Phức chất của quinin với sắt, kẽm và xeri

T¹p chÝ Hãa häc, T. 43 (2), Tr. 152 - 156, 2005<br /> <br /> <br /> Phøc chÊt cña quinin víi s¾t, kÏm vµ xeri<br /> §Õn Tßa so¹n 5-1-2004<br /> Bïi Quang C 1, NguyÔn Thanh Hång1, §ç ThÞ Thu H ¬ng2<br /> 1<br /> ViÖn C«ng nghÖ Hãa häc, ViÖn Khoa häc v' C«ng nghÖ ViÖt Nam<br /> 2<br /> ViÖn Hãa häc, ViÖn Khoa häc v' C«ng nghÖ ViÖt Nam<br /> <br /> <br /> Summary<br /> The complexes of acidic quinine solution with acidic solutions of sulfate-salts of Fe, Zn and<br /> Ce have been synthesized. Bonds of Fe-O, Zn-O and Ce-O were formed via the hydroxyl oxygen<br /> atom with a preservation of hydrogen bond and have been proved by the infrared spectroscopy<br /> +<br /> and proton nuclear magnetic resonance. There was shown an appearance of the N -H cation at<br /> the quinuclidine nitrogen atom, based on the different spectroscopic data (infrared, Raman and<br /> 1<br /> H NMR) and the calculated electron densities. Similarly, we have demonstrated an existence of<br /> C2v-symmetrical SO4-2 group (bidentate complex) in the complexes, as well as a coordination of<br /> quinine with metals through the quinoline nitrogen atom and the C=C double bond.<br /> <br /> <br /> I - Më ®Çu H2SO4 (AR), NaOH (AR) cña Trung Quèc s¶n<br /> xuÊt; Ce(SO4)2.2H2O tinh khiÕt cña NhËt B¶n;<br /> C¸c alkaloit chiÕt xuÊt tõ c©y Cinchona nh etanol tuyÖt ®èi cña ViÖt Nam s¶n xuÊt.<br /> quinin, quinidin, cinchonin v cinchonidin phèi ThiÕt bÞ: Phæ hång ngo¹i (IR), viªn nÐn KBr,<br /> trÝ víi c¸c muèi clorua cña Ru, Au, Ir [1], cña ® îc ghi trªn quang phæ kÕ FTIR-SHIMADZU,<br /> Ag, Pd, Pt, Ti [2], cña Co v Zn [3]. Quinin l ViÖn Hãa häc, H Néi. Phæ Raman ®o trªn m¸y<br /> thuèc chèng sèt rÐt rÊt hiÖu qu¶ trong nöa thÕ kØ Dilor Jobin Yvon-Spec, ViÖn Khoa häc VËt liÖu,<br /> qua. V× vËy, chóng t«i chän quinin ®Ó t¹o phøc H Néi. Phæ 1H-NMR ® îc ®o trªn phæ kÕ<br /> víi c¸c muèi sulfat cña Fe, Zn v Ce. BRUKER 500 MHz víi dung m«i axeton-d6.