Đ bài: Phân tích hình t ng Đan Thi m trong Vĩnh bi t C u Trùng Đài c aề ượ ề ệ ử ủ
Nguy n Huy T ngễ ưở
Dàn ý
1. Gi i thi u chung:ớ ệ
– V trí: Tuy là nhân v t ph nh ng góp ph n tô đm nhân v t Vũ Nh Tô và làm rõ tị ậ ụ ư ầ ậ ậ ư ư
t ng ch đo c a tác ph m.ưở ủ ạ ủ ẩ
– Đây là ng i cung n say mê cái đp, trân tr ng ng i tài; th u hi u l đi nh ng g pườ ữ ẹ ọ ườ ấ ể ẽ ờ ư ặ
ph i bi k ch.ả ị
2. Đc đi m:ặ ể
a) Ng i cung n say mê cái đp và trân tr ng ng i tài:ườ ữ ẹ ọ ườ
– Đan Thi m là ng i đã khích l Vũ Nh Tô xây C u Trùng Đài. Vũ Nh Tô là ng iề ườ ệ ư ử ư ườ
ngh sĩ có tài, có nhân cách, kiên quy t không xây C u Trùng Đài ,b i đó là ch n ăn ch iệ ế ử ở ố ơ
sa đa c a vua chúa. Nh ng khao khát cái đp mãnh li t và đc ti p s c, khích l b iọ ủ ư ẹ ệ ượ ế ứ ệ ở
Đan Thi m nên càng cháy sáng và bi n thành hành đng. (Đan Thi m khuyên Vũ Nh Tôề ế ộ ề ư
l i d ng ti n b c…xây cho dân t c m t công trình…) Cái đp mà Đan Thi m tôn th làợ ụ ề ạ ộ ộ ẹ ề ờ
cái đp b th , muôn đi. Tình yêu cái đp c a nàng xu t phát t lòng t hào, t tôn dânẹ ề ế ờ ẹ ủ ấ ừ ự ự
t c.ộ
– Khi đám th thuy n ph n lo n, chính Đan Thi m khuyên Vũ Nh Tô b tr n b i lo choợ ề ả ạ ề ư ỏ ố ở
tài c a Vũ Nh Tô b u ng.ủ ư ị ổ
+ Qua ngo i hình: "ch y…mau" (T185) b i quá lo l ng.ạ ạ ở ắ
+ Hành đng, c ch : ch y, th h n h n vào báo tin cho Vũ Nh Tô, qu xu ng xin b nộ ử ỉ ạ ở ổ ể ư ỳ ố ọ
ph n lo n đng gi t Vũ Nh Tô (toàn nh ng hành đng c c t ) => tô đm tinh th nả ạ ừ ế ư ữ ộ ự ả ậ ầ
ho ng lo n đau đn c a Đan Thi m tr c tình hình tính m ng c a Vũ Nh Tô b đe d a.ả ạ ớ ủ ề ướ ạ ủ ư ị ọ
+ L i tho i: van l n, khuyên nh , van nài.ờ ạ ơ ủ
"Ông nghe…đc!" (T185), "Ông…đi” (T186), “Tài kia…n a” (T186) => van l n, kh nượ ữ ơ ẩ
thi t.ế
"Đng…tr i" (T189)ừ ờ
Gi ng thúc bách Vũ Nh Tô tr n đ tài năng không m t…ọ ư ố ể ấ
+ Xin ch t thay cho Vũ Nh Tôế ư
“T ng quân…ng i tài…” (T190), “T ng quân…tô đi m” (T190), “T ng quân…ch uướ ườ ướ ể ướ ị
ch t"(T190)ế
Quý ng i tài, yêu cái đp h n c tính m ng mình.ườ ẹ ơ ả ạ
b) R t t nh táo, th u hi u l đi, nh n rõ đc tình th :ấ ỉ ấ ể ẽ ờ ậ ượ ế
– Khuyên Vũ Nh Tô l i d ng T ng D c đ xây C u Trùng Đài. Vũ Nh Tô không xâyư ợ ụ ươ ự ể ử ư
C u Trùng Đài – bi u hi n c a b n lĩnh ng i quân t và nhân cách c a ng i ngh sĩử ể ệ ủ ả ườ ử ủ ườ ệ
nh ng ph ng di n khác, đó là bi u hi n c a s b ng b nh, mù quáng. N u Vũ Như ở ươ ệ ể ệ ủ ự ướ ỉ ế ư
Tô không xây C u Trùng Đài thì khát v ng sáng t o cái đp c a Vũ Nh Tô không cóử ọ ạ ẹ ủ ư
đi u ki n th c hi n và b n thân Vũ Nh Tô cũng ch t. Th u hi u đi u đó h n ai h t,ề ệ ự ệ ả ư ế ấ ể ề ơ ế
