1
Phần 1. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Trong cuộc sống của con người hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển thì
vai trò của TDTT ngày càng được nâng cao. Đối với các nước phát triển, việc tập
luyện TDTT được diễn ra hàng ngày một cách khoa học và trở thành một điều thiết
yếu trong cuộc sống và cái quý nhất của mỗi con người là sức khỏe và trí tuệ. Có
sức khỏe tốt sẽ tạo điều kiện cho trí tuệ phát triển được tốt hơn và ngược lại.
Tập luyện thể dục thể thao (TDTT) giúp chúng ta có được sức khỏe tốt, hình
thành các tố chất cần thiết cho cơ thể, từ đó giúp cho các em có thể học tập tốt và
tham gia các hoạt động văn hóa xã hội đạt hiệu quả cao hơn.
Ở nước ta, ngay từ khi nước ta mới giành được độc lập, Bác Hồ đã ra lời kêu
gọi toàn dân tập thể dục. Trong đó người dạy: “Mỗi một người dân yếu ớt, tức là
làm cho cả nước yếu ớt một phần. Mỗi một người dân mạnh khoẻ tức là góp phần
cho cả nước mạnh khoẻ…”. Nhằm mục tiêu xây dựng con người mới, phát triển toàn
diện về mọi mặt kết hợp nhuần nhuyễn giữa sự phong phú về tinh thần, sự lành mạnh
về đạo đức và sự hoàn thiện về thể chất. Đó là nguồn hạnh phúc lớn lao của mỗi con
người, đồng thời có ý nghĩa chiến lược của cả một dân tộc. Bác từng nói “Tự tôi
ngày nào cũng tập”. Bản thân người, có những lúc bị yếu mệt, nhưng người vẫn cố
gắng dậy vận động thân thể, tập một số động tác thể dục nhẹ nhàng, hoặc đi bộ, tập
leo núi…
Trong giai đoạn hiện nay, mục tiêu giáo dục thể chất trong nhà trường nhằm
góp phần thực hiện mục tiêu của sự nghiệp giáo dục và đào tạo “Nâng cao dân trí,
đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”, giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ trở thành những
con người phát triển toàn diện, có sức khoẻ dồi dào, thể chất cường tráng, có dũng
khí kiên cường để kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng một cách đắc lực và sống
một cuộc sống vui tươi lành mạnh. Vì vậy, muốn đạt được mục đích của giáo dục
thể chất thì cần làm cho môn học Thể dục trở thành môn yêu thích của học sinh. Đặc
biệt hiện nay ở nhiều địa phương phong trào môn bóng chuyền phát triển rộng khắp
tại các thôn xóm, làng bản tổ chức luyện tập và thi đấu vào các buổi sáng và buổi
chiều.
Môn học Giáo dục thể chất trong nhà trường hiện nay, chương trình môn học
thể thao tự chọn là một nội dung bắt buộc được học tập xuyên suốt ở các cấp học
với số tiết được phân bổ ngày càng nhiều hơn, số tiết nhiều hơn. Chính vì thế, môn
thể thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất.
Thể thao tự chọn là một nội dung được giảng dạy nhằm đi sâu vào sự yêu
thích đam mê luyện tập của học sinh và phát triển năng khiếu của từng cá nhân học
sinh. Do đó môn thể thao tự chọn ở khối THPT hiện nay các em có thể tự đăng ký
môn học được yêu thích (Gồm môn bóng đá, môn bóng chuyền, môn bóng rổ, môn
đá cầu, môn Cầu lông). Qua thực tế của từng trường các em có thể tự đăng ký môn
học tự chọn theo sở thích. Thông qua số lương học sinh đăng ký môn học tự chọn
2
đầu năm học, trong đó môn có số lượng học sinh tham gia học nhiều nhất là môn
Bóng chuyền và cũng được nhiều trường học lựa chọn để giảng dạy cho học sinh
các khối.
Bởi vì môn Bóng chuyền là môn thể thao hấp dẫn và phát triển rộng khắp
trên toàn thế giới, cũng như ở Việt Nam. Đây là môn thể thao thi đấu chính thức
trong chương trình hội khỏe phù đổng các cấp được rất nhiều khán giả hâm mộ.
Trong đó có số học sinh yêu thích nhiều nhất và phù hợp với điều kiện tập luyện của
nhiều nhà trường. Môn Bóng chuyền là môn thể thao tập thể tăng cường sự đoàn
kết, nêu cao tinh thần tập thể và ý thức tổ chức kỷ luật cao, rèn luyện cho người tập
có đức tính quý báu như có tính kiên trì, gan dạ, ngoan cường sáng tạo...
Thông qua việc tập luyện và thi đấu môn bóng chuyền giúp cho các em có
tầm ảnh hưởng sâu rộng có nhiều mối quan hệ mật thiết hơn. Ngoài ra còn giúp các
em cải thiện được các chức năng cần thiết trong cơ thể, phát triển toàn diện về mọi
mặt đức - trí - thể - mĩ.