<br /> ChuÈn bÞ c¸c dung dÞch ban ®Çu:<br /> II - Thùc nghiÖm<br /> Hßa tan 6,488 g (10-2 M) quinin trong 100<br /> Hãa chÊt: Quinin tinh khiÕt C20H24N2O2 cña ml etanol tuyÖt ®èi, khuÊy ®Òu. Hßa tan 5,56 g<br /> Merck, víi c«ng thøc cÊu t¹o nh sau FeSO4.7H2O (10-2 M) trong 100 ml n íc cÊt,<br /> H ®iÒu chØnh pH dung dÞch b»ng H2SO4 ®Õn pH<br /> 4 9 H 2,4. Hßa tan 5,75 g ZnSO4.7H2O (10-2 M) trong<br /> 5 8 3 10<br /> H<br /> 100 ml n íc cÊt, dïng H2SO4 ®iÒu chØnh m«i<br /> HO 7 2<br /> 12<br /> 6<br /> N<br /> tr êng cho ®Õn pH 5,6.<br /> 11 H 1<br /> O 19 13<br /> §iÒu chÕ phøc chÊt Fe-quinin-sulfat<br /> 23<br /> H3C 20 14 18 (FeQSO4, tØ lÖ 1 : 1)<br /> 24<br /> <br /> 21 15<br /> N<br /> 17 LÊy 30 ml dung dÞch etanol cña quinin<br /> 22<br /> 16 (t ¬ng ® ¬ng 1,946 g quinin), dïng dung dÞch<br /> FeSO4.7H2O h¹ng AR, ZnSO4.7H2O (AR), axit sulfuric 0,1 N ®iÒu chØnh pH cña dung dÞch<br /> 152<br /> quinin ®Õn gi¸ trÞ 3,9. Cho 30 ml dung dÞch s¾t<br /> sulfat víi pH 2,4 (t ¬ng ® ¬ng 1,668 g s¾t Ce-O); 2589/0,03 ( NH ); 1506/0,16 (C=N);<br /> sulfat) v o 30 ml dung dÞch quinin n y v khuÊy 1126/0,15 ( HCO-H v SO42-C2v); 856/0,05 (<br /> ®Òu, xuÊt hiÖn tña tr¾ng h¬i v ng. ChØ sè pH =CH2); 616/0,08 (Ce-N).<br /> dung dÞch sau ph¶n øng l 3,5. Läc, röa kÕt tña Phæ Raman (cm-1/c êng ®é tïy chän) cña<br /> b»ng etanol tuyÖt ®èi, sÊy kh« ë 115oC trong 2 quinin v c¸c phøc chÊt cña nã víi c¸c kim lo¹i<br /> giê. L îng chÊt thu ® îc l 1,6 g. ® îc dÉn ra d íi ®©y.<br /> §iÒu chÕ phøc chÊt Zn-quinin-sulfat Q: 1637/10000 (C=N); 1374/ 52000 ( C-N<br /> (ZnQSO4, tØ lÖ 1 : 1) v CH3).<br /> Dïng axit sulfuric 0,1 N ®iÒu chØnh pH cña FeQSO4: 1649/8000 (C=N); 1367/99000 (<br /> 30 ml dung dÞch quinin ban ®Çu (t ¬ng ® ¬ng C-N v CH3).<br /> 3,241 g quinin) ®Õn gi¸ trÞ 4,4. LÊy v o ®©y 50<br /> ml dung dÞch kÏm sulfat ban ®Çu (t ¬ng ® ¬ng ZnQSO4: 1648/3000 (C=N); 1360/65000 (<br /> 2,875 g kÏm sulfat), khuÊy ®Òu, xuÊt hiÖn kÕt C-N v CH3). CeQSO4: 1648/5000 (C=N);<br /> tña m u tr¾ng. pH dung dÞch sau ph¶n øng l 1368/78000 ( C-N v CH3).<br /> 4,21. Läc, röa kÕt tña b»ng etanol tuyÖt ®èi, sÊy<br /> Phæ 1H-NMR ( -ppm v J-Hz) trong aceton-<br /> kh« ë 115oC trong 2 giê. L îng s¶n phÈm thu<br /> d6 cña quinin tù do v c¸c phøc chÊt FeQSO4,<br /> ® îc l 4,1 g.<br /> ZnQSO4 v CeQSO4 ® îc giíi thiÖu sau ®©y.