8 9.8 <9.8 13.3 11.8 10.9 10 <10

TOÅNG 100%

Baûng 22: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp ngaønh xaây döïng (NHNN&PTNT vaø NHCT)

Troïng Phaân loaïi caùc chæ tieâu taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp Chæ tieâu soá Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 100 80 60 40 20

A Chæ tieâu thanh khoaûn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 8% 1.9 1.0 0.5 <0.5 2.1 1.1 0.9 0.6 <0.6 2.3 1.2 1 0.9 <0.9 0.8

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 8% 0.9 0.7 0.1 <0.1 1 0.7 0.5 0.3 <0.3 1.2 1 0.8 0.4 <0.4 0.4

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 10% 3.5 3 2.5 2 <2 4 3.5 3 2.5 <2.5 3.5 3 2 1 <1

2 Kyø thu tieàn bình quaân 10% 60 90 120 150 >150 45 55 60 65 >65 40 50 55 60 >60

3 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 10% 2.5 2.3 1.7 <1.7 3.5 2.8 2.2 <2.2 4.2 3.5 2.5 <2.5 4 5 2

C Chæ tieâu ñoøn caân nôï (%)

1 Nôï phaûi traû/toång taøi saûn 10% 55 60 65 70 >70 50 55 60 65 >65 45 50 55 60 >60

2 Nôï phaûi traû/nguoàn voán CHS 69 100 150 233 >233 69 100 122 150 >150 66 69 100 122 >122 10%

0 0 2 3 Nôï quaù haïn /toång dö nôï ngaân haøng 1.5 2 >2 1.6 1.8 >2 1 1.5 2 >2 10% 0 1

D Chæ tieâu thu nhaäp (%)

9 6 1 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu 6 5 8 7 <5 <6 10 9 8 7 <7 8% 8 7

2 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn 4.5 3.5 2.5 <2.5 6.5 5.5 4.5 3.5 <3.5 7.5 6.5 5.5 4.5 <4.5 8% 6

3 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn voán chuû sôû höõu 9.2 8.7 8.3 <8.3 12 11 10 8.7 <8.7 12 11 10 9.5 <9.5 8% 9

TOÅNG 100%

Baûng 23: Caùc chæ soá taøi chính aùp duïng chaám ñieåm caùc doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp NN&PTNT vaø NHCT)

Troïng Phaân loaïi caùc chæ tieâu taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp Chæ tieâu soá Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

100 80 60 40 20 100 80 60 40 20 100 80 60 40 20

A Chæ tieâu thanh khoaûn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 8% 2 1 0.5 <0.5 2.2 1.6 1.1 0.8 <0.8 2.5 1.8 1.3 1 <1 1.4

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 8% 1.1 0.4 0.2 <0.2 1.2 0.9 0.7 0.3 <0.3 1.3 1 0.8 0.6 <0.6 0.8

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 5 4 3 2.5 <2.5 6 5 4 3 <3 4.3 4 3.7 3.4 <3.4 10%

2 Kyø thu tieàn bình quaân 45 55 60 65 >65 35 45 55 60 >60 30 40 50 55 >55 10%

3 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 10% 2.3 1.7 1.5 <1.5 3.5 2.8 2.2 1.5 <1.5 4.2 3.5 2.5 1.5 <1.5 2

C Chæ tieâu ñoøn caân nôï (%)

1 Nôï phaûi traû/toång taøi saûn 10% 45 50 60 70 >70 45 50 55 65 >65 40 45 50 55 >55

10% 2 Nôï phaûi traû/nguoàn voán CHS 122 150 185 233 >233 100 122 150 185 >185 82 100 122 150 >150

3 Nôï quaù haïn /toång dö nôï ngaân haøng 0 0 1 10% 1.5 2 >2 1.6 1.8 >2 1.4 1.8 >1.8 2 0 1

D Chæ tieâu thu nhaäp (%)

1 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/doanh thu 6 5.5 5 8% 4 3 4 6 <3 5.5 2.5 <2.5 6.5 5 4 <4

8% 2 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/toång taøi saûn 6 5.5 <4 6.5 6 5.5 5 <5 7 6.5 5 4 6 5 <5

8% 3 Toång thu nhaäp tröôùc thueá/nguoàn voán chuû sôû höõu 14.2 13.7 13.3 13 <13 14.2 13.3 13 12.2 <12.2 13.3 13 12.9 12.5 <12.5

TOÅNG 100%

Baûng 24: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp ngaønh noâng, laâm ngö nghieäp (NHÑT&PT)

Tieâu chuaån veà caùc chæ tieâu taøi chính STT Chæ tieâu Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

α α α β β β λ λ γ γ γ λ

A Khaû naêng thanh toaùn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 2.1 1.5 1.0 0.7 2.3 1.6 1.2 0.9 2.5 2.0 1.5 1.0

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 1.1 0.8 0.6 0.2 1.3 1.0 0.7 0.4 1.5 1.2 1.0 0.7