Để hình thành kỹ năng động tác chính xác, người giáo viên không phải dùng
phương pháp thị phạm động tác mà dùng kết hợp cả lời nói tranh ảnh trò chơi, các
bài tập bộ trợ, các bài tập sửa sai kỹ thuật động tác. Từ đó để truyền tải nội dung bài
tập giúp các em dễ hiểu sớm hình thành kỹ năng động tác.
Quan sát quá trình tập luyện, kiểm tra và thi đấu của học sinh trong nhiều năm
học, tôi nhận thấy học sinh vận dụng các kỹ thuật cơ bản của bóng chuyền như phát
bóng, chuyền bóng cao tay, chuyền bóng thấp tay (đệm bóng), di chuyển... còn nhiều
hạn chế. Trong đó, kỹ thuật đệm bóng là một trong những kỹ thuật mà nhiều học
sinh chưa thực hiện tốt. Nhiều tình huống bóng không thể tổ chức tấn công được vì
lỗi đỡ bóng bước một. Đa số các em đỡ bóng bước một không tốt dẫn đến không có
kết quả cao trong kiểm tra, thi đấu. Kỹ thuật đệm bóng có vai trò và ý nghĩa rất lớn
trong thi đấu và luyện tập. Nhờ vào đặc điểm của kỹ thuật động tác để tạo ra những
đường bóng chính xác trong khi phòng thủ và tạo điều kiện để tổ chức tấn công. Tuy
nhiên, để sử dụng kỹ thuật này một cách có hiệu quả triệt để trong thi đấu và tập
luyện, người học phải trải qua quá trình tập luyện và điều chỉnh các sai lầm, lệch lạc
về kỹ thuật.
Muốn đạt kết quả tốt người thầy phải tăng cường sử dụng các phương pháp
giảng dạy và hình thức tổ chức luyện tập hợp lý ngắn gọn dễ hiểu, sớm hình thành
kỹ năng động tác. Cho học sinh luyện tập các bài tập bộ trợ mô phỏng kỹ thuật đề
hình thành các kỹ năng động tác. Học từ động tác đơn giản đến đông tác phức tạp,
từ đó các em dễ dàng áp dụng bài tập linh hoạt hơn chính xác hơn.
Chính vì vậy: Tôi đã khảo sát một số giáo viên dạy TD trong và ngoài huyện
cùng một số lớp học về những nguyên nhân dẫn đến những sai lầm thường mắc trong
kỹ thuật đánh bóng chuyền, để nâng cao hiệu quả về kỹ thuật đệm bóng là rất cần
thiết và thiết thực để học sinh học tập tiến bộ và yêu thích môn Bóng chuyền nhằm
góp phần làm tốt hơn nữa trong công tác giáo dục sức khoẻ cho học sinh. Với những
3
lý do trên, tôi chọn đề tài: Áp dụng một số bài tập bổ trợ để điều chỉnh những sai
lầm thường mắc khi học kỹ thuật đệm bóng cho học sinh lớp 11.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu:
2.1 Mục đích:
Tìm hiểu những sai lầm thường mắc khi học kỹ thuật đệm bóng, nhằm nâng
cao kết quả môn Bóng chuyền, thúc đẩy phong trào tập luyện môn Bóng chuyền
trong Nhà trường và nhân rộng để phát triển ngoài nhà trường, đồng thời phát hiện
bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu về môn Bóng chuyền để tham gia đội
tuyển học sinh giỏi các cấp có kết quả cao các giải thể thao học đường.
2.2 Nhiệm vụ:
2.2.1 Nhiệm vụ 1:
Cơ sở lý luận của việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sai lầm thường mắc khi
học kỹ thuật đệm bóng
2.2.2 Nhiệm vụ 2:
Áp dụng một số bài tập bổ trợ kỹ thuật để điều chỉnh những sai lầm thường
mắc khi học kỹ thuật đệm bóng.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
3.1 Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh các lớp 11C1, 11B2,11B4 của Trường THPT Đô Lương 2
3.2 Thời gian nghiên cứu:
Đề tài được tiến hành từ năm 2022 đến tháng năm 2023.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để giải quyết các vấn đề trên tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
4.1 Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu.
4.2 Phương pháp quan sát sư phạm.
4.3 Phương pháp phỏng vấn.
4.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu đề tài
- Về lý luận: Phân tích làm rõ cơ sở lý luận về giáo dục kỹ thuật đệm bóng
cho học sinh khối 11
- Về thực tiễn: Đề tài góp phần đánh giá được thực trạng nhận thức kỹ thuật
đệm bóng của học sinh THPT trên địa bàn
4
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn:
Bóng chuyền là hoạt động không có chu kỳ, luôn thay đổi theo những tình huống,
mặc dù kỹ thuật đơn giản nhưng không thể thực hiện hoàn chỉnh động tác ngay từ
lần đầu tập luyện, thường là theo bản năng kinh nghiệm phối hợp vận động. Do đó,
trên cơ sở lý luận chung phương pháp tập luyện, rồi chia ra các phương pháp chính
trong quá trình giảng dạy động tác.