<br /> §iÒu chÕ phøc chÊt Ce-quinin-sulfat Q: 2,52 (1H, v¹ch ®«i ®«i, 3,5 v 2,5, H2a),<br /> (CeQSO4, tØ lÖ 1:1) 2,96 (1H, v¹ch ®«i ®«i, 10 v 10, H2b), 3,20<br /> Hßa tan 50 mg quinin trong 5 ml metanol, (1H, v¹ch tø, 8, H6), 2,57 (1H, v¹ch ®a réng,<br /> hßa tan 100 mg Ce(SO4)2.2H2O trong 3 ml n íc H7a), 3,39 (1H, v¹ch ®a réng, H7b), 5,87 (1H,<br /> cÊt. Nhá tõ tõ dung dÞch xeri sulfat v o dung v¹ch ®a, H9), 4,97 (1H, v¹ch tam tam, 1,5, v<br /> dÞch quinin, khuÊy trén ë nhiÖt ®é phßng. Sau 1,5, H10a), 4,89 (1H, v¹ch tø tø, 1 v 1, H10b),<br /> ®ã l m kh« trong bé c« quay ch©n kh«ng, hßa 5,06 (1H, v¹ch ®¬n réng, 6, H11), 5,47 (1H,<br /> tan cÆn trong metanol, läc bá phÇn kh«ng tan. v¹ch ®«i, 4,5, OH, H12).<br /> Thu lÊy dung dÞch läc, c« bít dung m«i, sau ®ã FeQSO4: 2,17 (1H, v¹ch ®a réng, H2a), 3,36<br /> ®Ó kÕt tinh tù nhiªn. Läc lÊy tña, l m kh« trong (1H, v¹ch ®a réng, H2b), 3,56 (1H, v¹ch ®a,<br /> bé c« quay ch©n kh«ng, thu ® îc 30 mg s¶n H6), 3,23 (1H, ®a réng, H7a), 3,64 (1H, v¹ch ®a<br /> phÈm s¹ch. réng, H7b), 5,79 (1H, v¹ch ®a, H9), 5,08 (1H,<br /> Phæ IR (cm-1/n¨ng suÊt hÊp thu, %) cña v¹ch ®«i, 17,5, H10a), 4,95 (1H, v¹ch ®«i, 10,5,<br /> quinin (Q) v c¸c phøc chÊt cña nã (FeQSO4, H10b), 6,44 (1H, v¹ch ®¬n réng, H11), 5,62<br /> ZnQSO4, CeQSO4) ® îc dÉn ra sau ®©y. (1H, v¹ch ®¬n yÕu, OH, H12), 11,32 (1H, v¹ch<br /> ®a réng v yÕu, HN1).<br /> Q: 3168/0,22 ( OH); 1510/0,57 (C=N);<br /> 1145/0,15 ( HCO-H); 827/0,22 ( =CH2). ZnQSO4: 2,87 (1H, v¹ch ®a, H2a), 3,25 (1H,<br /> v¹ch ®a, H2b), 3,55 (1H, v¹ch ®a, H6), 3,03<br /> FeQSO4: 3370/0,26, 3289/0,25, 3230/0,24 (1H, ®a réng, H7a), 3,58 (1H, v¹ch ®a, H7b),<br /> ( OH v Fe-O); 2468/0,05 ( NH ); 1506/0,41 5,82 (1H, v¹ch ®a, H9), 5,08 (1H, v¹ch ®«i,<br /> 16,5, H10a), 4,94 (1H, v¹ch ®«i, 10,5, H10b),<br /> (C=N); 1139/0,42, 1129/0,42 ( HCO-H v<br /> H11 kh«ng xuÊt hiÖn, 5,62 (1H, v¹ch ®¬n yÕu,<br /> SO42-C2v); 858/0,26 ( =CH2); 616/0,22 (Fe-N).<br /> OH, H12), 6,41 (1H, v¹ch ®a réng v yÕu, HN1).<br /> ZnQSO4: 3370/0,26, 3231/0,27 ( OH v CeQSO4: 2,18 (1H, v¹ch ®a, H2a), 3,30 (1H,<br /> Zn-O); 2660/0,04 ( NH ); 1508/0,41 (C=N); v¹ch ®a, H2b), 3,33 (1H, v¹ch ®a, H6), 2,88<br /> 1122/0,50, 1146/0,48 ( HCO-H v SO42- C2v); (1H, ®a réng, H7a), 3,65 (1H, v¹ch ®a, H7b),<br /> 857/0,18 ( =CH2); 617/0,20 (Zn-N). 