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 4.0 3.5 3.0 2.0 4.5 4.0 3.5 3.0 4.0 3.0 2.5 2.0

2 Voøng quay khoaûn phaûi thu 4.0 3.5 3.0 2.0 4.5 4.0 3.5 3.0 4.0 3.0 2.5 2.0

3 Voøng quay voán löu ñoäng 3.0 2.0 1.5 1.0 3.0 2.0 1.5 1.0 3.0 2.0 1.5 1.0

4 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 3.5 2.9 2.3 1.7 4.5 3.9 3.3 2.7 5.5 4.9 4.3 3.7

C Khaû naêng töï taøi trôï (%)

1 Voán chuû sôû höõu/toång taøi saûn 61 52 41 30 70 60 48 40 70 65 55 45

D Khaû naêng sinh lôøi (%)

1 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu 3.0 2.5 2.0 1.5 4.0 3.5 3.0 2.5 5.0 4.5 4.0 3.5

2 Tyû suaát lôïi nhuaän treân taøi saûn 4.5 4.0 3.5 3.0 5.0 4.5 4.0 3.5 6.0 5.5 5.0 4.5

3 Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán 10 8.5 7.6 7.5 10 8 7.5 7 10 9 8.3 8.4

4 Toác ñoä taêng tröôûng doanh thu 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

5 Toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

Baûng 25: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp ngaønh thöông maïi, dòch vuï (NHÑT&PT)

Tieâu chuaån veà caùc chæ tieâu taøi chính STT Chæ tieâu Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

α β α β α β λ λ γ γ γ λ

A Khaû naêng thanh toaùn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 2.1 1.6 1.1 0.8 2.3 1.7 1.2 1.0 2.9 2.3 1.7 1.4

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 1.4 0.9 0.6 0.4 1.7 1.1 0.7 0.6 2.2 1.8 1.2 0.9

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 5.0 4.5 4.0 3.5 6.0 5.5 5.0 4.5 7.0 6.5 6.0 5.5

2 Voøng quay khoaûn phaûi thu 5.0 4.5 4.0 3.5 6.0 5.5 5.0 4.5 7.0 6.5 6.0 5.5

3 Voøng quay voán löu ñoäng 6.0 4.0 3.0 2.0 6.0 4.0 3.0 2.0 6.0 4.0 3.0 2.0

4 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 3.0 2.5 2.0 1.5 3.5 3.0 2.5 2.0 4.0 3.5 3.0 2.5

C Khaû naêng töï taøi trôï (%)

1 Voán chuû sôû höõu/toång taøi saûn 65 55 45 35 70 60 50 40 75 65 55 45

D Khaû naêng sinh lôøi (%)

1 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu 7.0 6.5 6.0 5.5 7.5 7.0 6.5 6.0 8.0 7.5 7.0 6.5

2 Tyû suaát lôïi nhuaän treân taøi saûn 6.5 6.0 5.5 5.0 7.0 6.5 6.0 5.5 7.5 7.0 6.5 6.0

3 9.6 9.8 13.7 12 10.8 9.8 10 Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán 14.2 12.2 13.3 11.8 10.9

4 Toác ñoä taêng tröôûng doanh thu 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

5 Toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

Baûng 26: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp ngaønh xaây döïng (NHÑT&PT)

Tieâu chuaån veà caùc chæ tieâu taøi chính STT Chæ tieâu Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

α β α β α β λ λ γ γ γ λ

A Khaû naêng thanh toaùn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 1.9 1.0 0.8 0.5 2.1 1.1 0.9 0.6 2.3 1.2 1.0 0.9

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 0.9 0.7 0.4 0.1 1.0 0.7 0.5 0.3 1.2 1.0 0.8 0.4

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 3.5 3.0 2.5 2.0 4.0 3.5 3.0 2.5 3.5 3.0 2.0 1.0

2 Voøng quay khoaûn phaûi thu 3.5 3.0 2.5 2.0 4.0 3.5 3.0 2.5 3.5 3.0 2.0 1.0

3 Voøng quay voán löu ñoäng 2.0 1.5 1.0 0.8 2.0 1.5 1.0 0.8 2.0 1.5 1.0 0.8

4 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 2.5 2.3 2.0 1.7 4.0 3.5 2.8 2.2 5.0 4.2 3.5 2.5

C Khaû naêng töï taøi trôï (%)

1 Voán chuû sôû höõu/toång taøi saûn 45 40 35 30 50 45 40 35 55 50 45 40

D Khaû naêng sinh lôøi (%)

1 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu 8.0 7.0 6.0 5.0 9.0 8.0 7.0 6.0 10.0 9.0 8.0 7.0

2 Tyû suaát lôïi nhuaän treân taøi saûn 6.0 4.5 3.5 2.5 6.5 5.5 4.5 3.5 7.5 6.5 5.5 4.5

3 Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán 9.2 9.0 8.7 8.3 8.7 9.5 11.5 11.0 10.0 11.3 11.0 10.0