Đan Thi m khuyên Vũ Nh Tô xây C u Trùng Đài.ề ư ử
– Cũng không ai khác, chính Đan Thi m khuyên Vũ Nh Tô b tr n, ch c h i khác, b iề ư ỏ ố ờ ơ ộ ở
đi s h ng r i: (khi tr c tr n đi thì ông nguy, gi tr n thì thoát ch t)ạ ự ỏ ồ ướ ố ờ ố ế
“V y mà…vì ông” (T186), “Khi dân…ph i trái” (T186)ậ ả
Đan Thi m hi u đc tình th đang di n ra nguy bách và Vũ Nh Tô n u không tr n t tề ể ượ ế ễ ư ế ố ấ
y u s b gi t. Ng i dân không hi u đc khát v ng c a Vũ Nh Tô.ế ẽ ị ế ườ ể ượ ọ ủ ư
– Đan Thi m ch ra nguyên nhân : nhân dân và quan l i trong tri u ai ai cũng cho Vũ Nhề ỉ ạ ề ư
Tô là th ph m => th u đáo v th i th . B c t ng thâm cao c a cung vua ph chúaủ ạ ấ ề ờ ế ứ ườ ủ ủ
không bó h p đc t m nhìn sâu s c v th i th c a ng i cung n này. Nàng có cáchẹ ượ ầ ắ ề ờ ế ủ ườ ữ
ng x linh ho t và uy n chuy n.ứ ử ạ ể ể
Bài làm
Nguy n Huy T ng (1912-1960) là nhà văn Hà N i vi t thành công ti u thuy t, k ch sânễ ưở ộ ế ể ế ị
kh u, k ch b n phim, truy n thi u nhi. “Lá c thêu sáu ch vàng”, truy n “S ng mãi v iấ ị ả ệ ế ờ ữ ệ ố ớ
Th Đô", k ch "Vũ Nh Tô”, k ch “B c S n”, k ch “Nh ng ng i l i” … c a ông làủ ị ư ị ắ ơ ị ữ ườ ở ạ ủ
nh ng tác ph m đy tâm huy t, đem l i ni m vinh d to l n cho cây bút r t đi tài hoaữ ẩ ầ ế ạ ề ự ớ ấ ỗ
này.
“Vũ Nh Tô” là v k ch l ch s 5 h i đc Nguy n Huy T ng sáng tác vào năm 1941.ư ở ị ị ử ồ ượ ễ ưở
Vũ Nh Tô, Lê T ng D c, Nguy n Vũ, Tr nh Duy S n, An Hòa H u, Nguy n Ho ngư ươ ự ễ ị ả ầ ễ ằ
D … là nh ng nhân v t l ch s , nh ng nguyên m u mà tác gi đã d a vào “Đi Vi t sụ ữ ậ ị ử ữ ẫ ả ự ạ ệ ử
ký toàn th ” đ sáng t o nên. Nhân v t Đan Thi m mang màu s c lãng m n, lý t ngư ể ạ ậ ề ắ ạ ưở
nh m làm n i b t ch t ngh sĩ c a Vũ Nh Tô, đy xung đt k ch t i cao trào, đnh đi m.ằ ổ ậ ấ ệ ủ ư ẩ ộ ị ớ ỉ ể
Trong l i đ t a v k ch “Vũ Nh Tô”, Nguy n Huy T ng có vi t:ờ ề ự ở ị ư ễ ưở ế
“Than ôi! Nh Tô ph i hay nh ng k gi t Nh Tô ph i? Ta ch ng bi t, c m bút ch ngư ả ữ ẻ ế ư ả ẳ ế ầ ẳ
qua cùng m t b nh v i Đan Thi m”.ộ ệ ớ ề
V k ch “Vũ Nh Tô” đã nêu lên m t v n đ l ch s – xã h i đ m i ng i cùng suyở ị ư ộ ấ ề ị ử ộ ể ọ ườ
nghĩ. Đó là ch c năng, vai trò c a ng i ngh sĩ, và m c đích c a ngh thu t. Ng iứ ủ ườ ệ ụ ủ ệ ậ ườ
ngh sĩ đem tài năng ph c v ai? M i công trình ngh thu t đu vì ai? Đc v k ch “Vũệ ụ ụ ọ ệ ậ ề ọ ở ị
Nh Tô”, ta càng c m hi u và th m thía v nh ng n i dung và ý nghĩa y. đây, chuy nư ả ể ấ ề ữ ộ ấ Ở ệ
l ch s , chuy n sân kh u cũng là chuy n đi chuy n hôm qua và c chuy n hôm nay.ị ử ệ ấ ệ ờ ệ ả ệ
Xung đt k ch H i V ch y u xoay quanh gi a Đan Thi m v i Vũ Nh Tô gi a Tr nhộ ị ở ồ ủ ế ữ ề ớ ư ữ ị