5,09 (1H, v¹ch ®a, H9), 4,37 (1H, v¹ch ®«i, 18,<br /> H10a), 3,62 (1H, v¹ch ®«i, 10,5, H10b), H11<br /> CeQSO4: 3377/0,09, 3230/0,07 ( OH v kh«ng xuÊt hiÖn, 4,95 (1H, v¹ch ®¬n yÕu, OH,<br /> 153<br /> H12), 6,46 (1H, v¹ch ®a réng v yÕu, HN1). quinin tù do hÊp thu t¹i 1145 cm-1 víi n¨ng suÊt<br /> hÊp thu 0,15% th× khi t¹o phøc chóng thay ®æi<br /> III - KÕt qu¶ v, th¶o luËn t ¬ng øng, trong phøc FeQSO4 l 1139 v 0,45,<br /> trong phøc ZnQSO4 l 1122 v 0,50, trong phøc<br /> Nhãm hi®roxyl hÊp thu t¹i 3168 cm-1 víi chÊt CeQSO4 l 1126 v 0,15.<br /> n¨ng suÊt 0,22% trong quinin ®w dÞch chuyÓn vÒ Sù t¹o phøc qua oxi cña nhãm hi®roxyl<br /> vïng tÇn sè cao h¬n v cã xu h íng t¸ch th nh quinin còng ¶nh h ëng m¹nh mÏ ®Õn vÞ trÝ hÊp<br /> nhiÒu d¶i trong c¸c phøc cña nã víi Fe, Zn v thu cña dao ®éng biÕn d¹ng kh«ng cïng mÆt<br /> Ce. Møc dÞch chuyÓn trong phøc FeQSO4 ®¹t ph¼ng cña liªn kÕt C-O-H. D¶i hÊp thu ®ã trong<br /> 121, trong ZnQSO4 l 63, cßn trong CeQSO4 ®¹t quinin tù do t¹i 542 cm-1 ®w chuyÓn vÒ vïng tÇn<br /> tíi 209 cm-1 v n¨ng suÊt hÊp thu gi¶m cßn sè cao h¬n, t¹i 616 (®èi víi phøc FeQSO4), 617<br /> 0,09%. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng, sù t¹o phøc cña (®èi víi phøc ZnQSO4) v 616 cm-1 (®èi víi<br /> quinin víi c¸c kim lo¹i ®w x¶y ra th«ng qua phøc CeQSO4).<br /> nguyªn tö oxi cña nhãm hi®roxyl duy nhÊt n y,<br /> Trong phæ hång ngo¹i cña c¸c phøc chÊt,<br /> b»ng c¸ch chuyÓn ®«i ®iÖn tö tù do trªn O tíi<br /> chóng t«i ®w ph¸t hiÖn c¸c d¶i hÊp thu réng víi<br /> mét quÜ h m 3d cïng ®èi xøng (trong tr êng<br /> n¨ng suÊt hÊp thu rÊt thÊp, trong vïng 2700 -<br /> hîp Fe v Zn) hoÆc tíi mét quÜ h m 4f thÝch hîp +<br /> (trong tr êng hîp Ce). Sù t¹o phøc còng l m 2400 cm-1, ®Æc tr ng cho liªn kÕt N -H [4]. §èi<br /> gi¶m ®¸ng kÓ lùc liªn kÕt hi®ro, thÓ hiÖn b»ng víi phøc FeQSO4, ®ã l d¶i 2468/0,05, víi phøc<br /> ®¹i l îng dÞch chuyÓn tÇn sè ®w nªu ë trªn. §iÒu ZnQSO4 l 2660/0,04 v ®èi víi CeQSO4 l<br /> ®ã chøng tá liªn kÕt O-H vÉn cßn tån t¹i, nh ng 2589/0,03 (cm-1/%). C¸c sè liÖu phæ 1H NMR<br /> n¨ng suÊt hÊp thu ®w thay ®æi. (b¶ng 2) còng kh¼ng ®Þnh cã sù tån t¹i cña liªn<br /> Phæ 1H-NMR còng x¸c nhËn sù tån t¹i cña +<br /> <br /> proton H12 cña OH trong c¸c phøc cña quinin kÕt N -H: trong phøc FeQSO4 proton n y céng<br /> víi c¸c kim lo¹i, víi c¸c ®é chuyÓn dÞch hãa h ëng t¹i 11,32 ppm, d íi d¹ng v¹ch réng v<br /> häc 5,09 (®èi víi phøc FeQSO4), 5,05 (®èi víi yÕu, nh ng trong c¸c phøc ZnQSO4 v CeQSO4<br /> ZnQSO4) v 4,95 ppm (®èi víi CeQSO4). So víi th× nã l¹i céng h ëng d íi d¹ng v¹ch ®¬n t¹i<br /> gi¸ trÞ cña H12 trong quinin tù do (5,47 ppm) 6,41 v 6,46 ppm t ¬ng øng. C¸c v¹ch phæ<br /> th× c¸c gi¸ trÞ nãi trªn n»m trong vïng tr êng t ¬ng tù kh«ng t×m thÊy ®èi víi quinin tù do.<br /> cao h¬n, do kÕt qu¶ phèi trÝ gi÷a quinin víi kim C¸c t¸c gi¶ [1] khi nghiªn cøu phæ 1H-NMR cña<br /> läai th«ng qua oxi cña nhãm hi®roxyl. C¨n cø c¸c phøc Ir, Rh víi quinin, cinchonidin,<br /> v o ® êng tÝch ph©n trong phæ 1H NMR cña c¸c cinchonin v cymen còng t×m thÊy c¸c d¶i hÊp<br /> phøc chÊt ®w nªu th× tæng sè nguyªn tö hi®ro lªn thu céng h ëng NH trong vïng = 5,70 - 6,10<br /> ®Õn 25, trong lóc tæng sè nguyªn tö hi®ro trong ppm.<br /> phèi tö quinin tù do l 24. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng, C¸c amin h÷u c¬, t ¬ng tù nh pyridin,<br /> quinin t¹o phøc víi kim lo¹i ë d¹ng cation trong m«i tr êng axit dÔ d ng chuyÓn th nh<br /> (thªm proton) chø kh«ng ph¶i ë d¹ng anion (mÊt cation [5].<br /> proton ë nhãm OH).<br /> Tõ ®ã c¸c t¸c gi¶ [1] cho r»ng, nÕu trong<br /> Tuy nhiªn, mét sè t¸c gi¶ tr íc ®©y [1] ®w phæ hång ngo¹i cña c¸c phøc kim lo¹i víi c¸c<br /> c¨n cø v o sù næi tréi cña sè sãng ®Æc tr ng cho alkaloit cinchona ph¸t hiÖn thÊy d¶i hÊp thu ®Æc<br /> (OH) trong phøc chÊt cña quinin v cymen víi +<br /> Ir v Ru, ®w ®i ®Õn kÕt luËn r»ng, liªn kÕt O-H tr ng cho cation N -H th× cation n y ® îc qui<br /> cña quinin trong c¸c phøc ®ã ®w mÊt ®i v cho phÇn quinolin.