TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN:
PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ĐỐI VỚI THU
NHẬP TỪ CHUYỂN NHƯỢNG VỐN
Giáo viên hướng dẫn : PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hùng
Học viên thực hiện : Lê Minh Phú
Lớp-Khóa : NGÂN HÀNG ĐÊM 6 – K20
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 08 năm 2012
I. Phần mở đầu:
1. Lý do (tính cấp thiết của đề tài) :
Bất kỳ một quốc gia nào có nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường
đều coi thuế thu nhập cá nhân là một sắc thuế có tầm quan trọng lớn trong
việc huy động nguồn thu cho ngân sách và thực hiện công bằng xă hội.
Nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển đã tạo môi trường cho hoạt
động chuyển nhượng vốn diễn ra ngày càng phổ biến và mạnh mẽ, điều
này đã tạo ra một lượng thu nhập lớn của các cá nhân từ hoạt động
chuyển nhượng vốn. Nhà nước Việt Nam bổ sung thêm quy định đánh
thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn
nhằm tăng thêm nguồn thu cho Ngân sách nhà nước. Đề tài này, nghiên
cứu & phân tích tác động của thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ
chuyển nhượng vốn để nhằm thấy được tích được mất của việc đánh thuế
này.
2. Mục tiêu nghiên cứu :
Làm rõ một số vấn đề liên quan tới cơ sở lý luận để đánh thuế thu nhập cá
nhân đối với thu nhập chuyển nhượng vốn.
Nghiên cứu luật thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam, các quan điểm đánh
thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập chuyển nhượng vốn của các nhà
làm luật Việt Nam.
Nêu ra nhưng tồn tại, nguyên nhân của những tồn tại đó trong thuế thu
nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn tại Việt Nam.
Trên cơ sở những nguyên nhân đó, đề xuất các giải pháp để sửa đổi, bổ
sung nhằm hoàn thiện luật thuế cho phù hợp với thực tế hơn, phù hợp với
thông lệ cũng như chuẩn mực quốc tế.
3. Phương pháp nghiên cứu :
Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học kết hợp với
các
phương pháp thống kê, phân tích, … đi từ cơ sở lý thuyết đến thực tiễn
nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục tiêu nghiên cứu của đề tài.
4. Phạm vi nghiên cứu :
Trọng tâm nghiên cứu là luật thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ
chuyển nhượng vốn ở Việt Nam.
II. Phần nội dung:
Chương 1: Khung lý thuyết chung về thuế thu nhập cá nhân, thuế thu
nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn :
1.1Các khái niệm:
1.1.1 Khái niệm thuế thu nhập cá nhân:
Thuế thu nhập cá nhân đã được áp dụng từ lâu ở các nước phát triển,
đối tượng nộp thuế này là mọi dân cư trong nước và người nước ngoài có
thu nhập phát sinh ở nước sở tại không phân biệt nghề nghiệp và địa vị xã
hội. Ðồng thời, tùy theo tính chất của các khoản thu nhập cá nhân, người
ta chia thu nhập làm hai loại: thu nhập thường xuyên và thu nhập không
thường xuyên để tính thuế cho phù hợp. Lần đầu tiên ở Anh vào năm
1799 thuế thu nhập cá nhân được đưa vào thực hiện như một hình thức
thu tạm thời nhằm mục đích trang trải cho cuộc chiến tranh chống Pháp
và được chính thức áp dụng vào năm 1942. Sau đó nhiều nước tư bản
phát triển khác cũng áp dụng thuế này như: ở Nhật năm 1887, Ðức 1899,
Mỹ 1903, pháp 1916 và Liên Xô năm 1922.
Hiện nay trên thế giới có 02 phương pháp đánh thuế: Có nước tính
thuế vào từng khoản thu nhập thực tế của mỗi cá nhân, có nước tính thuế
trên tổng thu nhập của cả hộ gia đình:
• Cách thứ nhất được áp dụng phổ biến ở Anh, Nhật, Thụy Ðiển,
các nước Châu Phi, Liên Xô, Hunggari, Tiệp khắc…Ưu điểm của cách
này là đơn giản, dễ thực hiện, đảm bảo thu kịp thời vào ngân sách Nhà
nước. Nhưng có nhược điểm là chưa đảm bảo yêu cầu phân phối lại thu
nhập quốc dân qua thuế sao cho có hiệu qủa và đáp ứng được sự công
bằng xã hội và nhất là đối với những cá nhân có nhiều khẩu ăn theo.
