1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
NHÀ Ở VÀ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT KHI LY HÔN
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2013
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP
NHÀ Ở VÀ QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT KHI LY HÔN
Chuyên ngành : Luật dân sự
Mã số : 60 38 30
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Phương Lan
HÀ NỘI - 2013
3
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP NHÀ Ở, QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT GIỮA
VỢ VÀ CHỒNG KHI LY HÔN
7
1.1. Căn cứ pháp lý xác định nhà ở, quyền sử dụng đất là tài sản
chung, tài sản riêng của vợ chồng khi ly hôn
7
1.1.1.
Căn cứ pháp lý xác định nhà ở, quyền sử dụng đất là tài sản
chung của vợ chồng
7
1.1.2.
Căn cứ pháp lý xác định nhà ở, quyền sử dụng đất là tài sản
riêng của vợ chồng
18
1.1.3.
Căn cứ xác định quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất của
vợ chồng trong một số trường hợp đặc biệt
21
1.2. Nguyên tắc chung giải quyết tranh chấp về nhà ở, quyền sử
dụng đất giữa vợ và chồng khi ly hôn
26
1.2.1.
Tôn trọng sự thỏa thuận của vợ chồng đạt được trên cơ sở
hòa giải
26
1.2.2.
Nguyên tắc chia đôi tài sản chung là nhà ở và quyền sử dụng
đất của vợ chồng, bảo đảm quyền có chỗ ở cho các đương sự
sau khi ly hôn
27
1.2.3.
Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của vợ và con
chưa thành niên
29
4
1.2.4.
Nguyên tắc bảo đảm tính năng công dụng của nhà ở và quyền
sử dụng đất; bảo đảm lợi ích chính đáng của sản xuất, kinh
doanh và nghề nghiệp
31
1.2.5.
Nguyên tắc chia tài sản bằng hiện vật hoặc theo giá trị 33
1.3. Cơ chế giải quyết tranh chấp về nhà ở, quyền sử dụng đất khi
ly hôn
34
1.3.1.
Cơ chế giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải ở cơ sở 34
1.3.2.
Cơ chế giải quyết tranh chấp về nhà ở và quyền sử dụng đất
khi ly hôn thông qua Tòa án
39
1.4. Ý nghĩa của việc giải quyết tranh chấp nhà ở và quyền sử
dụng đất giữa vợ và chồng khi ly hôn
41
Chương 2: THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT TRANH
CHẤP VỀ NHÀ Ở, QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT GIỮA VỢ VÀ
CHỒNG KHI LY HÔN
43
2.1. Tình hình chung về giải quyết tranh chấp nhà ở, quyền sử
dụng đất khi ly hôn trong thực tiễn xét xử tại Tòa án
43
2.2. Một số trường hợp cơ bản giải quyết tranh chấp nhà ở và
quyền sử dụng đất giữa vợ chồng trong các vụ án ly hôn
46
2.2.1.
Giải quyết tranh chấp về nhà ở và quyền sử dụng đất là tài sản
riêng của vợ hoặc của chồng
46
2.2.2.
Giải quyết tranh chấp về nhà ở và quyền sử dụng đất là tài sản
chung của vợ chồng
51
2.2.3.
Giải quyết tranh chấp nhà ở và quyền sử dụng đất là tài sản
mà vợ chồng thuê của nhà nước
55
2.2.4.
Giải quyết tranh chấp nhà ở và quyền sử dụng đất trong
trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình
59
2.2.5.
Giải quyết tranh chấp liên quan đến nhà ở, quyền sử dụng đất
là tài sản của người khác mà vợ chồng đang quản lý, sử dụng
63
5
hợp pháp
2.2.6.
Giải quyết tranh chấp về nhà ở, quyền sử dụng đất liên quan
đến thế chấp
70
Chương 3: NHỮNG VƯỚNG MẮC BẤT CẤP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ TRONG GIẢI
QUYẾT TRANH CHẤP NHÀ Ở, QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT
GIỮA VỢ CHỒNG KHI LY HÔN
78
3.1. Những vướng mắc bất cập trong việc giải quyết tranh chấp
nhà ở, quyền sử dụng đất giữa vợ chồng khi ly hôn
78
3.1.1.
Những vướng mắc bất cập về pháp luật 78
3.1.2.
Công tác tổ chức và thi hành Luật Hôn nhân và gia đình 84
3.1.3.
Nhận thức pháp luật của đương sự 86
3.2. Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả trong
giải quyết tranh chấp về nhà ở, quyền sử dụng đất trong các
vụ án ly hôn
87
3.2.1.
Hoàn thiện pháp luật về hôn nhân gia đình và pháp luật liên quan
87
3.2.2.
Hoàn thiện về mặt tổ chức và thi hành Luật Hôn nhân và gia đình
89
KẾT LUẬN 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 95