Duy S n v i Lê T ng D c, Nguy n Vũ, gi a Kim Ph ng và c cung n v i Đanả ớ ươ ự ễ ữ ượ ả ữ ớ
Thi m, gi a Nguy n Ho ng D , quân kh i lo n, nh ng ng i th xây C u Trùng Đàiề ữ ễ ằ ụ ở ạ ữ ườ ợ ử
v i Vũ Nh Tô và Đan Thi m.ớ ư ề
B i c nh l ch s đc ph n ánh trong v k ch “Vũ Nh Tô” là t năm 1510 đn năm 1516ố ả ị ử ượ ả ở ị ư ừ ế
d i tri u vua Lê T ng D c, “vua l n ” hoang dâm và xa hoa c c đ. Gi c giã n i lênướ ề ươ ự ợ ự ộ ặ ổ
nh ong. Thăng Long tr thành chi n đa. Lê T ng D c gi t vua Lê Uy M c (vua qu )ư ở ế ị ươ ự ế ụ ỷ
đ giành ngôi báu. Tr nh Duy S n gi t Lê T ng D c r i đt xác. Nguy n Hoàng D đtể ị ả ế ươ ự ồ ố ễ ụ ố
phá kinh thành Thăng Long, b t Vũ Nh Tô là ng i xây C u Trùng Đài cho Lê T ngắ ư ườ ử ươ
D c, đem chém ngo i thành. Tr n Cao kh i lo n, c p phá lung tung. Tri u đình chiaự ở ạ ầ ở ạ ướ ề
thành năm bè b y m i, ai cũng ch chăm ch m m t đi u “đc làm vua, thua làm gi c”,ả ố ỉ ắ ộ ề ượ ặ
dân b “rán m ” vô cùng đau kh điêu linh. M t câu ca đc l u truy n kh p làng quê, kị ỡ ổ ộ ượ ư ề ắ ẻ
ch thu y:ợ ở ấ
“Tr i làm m t tr n lăng nhăng,ờ ộ ậ
Vua hóa ra th ng, th ng hóa ra vua”.ằ ằ
Gi a th i bu i h n quân, h n quan y, có bao chuy n bu n nôn. “Vua qu ” v a b gi tữ ờ ổ ỗ ỗ ấ ệ ồ ỷ ừ ị ế
thì “Vua l n" đã n n bò lên ngai vàng. Em gi t anh, thái t thông dâm v i th phi c aợ ủ ỉ ế ử ớ ứ ủ
cha, ngh ch th n nhan nh n trong tri u, gian phu dâm ph nhung nhúc trong h u cung. Cóị ầ ả ề ụ ậ
k đem lòng th ng mu n c u ng i mà gây m m tai h a. Có bao k ngu trung làm đauẻ ươ ố ứ ườ ầ ọ ẻ
kh dân lành. Đan Thi m và Vũ Nh Tô là nh ng con ng i đáng th ng h i, lu n qu nổ ề ư ữ ườ ươ ạ ẩ ẩ
mãi trong vòng ch tình và ch danh cu i cùng b bao th l c căm ph n, b khinh b r i bữ ữ ố ị ế ự ẫ ị ỉ ồ ị
gi t ch t, th t đáng th ng!ế ế ậ ươ
Đan Thi m là m t cung n có chút ít nhan s c và lòng nhân h u, bi t quý tr ng nhân tài.ề ộ ữ ắ ậ ế ọ
Nàng đã dành cho Vũ Nh Tô bao tình c m đc bi t. Vũ Nh Tô lúc đu không mu nư ả ặ ệ ư ầ ố
đem tài năng ph c v tên hôn quân “t ng l n” vì h n xa x và hoang dâm. Ng i ngh sĩụ ụ ướ ợ ắ ỉ ườ ệ
này có th b gi t, b tru di. Tr c tình c nh đó, Đan Thi m đã mách đng cho Vũ Nhể ị ế ị ướ ả ề ườ ư
Tô ch y tr n, đã khuyên “không nên trái l nh vua”. Nh ng khi quân kh i lo n đt pháạ ố ệ ư ở ạ ố
kinh thành, lùng s c k xây d ng C u Trùng Đài, cho đó là “th ph m” thì Đan Thi mụ ẻ ự ử ủ ạ ề
ch y h t ha h t h i, m t c t không còn h t máu đi tìm Vũ Nh Tô. Đan Thi m thi t thaạ ớ ớ ả ặ ắ ộ ư ề ế
van xin v công trình s tài ba: “Ông ph i tr n đi. Ông ph i tr n đi… tr n đi đ ch c h iị ư ả ố ả ố ố ể ờ ơ ộ