<br /> nguyªn tö oxi chØ cßn liªn kÕt víi kim lo¹i. Trong b i b¸o n y, c¸c phøc kim lo¹i ® îc<br /> Dao ®éng hãa trÞ cña liªn kÕt C-OH trong ®iÒu chÕ tõ dung dÞch quinin v dung dÞch c¸c<br /> quinin còng bÞ biÕn ®æi vÒ tÇn sè v n¨ng suÊt muèi kim lo¹i ®Òu cã m«i tr êng axit, theo<br /> hÊp thu, do t¸c ®éng cña sù t¹o phøc qua nguyªn chóng t«i, ®ã l nguyªn nh©n cña viÖc tån t¹i<br /> tö oxi cña nhãm OH. NÕu liªn kÕt C-OH trong cation quinin víi liªn kÕt N-H trong c¸c phøc<br /> <br /> 154<br /> kim lo¹i. Trong phæ hång ngo¹i cña c¸c phøc nãi trªn<br /> Tuy nhiªn, tr íc ®ã, khi nghiªn cøu sù t¹o ®w ph¸t hiÖn c¸c d¶i hÊp thu míi t¹i c¸c sè sãng<br /> th nh muèi-cÇu nèi b»ng c¸c alkaloit Cinchona 1129, 1146 v 1126 cm-1 ®èi víi c¸c phøc<br /> c¸c t¸c gi¶ [6] dùa trªn c¬ së ph©n tÝch cÊu tróc FeQSO4, ZnQSO4 v CeQSO4 t ¬ng øng. C¸c<br /> b»ng tia X ®w ®i ®Õn kÕt luËn vÒ sù proton hãa d¶i n y lÉn víi d¶i HCO-H v chóng t«i g¸n<br /> trªn nguyªn tö N quinuclidin (tøc l N1) cña chóng cho nhãm SO4-2 víi ®èi xøng C2v (phøc<br /> quinin. C¸c t¸c gi¶ [2, 3] còng trªn c¬ së c¸c kÕt bidentat) [7]. Ngo i ra, trong vïng tÇn sè thÊp<br /> qu¶ nghiªn cøu vÒ ph©n tÝch cÊu tróc b»ng tia X h¬n, chóng t«i cßn t×m thÊy c¸c d¶i hÊp thu t¹i<br /> ®èi víi c¸c phøc kim lo¹i Co víi quinin v 616, 617 v 616 cm-1 ®èi víi FeQSO4, ZnQSO4<br /> cinchonin ®w cñng cè thªm kÕt luËn trªn ®©y. v CeQSO4 t ¬ng øng. Chóng t«i g¸n c¸c d¶i<br /> n y cho c¸c liªn kÕt Fe-N, Zn-N v Ce-N t ¬ng<br /> Trong c¸c tr êng hîp cña chung t«i, phæ øng.<br /> hång ngo¹i kh«ng cho thÊy cã sù thay ®æi ®¸ng<br /> kÓ ®èi víi d¶i hÊp thu cña liªn kÕt C=N. Trong Sù t¹o phøc cña quinin víi kim lo¹i cßn cã<br /> quinin tù do, d¶i ®ã xuÊt hiÖn t¹i 1510, cßn thÓ x¶y ra th«ng qua nèi ®«i C9=C10. C¸ch phèi<br /> trong phøc FeQSO4 nã xuÊt hiÖn t¹i 1506, trong trÝ víi kim lo¹i ¶nh h ëng nhiÒu ®Õn dao ®éng<br /> phøc ZnQSO4 t¹i 1508 v trong phøc CeQSO4 biÕn d¹ng cña liªn kÕt ®«i n y trong phæ hång<br /> t¹i 1506 cm-1. Nh ng phæ Raman l¹i cho thÊy cã ngo¹i. ¶nh h ëng ®ã Ýt thÓ hiÖn trong phæ<br /> sù thay ®æi trong tÇn sè hÊp thu cña liªn kÕt n y, Raman. Phæ hång ngo¹i cña phèi tö tù do cho<br /> c¶ trong quinin tù do v trong phøc cña nã víi dao ®éng biÕn d¹ng (=CH2) t¹i 827 cm-1.