Quản lý dòng tiền để vượt “bão”
Tại buổi nói chuyện chuyên đề “Chiến lược kinh doanh dành cho
doanh nghiệp Việt Nam trong và sau suy thoái” diễn ra cuối tháng
4 vừa qua, Giáo sư John Behzad, chuyên gia tài chính, quản trị
của trường Đại học California State University (Mỹ), đã chia sẻ
một số kinh nghiệm với các doanh nghiệp trong ngành điện tử.
Dưới đây là một số ghi nhận về vấn đề kiểm soát dòng tiền và
quản lý chi phí của doanh nghiệp trong thời khủng hoảng.
Kiểm soát dòng tiền
Giáo sư Behzad cho rằng, trong khủng hoảng, doanh nghiệp
giống như một người bị nhức đầu. Đi khám bệnh, lúc đầu bác sĩ
cho uống một viên Aspirin, nhưng chỉ điều trị được triệu chứng, vì
trong đầu người đó có một khối u và cần có bác sĩ phẫu thuật não
để mổ lấy khối u.
Làm xét nghiệm trước khi mổ, bác sĩ phát hiện người này có vấn
đề ở tim, do vậy phải cần đến bác sĩ tim mạch. Tại phòng khám
tim mạch lại thấy có vấn đề ở gan… Có nghĩa bệnh nhân bị nhiều
bệnh cùng một lúc mà phải có nhiều chuyên gia mới chữa trị
được.
Cũng vậy, khủng hoảng tài chính, kinh tế... cùng một lúc tác động
lên doanh nghiệp, giống một người bệnh gặp một lúc nhiều
chứng bệnh nghiêm trọng. Doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị để
đối phó với những tác động của cuộc khủng hoảng.
Vậy, doanh nghiệp phải làm gì? Theo Giáo sư Behzad, vấn đề
doanh nghiệp phải đối mặt lúc này là quản lý dòng tiền. Vòng
quay của tiền mặt rất quan trọng. Dù doanh nghiệp có rất nhiều
tài sản, giá trị của công ty rất lớn, nhưng hàng tồn kho không bán
được, nợ khách hàng chưa thanh toán... thì không có tiền mặt để
trang trải các chi phí hàng ngày, hàng tháng như tiền điện, nước,
tiền lương.
Trước hết, doanh nghiệp cần lưu ý đến việc lưu chuyển tiền tệ
trong ngắn hạn. Lúc này, phải tính đến hiệu suất của doanh
nghiệp, cụ thể một đồng tài sản thì sẽ tạo ra bao nhiêu phần trăm
hiệu quả. Doanh nghiệp có thể làm tăng hiệu suất đó bằng cách
giảm hàng tồn kho và quản lý dòng vốn tốt.
Điều quan trọng thứ hai là dùng đòn bẩy tài chính, tức là dùng
đòn bẩy nợ để tạo ra hiệu quả. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ càng lớn thì rủi
ro càng cao, vì vậy cần tính toán tỷ lệ nợ bao nhiêu là vừa.
Một vấn đề nữa là quản lý công ty, quản lý tài chính. Doanh
nghiệp phải có ngân quỹ bao nhiêu và sử dụng như thế nào để
tạo ra thanh khoản. Ở đây, vai trò của người quản lý tài chính
trong doanh nghiệp rất quan trọng. Như người mắc nhiều chứng
bệnh nặng cùng lúc, điều quan trọng nhất đối với bác sĩ điều trị là
làm sao để bệnh nhân sống được cái đã, những việc khác tính
sau. Doanh nghiệp cũng vậy, phải tồn tại được, sau đó mới tính
đến những vấn đề khác. Do vậy, phải làm sao để lợi nhuận không
chỉ là lấy doanh thu trừ đi chi phí mà còn phải tính đến lợi nhuận
trên chi phí cơ hội đã bỏ ra, bên cạnh đó còn phải tạo ra giá trị
cộng thêm cho doanh nghiệp.
Quản lý dòng tiền cũng không phải để tiền nằm trong két công ty.
Tiền đang nằm ngoài thị trường, ở công nghệ, khách hàng, ở cả
đối thủ cạnh tranh, nơi người tiêu dùng… Tức là tất cả đồng tiền
doanh nghiệp làm ra bắt nguồn từ đó. Do vậy, doanh nghiệp cần
đưa sản phẩm gì ra thị trường, thu về bao nhiêu lợi nhuận mới là
điều quan trọng.
Kiểm soát dòng tiền còn là việc xem lại tài sản doanh nghiệp
trong bảng cân đối kế toán, kiểm tra từng mục một xem có tạo ra
năng suất, tạo ra tài sản hay không. Bất kỳ một tài sản nào, cái
bàn, cái ghế, một sản phẩm, kể cả nhân viên chẳng hạn không
tạo ra giá trị hay lợi nhuận nào thì cần xem lại. Trong lúc này, bất
kỳ một đồng tài sản nào bỏ ra cũng phải tạo ra lợi nhuận.
Trong tình hình hiện nay, việc tìm kiếm lợi nhuận là rất khó khăn.
Vì thế cách duy nhất để có lợi nhuận là phải giảm chi phí, do vậy
doanh nghiệp phải quản lý được chi phí của mình.
Quản lý chi phí
Trong tình hình khó khăn, nhiều doanh nghiệp muốn trấn an nhà
đầu tư bằng cách chia cổ tức cao, để chứng tỏ doanh nghiệp làm
ăn có lãi. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đặt câu hỏi: Chia cổ tức
cao có đồng nghĩa với sức khỏe tài chính doanh nghiệp đang tốt
hay không?
Một số công ty tạo cho ban giám đốc, nhân viên một môi trường
làm việc thoải mái bằng cách đáp ứng những nhu cầu vật chất
như máy tính, xe cộ... nhưng doanh nghiệp cần xem lại điều đó
có đem lại hiệu quả hay không, vì nếu chi phí tăng nhưng doanh
thu không tăng, lợi nhuận giảm thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến
sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
Sức khỏe tài chính doanh nghiệp phụ thuộc vào việc quản lý
dòng tiền sao cho hiệu quả. Hãy làm cho vòng quay của dòng
tiền nhanh hơn từ những khoản thu công nợ. Có thể tăng chiết
khấu cho khách hàng để thu tiền về càng nhanh càng tốt. Càng
tăng nhanh vòng quay hàng tồn kho thì hiệu quả mang lại càng
lớn.
Trong thời điểm khó khăn này, doanh nghiệp cần hành động một
cách mau chóng, chính xác và hiệu quả. Mọi quyết định phải
khách quan và thực tiễn, đừng quyết định bằng cảm xúc, bằng
những ước mơ nào đó mà phải bằng những con số thực tế.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần chuẩn bị cho giai đoạn sau
khủng hoảng. Doanh nghiệp cần hoạch định chiến lược phát triển
trong tương lai, đầu tư kỹ năng cho nhân viên, đề cao vai trò của
từng phòng ban, mỗi một bộ phận phải tạo ra giá trị lợi nhuận
giúp doanh nghiệp tăng trưởng.