khác. Đi s h ng r i”. Khi ti ng quân m m, ti ng tr ng, ti ng chiêng, ti ng tù và,ạ ự ỏ ồ ế ầ ầ ế ố ế ế
ti ng ng a hí n i lên, khi quân kh i lo n truy tìm “th ph m” đ gi t, đ phá C u Trùngế ự ổ ở ạ ủ ạ ể ế ể ử
Đài, thi Đan Thi m không h lo đn tính m ng c a mình mà ch lo Vũ Nh Tô b sát h i.ề ề ế ạ ủ ỉ ư ị ạ
Nàng đã h t l i van xin: “Tài kia không nên đ u ng. Ông mà có m nh h nào thì n c taế ờ ể ổ ệ ệ ướ
không còn ai tô đi m n a”. Lòng nhân ái và s quý tr ng nhân tài c a Đan Thi m th tể ữ ự ọ ủ ề ậ
đáng tr ng. Nh ng cách suy nghĩ c a ng i cung n này thì nông n i, phi n di n, đángọ ư ủ ườ ữ ổ ế ệ
th ng. Có đúng là, n u Vũ Nh tô b gi t ch t thì “n c ta không còn ai tô đi m n a”ươ ế ư ị ế ế ướ ể ữ
không? Có đúng là “khi dân n i lên, h nông n i vô cùng. H không phân bi t ph i trái?”.ổ ọ ổ ọ ệ ả
Đan Thi m có bi t hay không bi t, vua Lê T ng D c đã ra s c vét thu , đã “rán m dân”ề ế ế ươ ự ứ ế ỡ
xây d ng C u Trùng Đài đ s ng xa hoa, h ng l c gi a hàng trăm, hàng nghìn cung n .ự ử ể ố ưở ạ ữ ữ
Đan Thi m có bi t hay không bi t, vì xây d ng C u Trùng Đài mà hàng v n dân phu, thề ế ế ự ử ạ ợ
thuy n b lao d ch v t v , b đói rét, b ch t vì m đau, b tai n n, nhi u ng i b tr n đãề ị ị ấ ả ị ị ế ố ị ạ ề ườ ỏ ố
b Vũ Nh Tô b t gi t?ị ư ắ ế
Đan Thi m quá th ng Vũ Nh Tô, quá tr ng cái tài c a ông C , mà nàng nh mê, càngề ươ ư ọ ủ ả ư
ngày càng tr nên “l n qu n”. Khi quân kh i lo n đã đt phá kinh thành, đp phá tan tànhở ẩ ẩ ở ạ ố ậ
C u Trùng Đài, nh ng bà ta còn qu l y, van xin Ngô H ch (m t võ sĩ, m t đa ti uử ư ỳ ạ ạ ộ ộ ứ ể
nhân): “T ng quân tha cho ông C . N c ta còn c n nhi u th tài đ tô đi m”. L a đãướ ả ướ ầ ề ợ ể ể ử
cháy đn chân, đu s p lìa kh i c , nh ng bà ta v n “l n th n", u mê, van l y: “T ngế ầ ắ ỏ ổ ư ẫ ẩ ẩ ạ ướ
quân hãy nghe tôi, đng ph m t i ác. Đng gi t ông C . Tôi xin ch u ch t”.ừ ạ ộ ừ ế ả ị ế
Đan Thi m quá th ng Vũ Nh Tô, quá quý tr ng cái tài c a Vũ Nh Tô m i có ngôn tề ươ ư ọ ủ ư ớ ừ
và cách hành x y. Nh ng tình c nh đt n c lo n l c, vua thì xa x , hoang dâm, nhânử ấ ư ả ấ ướ ạ ạ ỉ
dân l m than đau kh , m t trong nh ng "th ph m” làm cho dân chúng oán h n là Vũầ ổ ộ ữ ủ ạ ậ
Nh Tô, k đã xây C u Trùng Đài, bà ta có bi t hay không? Tr c d lu n, tr c nh ngư ẻ ử ế ướ ư ậ ướ ữ
l i khen chê c a đng lo i (dù đó là l i th phi) thì cũng ph i bi t l ng tai nghe mà suyờ ủ ồ ạ ờ ị ả ế ắ
ng m. Nh ng Đan Thi m v n b ngoài tai t t c , Th m chí cho đn lúc đu s p lìa cẫ ư ề ẫ ỏ ấ ả ậ ế ầ ắ ổ
v n l n th n, u mê!ẫ ẩ ẩ
Loading...