<br /> c¸c kim lo¹i. Ch¼ng h¹n, nÕu trong phèi tö tù do Trong phøc chÊt, dao ®éng ®ã chuyÓn dÞch vÒ<br /> dao ®éng cña liªn kÕt n y hÊp thu n¨ng l îng t¹i phÝa tÇn sè cao h¬n: ®èi víi FeQSO4 hiÖu sè<br /> tÇn sè 1637 th× trong c¸c phøc FeQSO4, ZnQSO4 dÞch chuyÓn tÇn sè ®¹t = 31, ®èi víi phøc<br /> v CeQSO4 tÇn sè ®ã t¨ng lªn th nh 1649, 1648 ZnQSO4 = 30 v ®èi víi CeQSO4 hiÖu sè ®ã<br /> v 1648 cm-1 t ¬ng øng. §iÒu ®ã chøng tá r»ng, l 29 cm-1.<br /> sù phèi trÝ gi÷a quinin víi kim lo¹i ®w l m cho<br /> liªn kÕt C=N thay ®æi ®é ph©n cùc trong khi dao C¸c sè liÖu phæ 1H NMR cña c¸c phøc n y,<br /> ®éng, nh ng kh«ng thay ®æi momen l ìng cùc. liªn quan ®Õn liªn kÕt C9=C10, cho thÊy ®é dêi<br /> hãa häc cña proton H10a (ë vÞ trÝ trans so víi<br /> Trong khi ®ã dao ®éng biÕn d¹ng cña liªn H9, v× J10a9 trong c¸c phøc ®Òu n»m trong<br /> kÕt C-N< cña vßng quinuclidin ho¹t ®éng kho¶ng 16-18 Hz) dÞch chuyÓn m¹nh vÒ phÝa<br /> m¹nh trong phæ Raman, lÉn víi d¶i hÊp thu cña tr êng cao, so víi H10a trong phèi tö tù do (4,96<br /> CH3. D¶i hÊp thu ®ã cña quinin tù do xuÊt ppm): 4,39 ( = 57) ®èi víi FeQSO4, 4,33 (<br /> hiÖn t¹i 1374 cm1 víi c êng ®é 55000, trong<br /> = 63) ®èi víi phøc ZnQSO4 v 3,63 ppm ( =<br /> phøc FeQSO4 nã chuyÓn vÒ vïng tÇn sè thÊp<br /> h¬n chót Ýt, t¹i 1367 nh ng víi c êng ®é t¨ng 1,33 ppm) ®èi víi CeQSO4; trong lóc ®ã cña<br /> gÇn gÊp ®«i (99000), trong phøc ZnQSO4 l c¸c proton H9 v H10b (ë vÞ trÝ cis so víi H9, v×<br /> 1360/65000 v trong phøc CeQSO4 l 1368 J10b9 trong c¸c phøc ®Òu b»ng 10,5 Hz) thay ®æi<br /> (cm-1)/78000 (®v. tïy chän). kh«ng nhiÒu v tr¸i ng îc nhau so víi trong<br /> phèi tö tù do: H9 dÞch chuyÓn nhÑ vÒ phÝa<br /> Chóng t«i ®w thùc hiÖn viÖc tÝnh to¸n mËt ®é<br /> ®iÖn tö trªn c¸c nguyªn tö N1 v N16 nhê tr êng cao, cßn H10b dÞch chuyÓn chót Ýt vÒ phÝa<br /> ph ¬ng ph¸p Hyperchem V7.0 PMZ, v kÕt qu¶ tr êng thÊp. §iÒu ®ã chøng tá sù t¹o liªn kÕt<br /> cho thÊy mËt ®é ®iÖn tö trªn N1 l -0,070, cßn cña c¸c ion kim lo¹i víi nèi ®«i C9=C10 l m<br /> mËt ®é ®iÖn tö trªn N16 l -0,058. Nh vËy, x¸c cho mËt ®é ®iÖn tö ë ®©y t¨ng lªn, dÉn ®Õn viÖc<br /> suÊt liªn kÕt proton víi nguyªn tö nit¬ N1 lín proton H10a bÞ che ch¾n nhiÒu h¬n do ë gÇn ion<br /> h¬n so víi N16. kim lo¹i trung t©m h¬n. Trong c«ng tr×nh [2] c¸c<br /> t¸c gi¶ còng nhËn thÊy quinin trong phøc chÊt<br /> Nh÷ng b»ng chøng trªn ®©y cho phÐp chóng víi PtCl3+Cl thùc hiÖn phèi trÝ víi Pt qua nèi ®«i<br /> +<br /> C=C.