Quá trình tập luyện kỹ thuật được đánh giá là quan trọng nhất, để đạt được
hiệu quả cao người tập phải tuân thủ các nguyên tắc tập luyện, trước hết trong quá
trình tập luyện phải có tính tự giác tích cực, có lòng ham muốn say mê. Trong quá
trình tập luyện phải thường xuyên và có hệ thống theo trình tự từ đơn giản đến phức
tạp, từ dễ đến khó. Khi tập luyện cần tránh chạy theo những động tác mới, đốt cháy
giai đoạn kỹ thuật.
Việc củng cố nâng cao các bài tập kỹ thuật có ý nghĩa rất quan trọng, do đó
trong giai đoạn đầu dễ xảy ra những động tác thừa, song sẽ quen dần. Do vậy, trong
giai đoạn đầu tiếp thu kỹ thuật giáo viên cần vận dụng nhiều phương pháp tập luyện
để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến những sai lầm thường mắc khi giai đoạn đầu tiếp
thu kỹ thuật và nhanh chóng khắc phục những sai lầm thường mắc, đó là công việc
quan trọng và có ý nghĩa đối với các em học sinh.
Qua thực tế tại trường THPT Đô lương 2. Tôi nhận thấy rằng quá trình tiếp
thu của học sinh phụ thuộc vào những nguyên nhân cơ bản dẫn đến các sai lầm trong
kỹ thuật động tác đệm bóng là ở các giai đoạn tập luyện phân tích sai lệch về kỹ
thuật động tác hiểu nhiệm vụ động tác chưa đúng, điều đó cho thấy rằng kỹ thuật
đệm bóng thấp tay xét về mặt cấu trúc động tác là mối liên hệ có tính quy luật hoàn
chỉnh và thống nhất giữa các giai đoạn trong kỹ thuật và khả năng hoàn thiện kỹ
thuật nó còn phụ thuộc vào kinh nghiệm vận động của người học, biết cách phối hợp
nhịp nhàng giữa các động tác tay, chân, toàn thân và từ đó sẽ tạo điều kiện thuận lợi
cho việc tiếp thu kỹ thuật động tác có hiệu quả cao hơn.
Để đạt được kết quả trong tập luyện đòi hỏi giáo viên phải tìm ra được những
nguyên nhân sai lầm thường mắc từ đó có những bài tập ứng dụng để khắc phục
ngăn ngừa những sai lầm thường mắc để nâng cao hiệu quả trong khi thực hiện kỹ
thuật động tác của học sinh. Trên cơ sở đọc và phân tích tổng hợp các tài liệu, trao
đổi với các giáo viên bộ môn, huấn luyện viên bóng chuyền, qua quá trình quan sát
sư phạm tôi đã có những kết quả về nguyên nhân sai lầm mà người học thường mắc
phải trong bộ môn bóng chuyền.
5
2. Thực trạng:
2.1. Thuận lợi:
- Luôn được sự quan tâm, chỉ đạo của Ban giám hiệu Nhà trường, sự ủng hộ
phong trào TDTT của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường, tao điều kiện thuận lợi
cho việc dạy và học bộ môn TD.
- Đa số học sinh của trường chăm ngoan, nghiêm túc trong học tập, có ý thức
hăng say luyện tập.
- Các giáo viên trong tổ có trình độ chuyên môn vững vàng.
- Hệ thống sân thể dục khá đầy đủ, thuận lợi cho việc học
2.2. Khó khăn:
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị cho môn học còn thiếu.
- Nhiều lớp học thể dục cùng buổi nên sân tập đông học sinh, hạn chế tập
luyện, thời tiết có lúc không thuận lợi.
- Do thời gian hạn chế nên giáo viên chỉ hướng dẫn học sinh tập, rồi học sinh
tự tập là chính, không có điều kiện sữa sai nhiều, không có thời gian để các em thi
đấu,
vui chơi. - Thể lực học sinh còn yếu, học sinh ngại vận động và không có thời gian
ngoại khóa do áp lực học tập các môn khác.
Từ thực trang trên trong quá trình giảng dạy, tôi đã sử dụng phương pháp áp
dụng một bài tập bộ trợ để chỉnh sửa sai lâm thường mắc học sinh khối 11.
Qua đó giúp học sinh sớm hoàn thiện hình thành kỹ thuật động tác môn bóng
chuyền được tốt hơn.
2.3 Kết quả khảo sát ban đầu
Qua theo dõi kết quả kiểm tra một tiết nội dung đệm bóng năm học trước của
khối 11, tôi nhận thấy rằng đa số cho kết quả không cao, nhiều em thực hiện được
kỹ thuật đệm bóng chưa tốt, thiếu chính xác.
Ví dụ như kết quả kiểm tra một tiết của lớp 11C1, 11B2,11B4 năm học 2021
– 2022 như sau:
- Kĩ thuật đệm bóng bằng hai tay
Lớp
Điểm
11C1
(40 HS)
11B2
(40 HS)
11B4
(39 HS)
(Đ)
31
77,5%
32
80%
31
Chưa(Đ)
10
22,5%
8
20%
11