Xây C u Trùng Đài, phá C u Trùng Đài là chuy n đi s qu c gia. Th mà m t cung nử ử ệ ạ ự ố ế ộ ữ
(cũng nh hàng trăm hàng nghìn cung n khác ch bi t đem nhan s c th a mãn d c v ngư ữ ỉ ế ắ ỏ ụ ọ
b n quân v ng), trí l c có là bao, th mà v n “nói nh m”, v n “dây vào” nh ng chuy nọ ươ ự ế ẫ ả ẫ ữ ệ
tày đình! Cái ch t c a Đan Thi m là m t bi k ch: bi k ch v tình th ng và l ph i, bi k chế ủ ề ộ ị ị ề ươ ẽ ả ị
v nh n th c m h , bi k ch gi a ngh thu t và t i ác! Cái ch t c a Đan Thi m là m t biề ậ ứ ơ ồ ị ữ ệ ậ ộ ế ủ ề ộ
k ch. Đúng nh câu ca c a dân gian đã l u truy n:ị ư ủ ư ề
“Giúp ng i mà ch ng lo xa,ườ ẳ
Gây m m tai h a, máu sa ng p đng”.ầ ọ ậ ườ
Đan Thi m đã “giúp”, đã “th ng" Vũ Nh Tô, bà ta đã quý tr ng tài năng ng i th gi i,ề ươ ư ọ ườ ợ ỏ
bà ta mu n b o v C u Trùng Đài, nh ng bà ta có bi t hay không vì Vũ Nh Tô xây C uố ả ệ ử ư ế ư ử
Trùng Đài mà công kh hao h t, dân gian l m than! Xét cho cùng, Đan Thi m cũng là m tố ụ ầ ề ộ
“đng th ph m” v i Vũ Nh Tô, là k đã “gây m m tai h a”.ồ ủ ạ ớ ư ẻ ầ ọ
Ngh thu t không ph i là s l a d i. Ngh thu t cũng không ch đ th a mãn cu c s ngệ ậ ả ự ừ ố ệ ậ ỉ ể ỏ ộ ố
xa hoa, ăn ch i tr y l c c a nh ng vua qu , vua l n, c a b n c ng quy n, c a m tơ ụ ạ ủ ữ ỷ ợ ủ ọ ườ ề ủ ộ
thi u s ng i trong xã h i. Ngh thu t không ph i là cái bánh v . Ngh thu t càngể ố ườ ộ ệ ậ ả ẽ ệ ậ
không th gây đau kh cho dân chúng. Và nh ng chuy n đi s qu c gia không ph i aiể ổ ữ ệ ạ ự ố ả
cũng có th can d vào. Đó là bài h c, không ch cho nh ng Đan Thi m x a nay mà còn làể ự ọ ỉ ữ ề ư
nh ng đi u c n suy nghĩ nghiêm túc cho b t c ai trong xã h i. B i v y, Đan Thi m làữ ề ầ ấ ứ ộ ở ậ ề
m t nhân v t đáng th ng h i.ộ ậ ươ ạ
Trong bài th “D i kh ” (T p “G i h ng cho gió”), thi sĩ Xuân Di u có vi t:ơ ạ ờ ậ ử ươ ệ ế
“Ng i ta kh vì th ng không ph i cách,ườ ổ ươ ả
Yêu sai duyên, và m n ch ng nh m ng i.ế ẳ ằ ườ