• Cách thứ hai được áp dụng ở Pháp, Hà Lan…Các chuyên gia
cho rằng cách này công bằng hơn về mặt đạo đức xã hội nhưng không kịp
thời vì mỗi gia đình đều có ít nhất hai người trở lên. Ðã có nhiều người thì
sẽ có nhiều khoản thu nhập khác nhau, do đó phải mở sổ sách kế toán,
theo dõi từng nguồn thu nhập và phải đối chiếu với nơi phát sinh thu
nhập, vì có nhiều phức tạp nên rất ít quốc gia áp dụng cách thứ hai.
Như vậy, thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu đánh vào
thu nhập chính đáng của từng cá nhân.
1.1.2 Khái niệm tổng thu nhập (Gross income) :
Tổng thu nhập bao gồm tổng các nguồn khác nhau của một cá nhân
bao gồm : tiền lương, thu nhập vốn, tiền lãi, cổ tức, thu nhập kinh doanh
khác, ...
1.1.3 Khái niệm về cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú:
Cá nhân cư trú: Là cá nhân đáp ứng một trong hai điều kiện sau:
- Cá nhân có mặt tại VN từ 183 ngày trở lên trong năm dương lịch
hoặc trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên đến VN.
- Cá nhân có nơi ở thường xuyên tại Vn như: có nơi để đăng ký
thường trú, có thẻ thường trú thẻ tạm trú do BCA cấp hoặc có thuê nhà để
ở từ 90 ngày trở lên trong năm tính thuế.
Cá nhân không cư trú: Là người không đáp ứng điều kiện nêu trên.
1.2 Chức năng, vai trò của thuế thu nhập cá nhân :
Tại sao phải đánh thuế thu nhập cá nhân nói chung cũng như đánh thuế
thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn ?
• Góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước:
Sự giảm dần các loại thuế xuất nhập khẩu do yêu cầu tự do hóa thương
mại nên thuế thu nhập cá nhân ngày càng trở thành nguồn thu quan trọng
cho ngân sách Nhà nước. Nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, thu
nhập bình quân đầu người của cá nhân ngày càng tăng từ đó thuế thu nhập
cá nhân sẽ góp phần quan trọng vào việc tăng thu cho ngân sách Nhà
nước.
• Góp phần thực hiện công bằng xã hội:
Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ đánh vào thu nhập cao hơn mức
khởi điểm thu nhập chịu thuế, không đánh thuế vào những cá nhân có thu
nhập vừa đủ nuôi sống bản thân và gia đình ở mức cần thiết. Thêm vào đó
khi thu nhập cá nhân tăng lên thì tỷ lệ thu thuế cũng tăng thêm. Ở nhiều
nước còn có quy định miễn, giảm thuế cho những cá nhân mang gánh
nặng xã hội.
Ở nước ta hiện nay, thu nhập của các tầng lớp nhân dân có sự chênh lệch
nhau, số đông dân cư có thu nhập còn thấp, nhưng cũng có một số cá
nhân có thu nhập khá cao, nhất là những cá nhân làm việc trong các
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khu chế xuất hoặc có một
số cá nhân người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Mặc dù thuế thu
nhập cá nhân chưa mang lại số thu lớn cho ngân sách Nhà nước, song xét
trên phương diện công bằng xã hội và phương diện công cụ quản lý vĩ mô
của Nhà nước thì thuế thu nhập cá nhân có vị trí cực kỳ quan trọng, do đó
việc điều tiết thuế thu nhập đối với những người có thu nhập cao là cần
thiết, đảm bảo thực hiện chính sách công bằng xã hội.
1.3 Đối tượng chịu thuế :
Đối tượng áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển
nhượng vốn là các cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng vốn.
Chương 2: Thực trạng thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ
chuyển nhượng vốn tại Việt Nam
2.1Khái quát về thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển
nhượng vốn tại Việt Nam.
Ở miền Nam Việt Nam trước 1975, chính quyền Sài Gòn đã áp dụng thuế
thu nhập cá nhân nhưng với tên gọi là thuế lợi tức lương bổng năm 1962
và sau đó được cải cách vào năm 1972.
Ngày 27/12/1990, Chủ tịch nước đã ký lệnh công bố Pháp lệnh Thuế thu
nhập đối với người có thu nhập cao (Income Tax on high – Income
earner) và đã được ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua. Ðể cho phù
hợp với tình hình thực tế của từng giai đoạn phát triển kinh tế- xã hội của
đất nước, từ đó đến nay đã có 05 lần sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh thuế thu