<br /> t«i ®i ®Õn kÕt luËn r»ng, cation N -H ph¶i ® îc<br /> g¸n cho phÇn quinuclidin. Nh vËy, cation quinin thùc hiÖn phèi trÝ víi<br /> <br /> 155<br /> kim lo¹i th«ng qua c¸c nguyªn tö N1, O12 v hång ngo¹i, phæ Raman v phæ 1H-NMR.<br /> nèi ®«i C9=C10.<br /> Lêi c¸m ¬n: C«ng tr×nh n'y ®Bîc ho'n th'nh<br /> nhê cã sù t'i trî kinh phÝ cña ChB¬ng tr×nh<br /> IV - KÕt luËn<br /> nghiªn cøu c¬ b¶n.<br /> - §w t¹o ® îc c¸c hîp chÊt phøc cña quinin<br /> víi muèi sulfat cña c¸c kim lo¹i Fe, Zn v Ce tõ t,I liÖu tham kh¶o<br /> c¸c dung dÞch axit ban ®Çu cña quinin v c¸c<br /> muèi kim lo¹i. 1. C. Missling, S. Mihan, K. Polborn, W. Beck.<br /> Chem. Ber., 129, P. 331 - 335 (1996).<br /> - §w chøng minh sù tån t¹i cña liªn kÕt Fe-<br /> O, Zn-O v Ce-O, th«ng qua nguyªn tö oxi cña 2. R. Hubel, K. Polbom, W. Beck. Eur. J.<br /> nhãm hi®roxyl b»ng phæ hång ngo¹i, trong lóc Inorg. Chem., Issue 3, P. 471 - 482 (1999).<br /> vÉn gi÷ ® îc liªn kÕt O-H. 3. A. Skorska, B. J. Oleksyn, J. Sliwinski.<br /> - Sù tån t¹i cña liªn kÕt O-H ® îc chøng Enantiomer, 7, P. 295 - 303 (2002).<br /> minh b»ng c¶ phæ hång ngo¹i v phæ 1H-NMR. 4. R. M. Silverstein, G. Clayton Bassler, Terence<br /> B»ng phæ hång ngo¹i, 1H-NMR, Raman kÕt C. Morrill. Spectro. Identi. Organ. Comp.,<br /> qu¶ tÝnh to¸n mËt ®é ®iÖn tö ®w chøng minh sù 5thEd. New York, Wiley, P. 125 (1991).<br /> +<br /> 5. E. Breitmaier. Structure elucidation by<br /> xuÊt hiÖn cña liªn kÕt N -H t¹i nguyªn tö nit¬<br /> NMR in organic chemistry. A practical<br /> quinuclidin. guide. Chichester, Wiley, P. 62 (1995).<br /> - B»ng phæ hång ngo¹i ®w chøng minh sù 6. B. J. Oleksyn, P. Serda. Acta Cryst., B49, P.<br /> tån t¹i cña nhãm SO42- ®èi xøng C2v (phøc 530 - 535 (1993).<br /> bidentat) v cña c¸c liªn kÕt Fe-N, Zn-N v Ce-<br /> N. §w ph¸t hiÖn c¸ch phèi trÝ cña quinin víi kim 7. K. Nakamoto. Infrared spectra of inorganic<br /> lo¹i th«ng qua nèi ®«i C=C trong c¸c phøc and coordination compounds. New York,<br /> FeQSO4, ZnQSO4 v CeQSO4 b»ng c«ng cô phæ Wiley, P. 164 (1963).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 156<br />