4 Toác ñoä taêng tröôûng doanh thu 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

5 Toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

Baûng 27: Baûng tieâu chuaån ñaùnh giaù caùc chæ tieâu taøi chính doanh nghieäp ngaønh coâng nghieäp (NHÑT&PT)

Tieâu chuaån veà caùc chæ tieâu taøi chính STT Chæ tieâu Quy moâ lôùn Quy moâ vöøa Quy moâ nhoû

α β α β α β λ λ γ γ γ λ

A Khaû naêng thanh toaùn

1 Khaû naêng thanh toaùn ngaén haïn 2.0 1.4 1.0 0.5 2.2 1.6 1.1 0.8 2.5 1.8 1.3 1.0

2 Khaû naêng thanh toaùn nhanh 1.1 0.8 0.4 0.2 1.2 0.9 0.7 0.3 1.3 1.0 0.8 0.6

B Chæ tieâu hoaït ñoäng

1 Voøng quay haøng toàn kho 5.0 4.0 3.0 2.5 6.0 5.0 4.0 3.0 4.3 4.0 3.7 3.4

2 Voøng quay khoaûn phaûi thu 5.0 4.0 3.0 2.5 6.0 5.0 4.0 3.0 4.3 4.0 3.7 3.4

3 Voøng quay voán löu ñoäng 4.0 3.0 2.0 1.5 4.0 3.0 2.0 1.5 4.0 3.0 2.0 1.5

4 Hieäu quaû söû duïng taøi saûn 2.3 2.0 1.7 1.5 3.5 2.8 2.2 1.5 4.2 3.5 2.5 1.5

C Khaû naêng töï taøi trôï (%)

1 Voán chuû sôû höõu/toång taøi saûn 55 50 40 30 55 50 45 35 60 55 50 45

D Khaû naêng sinh lôøi (%)

1 Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu 5.5 5.0 4.0 3.0 6.0 5.0 4.0 2.5 6.5 6.0 5.0 4.0

2 Tyû suaát lôïi nhuaän treân taøi saûn 6.0 5.5 5.0 4.0 6.5 5.0 4.0 2.5 7.0 6.5 6.0 5.0

3 Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán 14.2 13.7 13.3 13.0 14.2 13.3 13.0 12.2 13.3 13.0 12.9 12.5

4 Toác ñoä taêng tröôûng doanh thu 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

5 Toác ñoä taêng tröôûng lôïi nhuaän 10 5 0 -5 10 5 0 -5 10 5 0 -5

Baûng 28: Giaûi thích caùc tieâu chí phi taøi chính cuûa NHÑT&PT

STT Chæ tieâu Giaûi thích

1 Nôï quaù haïn Nôï quaù haïn tính theo tieâu thöùc coù hay

khoâng coù phaùt sinh nôï quaù haïn trong kyø

xeáp loaïi

Dö

goác

haïn

nôï Toång

dö

gia nôï

2 Tyû leä nôï goác gia haïn (%)

Laáy theo tyû leä gia haïn nôï goác taïi thôøi ñieåm

cao nhaát trong kyø xeáp loaïi vaø dö nôï cuøng

thôøi ñieåm

Laõi Laõi

trong kyø chöa traû traû trong kyø phaûi

3 Tyû leä laõi quaù haïn (%)

4 Söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích

ngaén

Doanh soá thu nôï duïng ngaén tín nôï

haïn bình quaân

haïn

Dö

nôï

baûo

5 Voøng quay voán tín duïng ngaén haïn

coù taøi Toång

saûn dö

ñaûm nôï

6 Tyû leä dö nôï coù taøi saûn ñaûm baûo (%)

Dö nôï vaø dö nôï coù TSÑB ñöôïc tính taïi thôøi

ñieåm xeáp loaïi

Dö nôï coù TSÑB ñöôïc laáy treân caùc taøi khoaûn

vay

cho vay coù baûo ñaûm

Dö Dö

nôï vay nôï

bình quaân taïi NHÑT quaân taïi caùc bình TCTD

7 Möùc ñoä quan heä tín duïng vôùi BIDV (%)

Doanh

NHÑT

thu chuyeån qua Toång doanh thu

8 Tyû leä chuyeån doanh thu qua BIDV (%)

9 Soá dö tieàn göûi bình quaân (tyû ñoàng) Ñöôïc tính bình quaân theo caùc thaùng trong

kyø xeáp loaïi

10 Lôïi nhuaän mang laïi cho BIDV, möùc ñoä söû Chi nhaùnh chuû ñoäng thu thaäp caùc thoâng tin

duïng caùc dòch vuï khaùc qua BIDV caàn thieát veà möùc ñoä quan heä dòch vuï vôùi

mình nhö mua, baùn ngoaïi teä, baûo laõnh,… ñeå

ñaùnh giaù thu nhaäp khaùch haøng mang laïi cho

chi nhaùnh